Interpretacja indywidualna z dnia 3 kwietnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.147.2024.1.EB
Temat interpretacji
Brak możliwości odzyskania podatku VAT w związku z realizacją projektu.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
5 marca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 4 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie braku możliwości odzyskania podatku VAT w związku z realizacją projektu pn. „(…)”. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Powiat od 1 stycznia 2017 r. jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT i jako jednostka samorządu terytorialnego wykonuje zadania nałożone odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których został powołany w szczególności w zakresie określonym z art. 4 ust. 1 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2024 r. poz. 107 ze zm.). Zdecydowana większość z tych zadań jest realizowana przez Powiat w ramach reżimu publicznoprawnego, niemniej jednak wybrane czynności Powiat wykonuje na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych, w związku z czym zaliczane są one do czynności opodatkowanych VAT.
Powiat otrzymał dofinansowania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego, Projektu pn. „(…)”.
(…).
Celem realizowanego zadania było stworzenie 11 audytów energetycznych dla 11 budynków sektora publicznego Powiatu.
Instytucje mieszczące się w poszczególnych obiektach:
1.Budynek Zespołu Szkół 1 (budynek oświatowy)
-Zespół Szkół,
-Powiatowy Dom Kultury.
2.Budynek Zespołu Szkół 2 (szkoła) (budynek oświatowy)
-Zespół Szkół,
-Powiatowy Zakład Aktywności Zawodowej.
3.Budynek Zespołu Szkół 3
-W budynku znajdowała się sala gimnastyczna, obecnie siedziba Powiatowego Zakładu Aktywności Zawodowej.
4.Budynek Zespołu Szkół Rolniczych 1 (budynek oświatowy)
-Zespół Szkół Rolniczych.
5.Budynek Zespołu Szkół Rolniczych 2 (budynek oświatowy, dydaktyczno- warsztatowy)
-Zespół Szkół Rolniczych.
6.Budynek hali sportowej 1 – przyszkolny obiekt sportowy w (…).
7.Budynek Zespołu Szkół 4 (budynek oświatowy).
-Zespół Szkół.
8.Budynek internatu przy ZS .
-internat dla uczniów ZS.
-Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna.
9.Budynek hali sportowej 2 – przyszkolny obiekt sportowy w (…).
10.Budynek Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego (budynek oświatowy).
-Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy.
11.Budynek Starostwa Powiatowego (budynek administracyjno- biurowy).
-Starostwo Powiatowe,
-Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie,
-Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego,
-Główny Urząd Geodezji i Kartografii,
-Izba Rolnicza,
-Ośrodek Doradztwa Rolniczego,
-Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Dokumentacja dotyczyła systemu ogrzewania, podgrzewania ciepłej wody użytkowej, izolacji przegród (ścian, dachów), stolarki otworowej (okien i drzwi). Dokumenty te wykonano w celu określenia energooszczędności budynków, przedstawienia zakresu oraz parametrów technicznych i ekonomicznych prac związanych z ich termomodernizacją. Audyty wskazują także optymalne rozwiązania, biorąc pod uwagę koszty realizacji przedsięwzięcia oraz wynikające z niego oszczędności energii i czas zwrotu inwestycji. Każdy dokument zawiera kartę, zwaną też wyciągiem z audytu. W karcie zawarte są np. informacje dotyczące wskaźników powierzchniowych i kubaturowych budynku, sposobu przygotowywania ciepłej wody oraz ogrzewania, podane są współczynniki przenikania ciepła przez przegrody oraz sprawności systemu c.o. przed i po modernizacji. Pojawiają się także dane dotyczące mocy systemu grzewczego, obliczeniowe zużycie energii w GJ (bez i z uwzględnieniem sprawności instalacji), a także wskaźniki zużycia energii w kWh odniesione do powierzchni ogrzewanej i kubatury budynku.
W wyniku realizacji zadania powstał szczegółowy opis stanu budynków oraz ich parametrów, by móc w najbliższym czasie zastosować nowoczesne rozwiązania tj.: fotowoltaikę, pompy ciepła, rekuperacje i ogrzewanie podłogowe.
Całość inwestycji to kwota (…) zł. Wydatki kwalifikowalne wyniosły (…) zł. Dofinansowanie to kwota (…) zł.
Zakupy zrealizowano zostały zgodnie z ustawą Prawo Zamówień Publicznych. Wszelkie działania realizowane w ramach projektu prowadzone były z zachowaniem równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami.
W efekcie transferu nie wystąpi zakłócenie konkurencji oraz transfer nie wpływa na wymianę handlową pomiędzy krajami członkowskimi.
W odniesieniu do budynku (…) są to placówki funkcjonujące w ramach krajowego systemu edukacji, a za świadczone usługi nie pobiera się żadnych opłat. W związku z tym należy stwierdzić, iż finansowanie tych usług nie jest związane z działalnością gospodarczą i nie wchodzi w zakres pomocy publicznej. Jednocześnie należy zauważyć, iż działalność ww. placówek ma charakter lokalny, a ich oferta nastawiona jest na zaspokajanie potrzeb edukacyjnych (w tym wyrównywanie szans edukacyjnych oraz zaspokajanie potrzeb społecznych) mieszkańców powiatu i dostarczana w języku polskim. Dlatego też charakter działalności prowadzonej przez ww. placówki nie jest na tyle szeroki, by można mówić o zakłóceniu konkurencji w wymiarze wspólnotowym, czy o udziale w wymianie między krajami członkowskimi Wspólnoty.
Biorąc pod uwagę budynek administracyjno-biurowy Starostwa Powiatowego, który jest siedzibą władz samorządowych i świadczy szeroko rozumiany zakres usług społecznych dla mieszkańców z terenu powiatu. Prowadzone działania nie będą miały wpływu na wymianę handlową. W związku z powyższym wsparcie również w przypadku tego budynku nie będzie stanowiło pomocy publicznej.
Nadzorujący projekt: Urząd Marszałkowski.
W przypadku tej inwestycji brak jest związku zakupu z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Powiat nie może odzyskać podatku VAT, ponieważ zakres prac nie służy do czynności opodatkowanych. Towary i usługi zakupione w ramach opisanego projektu zostały wykorzystane wyłącznie do czynności zwolnionych. W ramach realizacji projektu nie powstała żadna infrastruktura.
Pytanie
Czy Powiat będzie mógł odzyskać podatek VAT naliczony od faktur dotyczących realizacji inwestycji projektu pn. „(…)” w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego?
Państwa stanowisko w sprawie
W Państwa ocenie, zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione jednocześnie warunki: odliczenia dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik VAT.
W myśl art. 88 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług oraz towary i usługi, z których nabyciem wiąże się podatek naliczony są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT w myśl art. 86 ust. 1.
Jak wynika z powyższego, nakłady muszą bezpośrednio dotyczyć konkretnych składników majątku wykorzystywanych do czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Natomiast utrzymanie obiektów i urządzeń administracji publicznej, w tym właściwe utrzymanie infrastruktury budynków użyteczności publicznych należy do zadań publicznych Powiatu, dlatego od takich wydatków nie przysługuje prawo odliczenia podatku VAT.
Powiat nie może odzyskać podatku naliczonego od towarów i usług w przypadku wydatków związanych z przygotowaniem audytów energetycznych dla budynków użyteczności publicznej położonych na terenie Powiatu.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku – jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej ustawą:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a)nabycia towarów i usług,
b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Przepis art. 87 ust. 1 ustawy stanowi, że:
W przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.
Zasady dokonywania zwrotu różnicy podatku na rachunek bankowy podatnika określone zostały w art. 87 ust. 2-6 ustawy.
Jak wynika z powołanych przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
W myśl art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:
Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Stosownie do art. 88 ust. 4 ustawy:
Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.
Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.
Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Na mocy art. 15 ust. 6 ustawy:
Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 107):
Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Natomiast na mocy art. 4 ust. 1 cyt. ustawy:
Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie:
1)edukacji publicznej;
2)promocji i ochrony zdrowia;
3)pomocy społecznej;
3a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
4)polityki prorodzinnej;
5)wspierania osób niepełnosprawnych;
5a) polityki senioralne
6)transportu zbiorowego i dróg publicznych;
7)kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
8)kultury fizycznej i turystyki;
9)geodezji, kartografii i katastru;
10)gospodarki nieruchomościami;
11)administracji architektoniczno-budowlanej;
12)gospodarki wodnej;
13)ochrony środowiska i przyrody;
14)rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego;
15)porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli;
16)ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu przeciwpowodziowego, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska;
17)przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy;
18)ochrony praw konsumenta;
19)utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych;
20)obronności;
21)promocji powiatu;
22)współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
23)działalności w zakresie telekomunikacji.
Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). W tym tylko zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Oznacza to, że w pozostałym zakresie np. w zakresie zadań własnych nałożonych na powiat na podstawie odrębnych przepisów, jednostki samorządu terytorialnego nie występują jako podatnicy podatku VAT, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki.
Wątpliwości Państwa w analizowanej sprawie dotyczą możliwości odzyskania podatku VAT w związku z realizacją projektu pn. „(…)”.
Jak wynika z powołanych powyżej przepisów prawa, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi, które są opodatkowane podatkiem VAT, były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT, w ramach działalności gospodarczej, do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.
Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.
W omawianej sprawie warunki uprawniające do odliczenia nie są spełnione bowiem – jak wynika z opisu sprawy – towary i usługi nabyte w ramach projektu zostały wykorzystane wyłącznie do czynności zwolnionych.
Tym samym w odniesieniu do przedmiotowego projektu – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy – nie mają Państwo możliwości odliczenia naliczonego podatku VAT. W konsekwencji, nie przysługuje Państwu prawo do zwrotu podatku, o którym mowa w art. 87 ust. 1 ustawy.
W zakresie przedmiotowych wydatków nie mają Państwo również możliwości uzyskania zwrotu podatku na zasadach określonych w rozdziale 4 rozporządzenia Ministra Finansów z 16 grudnia 2013 r. w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1008 ze zm.). Ewentualny zwrot na podstawie tych przepisów obwarowany jest pewnymi warunkami, które podatnik winien spełnić. Wśród warunków tych ustawodawca wymienia m.in. pochodzenie środków finansowych ze źródeł określonych w § 8 ust. 3 i 4 ww. rozporządzenia, a w zakresie środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej podpisanie umowy o dofinansowanie przed dniem 1 maja 2004 r. Ponieważ Powiat nie spełnia tych warunków, nie ma zatem możliwości ubiegania się o zwrot podatku VAT na podstawie przepisów rozdziału 4 cyt. rozporządzenia.
Podsumowując, Powiat nie ma możliwość odzyskania podatku VAT z tytułu zakupu towarów i usług związanych z realizacją projektu pn. „(…)” w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego.
Tym samym Państwa stanowisko należało uznać za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).