Zwolnienie od podatku VAT – na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy – przy dostawie, tj. przekazaniu lokalu wspólnikowi w zamian za zwolnienie z długu na podstawie umowy datio in solutum, uregulowanej w art. 453 Kodeksu cywilnego oraz wliczanie do zwolnienia podmiotowego transakcji przekazania nieruchomości w ramach datio in solutum.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe w części dotyczącej zwolnienia od podatku VAT – na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy – przy dostawie, tj. przekazaniu lokalu wspólnikowi w zamian za zwolnienie z długu na podstawie umowy datio in solutum, uregulowanej w art. 453 Kodeksu cywilnego (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) oraz jest nieprawidłowe w części dotyczącej wliczania do zwolnienia podmiotowego transakcji przekazania nieruchomości w ramach datio in solutum (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 grudnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 27 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

·zwolnienia od podatku VAT – na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy – przy dostawie, tj. przekazaniu lokalu wspólnikowi w zamian za zwolnienie z długu na podstawie umowy datio in solutum, uregulowanej w art. 453 Kodeksu cywilnego (pytanie oznaczone we wniosku nr 1);

·wliczania do zwolnienia podmiotowego transakcji przekazania nieruchomości w ramach datio in solutum (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 28 lutego 2024 r. (wpływ 28 lutego 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Państwa Spółka z Ograniczoną Odpowiedzialnością (dalej: Wnioskodawca, Spółka) posiada nabytą jako towar handlowy nieruchomość, kupioną na 3 raty: 25% udziałów w nieruchomości od osoby prywatnej 5 czerwca 2023 r. , 25% od innej osoby prywatnej 17 lipca 2023 r., 50% od spółki (która wcześniej również nabyła ową nieruchomość od osoby prywatnej) 4 sierpnia 2023 r. Przy każdej racie nabycie związane było z podatkiem od czynności cywilnoprawnych wynoszącym 2% wartości danej części nieruchomości.

Państwa Spółka posiada aktualnie wysokie zadłużenie wobec jednego ze wspólników. Wspólnik chce przejąć nieruchomość jako datio in solutum.

Państwa Spółka zajmuje się najmem lokali usługowych i mieszkalnych, na krótki i długi termin, ale nie przekracza w żadnym roku 200.000 złotych, korzystając tym samym ze zwolnienia podmiotowego w podatku VAT.

Pożyczkodawcą jest wspólnik, osoba fizyczna, który chociaż prowadzi również własną działalność gospodarczą, to również zwolnioną z podatku VAT. Działalność ta również w żadnym stopniu nie jest związana z udzielaniem pożyczek.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

Na zadane w wezwaniu do uzupełnienia wniosku pytania udzieliliście Państwo następujących odpowiedzi:

Pytanie:

I.„Czy w związku z transakcją, na wspólnika przejdzie prawo do rozporządzania nieruchomością jak właściciel”?

Odpowiedź:

„Tak, w związku z transakcją wspólnik stanie się jedynym właścicielem nieruchomości”.

Pytanie:

II.„Czy w związku z przeniesieniem nieruchomości na rzecz wspólnika, wspólnik zobowiąże się do świadczenia wzajemnego na rzecz Wnioskodawcy, np. do zwolnienia z długu”?

Odpowiedź:

„Tak, wspólnik w zamian za przeniesienie własności nieruchomości zwolni spółkę z długu w równoważnej wysokości do obecnej, rynkowej wartości nieruchomości, który spółka będąca Wnioskodawcą zaciągnęła wcześniej u wspólnika”.

Pytanie:

III.„Czy nieruchomość, która będzie przedmiotem przeniesienia na rzecz wspólnika będzie nieruchomością niezabudowaną? Czy nieruchomość ta będzie działką zabudowaną budynkiem, budowlą lub ich częścią w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 682 ze zm.) będącą własnością Wnioskodawcy? Czy przedmiotem transakcji będzie lokal? Proszę wyjaśnić”.

Odpowiedź:

„Nieruchomość jest lokalem, wobec czego nie jest nieruchomością niezabudowaną.

Pytanie:

IV.„Jeśli nieruchomość będzie działką niezabudowaną to proszę wskazać:

1.Czy działka na moment sprzedaży objęta będzie miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego? Jeśli tak, to proszę wskazać, czy zgodnie z planem grunt ten będzie przeznaczony pod zabudowę?

2.Czy dla działki będzie na moment sprzedaży wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu? Jeśli tak, jakiego rodzaju zabudowę będzie dopuszczać przedmiotowa decyzja”?

Odpowiedź:

„Pytanie te są bezprzedmiotowe biorąc pod uwagę odpowiedź na pytanie numer III, tj. fakt iż nieruchomość nie jest niezabudowaną”.

Pytanie:

V.„Jeśli przedmiotem transakcji przekazania będzie nieruchomość będąca działką zabudowaną budynkiem, budowlą lub ich częścią, lub przedmiotem transakcji będzie lokal to proszę wskazać (odrębnie dla każdego budynku/budowli/ich części/lokalu):

1.Czy w odniesieniu do budynków/budowli/ich części/lokalu doszło do pierwszego zasiedlenia w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.) i czy od tego momentu do momentu transakcji przekazania wspólnikowi upłynie okres co najmniej 2 lat”?

Odpowiedź:

„Nie, nieruchomość nie podlegała pierwotnemu zasiedleniu w okresie ostatnich dwóch lat.

Pytanie:

2.„Czy w stosunku do budynków/budowli/ich części/lokalu przysługiwało Wnioskodawcy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego”?

Odpowiedź:

„Nie, gdyż nieruchomość spółka nabyła od osoby prywatnej, uiszczając podatek od czynności cywilnoprawnych. Wnioskodawca nie skorzystał z prawa do dobrowolnego objęcia transakcji podatkiem VAT, zatem nie przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony”.

Pytanie:

VI.„Czy nieruchomość od momentu nabycia do momentu transakcji była/jest/będzie wykorzystywana wyłącznie do wykonywania czynności zwolnionych od podatku od towarów i usług? Jeżeli tak, proszę wskazać: jaką działalność zwolnioną z opodatkowania podatkiem VAT Wnioskodawca wykonywał/wykonuje wraz z podaniem podstawy prawnej zwolnienia”.

Odpowiedź:

„Nieruchomość w planach miałaby być wynajmowana, ale do chwili obecnej nie została wynajęta nikomu, stąd nie osiągnięto w związku z nią żadnych przychodów oraz została ujęta jako towar handlowy. Abstrahując od tego w opisywanym okresie spółka korzystała ze zwolnienia podmiotowego na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, gdyż w żadnym roku swojego istnienia nie przekroczyła 200.000 złotych obrotu netto proporcjonalnie do liczby miesięcy prowadzenia działalności operacyjnej”.

Pytanie:

VII.„Czy z tytułu nabycia lub wytworzenia nieruchomości przysługiwało Wnioskodawcy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego”?

Odpowiedź:

„Nie, gdyż nieruchomość spółka nabyła od osoby prywatnej, uiszczając podatek od czynności cywilnoprawnych. Wnioskodawca nie skorzystał z prawa do dobrowolnego objęcia transakcji podatkiem VAT, zatem nie przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony”.

Pytania

1.Czy Państwa Spółka będzie mogła zastosować zwolnienie z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm., dalej: „ustawa o VAT”), przy transakcji przekazania (dostawy) nieruchomości wspólnikowi w zamian za zwolnienie z długu na podstawie umowy datio in solutum uregulowanej w art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.)?

2.Czy w przypadku możliwości zastosowania zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy o VAT, transakcja przekazania nieruchomości w ramach datio in solutum będzie się wliczać do zwolnienia podmiotowego?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad. 1

Przekazanie (dostawa) nieruchomości w zamian za zwolnienie Państwa z długu, na podstawie umowy uregulowanej w Kodeksie cywilnym w art. 453, objęta będzie zwolnieniem od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT.

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 18 maja 2017 r. w sprawie o sygn.: I FSK 1691/15: „wykładni art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT należy dokonywać z uwzględnieniem normy poprzedzającej, tzn. art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, w którym generalnie zwolniono z podatku dostawę budynków, budowli lub ich części”.

Zatem, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, zwolnienie z podatku VAT obejmuje dostawę budynków, budowli lub ich części z wyjątkiem gdy:

a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Jeśli dokonywana transakcja nie spełnia powyższych warunków, istnieje dodatkowa możliwość skorzystania ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy VAT. W myśl tego przepisu, zwolnienie przysługuje w przypadku dostawy budynków, budowli lub ich części pod warunkiem że:

a)w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b)dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

W myśl art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której planują Państwo zrealizować umowę (stosownie do treści art. 453 Kodeksu cywilnego), polegającą na przekazaniu (dostawie) nieruchomości na rzecz wspólnika w zamian za zwolnienie z długu (pożyczki). Pożyczka zostanie spłacona nieruchomością, co do której nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku przy nabyciu.

Przeniesienie własności przez dłużnika na rzecz wierzyciela, będące w istocie spełnieniem świadczenia wobec wierzyciela, stanowi dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. W wyniku powyższego przeniesienia praw własności, wierzyciel rozporządza powyższym prawem jak właściciel.

Przeniesienie własności towarów w trybie art. 453 ustawy Kodeksu cywilnego stanowi zatem odpłatną dostawę w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług.

Ustawa o VAT nie definiuje tego, co należy rozumieć przez czynność odpłatną. Jednak dla uznania, że dostawa towarów/świadczenie usługi podlega opodatkowaniu tym podatkiem, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz/lub świadczenia usług) za wynagrodzeniem.

Należy zauważyć, że przepisy podatkowe nie zawierają jakichkolwiek ograniczeń, co do formy zapłaty. Wynagrodzenie (zapłata) nie musi nastąpić w formie świadczenia pieniężnego. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W odniesieniu do okoliczności opisanych we wniosku, spełniony jest ten warunek.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że w zamian za zobowiązanie wynikające z pożyczki dokonają Państwo przeniesienia na wspólnika prawa własności nieruchomości, co do której nie przysługiwało Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Powyższe przeniesienie ma zatem charakter odpłatny, gdyż wynika z dobrowolnej umowy pomiędzy wierzycielem i dłużnikiem, dłużnik pomniejsza swoje zobowiązania wobec wierzyciela o wartość towarów, co do których nastąpiło przeniesienie praw własności.

W świetle powyższego, przeniesienie przez Państwa na rzecz wspólnika własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu, traktować należy jak dostawę, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dokonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może być opodatkowana właściwą stawką podatku lub może korzystać ze zwolnienia od tego podatku, a co za tym idzie – mając na uwadze powołane przepisy oraz opis sprawy stwierdzić należy, że przekazanie nieruchomości wspólnikowi w zamian za zwolnienie z długu na podstawie umowy datio in solutum uregulowanej w Kodeksie cywilnym w art. 453 będzie korzystało ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT.

Ad. 2

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Z kolei przepis art. 113 ust. 2 ustawy stanowi, że do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się:

1)wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju;

1a)sprzedaży na odległość towarów importowanych, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju;

2)odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:

a)transakcji związanych z nieruchomościami,

b)usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41,

c)usług ubezpieczeniowych

– jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;

3)odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Jeżeli dostawa nieruchomości nie jest w ramach pierwszego zasiedlenia, przed pierwszym zasiedleniem lub przed upływem dwóch lat od pierwszego zasiedlenia to wartość tej sprzedaży nie wlicza się do limitu zwolnienia podmiotowego.

Mając zatem na uwadze przedstawiony we wniosku opis sprawy oraz cytowane regulacje z zakresu podatku od towarów i usług należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie dojdzie do dostawy nieruchomości. Zatem zgodnie z art. 113 ust. 2 pkt 3 ustawy, dostawa przedmiotowej nieruchomości nie powinna być wliczana przez Wnioskodawcę do limitu 200.000 zł, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe w części dotyczącej zwolnienia od podatku VAT – na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy – przy dostawie, tj. przekazaniu lokalu wspólnikowi w zamian za zwolnienie z długu na podstawie umowy datio in solutum, uregulowanej w art. 453 Kodeksu cywilnego (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) oraz jest nieprawidłowe w części dotyczącej wliczania do zwolnienia podmiotowego transakcji przekazania nieruchomości w ramach datio in solutum (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej ustawą:

W świetle art. 2 pkt 6 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy:

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:

W świetle art. 2 pkt 6 ustawy lokal będąc rzeczą spełnia zawartą w tym przepisie definicję towaru, a jego zbycie jest traktowane jako dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Należy zauważyć, że dostawa towarów rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nim, jakby była właścicielem tego dobra.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Według ust. 2 powołanego artykułu:

Zatem, odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są dokonywane przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tych czynności. Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza więc czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług – oraz czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

Należy też zauważyć, że dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, rozumiana jest przez ustawodawcę, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W określeniu „jak właściciel” zawiera się możliwość uznania za dostawę owego faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług „dostawa” oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem (sprzedaż, zamiana, darowizna, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego).

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z art. 155 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym:

Na podstawie art. 353¹ Kodeksu cywilnego:

Ustawodawca przy założeniu zasady swobody umów nie stawia przeszkód, aby dłużnik zwolnił się ze zobowiązania przez spełnienie innego świadczenia, jeżeli również taka jest wola wierzyciela.

Zgodnie bowiem z art. 453 Kodeksu cywilnego:

Z powyższego przepisu wynika, że wierzyciel może zgodzić się przyjąć – zamiast świadczenia, które dłużnik powinien spełnić zgodnie z treścią zobowiązania – inne świadczenie zaoferowane przez dłużnika w celu zwolnienia się ze zobowiązania (świadczenie w miejsce wypełnienia „datio in solutum”). Przesłankami wygaśnięcia zobowiązania są porozumienia stron oraz rzeczywiste spełnienie świadczenia przez dłużnika.

Świadczenie w miejsce wykonania może być dokonywane w ramach wszelkiego typu zobowiązań o charakterze cywilnoprawnym (tj. wynikających z czynności prawnych). Zakres modyfikacji dotychczasowego zobowiązania uzależniony jest jedynie od ogólnie obowiązujących przepisów, ale to od uznania stron zależy, jakie świadczenie zgodzi się przyjąć wierzyciel w miejsce dotychczasowego i jakie dłużnik będzie mógł wykonać.

Należy podkreślić, że celem datio in solutum jest wygaśnięcie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie, przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania – poza umową stron – jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Przeniesienie własności przez dłużnika na rzecz wierzyciela, będące w istocie spełnieniem świadczeń wobec wierzyciela, stanowi dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy. W wyniku powyższego przeniesienia praw własności wierzyciel rozporządza powyższym prawem jak właściciel. Przeniesienie własności towarów w trybie art. 453 ustawy Kodeks cywilny stanowi zatem odpłatną dostawę w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług.

Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje, co należy rozumieć przez czynność odpłatną. Jednak dla uznania, że dostawa towarów/świadczenie usługi podlega opodatkowaniu tym podatkiem, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz/lub świadczenia usług) za wynagrodzeniem.

Należy zauważyć, że przepisy podatkowe nie zawierają jakichkolwiek ograniczeń, co do formy zapłaty. Wynagrodzenie (zapłata) nie musi nastąpić w formie świadczenia pieniężnego. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Jak wynika z opisu sprawy, są Państwo spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i posiadają nabytą jako towar handlowy nieruchomość (lokal). Posiadają Państwo aktualnie wysokie zadłużenie wobec jednego ze wspólników. Wspólnik chce przejąć nieruchomość jako datio in solutum, w zamian za zwolnienie z długu. W związku z transakcją, na wspólnika przejdzie prawo do rozporządzania lokalem jak właściciel. W stosunku do lokalu nie przysługiwało Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Obecnie korzystają Państwo z podmiotowego zwolnienia od podatku VAT, gdyż nie przekraczają w żadnym roku wartości sprzedaży 200.000 zł. Ponadto, jak wskazali Państwo w uzupełnieniu do wniosku, w odniesieniu do lokalu nie doszło do pierwszego zasiedlenia.

Państwa wątpliwości dotyczą w pierwszej kolejności kwestii zwolnienia od podatku VAT – na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy – przy dostawie, tj. przekazaniu lokalu wspólnikowi w zamian za zwolnienie z długu na podstawie umowy datio in solutum, uregulowanej w art. 453 Kodeksu cywilnego (pytanie oznaczone we wniosku nr 1).

W odniesieniu do okoliczności opisanych we wniosku, należy wskazać, że w zamian za zwolnienie z długu dokonują Państwo przeniesienia na wspólnika prawa własności lokalu. Powyższe przeniesienie ma zatem charakter odpłatny, gdyż – jak wskazaliście Państwo w uzupełnieniu do wniosku – w zamian za przeniesienie własności nieruchomości wspólnik zwalnia Państwa z długu w równoważnej wysokości do obecnej, rynkowej wartości nieruchomości, który zaciągnęli Państwo wcześniej u wspólnika.

Tym samym, istnieje bezpośredni związek pomiędzy przeniesieniem prawa własności nieruchomości a zwolnieniem z długu stanowiącym wynagrodzenie będące konkretną wartością wyrażalną w pieniądzu (wartością Państwa zobowiązania wobec wspólnika).

W świetle powyższego, przeniesienie przez Państwa na rzecz wspólnika lokalu w zamian za zwolnienie z długu, traktować należy jak dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Podkreślić należy, że dokonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dla dostawy towarów zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

W przypadku dostawy budynków, budowli lub ich części zwolnienie od podatku przysługuje – po spełnieniu określonych warunków – na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub pkt 10a ustawy.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Zatem, dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Według art. 2 pkt 14 ustawy:

Z powyższego przepisu wynika, że pierwszym zasiedleniem jest pierwsze zajęcie nieruchomości do używania. „Pierwsze zasiedlenie” budynku lub jego części ma więc miejsce zarówno w sytuacji, w której po wybudowaniu budynku oddano go do użytkowania pierwszemu nabywcy, oddano go w najem, jak i w przypadku wykorzystywania budynku na potrzeby własnej działalności gospodarczej podatnika, bowiem w tych przypadkach doszło do korzystania z budynku.

Podkreślić w tym miejscu należy, że termin „ulepszenia” zawarty w ustawie o podatku od towarów i usług, odwołuje się do przepisów o podatku dochodowym.

Na podstawie art. 16g ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2587 ze zm.):

Ulepszeniem środka trwałego – w rozumieniu ustawy podatkowej – jest więc:

·        przebudowa środka trwałego, tj. wykonanie takich prac, w wyniku których nastąpi jego dostosowanie do zmienionych potrzeb funkcjonalnych, użytkowych lub technicznych;

·rozbudowa środka trwałego, tj. wykonanie takich prac, które powiększają ten środek trwały;

·rekonstrukcja środka trwałego, tj. wykonanie prac, w wyniku których nastąpi odtworzenie zniszczonego środka trwałego do jego poprzedniego stanu;

·adaptacja środka trwałego, tj. wykonanie prac mających na celu przystosowanie danego środka trwałego do spełniania odmiennych funkcji od tych, dla których został zbudowany lub użytkowany;

·        modernizacja środka trwałego, tj. unowocześnienie środka trwałego.

Powyższy przepis wskazuje, że na gruncie prawa podatkowego „ulepszenie” jest pojęciem, które dotyczy wyłącznie składników majątku będących środkami trwałymi. Zatem nieruchomość (np. lokal), który nie będzie stanowić u podatnika środka trwałego, nie może ulec ulepszeniu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, ponieważ pojęcie ulepszenia, do którego odwołuje się ustawodawca w art. 2 pkt 14 ustawy odsyłając do przepisów o podatku dochodowym, dotyczy ulepszenia środków trwałych.

Jak wynika z powyższych uregulowań, zwolnienie wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy stosuje się w odniesieniu do dostawy całości lub części budynków, budowli, jeżeli w stosunku do nich miało miejsce pierwsze zasiedlenie, przy czym okres pomiędzy pierwszym zasiedleniem, a dostawą nie jest krótszy niż 2 lata. Wykluczenie z tego zwolnienia następuje w sytuacjach, gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz w sytuacji, gdy od momentu pierwszego zasiedlenia do chwili sprzedaży nie minęły co najmniej 2 lata.

Ponadto należy zauważyć, że w przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Mając powyższe na uwadze należy zauważyć, że aby dostawa budynków, budowli lub ich części mogła korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, muszą być spełnione łącznie dwa warunki występujące w tym artykule.

W celu ustalenia, czy w analizowanej sprawie dla ww. lokalu zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku VAT, należy w pierwszej kolejności rozstrzygnąć, czy w odniesieniu do tego lokalu miało miejsce pierwsze zasiedlenie, o którym mowa w art. 2 pkt 14 ustawy.

Jak wskazano powyżej, pierwsze zasiedlenie to zajęcie nieruchomości do używania po jej wybudowaniu lub ulepszeniu, jakie nastąpi w wyniku sprzedaży, najmu lub przekazania nieruchomości do prowadzenia własnej działalności.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości stwierdzić należy, że jak wynika z uzupełnienia do wniosku – w odniesieniu do lokalu nie doszło do pierwszego zasiedlenia. Lokal zostanie użyty przez Państwa do czynności wykonywanych w ramach prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej, tj. dostawy w zamian za zwolnienie z długu. Zatem do pierwszego zasiedlenia dojdzie w momencie planowanej transakcji.

Tym samym, w odniesieniu do przedmiotowego lokalu nie są spełnione przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Z uwagi na brak możliwości zastosowania zwolnienia dla dostawy przedmiotowego lokalu, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, należy zbadać możliwość zastosowania zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy.

Jak już wspomniano z przytoczonego wyżej przepisu wynika, że aby dostawa budynków, budowli lub ich części mogła korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, muszą zostać spełnione dwa warunki, tj. brak prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu budynków, budowli lub ich części oraz brak wydatków na ulepszenie, w stosunku do których sprzedający miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a w przypadku ponoszenia takich wydatków, muszą być one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Przy czym, aby dostawa budynku, budowli lub ich części mogła korzystać ze zwolnienia z ww. przepisu oba warunki wskazane w tym przepisie muszą być spełnione łącznie.

Wskazaliście Państwo, że względem lokalu nie przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego. Nie skorzystaliście Państwo z prawa do dobrowolnego objęcia transakcji nabycia podatkiem VAT.

Ponadto, przedmiotem zbycia jest lokal stanowiący towar handlowy, który nie może ulec ulepszeniu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.

W związku z tym, skoro nie przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku VAT przy nabyciu lokalu, to sprzedaż przedmiotowych lokali będzie korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy.

Podsumowując, przy transakcji przekazania (dostawy) nieruchomości wspólnikowi w zamian za zwolnienie z długu na podstawie umowy datio in solutum uregulowanej w art. 453 Kodeksu cywilnego, możecie Państwo zastosować zwolnienie od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy.

W związku z powyższym, Państwa stanowisko w kwestii dotyczącej pytania oznaczonego we wniosku nr 1 uznałem za prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również kwestii wliczania do zwolnienia podmiotowego transakcji przekazania nieruchomości w ramach datio in solutum (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Odnosząc się do Państwa wątpliwości należy wskazać, że stosownie do art. 113 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 113 ust. 2 ustawy:

Jak stanowi art. 113 ust. 5 ustawy:

Stosownie do art. 113 ust. 9 ustawy:

Zgodnie z art. 113 ust. 10 ustawy:

Z art. 113 ust. 11 ustawy wynika, że:

Podatnik może korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie i według zasad określonych m.in. wyżej przytoczonymi przepisami art. 113 ust. 1-10 ustawy pod warunkiem, że nie wykonuje czynności, o których mowa w art. 113 ust. 13 ustawy.

W myśl tego przepisu:

Odnosząc się do możliwości korzystania przez Państwa ze zwolnienia na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy, w pierwszej kolejności podkreślenia wymaga, że w myśl powołanego wyżej przepisu art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. c ustawy, zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników dokonujących dostaw: budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b – tj. w ramach pierwszego zasiedlenia lub gdy od tego zasiedlenia nie upłynął jeszcze okres 2 lat. W takim przypadku dostawa budynku, budowli lub ich części jest opodatkowana podatkiem VAT, a podatnik nie może korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy.

W tym miejscu należy zauważyć, że zgodnie ze wskazanym wyżej rozstrzygnięciem, dostawa lokalu odbywa się w ramach pierwszego zasiedlenia czyli w przypadku o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a ustawy.

Oznacza to, że w przedmiotowej sprawie znajduje zastosowanie wyłączenie, o którym mowa w art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. c ustawy.

Podsumowując, w związku z tym, że dostawa lokalu dokonywana jest w ramach pierwszego zasiedlenie, tj. w przypadku o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a ustawy, to nie może ona zostać objęta zwolnieniem od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy, z uwagi na wyłączenie zawarte w art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. c ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko w kwestii objętej pytaniem oznaczonym we wniosku nr 2 uznałem jako nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Ponadto, zauważyć należy, że w myśl art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym. Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Zatem, należy zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego. W konsekwencji w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).