Brak prawa do odliczenia w związku z realizacją projektu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 lutego 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją projektu pn.: „(...)”.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina (...), zwana dalej Wnioskodawcą, jest zarejestrowanym i czynnym podatnikiem podatku VAT. Wnioskodawca, dążąc do poprawy jakości powietrza, w latach 2024-2033 realizuje projekt zintegrowany „(...)” (zwany dalej „Projektem”), dofinansowany ze środków Unii Europejskiej oraz środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wnioskodawca realizuje projekt w partnerstwie z (...) partnerami, tj. Województwem (...) (beneficjentem koordynującym) oraz z (...) gminami, Instytutem (…), Stowarzyszeniem „(…)”, (…) Agencją (...), Stowarzyszeniem (…) oraz jednym partnerem zagranicznym.

W ramach projektu podejmowane będą działania na rzecz Programu Ochrony Powietrza dla Województwa (...) poprzez likwidację istniejących barier, wypracowanie i wdrożenie dobrych praktyk oraz mobilizację dostępnych środków publicznych i prywatnych ukierunkowanych na poprawę jakości powietrza. Realizacja projektu przyczyni się do skutecznego wdrożenia działań określonych w Programie Ochrony Powietrza. Dla realizacji projektu zasadne było włączenie do niego Wnioskodawcy, ponieważ jest jednostką terytorialną z terenu Województwa (...).

Skutki zanieczyszczenia powietrza poprzez przekroczenia dopuszczalnego poziomu pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz poziomu docelowego benzo(a)pirenu występują w całym województwie i mają wpływ na działania Wnioskodawcy, a jednocześnie działania Wnioskodawcy oddziaływają na całe województwo. Projekt jest realizowany wspólnie przez partnerów (beneficjentów) i koordynowany przez Województwo (...) jako Lidera Projektu. Umowa partnerska pomiędzy liderem a partnerami szczegółowo wskazuje jaki zakres prac ma do wykonania w ramach projektu każdy z partnerów. Nadrzędnym celem projektu (...) jest skuteczne wdrożenie Programu Ochrony Powietrza dla Województwa (...). Całkowity budżet projektu przypadający na Wnioskodawcę wynosi (...) zł, NFOŚiGW – (...) zł, wkład Wnioskodawcy (...) zł.

Celem I Filaru Projektu jest utworzenie skoordynowanego systemu wsparcia lokalnych samorządów oraz wzmocnienie zasobów kadrowych władz lokalnych w zakresie wdrożenia (...) programów ochrony powietrza. Utworzenie skoordynowanego systemu wsparcia samorządów oraz wzmocnienia zasobów kadrowych władz gminnych w województwie zostanie zapewnione poprzez utworzenie sieci doradców ds. powietrza i energii (tj. poprawy jakości i efektywności energetycznej) w (...) gminach oraz (...) subregionalnych doradców biznesu i energii zatrudnionych w (...) Agencji (...) (zapewniających wsparcie dla gmin nieuczestniczących w projekcie).

Do zadań Wnioskodawcy wynikających z realizowanego projektu, należy zatrudnienie pracownika na stanowisku doradcy ds. powietrza i energii. Głównymi zadaniami doradcy ds. powietrza i energii będzie:

• zapewnienie wsparcia doradczego mieszkańcom przy wymianie źródeł ciepła (w tym na odnawialne źródła energii - OZE) i termomodernizacji budynków oraz zapewnienie pomocy w pozyskaniu środków na realizację zdiagnozowanych potrzeb z dostępnych programów pomocowych (np. (…) itp.);
• zapewnienie wsparcia doradczego osobom ubogim energetycznie – współpraca z GOPS/MOPS w celu identyfikacji osób dotkniętych ubóstwem energetycznym oraz przekazania danych osobowych (pomoc w wyborze najlepszego rozwiązania oraz w znalezieniu środków na termomodernizację budynków, wymianę źródła ogrzewania, w tym na OZE);
• prowadzenie kontroli palenisk domowych (informowanie o wymaganiach uchwały antysmogowej i Programu ochrony powietrza dla Województwa (...) (X), konsekwencjach łamania przepisów, rozwiązaniach do zastosowania w danym gospodarstwie domowym, itp. oraz doradztwo w zakresie efektywności energetycznej i racjonalnego zużycia energii);
• prowadzenie lokalnych działań informacyjno–edukacyjnych (udzielanie porad i informacji mieszkańcom podczas lokalnych wydarzeń plenerowych, dystrybucja materiałów promocyjnych, organizacja spotkań z lokalnymi liderami, np. strażą gminną/miejską, Policją, kołami gospodyń wiejskich, lokalnymi grupami działania – w zakresie informowania o konieczności wymiany źródeł ogrzewania, wpływu smogu na zdrowie, przekazywanie informacji na lekcji w szkołach nt. wpływu smogu na zdrowie, działań możliwych do podjęcia w zakresie poprawy jakości powietrza, racjonalnego zużycia energii, itp.);
• identyfikacja budynków publicznych wymagających termomodernizacji i wymiany źródeł ogrzewania oraz pomoc w pozyskaniu środków krajowych i unijnych na realizację niezbędnych działań;
• kontakt z podmiotami/instytucjami w zakresie pozyskania informacji na temat dostępnych środków finansowych na inwestycje związane z poprawą jakości powietrza i efektywności energetycznej, w tym z Biurem Informacji o Funduszach Europejskich Województwa (...);
• współpraca przy opracowaniu i aktualizacji gminnych dokumentów strategicznych (planów, raportów, programów, strategii, itp.);
• wsparcie w zakresie przygotowania koncepcji projektów inwestycyjnych, w tym projektów parasolowych dla mieszkańców oraz uwzględnienia ich w gminnych dokumentach strategicznych;
• sprawozdawczość z działań naprawczych X;
• współpraca z subregionalnymi doradcami biznesu i energii;
• przygotowywanie raportów, zestawień, sprawozdań dla Beneficjenta Koordynującego (prowadzenie sprawozdawczości technicznej i finansowej z realizacji projektu);
• stała współpraca z Beneficjentem Koordynującym;
• aktywne uczestniczenie w studiach podyplomowych organizowanych przez Beneficjenta Koordynującego oraz ich pozytywne ukończenie;
• stałe podnoszenie kwalifikacji poprzez udział w warsztatach, szkoleniach, seminariach; konferencjach;
• udział w spotkaniach organizowanych przez Beneficjenta Koordynującego;
• inne zadania zlecone przez przełożonego, komplementarne w stosunku do Projektu LIFE (...).

Zatrudnienie doradcy ds. powietrza i energii oraz realizacja powierzonych mu zadań będzie wiązać się z poniesieniem przez Wnioskodawcę następujących kosztów:

1)koszty osobowe pracownika, tzw. doradcy ds. powietrza i energii,

2)koszty delegacji osób realizujących zadania projektu,

3)przygotowania i wydruku materiałów edukacyjnych (ulotek, broszur, plakatów),

4)zakupu laptopa, detektora oraz wilgotnościomierza na potrzeby realizacji projektu,

5)zakupu usług, materiałów promocyjno-edukacyjnych wykorzystywanych w ramach wykonywania zadań projektu,

6)zlecenia wykonania raportów, analiz, opinii itp.

Przepływ środków będzie następujący: Województwo (...) otrzymuje środki z Komisji Europejskiej, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a następnie przekazuje ich część na podstawie wniosku o płatność pozostałym partnerom. Dofinansowanie ze środków UE otrzymane przez Wnioskodawcę na realizację projektu nie stanowi zapłaty za dostawę towarów lub odpłatnego świadczenia usług. Towary i usługi nabyte przez Wnioskodawcę związane z realizacją projektu nie będą wykorzystane do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług generujących po stronie Wnioskodawcy podatek należny lub czynności zwolnionych z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Wnioskodawca nie będzie wykorzystywał towarów lub usług nabytych w ramach projektu do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Faktury za zakupy związane z realizacją projektu będą wystawiane na Gminę (...).

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.) do zadań własnych gminy należą w szczególności sprawy dotyczące ochrony środowiska. Biorąc pod uwagę wyznaczony przepisami zakres zadań Gminy oraz przedmiot porozumienia, tj. zatrudnienie doradcy ds. powietrza i energii, należy w konsekwencji wskazać, iż realizacja postanowień umowy przez Wnioskodawcę będzie stanowiła realizację ww. zadań własnych Gminy.

Pytanie

Czy Wnioskodawca ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), wynikającą z faktur dokumentujących poniesione wydatki związane z realizacją projektu pn. „(...)”?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z realizacją projektu pn. „(...)” Gminie nie będzie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go - dla tej czynności - za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie natomiast do treści art. 15 ust. 6 ww. ustawy, nie uważa się za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jeżeli zatem dana czynność ma miejsce w ramach wykonywania zadań nałożonych na gminę odrębnymi przepisami prawa i nie ma formy umowy cywilnoprawnej - nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Uwzględniając powyższe, dla oceny charakteru w jakim występuje Gmina w przedstawionym stanie faktycznym istotne jest po pierwsze, czy Gmina realizując opisane działania wykonuje powierzone jej zadania własne oraz po drugie co stanowi podstawę wykonywania tych czynności.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, do zadań własnych Gminy powierzonych jej na mocy przepisów odrębnych, należą w szczególności sprawy dotyczące ochrony środowiska i przyrody.

Zadania te mogą być przy tym realizowane przez Wnioskodawcę samodzielnie (np. nadzór na terenami zielonymi oraz usuwaniem drzew i krzewów lub kontrola instalacji zamontowanych u osób fizycznych w zakresie ich oddziaływania na środowisko (emisji spalin), jak również poprzez uczestnictwo w różnego rodzaju programach. Przykładem takiego programu może być program pn. „(...)”. Program stanowi bowiem, że jego efektem będzie poprawa jakości powietrza oraz zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych poprzez wymianę źródeł ciepła i poprawę efektywności energetycznej budynków.

Zatem Gmina, przystępując do realizacji założeń Projektu podejmuje działania nakierowane na ochronę lokalnego środowiska, poprawę jakości powietrza na jej terenie oraz ograniczenia zapotrzebowania budynków mieszkalnych na prąd, ciepło czy też gaz. Mając na uwadze powyższe, należy uznać, iż opisane w stanie faktycznym czynności podejmowane przez Wnioskodawcę (uruchomienie i prowadzenie punktu konsultacyjno- informacyjnego dla mieszkańców) stanowi realizację zadań własnych Gminy.

Skoro zatem wykonywanie przez Gminę opisanych wyżej czynności stanowi realizację zadań własnych, które nie są przy tym realizowane na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych, to w ocenie Wnioskodawcy, Gmina wykonując powierzone jej zadania nie działa w roli podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 6 ustawy o VAT.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Z treści wskazanej powyżej regulacji wynika zatem, że prawo do odliczenia VAT naliczonego przysługuje wyłącznie przy łącznym spełnieniu dwóch przesłanek, tj.:

• nabywcą towarów/usług jest podatnik VAT oraz
• nabywane towary/usługi są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych VAT.

Jak już zostało wskazane powyżej, w przedmiotowej sytuacji Gmina nie występuje w charakterze podatnika VAT oraz nie będzie wykorzystywała nabywanych towarów i usług do czynności opodatkowanych VAT. Tym samym, w opinii Gminy nie będzie ona uprawniona do odliczenia podatku naliczonego na podstawie faktur VAT dokumentujących poniesienie przez Gminę wydatków związanych z realizacją Projektu, bowiem wydatki te nie będą miały związku z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Reasumując, Wnioskodawcy nie będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją projektu pn. „(...)”.

W podobnych stanach faktycznych Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zajmował stanowisko tożsame ze stanowiskiem Wnioskodawcy, przykładowo:

• w interpretacji indywidualnej z 20 sierpnia 2018 r., 0111-KDIB3-1.4012.488.2018.1.MP, gdzie stwierdzono:

„W omawianej sprawie związek taki nie występuje. Wnioskodawca jednoznacznie wskazał, że towary i usługi nabyte przez Wnioskodawcę związane z realizacją powyższego projektu nie były wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług generujących po stronie Wnioskodawcy podatek należny. W ramach realizacji projektu Wnioskodawca ponosił wydatki jedynie w związku z działaniami w projekcie i nie zawierał żadnych umów cywilnoprawnych dotyczących świadczenia przez niego odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnego świadczenia usług. Mieszkańcy nie będą wnosili na rzecz Gminy żadnych opłat z tytułu projektu. Dofinansowanie ze środków UE otrzymane przez Wnioskodawcę na realizację projektu nie stanowi zapłaty za dostawę towarów lub świadczenie usług. Wnioskodawca nie wykorzystywał towarów lub usług nabytych w ramach projektu do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.”

• w interpretacji indywidualnej z 17 maja 2018 r., 0111-KDIB3-2.4012.328.2018.1.JM, gdzie stwierdzono:

„Podnieść należy, że zasadniczym przedmiotem działalności gminy są czynności wykonywane w charakterze podmiotu prawa publicznego w celu sprawowania władzy publicznej. Jest to szeroko rozumiana działalność nastawiona na zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, którą tworzą mieszkańcy gminy. Jak zostało wcześniej wskazane, do zakresu jej działania należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. W sferze publicznoprawnej mieści się również m.in. ochrona środowiska i przyrody, co wynika z treści art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym. Powyższe wskazuje, że Wnioskodawca nabyte w ramach projektu towary i usługi, związane z działaniami informacyjno-promocyjno-edukacyjnymi podejmowanymi w ramach projektu wykorzystuje w zakresie realizowanych przez siebie zadań publicznych nałożonych na Wnioskodawcę odrębnymi przepisami prawa (art. 7 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy o samorządzie gminnym), do realizacji których został Wnioskodawca jako jednostka samorządu terytorialnego powołany.”

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej „ustawą”: