Brak opodatkowania otrzymanego świadczenia w związku z udzieloną pomocą obywatelom Ukrainy.

 Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 stycznia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 4 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania otrzymanego świadczenia w związku z udzieleniem pomocy obywatelom Ukrainy. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 16 lutego 2024 r. (wpływ 22 lutego 2024 r.) oraz 15 marca 2024 r. poprzez wpłacenie brakującej opłaty. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Na podstawie porozumienia z Gminą została udzielona pomoc Ukraińcom na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

Wnioskodawczyni jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Przedmiot działalności - kod PKD 55.10.

Na podstawie porozumienia z Gminą Wnioskodawczyni udzieliła pomocy obywatelom Ukrainy w zakresie zakwaterowania i wyżywienia.

Pomoc została udzielona na koszt Wnioskodawczyni, nie zobowiązała ona obywateli Ukrainy do dokonania opłat w zamian za udzieloną pomoc.

Pomoc obejmowała okres 3 marca 2022 r. - 31 sierpnia 2023 r.

W związku z udzieleniem tej pomocy, Wnioskodawczyni składała wniosek o świadczenie pieniężne, o którym mowa w art. 13 ust. 4 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. Zostało ono już przez Gminę (…) przyznane za okres 3 marca 2022 r. - 31 sierpnia 2023 r. i wypłacone.

Z zawartego porozumienia wynikają następujące prawa i obowiązki:

Wnioskodawczyni (…) :

• zakwaterowanie i wyżywienie obywateli Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym - art. 13 ust. 1 i 2 w związku z art. 107 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa,
• wykonanie obowiązków informacyjnych względem obywateli Ukrainy i przekazanie do Urzędu Gminy.

Gminy (…) :

• przekazanie Beneficjentowi środków z Funduszu Pomocy na pokrycie kosztów zakwaterowania wraz z wyżywieniem obywateli Ukrainy,
• prawo kontroli sposobu realizacji zadania.

Porozumienie z Gminą zostało oparte na podstawie art. 13 ust. 1 i 2 w związku z art. 107 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Pytanie

Czy Wnioskodawczyni podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Pani stanowisko w sprawie

Wnioskodawczyni jest zwolniona z opodatkowania.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 6 i 22 ustawy:

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy rozumieć przede wszystkim określone zachowanie się podatnika na rzecz innego podmiotu, które wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przy czym, o ile dane zachowanie podatnika mieści się w ustawowej definicji świadczenia usług, to – co do zasady – niezbędnym elementem do uznania tego zachowania za czynność podlegającą opodatkowaniu jest spełnienie przesłanki odpłatności (wynagrodzenie za usługę). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Trzeba również zaznaczyć, że odpłatność może przybierać różne formy – nie jest warunkiem to, aby została ustalona lub dokonana w pieniądzu. Odpłatność, jako świadczenie wzajemne, może również przybrać postać rzeczową – zapłata w innym towarze lub usłudze albo mieszaną – zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

W wyroku TSUE z 16 września 2021 r. w sprawie C-21/20 wskazano, że:

O czynności dokonanej za wynagrodzeniem można mówić w sytuacji, gdy:

• istnieje ścisły związek pomiędzy wykonanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami;
• wynagrodzenie może być wyrażone w pieniądzu;
• związek, o którym mowa powyżej, ma charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za dane świadczenie.

Wyjaśnić ponadto należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Z uwagi na wojnę toczącą się bezpośrednio za granicami Rzeczpospolitej Polskiej ustawodawca wprowadził do polskiego porządku prawnego ustawę z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 167 ze zm.).

Art. 1 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa stanowi, że:

Ta ustawa specjalna, obok stworzenia szczególnej regulacji prawnej zapewniającej doraźną podstawę prawną do legalnego pobytu obywatelom Ukrainy, którzy w wyniku działań wojennych zostali zmuszeni do opuszczenia swojego kraju pochodzenia i wjechali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wprowadza także rozwiązania mające na celu uregulowanie kwestii pomocy udzielanej przez wojewodów, jednostki samorządu terytorialnego oraz przez inne podmioty obywatelom Ukrainy.

Odzwierciedleniem tego jest art. 13 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, w myśl którego:

Zgodnie z art. 13 ust. 4 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa:

Wysokość ww. świadczenia została określona w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 2022 r. w sprawie maksymalnej wysokości świadczenia pieniężnego przysługującego z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy oraz warunków przyznawania tego świadczenia i przedłużania jego wypłaty (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1381).

Celem świadczenia jest zrekompensowanie, w szczególności osobie fizycznej prowadzącej gospodarstwo domowe, ale również każdemu podmiotowi, pomocy udzielanej uchodźcom - obywatelom Ukrainy - w zakresie zakwaterowania i wyżywienia.

Rekompensata dotyczy ściśle ponoszonych kosztów związanych z zakwaterowaniem i wyżywieniem i w żaden sposób nie wpływa na cenę za jaką obywatel Ukrainy będzie mógł skorzystać z powyższych usług, bowiem cena taka nie jest ustalona. Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że świadczenie pieniężne z tego tytułu może być przyznane jedynie na wniosek i co do zasady nie dłużej niż za okres 120 dni, w szczególnie uzasadnionych przypadkach okres ten może być przedłużony.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:

Wskazany wyżej przepis stanowi implementację obecnego art. 73 dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 341 str. 1 ze zm.), w myśl którego:

We wskazanych wyżej przepisach wyraźnie określono związek pomiędzy czynnościami opodatkowanymi a dotacjami jako „bezpośredni”. Także z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika, że określenie związku pomiędzy dotacją a świadczeniem usług czy dostawą towaru jako „bezpośredniego” ma istotne znaczenie dla opodatkowania.

Opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie subwencje (dotacje) stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Jedynie takie, które są subwencjami (dotacjami) związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły. Wykładnia ścisła prowadzi do wniosku, że tylko subwencje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że na podstawie porozumienia z Gminą (…) została udzielona przez Panią pomoc obywatelom Ukrainy na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Jest Pani osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przedmiot działalności wg PKD - 55.10.

Udzieliła Pani pomocy obywatelom Ukrainy w zakresie zakwaterowania i wyżywienia.

Pomoc została udzielona na Pani koszt, nie zobowiązała Pani obywateli Ukrainy do dokonania opłat w zamian za udzieloną pomoc.

Pomoc obejmowała okres 3 marca 2022 r. - 31 sierpnia 2023 r.

Zostało Pani przyznane i wypłacone świadczenie pieniężne za ten okres przez Gminę (…).

Pani wątpliwości dotyczą m.in. opodatkowania podatkiem od towarów i usług otrzymanego na podstawie porozumienia z Gminą świadczenia.

Zauważyć należy, że aby dofinansowanie w postaci np. dotacji czy też subwencji kształtowało podstawę opodatkowania musi mieć bezpośredni (a nie wyłącznie pośredni) wpływ na cenę oferowanych produktów lub świadczonych usług. Musi ono w sposób zindywidualizowany i policzalny wpływać na cenę danego świadczenia (tzn. konkretne świadczenie dzięki dofinansowaniu ma cenę niższą o konkretną kwotę). Dotacje niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT nie stanowią obrotu w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy, czyli nie zwiększają tego obrotu.

W niniejszym przypadku wsparcie, o którym mowa w art. 13 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa jest przekazywane w celu pokrycia kosztów (w części) nieodpłatnego zakwaterowania i wyżywienia wskazanych tam osób - obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa. Łączna wysokość wsparcia dla wnioskodawcy stanowi iloczyn liczby osób, którym zakwaterowanie i wyżywienie jest udzielane i kwoty wskazanej w ww. rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 2022 r. w sprawie maksymalnej wysokości świadczenia pieniężnego (…).

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że przedmiotowe świadczenie przeznaczone jest dla podmiotów prowadzących działalność charytatywną, w celu zrekompensowania im części poniesionych wydatków. Świadczenie to nie jest przypisane do konkretnej usługi (tj. usługi świadczonej dla konkretnej osoby), jedynie w celu określenia jego wysokości dla danego wnioskodawcy wskazano kwotę określoną w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 2022 r. Nie obniża również ceny zakwaterowania i wyżywienia, ponieważ taka cena nie jest ustalona.

Otrzymane świadczenie ma charakter wtórny do czynności realizowanych nieodpłatnie na rzecz obywateli Ukrainy. Nie występuje zatem zależność pomiędzy wykonanymi na rzecz uchodźców czynnościami a wysokością otrzymywanej kwoty świadczenia. Wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę powinno stanowić rzeczywisty ekwiwalent usługi świadczonej na rzecz usługobiorcy, podczas gdy w tym przypadku przyznanie świadczenie nie ma wpływu na to, w jakim standardzie nastąpi wykonanie usługi. Kwota świadczenia pozostaje co do zasady taka sama.

Dodatkowo wypłacenie świadczenia jest warunkowane wolą podmiotu, który udziela pomocy, deklarowaną poprzez złożenie odpowiedniego wniosku po udzieleniu pomocy uchodźcom. Udzielający pomocy może, ale nie musi skorzystać z oferowanego świadczenia. Nie można zatem uznać w tym konkretnym przypadku, że charakter świadczenia ma znamiona odpłatności z tytułu świadczonych usług, w związku z czym świadczenie to nie stanowi podstawy opodatkowania podatkiem VAT w myśl art. 29a ust. 1 ustawy.

Jednocześnie zauważyć należy, że usługa w zakresie zakwaterowania i wyżywienia obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa nie będzie generowała dla podatnika żadnych przychodów.

Świadczenie to ma zatem charakter kosztowy i nie stanowi podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy.

Tym samym otrzymane przez Panią świadczenie, na podstawie zawartego z Gminą (…) porozumienia w oparciu o art. 13 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Pani stanowisko jest zatem prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych będzie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).