Zwolnienie od podatku dostawy w zamian za odszkodowanie działek zabudowanych oraz działki niezabudowanej.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 stycznia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 23 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku dostawy w zamian za odszkodowanie działek zabudowanych nr 1, 2, 3 oraz działki niezabudowanej nr 4. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 20 marca 2024 r. (wpływ 20 marca 2024 r.) oraz pismem z 25 marca 2024 r. (wpływ 25 marca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina … (obecna nazwa jest od 1 stycznia 2024 r., do 31 grudnia 2023 r. nazwą była Gmina …) jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 40) Gmina ma osobowość prawną i posiada zdolność do czynności cywilnoprawnych. Gmina wykonuje zadania nałożone na nią odrębnymi przepisami, do realizacji których została powołana. Część z nich realizowana jest przez Gminę w ramach reżimu publicznoprawnego. Poza tym Gmina dokonuje wybranych czynności na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych i traktuje ja jako podlegające ustawie VAT.

Gmina otrzyma odszkodowania za nieruchomości, które z mocy prawa stały się własnością Skarbu Państwa na podstawie ostatecznej decyzji wojewody o zezwoleniu na realizację inwestycji:

1.za nieruchomość oznaczoną jako działka nr 1 o pow. … ha w miejscowości …, objętą ostateczną decyzją Wojewody … z dnia 15 lipca 2022 r. nr … o ustaleniu lokalizacji (...) dla … S.A.;

2.za nieruchomość oznaczoną jako działki nr 4 o pow. … ha, 2 o pow. … ha i nr 3 o pow. … ha w miejscowości …, objętą ostateczną decyzją Wojewody …z dnia 24 listopada 2022 r. nr … o ustaleniu lokalizacji (...) dla … S.A. ….

Powyżej wymienione nieruchomości są składnikiem majątku komunalnego, stanowiące własność Gminy.

Do pkt 1: Nieruchomość oznaczona jako działka nr 1 o pow. … ha, powstała z podziału działki nr …, położonej w gminie … (obecnie nazwa Gmina …), obręb ... Odszkodowanie zostało zatwierdzone decyzją Wojewody ... Nieruchomość gruntowa jest porośnięta trawami i zabudowana drogą o nawierzchni wykonanej z płyt betonowych na powierzchni … m². Na działkę było uchwalone studium uchwałą nr … Rady Gminy … z dnia 1 czerwca 2021 r. w sprawie uchwalenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy …, w którym teren położony był na obszarze strefy nieurbanizowanej …, na terenie projektowanej drogi gminnej w strefie ochronnej podejść urządzeń ubezpieczenia lotów oraz ograniczeń wysokości zabudowy.

Do pkt 2: Nieruchomości oznaczone jako działki o numerach 4 o pow. … ha, 2 o pow. … ha i nr 3 o pow. … ha położoną w gminie …(obecnie nazwa Gmina …) w miejscowości …, które powstały z podziału działek nr … i nr …, położone w gminie … (obecnie nazwa Gmina …). Odszkodowanie zostało zatwierdzone decyzją Wojewody …. Działka nr 4 jest niezabudowana, porośnięta dziką roślinnością bez wartości użytkowej. Na działkę było uchwalone studium uchwałą nr … Rady Gminy …z dnia 5.08.2011 r. w sprawie uchwalenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy … zatwierdzonego uchwałą nr … Rady Gminy … z dnia 30 grudnia 2004 r., obszar wykorzystywany na cele rolnicze. Nieruchomość nr 2 porośnięta jest trawami i znajduje na niej się droga/ścieżka, która na jej części (… m²) utwardzona jest żużlem i tłuczniem i działka nr 3 jest zabudowana, porośnięta trawami oraz drogą gruntową o szerokości ok. 2 m na długości ok. 500 m utwardzona żużlem i tłuczniem na powierzchni … m² oraz miejscami kamieniem na powierzchni … m². Na działki było uchwalone studium uchwałą nr … Rady Gminy … z dnia 5.08.2011 r. w sprawie uchwalenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy … zatwierdzonego uchwałą nr … Rady Gminy … z dnia 30 grudnia 2004 r., obszar wykorzystywany jako teren komunikacji (droga).

Na dzień wywłaszczenia działek nr 1 w miejscowości … i nr 4, 2, 3 … nie obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, nie została dla nich wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego. Nieruchomości nr 1 w miejscowości … i nr 4, nr 2, nr 4 w miejscowości … od momentu nabycia do momentu wywłaszczenia były przez Gminę wykorzystywane wyłącznie do działalności innej niż gospodarcza. Działki te nie były przez Gminę w żadnym momencie wykorzystywane do prowadzenia działalności opodatkowanej VAT jak i działalności zwolnionej z opodatkowania. Nie stanowiły przedmiotu najmu / dzierżawy lub innych czynności opodatkowanych VAT po stronie Gminy, a drogi znajdujące się na ww. działkach były ogólnodostępne i nie były udostępniane odpłatnie. Działki podlegające wywłaszczeniu zostały nabyte w następujących latach:

-dz. Nr 1 w miejscowości … - powstała z podziału działki nr … została nabyta przez Gminę … w 2015 r.,

-dz. Nr 4 w miejscowości … - powstała z podziału działki nr … została nabyta przez Gminę …w 2007 r.,

-dz. nr 2 w miejscowości … - powstała z podziału działki nr … została nabyta przez Gminę … w 1991 r.,

-dz. nr 3 w miejscowości … - powstała z podziału działki nr … została nabyta przez Gminę … w 1991 r.

Z tytułu nabycia wyżej wymienionych działek, Gminie nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego, ponieważ Gmina nie nabyła nieruchomości na potrzeby wykonywania czynności opodatkowanych VAT i w ramach nabycia nie wystąpił podatek VAT. Z wydatków ponoszonych na ww. działkach naniesień Gminie nie przysługiwało prawo do odliczeń VAT.

W uzupełnieniu wniosku Gmina wskazała następujące informacje:

1.Nabycie działek o nr 1, 4, 2 i 3 będących przedmiotem wywłaszczenia nastąpiło nieodpłatnie i nie było w ramach czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Działkę nr 1 obr. … (nr … przed podziałem geodezyjnym) Gmina … nabyła nieodpłatnie od … aktem notarialnym Rep. „A” nr … w dniu 24.06.2015 r.

Działkę nr 4 obr. … (nr … przed podziałem geodezyjnym) Gmina … nabyła nieodpłatnie na podstawie decyzji administracyjnej … z dnia 09.03.2007 r. wydanej przez: … w ….

Działki nr 2, 3 obr. … (nr … przed podziałem geodezyjnym) Gmina … nabyła nieodpłatnie na podstawie decyzji Wojewody … z dnia 15.02.1991 r. nr ….

2.W zakresie dz. 1 obr. … została wydana decyzja Wojewody … … z dnia 06.02.2024 r., ustalająca na rzecz Gminy … odszkodowanie w wysokości … zł. Następnie Wojewoda … w dniu 27.02.2024 r. postanowieniem nr … postanowił sprostować oczywistą omyłkę pisarską w wydanej ww. decyzji, polegającą na wpisaniu w sentencji decyzji Gminę … zamiast Gminy ... Ww. decyzja stała się ostateczna w dniu 05.03.2024 r., natomiast postanowienie stało się ostateczne w dniu 08.03.2024 r.

W zakresie dz. 4, 2, 3 w miejscowości … nie wydana została na chwilę obecną żadna decyzja ustalająca kwotę odszkodowania z tytułu wywłaszczenia nieruchomości.

3.Na obecną chwilę Gmina otrzymała tylko odszkodowanie z tytułu wywłaszczenia nieruchomości za dz. … obr. … w dniu 19.03.2024 r. kwota brutto … zł od … S.A. z siedzibą … ul. …. Od nieruchomości dz. 4, 2, 3 w miejscowości … Gmina nie otrzymała na dzień dzisiejszy odszkodowania.

4.Droga znajdująca się na działce 1 obr. … stanowi budowlę, ale nie jest urządzeniem budowlanym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U z 2023 r. poz. 682 ze zm.).

Droga znajdująca się na działce 2 miejscowości … stanowi budowlę, ale nie jest urządzeniem budowlanym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U z 2023 r. poz. 682 ze zm.).

Droga znajdująca się na działce 3 miejscowości … stanowi budowlę, ale nie jest urządzeniem budowlanym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U z 2023 r. poz. 682 ze zm.).

5.Budowle: Droga znajdująca się na działce 1 obr. … - stanowi pierwsze zasiedlenie, które nastąpiło w dniu 24.06.2015 r. poprzez przekazanie nieodpłatnie od … aktem notarialnym Rep. „A” nr ...., w stanie takim jak jest na dzień dzisiejszy. Gmina do wywłaszczenia nie ponosiła żadnych ulepszeń w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiące co najmniej 30% wartości początkowej z ww. budowli. Nieruchomość była zabudowana w momencie nabycia ich na mienie Gminy … (obecna nazwa Gmina …).

Droga znajdująca się na działce 2 miejscowości … - stanowi pierwsze zasiedlenie, które nastąpiło w dniu 15.02.1991 r. nieodpłatnie na podstawie decyzji Wojewody … nr …, w stanie takim jak jest na dzień dzisiejszy. Gmina do wywłaszczenia nie ponosiła żadnych ulepszeń w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiące co najmniej 30% wartości początkowej z ww. budowli. Nieruchomość była zabudowana w momencie nabycia ich na mienie Gminy … (obecna nazwa Gmina …).

Droga znajdująca się na działce 3 miejscowości … - stanowi pierwsze zasiedlenie, które nastąpiło w dniu 15.02.1991 r. nieodpłatnie na podstawie decyzji Wojewody … nr …, w stanie takim jak jest na dzień dzisiejszy. Gmina do wywłaszczenia nie ponosiła żadnych ulepszeń w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiące co najmniej 30% wartości początkowej z ww. budowli. Nieruchomość była zabudowana w momencie nabycia ich na mienie Gminy … (obecna nazwa Gmina …).

Pytania

1.Czy dostawa przez Gminę nieruchomości zabudowanych nr 1 w miejscowości … i 2, 3 … na rzecz Skarbu Państwa za ustalonym odszkodowaniem korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy o VAT?

2.Czy dostawa przez Gminę nieruchomości niezabudowanej nr 4 w miejscowości … na rzecz Skarbu Państwa korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1.

W ocenie Gminy, dostawa nieruchomości zabudowanych nr 1 w miejscowości … i nr 2, 3 … na rzecz Skarbu Państwa za ustalonym odszkodowaniem korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy o VAT.

Powierzchnie ww. nieruchomości stanowią drogi o nawierzchni z żużlu, tłucznia i kamienia polnego. Zdaniem Gminy przedmiotowe nieruchomości stanowią budowle w rozumieniu art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego. Ponadto, w ocenie Gminy, w odniesieniu do nieruchomości zabudowanych nie zachodzą przesłanki negatywne określone w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT. Jak już bowiem wskazano w stanie faktycznym, nieruchomości zabudowane przed wywłaszczeniem były użytkowane jako ogólnodostępne drogi, a w okresie dwóch lat poprzedzających ich dostawę nie miało miejsca ulepszenie posadowionych na nich budowli, na które wydatki stanowiłyby co najmniej 30% wartości początkowej.

Tym samym, zdaniem Gminy uznać należy, iż dostawa nieruchomości zabudowanych nie została dokonana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budowli lub ich części upłynął okres dłuższy niż 2 lata.

Ad 2.

W ocenie Gminy, dostawa przez Gminę nieruchomości niezabudowanej nr 4 w miejscowości … na rzecz Skarbu Państwa korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT. Nieruchomość, w skład której wchodzi przedmiotowy grunt nie jest zabudowana budynkami, jest działką porośniętą dziką roślinnością bez wartości użytkowej. Na działkę przed wywłaszczeniem nie było miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ani decyzji o warunkach, było tylko uchwalone studium nr … Rady Gminy … z dnia 5.08.2011 r. w sprawie uchwalenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy … zatwierdzonego uchwałą nr … Rady Gminy … z dnia 30 grudnia 2004 r.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z  2024 r. poz. 361) – zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy:

Zgodnie z ww. przepisami grunty spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy przedmiotem dostawy są towary w rozumieniu powołanego wyżej przepisu i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy zauważyć, że dostawa towarów rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nim, jakby była właścicielem tego dobra, a ponadto musi to być czynność odpłatna.

Zatem, w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości, dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów i na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Co do zasady dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika wprost z powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Na podstawie art. 112 ust. 2 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 344 ze zm.):

W myśl art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Z powołanych przepisów wynika zatem, iż istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika jasno, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

W myśl dyspozycji art. 15 ust. 1 ustawy:

Działalność gospodarcza, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy:

Jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy:

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwoistym charakterze:

• podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz
• podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).

Mając na uwadze przywołane wyżej przepisy w świetle przedstawionych we wniosku okoliczności zaznaczyć należy, że wydając nieruchomości za odszkodowaniem nie będą Państwo mogli skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. W przypadku wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem nie będą bowiem realizowane zadania, dla realizacji których organ władzy publicznej został powołany. W przedmiotowym zakresie nie występują Państwo jako podmiot prawa publicznego, lecz jako właściciel. Państwa sytuacja w odniesieniu do kwestii własności nieruchomości jest taka sama jak innych podmiotów, których dotknąć może decyzja o wywłaszczeniu. Działania Państwa są w tym przypadku tożsame z działaniami każdego innego podmiotu dokonującego dostawy nieruchomości.

W świetle powyższego dokonując odpłatnej dostawy zabudowanych działek nr 1, 2 oraz 3 oraz działki niezabudowanej nr 4 będą Państwo działali jako podatnik prowadzący działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 w związku z art. 15 ust. 2 ustawy.

Wskazać więc należy, że przeniesienie przez Państwa własności działek nr 1, 2, 3 oraz 4 na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie, będzie stanowiło odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a Państwo dla tej czynności będą działali w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. W tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną i ze względu na przedmiot, czynność taka objęta jest podatkiem od towarów i usług.

Wykonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku VAT, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy:

Przez tereny budowlane – w świetle art. 2 pkt 33 ustawy – rozumie się:

Opodatkowane są zatem dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe niezabudowane, będące terenami budowlanymi w rozumieniu ww. art. 2 pkt 33 ustawy, pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, innych niż tereny budowlane – są zwolnione od podatku.

Według art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 977):

Jak stanowi art. 4 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

Na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

O przeznaczeniu nieruchomości stanowią zatem akty prawa miejscowego. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – jako źródło prawa miejscowego, a w przypadku jego braku decyzja o warunkach zabudowy – jako akt indywidualny prawa administracyjnego.

W tym miejscu warto wyjaśnić, że stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen – „teren budowlany” oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę.

W konsekwencji, generalnie opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku tych ostatnich opodatkowane są wyłącznie te, których przedmiotem są tereny budowlane, czyli tereny przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, dla których nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego oraz nie wydano decyzji o warunkach zabudowy – są zwolnione od podatku VAT. Ustawa o podatku od towarów i usług w kontekście zastosowania właściwej stawki podatku VAT przy sprzedaży gruntu nakazuje oceniać przeznaczenie tego gruntu wyłącznie na podstawie istniejącego planu zagospodarowania przestrzennego oraz wydanych decyzji o warunkach zabudowy.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

W myśl art. 2 pkt 14 ustawy:

Zwolnienie na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy stosuje się w odniesieniu do dostawy całości lub części budynków, budowli, jeżeli w stosunku do nich nastąpiło pierwsze zasiedlenie, przy czym okres pomiędzy pierwszym zasiedleniem, a dostawą nie jest krótszy niż 2 lata. Wykluczenie z tego zwolnienia następuje w sytuacjach, gdy dostawa jest  dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz w sytuacji, gdy  od  momentu pierwszego zasiedlenia do chwili sprzedaży nie minęły co najmniej 2 lata.

W przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na  podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

Według art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Z analizy powołanych wyżej przepisów wynika, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy stanie się bezzasadne.

Należy również zauważyć, że w myśl art. 43 ust. 10 ustawy:

Zgodnie z art. 43 ust. 11 ustawy:

A zatem ustawodawca daje podatnikom, dokonującym dostawy budynków, budowli lub ich części spełniających przesłanki do korzystania ze zwolnienia od podatku wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy – po spełnieniu określonych warunków – możliwość rezygnacji ze zwolnienia i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych. Przy czym podkreślić należy, że niniejsze prawo zostało zawężone tylko do rezygnacji ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

W tym miejscu należy wskazać, że jeżeli nie zostaną spełnione przesłanki zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9, 10 lub pkt 10a ustawy, należy przeanalizować możliwość skorzystania ze zwolnienia od podatku w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:

Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.

Zauważyć należy, że kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy, w myśl którego:

Wobec powyższego, przy sprzedaży budynków, budowli lub ich części, dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony.

Analiza przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, regulujących wyżej wskazane prawo do zwolnienia od podatku dostaw budynków, budowli lub ich części prowadzi do wniosku, że w odniesieniu do tych towarów może wystąpić jedna z ww. podstaw do zastosowania zwolnienia od podatku. Istotne jest wobec tego każdorazowe kompleksowe zbadanie okoliczności towarzyszących dostawie danego obiektu. Zauważyć bowiem należy, że stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega ani wykładni rozszerzającej, ani zawężającej, natomiast możliwość wychodzenia poza wykładnię literalną jest niedopuszczalna. W efekcie, podatnik uprawniony jest do zastosowania ww. preferencji, gdy charakter dokonywanych przez niego czynności, w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

W tym miejscu należy wskazać na przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 682 ze zm.), zwanej dalej „ustawą Prawo budowlane”.

W myśl art. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane:

Według art. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane:

Zgodnie z art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane:

W świetle art. 3 pkt 3a ustawy Prawo budowlane:

W okolicznościach sprawy, przedmiotem dostawy w zamian za odszkodowanie będą nieruchomości:

-działka nr 1 i znajdująca się na niej droga o nawierzchni wykonanej z płyt betonowych, która – jak Państwo wskazali – stanowi budowlę w rozumieniu przepisów ustawy Prawo budowlane. Nieruchomość nabyli Państwo nieodpłatnie od … 24.06.2015 r.;

-działka nr 2 i znajdująca się na niej droga/ścieżka utwardzona żużlem i tłuczniem, która – jak Państwo wskazali – stanowi budowlę w rozumieniu przepisów ustawy Prawo budowlane. Nieruchomość nabyli Państwo 15.02.1991 r. nieodpłatnie na podstawie decyzji Wojewody …;

-działka nr 3 i znajdująca się na niej droga gruntowa utwardzona żużlem i tłuczniem, która – jak Państwo wskazali – stanowi budowlę w rozumieniu przepisów ustawy Prawo budowlane. Nieruchomość nabyli Państwo nieodpłatnie na podstawie decyzji Wojewody … z dnia 15.02.1991 r.

Do dnia wywłaszczenia nie ponosili Państwo ulepszeń w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiących co najmniej 30% wartości początkowej ww. budowli. Drogi znajdujące się na ww. działkach były ogólnodostępne. Nieruchomości były zabudowane w momencie ich nabycia.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy stwierdzić należy, że warunki uprawniające do zwolnienia ww. budowli na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy zostaną spełnione, bowiem przedmiotowa dostawa nie będzie dokonana w ramach pierwszego zasiedlenia i pomiędzy pierwszym zasiedleniem a planowaną dostawą upłynie okres dłuższy niż 2 lata.

Jak wskazano powyżej, grunt będący przedmiotem dostawy podlega opodatkowaniu według tych samych regulacji jak budynki i budowle na nim posadowione. W związku z powyższym – na podstawie art. 29a ust. 8 ustawy – sprzedaż gruntów (działka nr 1, 2 oraz 3), z którymi związane są ww. budowle, również będzie zwolniona od podatku.

Wobec powyższego, dostawa nieruchomości zabudowanych drogami – działki nr 1, 2 oraz 3 w zamian za odszkodowanie, będzie stanowiła transakcję zwolnioną od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, w związku z art. 29 ust. 8 ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 wniosku, odnośnie zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy dostawy nieruchomości zabudowanych nr 1, 2 oraz 3 na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie, należało uznać za prawidłowe. Jednocześnie zaznaczyć należy, że skoro dostawa przedmiotowych nieruchomości korzysta z ww. zwolnienia badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy staje się bezzasadne.

Z kolei odnosząc się do pytania nr 2 wniosku wskazać należy, że będąca przedmiotem dostawy w zamian za odszkodowanie działka nr 4 – jak Państwo wskazali jest niezabudowana. Na dzień wywłaszczenia dla działki nr 4 nie obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, nie została wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego.

W świetle powyższego dostawa niezabudowanej działki nr 4, jako terenu niezabudowanego nieobjętego miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w zamian za odszkodowanie, będzie zwolniona od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.

Zatem Państwa stanowisko odnośnie pytania nr 2 wniosku uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Podkreślić należy, iż Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach przedstawionego przez Państwa opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Organ informuje, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (pytań). Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, bądź we własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniami nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem sprawy i zastosujecie się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).