Interpretacja indywidualna z dnia 27 marca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-2.4012.650.2023.2.PM
Temat interpretacji
Planowana w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego, sprzedaż udziałów w prawie własności działek nie będzie korzystać ze zwolnienia od podatku VAT i będzie opodatkowana tym podatkiem. Również w przypadku przejęcia nieruchomości na własność przez wierzyciela, płacącego za nią swoją wierzytelnością, transakcja taka stanowić będzie czynność opodatkowaną podatkiem VAT jako odpłatna dostawa towarów.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług – jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
21 grudnia 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 21 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:
· braku zwolnienia od podatku VAT sprzedaży udziału w działkach (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) oraz
· opodatkowania podatkiem VAT przejęcia udziału w działkach na własność przez wierzyciela (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).
Uzupełnił go Pan pismem z 12 lutego 2024 r. (wpływ 12 lutego 2024 r.) oraz – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27 lutego 2024 r. (wpływ 27 lutego 2024 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Jako Komornik Sądowy (dalej: Komornik lub Wnioskodawca) prowadzi Pan na wniosek Wierzyciela przeciwko Dłużnikowi – Panu J (dalej: Dłużnik), postępowanie egzekucyjne z nieruchomości:
·prawa własności nieruchomości obejmującej działki gruntu nr 1, 2 oraz 3;
·prawa własności nieruchomości obejmującej działki gruntu nr 4, 5, 6, 7, 8 oraz 9.
W ramach prowadzonego postępowania planuje Pan zaspokojenie wierzytelności Wierzyciela poprzez sprzedaż powyższych nieruchomości Dłużnika.
Dłużnik nabył prawo własności przedmiotowych nieruchomości na podstawie umowy sprzedaży z 6 grudnia 2019 r. zawartej w formie aktu notarialnego. Z treści umowy sprzedaży wynika w szczególności, że:
· w ramach transakcji nabycia nieruchomości Dłużnik występował jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą pod firmą K;
· Dłużnik oświadczył, że nieruchomości kupił za środki pochodzące z majątku osobistego i do majątku osobistego, albowiem w jego małżeństwie obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej małżeńskiej, w ramach i na potrzeby prowadzonej przez niego działalności gospodarczej pod firmą K;
· transakcja podlegała opodatkowaniu stawką podstawową 23% VAT;
· Strony zgodnie oświadczyły, że sprzedaż objęta jest podatkiem VAT i nie jest z tego podatku zwolniona, zaś na dowód zapłaty ceny sprzedaży zostanie wystawiona faktura VAT w dniu zawarcia umowy objętej aktem.
Z operatu szacunkowego ze stycznia 2021 r., sporządzonego dla nieruchomości będących przedmiotem planowanej sprzedaży wynika, że przedmiotowe nieruchomości położone są na terenie objętym Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego.
Zgodnie z zapisami MPZP:
· nieruchomość stanowiąca działki o numerach ewidencji gruntów 1, 2 oraz 3 leży w całości na terenie większego kompleksu oznaczonego symbolem 1AG jako teren aktywności gospodarczej. W niewielkim fragmencie, sąsiadującym z działką drogową, teren przeznaczony na poszerzenie ciągu pieszo-jezdnego oznaczonego symbolem 1KDL;
· nieruchomość stanowiąca działki o numerach ewidencji gruntów 4, 5, 6, 7, 8 oraz 9 leży na terenie większego kompleksu oznaczonego symbolami 1AG, tj. teren aktywności gospodarczej oraz 7MN – teren zabudowy jednorodzinnej. Przez kompleks działek przebiega linia elektroenergetyczna średniego napięcia wraz ze strefą ochronną oraz pas przeznaczony do obowiązkowego zagospodarowania zielenią, oddzielający strefę przeznaczoną pod aktywność gospodarczą od strefy zabudowy mieszkaniowej. W niewielkim fragmencie sąsiadującym z działką drogową teren przeznaczony na poszerzenie ciągu pieszo-jezdnego oznaczonego symbolem 3KDP.
Zgodnie z zapisami MPZP:
- 21
1. Dla terenów oznaczonych na rysunku planu symbolami 1AG, 2AG, 3AG, 4AG, 5AG ustala się przeznaczenie:
1) podstawowe:
a) produkcja,
b) produkcja drobna,
c) obsługa produkcji,
d) obsługa transportu,
e) handel wielkopowierzchniowy B,
f) stacje paliw,
g) zdrowie i opieka społeczna,
h) usługi podstawowe,
i) zieleń;
2) uzupełniające:
a) mieszkania towarzyszące,
b) infrastruktura drogowa,
c) bocznice kolejowe,
d) linie kolejowe,
e) wody powierzchniowe,
f) telekomunikacja,
g) urządzenia infrastruktury technicznej.
2. Na terenach, o których mowa w ust. 1, obowiązują następujące ustalenia dotyczące ukształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu:
1) nieprzekraczalne linie zabudowy w odległości 6m, o ile na rysunku planu nie ustalono inaczej;
2) obszar zabudowany nie może przekraczać 70% powierzchni działki budowlanej;
3) co najmniej 15% powierzchni działki budowlanej musi stanowić powierzchnia biologicznie czynna, z wyłączeniem działek przeznaczonych na infrastrukturę drogową i urządzenia infrastruktury technicznej;
4) maksymalna wysokość budynków nie może przekraczać 20m;
5) dopuszcza się wydzielenie działek budowlanych wyłącznie z bezpośrednim dostępem do drogi publicznej lub wewnętrznej;
6) dopuszcza się wydzielenie działki bez dostępu do drogi wyłącznie w przypadku, kiedy służy to powiększeniu innej działki mającej dostęp do drogi publicznej lub wewnętrznej;
7) szerokość pasa drogowego wydzielanych dróg wewnętrznych nie może być mniejsza niż 10m;
8) w przypadku wydzielania dróg wewnętrznych o nieprzelotowym zakończeniu obowiązuje zorganizowanie placów do zawracania.
- 13
1. Dla terenów oznaczonych na rysunku planu symbolami 1MN, 2MN, 3MN, 4MN, 5MN, 6MN, 7MN, 8MN, MN ustala się przeznaczenie:
1) podstawowe:
a) zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, wyłącznie w układzie wolno stojącym,
b) zabudowa zagrodowa i agroturystyka;
2) uzupełniające:
a) usługi podstawowe,
b) pracownie artystyczne,
c) sport i rekreacja,
d) wody powierzchniowe,
e) infrastruktura drogowa,
f) urządzenia infrastruktury technicznej.
2. Na terenach, o których mowa w ust. 1, obowiązują następujące ustalenia dotyczące ukształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu:
1) nieprzekraczalne linie zabudowy w odległości 6m, o ile na rysunku planu nie ustalono inaczej, z zastrzeżeniem pkt 2;
2) istniejące budynki i budowle wykraczające całkowicie lub częściowo poza nieprzekraczalną linię zabudowy nie mogą być w tej części lub całości rozbudowywane, a jedynie remontowane;
3) przeznaczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 lit. c, dopuszcza się wyłącznie jako towarzyszące zabudowie mieszkaniowej, na potrzeby własne;
4) obowiązujące linie zabudowy w odległości 6m, o ile na rysunku planu nie ustalono inaczej;
5) wysokość budynków nie może być większa niż 9m;
6) liczba kondygnacji nadziemnych budynków nie może być większa niż 2;
7) obszar zabudowany nie może przekraczać 30% powierzchni działki budowlanej;
8) co najmniej 30% powierzchni działki budowlanej musi stanowić powierzchnia biologicznie czynna, z wyłączeniem działek przeznaczonych na infrastrukturę drogową i urządzenia infrastruktury technicznej.
- 29
1.Dla terenów oznaczonych na rysunku planu symbolami 1KDL, 2KDL ustala się przeznaczenie:
1)podstawowe: droga publiczna, klasy lokalnej;
2)uzupełniające:
a)urządzenia infrastruktury technicznej,
b)usługi uliczne.
2.Dla terenów, o których mowa w ust. 1, obowiązują następujące ustalenia dotyczące zagospodarowania terenu:
1)szerokość w liniach rozgraniczających, zgodnie z rysunkiem planu;
2)dopuszcza się co najmniej jednostronny chodnik od strony planowanej zabudowy;
3)zieleń przyuliczna.
- 31
1.Dla terenów oznaczonych na rysunku planu symbolami 1KDP, 2KDP, 3KDP ustala się przeznaczenie:
1)podstawowe: publiczna infrastruktura drogowa;
2)uzupełniające: urządzenia infrastruktury technicznej.
2.Dla terenów, o których mowa w ust. 1, obowiązują następujące ustalenia dotyczące zagospodarowania terenu:
1)szerokość w liniach rozgraniczających zmienna, zgodnie z rysunkiem planu;
2)ścieżka rowerowa;
3)zieleń przyuliczna.
Nieruchomość obejmująca działki 1, 2 i 3 to kompleks działek o strukturze geodezyjnej typowej dla gruntów rolnych, wszystkie działki posiadają kształt wydłużonego prostokąta. Teren nieruchomości prawie płaski, działki użytkowane rolniczo. Sąsiedztwo stanowią działki również użytkowane rolniczo. Przez działkę nr 1 skrajnie w narożniku przebiega linia elektroenergetyczna średniego napięcia ze strefą ochronną.
Nieruchomość składająca się z działek 4, 5, 6, 7, 8 i 9 to również kompleks działek o strukturze geodezyjnej typowej dla gruntów rolnych, wszystkie działki posiadają kształt wydłużonego prostokąta. Teren nieruchomości prawie płaski, działki użytkowane rolniczo. Sąsiedztwo stanowią działki również użytkowane rolniczo. Przez teren nieruchomości przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna średniego napięcia wraz ze strefą ochronną. Linia biegnie przez teren nieruchomości ukośnie i w różnym stopniu ogranicza swobodne zagospodarowanie terenu na poszczególnych działkach, w większości w strefie przeznaczonej pod zabudowę mieszkaniową. Na terenie działki 4 przebiega w części frontowej, przez teren działek 5 oraz 6 przez część centralną strefy M, na obszarze działki 7 biegnie na zapleczu strefy MN, natomiast na obszarze działki 8 pokrywa się w zasadzie ze strefą zieleni izolacyjnej wyłączonej z zabudowy, na terenie działki 9 biegnie na zapleczu strefy AG.
Z danych geoportalu krajowego wynika, że:
·przez działkę nr 1 skrajnie w narożniku przebiega linia elektroenergetyczna średniego napięcia,
·działka nr 2 jest niezabudowana,
·działka nr 3 jest niezabudowana,
·przez działkę nr 4 przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna średniego napięcia na słupie betonowym,
·przez działkę nr 5 przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna średniego napięcia,
·przez działkę nr 6 przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna średniego napięcia na słupie betonowym,
·przez działkę nr 7 przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna średniego napięcia,
·przez działkę nr 8 przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna średniego napięcia na słupie betonowym,
·przez działkę nr 9 przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna średniego napięcia.
Ze sporządzonego dla nieruchomości operatu szacunkowego, nie wynika, by rzeczoznawca majątkowy dokonywał wyceny napowietrznej linii elektroenergetycznej średniego napięcia. Wnioskuje Pan zatem, że nie są one własnością Dłużnika i nie będą przedmiotem zbycia, gdyż prawdopodobnie stanowią własność przedsiębiorstwa przesyłowego.
Przebiegająca przez nieruchomości linia elektroenergetyczna stanowi budowlę w rozumieniu art. 3 pkt 3 w zw. z pkt 3a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 682 ze zm.).
Zgodnie z art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane, przez budowlę należy rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.
Jak stanowi art. 3 pkt 3a ustawy Prawo budowlane, przez obiekt liniowy należy rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, droga kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable zainstalowane w kanalizacji kablowej, kable zainstalowane w kanale technologicznym oraz kable telekomunikacyjne dowieszone do już istniejącej linii kablowej nadziemnej nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego.
Na moment składania niniejszego wniosku, właścicielem powyższych nieruchomości jest rodzeństwo – Pani K (w udziale wynoszącym 1/4) oraz Pan M (w udziale wynoszącym 3/4). Dłużnik dokonał sprzedaży nieruchomości będących przedmiotem prowadzonego przez Pana postępowania egzekucyjnego na podstawie umowy sprzedaży z 31 marca 2020 r. zawartej w formie aktu notarialnego.
Z treści powyższej umowy wynika, w szczególności, że:
· Dłużnik występował jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą pod firmą K,
· transakcja sprzedaży przez Dłużnika przedmiotowych nieruchomości podlegała opodatkowaniu stawką podstawową 23% VAT,
· Strony umowy zgodnie oświadczyły, że sprzedaż objęta jest podatkiem VAT i nie jest z tego podatku zwolniona, zaś na dowód zapłaty ceny sprzedaży zostanie wystawiona faktura VAT w dniu zawarcia umowy.
Wskazuje Pan, że obecni właściciele nieruchomości nie są spokrewnieni z Dłużnikiem. Ponadto, Dłużnik przeniósł własność nieruchomości już po ich zajęciu przez Komornika, zatem zgodnie z art. 930 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.; dalej: KPC), może Pan kontynuować egzekucję z nieruchomości wobec poprzedniego właściciela – Dłużnika.
Z informacji przekazanych przez Naczelnika Urzędu Skarbowego wynika, że:
· Dłużnik figuruje w rejestrze podatników prowadzonym przez Urząd i posiada NIP;
· odnotowane adresy: od 13 września 2019 r.: (…) – adres rejestracyjny, (…) – adres zameldowania;
· brak odnotowanych, niezamkniętych powiązań z działalnością gospodarczą;
· wśród ostatnich dokumentów wymiarowych (z poprzednich 5 lat) organ wskazał w szczególności: VAT-7 za miesiąc 12/2019, VAT-7 za miesiąc 12/2020, VAT-7 za miesiąc 2/2021;
· wystąpił jako nabywca w czynności typu umowa sprzedaży z 17 czerwca 2004 r. na kwotę (…) zł: sprzedaż działki, zabudowanej budynkiem, wystąpił jako nabywca w czynności typu umowa sprzedaży z 11 stycznia 2007 r. na kwotę (…) zł: działki nr: od 1-12.
Z informacji przekazanej przez Gminę wynika, że Dłużnik nie zgłosił do opodatkowania nieruchomości będących przedmiotem planowanej przez Wnioskodawcę sprzedaży. W związku z powyższym wezwano do złożenia informacji o gruntach, w przypadku braku reakcji na wezwanie zostanie wobec Dłużnika wszczęte z urzędu postępowanie w sprawie ustalenia zobowiązania w podatku rolnym.
Z danych Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej wynika, że dłużnik prowadził działalność gospodarczą pod firmą K:
·stałe miejsce wykonywania działalności gospodarczej: (…);
·data rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej: (…);
·data zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej: (…);
·data wykreślenia wpisu z rejestru: (…);
·przedmiot przeważającej działalności gospodarczej (kod PKD): 68.10.Z Kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek.
Z wykazu podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT wynika, że:
·Dłużnik obecnie nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT,
·data rejestracji jako podatnika VAT: 19 września 2019 r.,
·data wykreślenia rejestracji jako podatnika VAT: 26 lutego 2021 r.,
·podstawa prawna wykreślenia: art. 96 ust. 6-8 ustawy o VAT.
Wystąpił Pan do Dłużnika z wezwaniem, w którym zawarto szereg pytań niezbędnych dla ustalenia kwestii opodatkowania VAT planowanej sprzedaży przedmiotowych nieruchomości. Dłużnik nie udzielił odpowiedzi na Pana wezwanie.
Nie może Pan również wykluczyć sytuacji przejęcia nieruchomości na własność przez wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym, płacąc za nią swoją wierzytelnością, w przypadku gdy na drugiej licytacji także nikt nie przystąpi do przetargu, na podstawie art. 984 KPC.
Zgodnie z art. 984 KPC:
- 1. Jeżeli również na drugiej licytacji nikt nie przystąpi do przetargu, przejęcie nieruchomości na własność może nastąpić w cenie nie niższej od dwóch trzecich części sumy oszacowania, przy czym prawo przejęcia przysługuje wierzycielowi egzekwującemu i hipotecznemu oraz współwłaścicielowi. Jeżeli przedmiotem egzekucji jest nieruchomość rolna, stosuje się art. 982 z wynikającą z niniejszego przepisu zmianą co do ceny przejęcia. W wypadku gdy osoby określone w art. 982 nie skorzystają z prawa przejęcia nieruchomości rolnej, prawo to przysługuje także wierzycielowi egzekwującemu i hipotecznemu.
- 2. Wniosek o przejęcie nieruchomości wierzyciel powinien złożyć sądowi w ciągu tygodnia po licytacji, składając jednocześnie rękojmię, chyba że ustawa go od niej zwalnia.
- 3. Jeżeli kilku wierzycieli składa wniosek o przejęcie, pierwszeństwo przysługuje temu, kto zaofiarował cenę wyższą, a przy równych cenach – temu, czyja należność jest większa.
W związku z tak przedstawionym opisem zdarzenia przyszłego, powziął Pan wątpliwość w zakresie naliczenia, pobrania i odprowadzenia do właściwego urzędu skarbowego podatku VAT, jako płatnik podatku z tytułu planowanej sprzedaży nieruchomości opisanych w niniejszym wniosku, a także w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT planowanej sprzedaży ww. nieruchomości w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego.
Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego
W uzupełnieniu do wniosku udzielił Pan następujących odpowiedzi na zadane pytania:
Pytanie I:
Czy pomimo skutecznego zajęcia przez Komornika nieruchomości – będących przedmiotem zadanych we wniosku pytań – w ramach transakcji zbycia nieruchomości przez Dłużnika, na rzecz Pani K i Pana M doszło do przeniesienia na ich rzecz (nabywców) prawa do rozporządzania nieruchomościami jak właściciel (rozumiane jako przeniesienie przez Dłużnika na rzecz nabywców praktycznej kontroli nad nieruchomościami i możliwości dysponowania nimi/korzystania z nich jak właściciel)? Jeżeli nie, to należy wskazać dlaczego.
Odpowiedź:
Tak. Jak wynika z księgi wieczystej obu nieruchomości, współwłaścicielami zajętych przez Komornika nieruchomości są K i M, doszło do przeniesienia na ich rzecz prawa do rozporządzania nieruchomością. Rozporządzanie przez dłużnika nieruchomościami po ich zajęciu nie ma jedynie wpływu na dalsze postępowanie egzekucyjne.
Pytanie II:
Czy w momencie dokonywania przez Komornika sprzedaży licytacyjnej/przejęcia na własność przez wierzyciela, prawo do rozporządzania nieruchomościami jak właściciel (rozumiane jako przeniesienie praktycznej kontroli nad nieruchomościami i możliwości dysponowania nimi/korzystania z nich jak właściciel) będzie należało do Pani K i Pana M? Jeżeli nie, to należy wskazać, kto posiadał będzie prawo do rozporządzania nieruchomościami jak właściciel?
Odpowiedź:
Prawo do rozporządzania zajętymi nieruchomościami przysługuje obu obecnym współwłaścicielom, do dnia licytacji zakończonej sprzedażą i przysądzenia własności na rzecz nabywcy (ew. przejęcia na własność przez wierzyciela). Komornik nie jest jednak w stanie stwierdzić na obecnym etapie, czy w momencie dokonywania sprzedaży licytacyjnej (ew. przejęcia na własność przez wierzyciela) prawo to będzie należało faktycznie do obecnych współwłaścicieli. Pytanie w tym zakresie dotyczy zdarzenia przyszłego, albowiem Komornik nie posiada wiedzy czy współwłaściciele skorzystają ze swojego prawa i dokonają do momentu sprzedaży licytacyjnej i przysądzenia na własność obu nieruchomości na rzecz nabywcy (ew. przejęcia na własność nieruchomości przez wierzyciela) rozporządzenia tymi nieruchomościami. Podkreślić należy, że nie jest jeszcze ustalony termin przyszłej licytacji, nie jest wiadome czy ktokolwiek przystąpi do licytacji, czy też w ostateczności wierzyciel skorzysta z prawa do przejęcia nieruchomości na własność.
Ponadto w uzupełnieniu do wniosku zacytował Pan odpowiedzi na pytania przekazane przez obecnych współwłaścicieli nieruchomości:
III. Jeśli w momencie dokonywania sprzedaży licytacyjnej/przejęcia na własność przez wierzyciela (dalej: „zbycie”) prawo do rozporządzania nieruchomościami jak właściciel należeć będzie do Pani K i Pana M (aktualnych współwłaścicieli) należy udzielić odpowiedzi na poniższe pytania (odrębnie dla każdego współwłaściciela):
Pytanie:
1. Czy aktualni współwłaściciele są/będą na moment zbycia nieruchomości zarejestrowani do VAT jako podatnicy czynni? Jeżeli tak, to z tytułu prowadzenia jakiej działalności?
Odpowiedź:
„Tak, współwłaściciele przedmiotowych gruntów są zarejestrowani jako podatnicy VAT z tytułu prowadzonych od ponad 20-tu lat gospodarstw rolnych. Podmioty nie prowadzą działalności gospodarczej innej niż rolnicza”.
Pytanie:
2. W jaki sposób aktualni współwłaściciele wykorzystywali/wykorzystują/wykorzystywać będą nieruchomości od momentu nabycia do momentu zbycia?
Odpowiedź:
„Grunty wykorzystywane są do obecnego momentu tylko i wyłącznie na cele prowadzonej działalności rolniczej – uprawa zbóż”.
Pytanie:
3. Czy aktualni współwłaściciele wykorzystywali/wykorzystują/będą wykorzystywać nieruchomość do działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), dalej zwanej ustawą? Jeżeli tak, to do jakiej działalności?
Odpowiedź:
„Nie umiemy odpowiedzieć na takie pytanie. Nasza działalność gospodarcza polega na prowadzeniu gospodarstwa rolnego, które jest płatnikiem podatku VAT”.
Pytanie:
4. Czy aktualni współwłaściciele udostępniali/udostępniają/będą udostępniać osobom trzecim nieruchomość na podstawie umów cywilnoprawnych (np. dzierżawy)? Jeśli tak, to na podstawie jakiej umowy, na jaki okres, czy odpłatnie?
Odpowiedź:
„Na ten moment nie są zawarte żadne formalne umowy związane z posiadanym gruntem. Dalsze ewentualne decyzje związane z gruntem będą wynikały z procedury egzekucyjnej prowadzonej przez Komornika Sądowego”.
Pytanie:
5. Czy aktualni współwłaściciele zamierzali sprzedać nieruchomość, która ma być przedmiotem zbycia przez Komornika?
Odpowiedź:
„Nie”.
Pytanie:
6. W jakim celu aktualni współwłaściciele kupili nieruchomość będącą przedmiotem prowadzonego przez Wnioskodawcę postępowania egzekucyjnego?
Odpowiedź:
„Decyzję o nabyciu stanowiło częściowe zmniejszenie zaległych zobowiązań sprzedającego”.
Pytanie:
7. Czy aktualni współwłaściciele podejmowali jakiekolwiek czynności w celu przygotowania nieruchomości do sprzedaży (np.: uzbrojenie terenu, ogrodzenie, wystąpienie o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, inne działania zmierzające do zwiększenia wartości bądź atrakcyjności działek)? Jeśli tak, to jakie były to czynności (nakłady)?
Odpowiedź:
„Nie”.
Pytanie:
8. Czy aktualni współwłaściciele podjęli jakiekolwiek działania marketingowe w celu planowanej sprzedaży (np. skorzystali z biura nieruchomości, przygotowywali oferty sprzedaży)? Jeśli tak – prosimy wskazać jakie.
Odpowiedź:
„Nie”.
Pytanie:
9. Czy aktualni współwłaściciele zawierali umowę przedwstępną w związku ze sprzedażą Nieruchomości i czy w umowie przedwstępnej zostały ustalone warunki, które muszą zostać spełnione w celu zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży, przenoszącej własność gruntu na nabywcę? Jeśli tak, należy wskazać:
a. Jakie warunki zawiera ta umowa oraz w jakim celu została zawarta?
b. Jakie prawa i obowiązki wynikające z postanowień umowy przedwstępnej ciążą na kupującym, a jakie na sprzedającym?
c. Czy w ramach tej umowy aktualni współwłaściciele udzieli jakichkolwiek pełnomocnictw (upoważnień, zgód) dla nabywcy? Jeżeli tak, to należy wskazać ich zakres (wymienić wszystkie czynności, których kupujący mógł dokonać w imieniu aktualnych współwłaścicieli).
Odpowiedź:
„Nie”.
Pytanie:
10.Czy z tytułu nabycia nieruchomości przysługiwało aktualnym współwłaścicielom prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego? Odpowiedzi należy udzielić dla każdego ze współwłaścicieli odrębnie.
Odpowiedź:
„Nie”.
Pytanie:
11.Czy nieruchomość była/będzie do momentu zbycia wykorzystywana przez aktualnych współwłaścicieli wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT? Jeżeli tak, to jaką działalność zwolnioną od podatku VAT, do której wykorzystywana była nieruchomość, wykonywali aktualni współwłaściciele? Prosimy podać podstawę prawną zwolnienia.
Odpowiedź:
„Nieruchomość od momentu jej nabycia była wykorzystywana tylko i wyłącznie na cele rolnicze. Z racji posiadanych przedmiotowych gruntów, według wiedzy aktualnych współwłaścicieli, nie miało miejsca korzystanie ze zwolnienia z tytułu podatku VAT”.
Pytania
1. Czy planowana przez Komornika, w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego, sprzedaż prawa własności działek nr 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 i 9 będzie korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT?
2. Czy w przypadku przejęcia nieruchomości na własność przez wierzyciela, płacącego za nią swoją wierzytelnością, transakcja taka stanowić będzie czynność opodatkowaną VAT jako odpłatna dostawa towarów?
Pana stanowisko w sprawie
Ad. 1
Planowana przez Komornika, w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego, sprzedaż prawa własności działek nr 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 i 9 nie będzie korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT. Tym samym, planowana sprzedaż przedmiotowych działek będzie podlegała opodatkowaniu właściwą stawką VAT.
Ad. 2
W przypadku przejęcia nieruchomości na własność przez wierzyciela, płacącego za nią swoją wierzytelnością, transakcja taka stanowić będzie czynność opodatkowaną VAT jako odpłatna dostawa towarów.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy
Ad. 1
Na mocy art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.; dalej: ustawa o VAT) ustawodawca ustanowił komornika płatnikiem podatku VAT od dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.
Z powyższego przepisu ustawy o VAT wynika, że komornik jest płatnikiem podatku od dostawy towaru dokonywanej w trybie egzekucji, w przypadku, gdy wykonuje czynności egzekucyjne. Przez czynność egzekucyjną należy rozumieć każde formalne, oparte na przepisach procesowych, działanie uprawnionego organu egzekucyjnego wywołujące skutek prawny dla prowadzonej egzekucji.
Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), zgodnie z którym płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Z powołanych wyżej przepisów wynika, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez komornika sprzedaż towarów będących własnością dłużnika, będzie opodatkowana podatkiem VAT, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik.
Natomiast w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby z niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.
Zgodnie z przedstawionym opisem zdarzenia przyszłego, przedmiotem planowanej dostawy jest prawo własności nieruchomości stanowiących działki gruntu nr 1-9.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT).
Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, przez sprzedaż rozumie się odpłatą dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT).
W świetle przedstawionych powyżej przepisów, nieruchomość spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, a jej sprzedaż, stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, która to czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.
Wskazać należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Jak stanowi art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT).
Określony w ustawie zakres opodatkowania VAT wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności działa jako podatnik.
Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.
Dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu VAT wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.
W związku z powyższym, zaznaczyć należy, że każdy kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, powinien być uznany za podatnika VAT. Tym samym, wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży, w tym przypadku nieruchomości, jest ustalenie, m.in. czy majątek został nabyty i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej.
W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie przepisów ustawy o VAT, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE z 4 października 1995 r. w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., w sprawie C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że „majątek prywatny” to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.
W konsekwencji dla uznania danego majątku za prywatny istotny jest sposób jego wykorzystania i podejmowanych w odniesieniu do niego działań w całym okresie posiadania. Aby majątek uznać za prywatny musi być on w całym okresie posiadania wykorzystywany wyłącznie do celów prywatnych. Zaznaczyć należy, że sprzedaż składników wykorzystywanych w działalności gospodarczej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Jak wynika z treści umowy sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego, na podstawie której Dłużnik nabył działki gruntu nr 1-9, działki te zostały nabyte przez Dłużnika na potrzeby prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. W związku z powyższym, w Pana ocenie, planowana sprzedaż prawa własności przedmiotowych działek gruntu będzie mieściła się w zakresie przedmiotowym opodatkowania VAT.
Co do zasady, stawka podatku zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT – wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.
Stosownie zaś do treści art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6% stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.
Przepisy ustawy o VAT oraz rozporządzeń wykonawczych wydanych na jej podstawie, regulują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku.
W myśl art. 43 ust. 1 pkt. 9 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.
Zgodnie z art. 2 pkt 33 ustawy o VAT, przez tereny budowlane należy rozumieć grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Z przytoczonych przepisów wynika, że przeznaczenie określonego gruntu należy więc oceniać wyłącznie w oparciu o istniejący plan zagospodarowania przestrzennego oraz ewentualnie wydane decyzje o warunkach zabudowy nieruchomości.
O przeznaczeniu nieruchomości stanowią więc akty prawa miejscowego, tj. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – jako źródło prawa miejscowego, a w przypadku jego braku decyzja o warunkach zabudowy – jako akt indywidualny prawa administracyjnego.
Opodatkowane są tym samym dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe niezabudowane, będące terenami budowlanymi w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy o VAT.
W Pana ocenie, w stosunku do planowanej sprzedaży działek gruntu nr 2 oraz 3 nie znajdzie zastosowania zwolnienie od podatku przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, gdyż przedmiotowe działki są objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, na podstawie którego przeznaczone są pod zabudowę, a tym samym stanowią tereny budowlane w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy o VAT.
Ponadto, przez działki nr 1, 4, 5, 6, 7, 8 i 9 przebiega linia elektroenergetyczna średniego napięcia stanowiąca budowlę w rozumieniu ustawy Prawo budowlane, tym samym, sprzedaż tych działek nie będzie korzystała z powyższego zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż działki są zabudowane budowlą.
Ze względu na to, że posadowiona na działkach nr 1, 4, 5, 6, 7, 8 i 9 budowla w postaci linii elektroenergetycznej średniego napięcia nie stanowi własności Dłużnika, lecz prawdopodobnie przedsiębiorstwa przesyłowego, w sprawie nie znajdą również zastosowania zwolnienia z opodatkowania VAT, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy o VAT, gdyż przedmiotem planowanej dostawy nie będą budowle posadowione na działkach.
Należy również zaznaczyć, że jeżeli nie zostaną spełnione przesłanki zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9,10 i 10a ustawy o VAT należy przeanalizować możliwość skorzystania ze zwolnienia od podatku w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego
Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.
Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że dla zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:
·towary muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,
·brak prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów.
Niespełnienie choćby jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.
Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Dłużnik nabył prawo własności przedmiotowych nieruchomości na podstawie umowy sprzedaży z 6 grudnia 2019 r. zawartej w formie aktu notarialnego. Transakcja podlegała opodatkowaniu stawką podstawową 23% VAT i została udokumentowana fakturą VAT. Dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT od 19 września 2019 r. do dnia 26 lutego 2021 r., a zatem również w okresie, w którym nabył przedmiotowe nieruchomości. Naczelnik Urzędu Skarbowego wśród ostatnich dokumentów wymiarowych wskazał VAT-7 za miesiąc 12/2019 r.
W związku z powyższym, w Pana ocenie, w stosunku do planowanej sprzedaży działek gruntu nr 1, 4, 5, 6, 7, 8 i 9 nie znajdzie zastosowania zwolnienie z opodatkowania VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, gdyż Pana zdaniem, Dłużnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu przedmiotowych nieruchomości i nie można wykluczyć, że Dłużnik dokonał tego odliczenia w złożonej deklaracji VAT-7 za grudzień 2019 r.
Tym samym, Pana zdaniem, planowana sprzedaż działek gruntu nr 1będzie podlegała opodatkowaniu właściwą stawką VAT.
Ad. 2
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT).
Na podstawie powyższych przepisów, do wystąpienia czynności podlegających opodatkowaniu, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, konieczne jest łączne spełnienie czterech warunków:
·ma miejsce dostawa towarów albo świadczenie usług,
·dostawa towarów lub świadczenie usług ma charakter odpłatny (z zastrzeżeniem podlegających opodatkowaniu czynności nieodpłatnych),
·dostawa towarów lub świadczenie usług mają miejsce na terytorium kraju,
·dostawa towarów lub świadczenie usług dokonywane jest przez podatnika działającego w takim charakterze.
Czynnościami podlegającymi opodatkowaniu co do zasady są tylko odpłatne dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług. O odpłatności dostaw towarów oraz świadczenia usług można mówić wtedy, gdy są dokonywane za wynagrodzeniem.
Najczęściej wynagrodzenie ma formę pieniężną, lecz nie jest tak zawsze. Odpłatną dostawę towarów stanowi również dostawa towaru w zamian za wierzytelność.
W związku z powyższym, ze względu na to, że w przedmiotowej sprawie:
·będzie miała miejsce dostawa towarów, co zostało wskazane w uzasadnieniu do stanowiska do pytania nr 1,
·dostawa towarów (nieruchomości) będzie miała charakter odpłatny – zapłata nastąpi wierzytelnością wierzyciela,
·dostawa towarów będzie miała miejsce na terytorium kraju,
·dostawa towarów dokonywana będzie przez Dłużnika – działającego w charakterze podatnika VAT,
w Pana ocenie, przejęcie nieruchomości na własność przez wierzyciela, płacącego za nią swoją wierzytelnością stanowić będzie na gruncie przepisów ustawy o VAT odpłatną dostawę towarów.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku – jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej ustawą:
Organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2023 r. poz. 2505 i 2760) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.
Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), w myśl którego:
Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Przepis art. 18 ustawy wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika.
Z powołanych wyżej przepisów wynika, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik; w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.
Tym samym komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz do uwzględnienia w trakcie sprzedaży towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.
Zgodnie z art. 952 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.):
Zajęta nieruchomość ulega sprzedaży przez licytację publiczną. Termin licytacji nie może być wyznaczony wcześniej niż po upływie dwóch tygodni po uprawomocnieniu się opisu i oszacowania ani też przed uprawomocnieniem się wyroku, na podstawie którego wszczęto egzekucję.
W myśl art. 982 § 1 ww. ustawy:
Jeżeli na licytacji nikt nie przystąpił do przetargu, a przedmiotem egzekucji jest nieruchomość rolna, współwłaściciel nieruchomości wystawionej na licytację i nie będący dłużnikiem osobistym, ma prawo przejęcia nieruchomości na własność w cenie nie niższej od trzech czwartych sumy oszacowania. Art. 958 § 2 stosuje się odpowiednio.
Jak stanowi art. 983 Kodeksu postępowania cywilnego:
Jeżeli nikt nie zgłosił wniosku o przejęcie nieruchomości w myśl artykułu poprzedzającego albo przedmiot egzekucji nie jest nieruchomością rolną, komornik na wniosek wierzyciela wyznacza drugą licytację, na której cena wywołania stanowi dwie trzecie sumy oszacowania. Cena ta jest najniższa, za którą można nabyć nieruchomość.
Stosownie do treści art. 984 § 1 k.p.c.:
Jeżeli również na drugiej licytacji nikt nie przystąpi do przetargu, przejęcie nieruchomości na własność może nastąpić w cenie nie niższej od dwóch trzecich części sumy oszacowania, przy czym prawo przejęcia przysługuje wierzycielowi egzekwującemu i hipotecznemu oraz współwłaścicielowi. Jeżeli przedmiotem egzekucji jest nieruchomość rolna, stosuje się art. 982 z wynikającą z niniejszego przepisu zmianą co do ceny przejęcia. W przypadku gdy osoby określone w art. 982 nie skorzystają z prawa przejęcia nieruchomości rolnej, prawo to przysługuje także wierzycielowi egzekwującemu i hipotecznemu.
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:
Opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Interpretując zawarty w tym artykule zwrot „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” należy utożsamiać z czynnością, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności. Zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawo własności”. Istotny jest przede wszystkim aspekt ekonomiczny, a nie prawny transakcji, w ramach której podatnik przenosi na nabywcę prawo do rozporządzania towarami jak właściciel. Akcent sformułowanej definicji położony został głównie na podkreślenie przeniesienia ekonomicznego władztwa nad rzeczą w taki sposób, aby nabywca mógł nią dysponować podobnie jak właściciel.
Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy:
Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Na gruncie przepisów ustawy również zbycie udziału w towarze (np. współwłasność nieruchomości), stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z 24 października 2011 r. sygn. akt I FPS 2/11.
W świetle ww. przepisów grunt spełnia definicję towaru, wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż stanowić będzie dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.
Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży, rozumie się przez nią odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Według art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Mając na względzie powyższe stwierdzić należy, że uznanie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.
Odnosząc regulacje zawarte w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy do art. 18 ustawy, wskazać należy, że w przypadku, gdy dłużnik – właściciel danej nieruchomości – jest podatnikiem podatku od towarów i usług, wówczas komornik jest płatnikiem podatku VAT z tytułu dostawy nieruchomości.
Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.
Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. 2006, L 347, s. 1 ze zm.):
„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.
„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.
Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej. Jednakże każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy jest uznany za podatnika podatku od towarów i usług. Zatem wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży nieruchomości jest ustalenie, czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej.
W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności. Zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu dochodu w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady (a tym samym art. 15 ust. 2 ustawy) jako, że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy.
Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.
W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej.
Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być, np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.
Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.
Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pan jako komornik sądowy postępowanie egzekucyjne do majątku Dłużnika. Przedmiotem egzekucji jest nieruchomość składająca się z 9 działek. Działki nr 1, 2 i 3 położone są na terenie objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego i stanowią zarówno tereny aktywności gospodarczej, gdzie dopuszcza się zabudowę, jak i tereny przeznaczone na poszerzenie ciągu pieszo-jezdnego. Działki nr 2 i 3 stanowią grunt niezabudowany.
Przez działki nr 1, 4, 5, 6, 7, 8 oraz 9 przebiega napowietrzna linia energetyczna średniego napięcia, która nie jest własnością dłużnika i nie będzie przedmiotem zbycia. Linia energetyczna stanowi budowlę w rozumieniu Prawa budowlanego. Działki nr 4, 5, 6, 7, 8 oraz 9 zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego są terenami aktywności gospodarczej oraz terenami zabudowy jednorodzinnej. W niewielkim fragmencie ww. działki są terenem przeznaczonym na poszerzenie ciągu pieszo-jezdnego.
Ponadto z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Dłużnik dokonał sprzedaży nieruchomości będącej przedmiotem prowadzonego przez Pana postępowania egzekucyjnego. Transakcja sprzedaży podlegała opodatkowaniu podstawową stawką podatku VAT. Jak wynika z księgi wieczystej, współwłaścicielami zajętych przez Pana nieruchomości są Pani K i Pan M (w częściach ułamkowych) – doszło do przeniesienia na ich rzecz prawa do rozporządzania nieruchomością jak właściciel.
Współwłaściciele działek zarejestrowani są jako podatnicy podatku VAT z tytułu prowadzenia przez nich działalności rolniczej. Działki wykorzystywane są tylko i wyłącznie na cele prowadzonej działalności rolniczej i nie były wykorzystywane do czynności zwolnionych od podatku VAT.
Pana wątpliwości dotyczą kwestii braku zwolnienia od podatku VAT sprzedaży udziałów w działkach (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) oraz opodatkowania podatkiem VAT przejęcia udziałów w działkach na własność przez wierzyciela (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).
Z powołanych powyżej przepisów wynika, że opodatkowanie danej czynności podatkiem od towarów i usług uwarunkowane jest łącznym spełnieniem dwóch przesłanek. Po pierwsze konkretna czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, po wtóre – musi być dokonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
W tym miejscu rozstrzygnąć należy, kto będzie uznany za podatnika podatku VAT przy sprzedaży licytacyjnej lub przejęciu nieruchomości przez wierzyciela. Jak Pan wskazał w uzupełnieniu do wniosku, prawo do rozporządzania nieruchomością jak właściciel należy do Pani K i Pana M.
Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz elementy zdarzenia przyszłego, wskazać należy, że sprzedaż wskazanej we wniosku nieruchomości (działek) przez Dłużnika, na gruncie ustawy stanowiło dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, i skutkowało przeniesieniem prawa własności do nieruchomości. Wraz z przeniesieniem przez Dłużnika na rzecz Pani K i Pana M własności przedmiotowej nieruchomości, uzyskali oni prawo do rozporządzania nieruchomością jak właściciel. Zatem, w rozpatrywanej sprawie, od dnia sprzedaży nieruchomości nowym właścicielem jest Pani K i Pan M. W świetle powyższego, czynności egzekucyjne – a więc sprzedaż bądź przejęcie przez wierzyciela, mające za przedmiot nieruchomość – powinny uwzględniać aktualnych współwłaścicieli rozporządzających nieruchomością, w imieniu których powinna być dokonana czynność dostawy.
Z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sprawie doszło do wydania przez Dłużnika nieruchomości, w konsekwencji czego nabywcy zaczęli dysponować nią jak właściciel, należy uznać, że dokonano dostawy nieruchomości w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług.
Ponadto, zgodnie z art. 930 § 1 k.p.c.:
Rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie, a kolejni wierzyciele dłużnika mogą przyłączyć się do prowadzonej egzekucji. Nabywca może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika. W każdym razie czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy.
Jak wynika z powyższego przepisu Kodeksu postępowania cywilnego, sprzedaż nieruchomości zajętych w postępowaniu egzekucyjnym jest ważna z punktu widzenia zasad prawa i nie wyklucza dalszego prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Ponadto, w takich sytuacjach sam nabywca nieruchomości jest traktowany jak dłużnik.
Zatem w rozpatrywanej sprawie od dnia zakupu nowymi współwłaścicielami nieruchomości są Pani K i Pan M, którzy są zarejestrowanymi podatnikami podatku VAT, z tytułu prowadzonych gospodarstw rolnych. Grunty od dnia nabycia wykorzystywane są przez nich wyłącznie na cele prowadzonej działalności rolniczej.
Tym samym, skoro przedmiotowe nieruchomości od momentu nabycia są wykorzystywane na potrzeby prowadzenia działalności rolniczej, z tytułu których Pani K i Pan M są czynnymi podatnikami podatku VAT, to ww. osoby dokonując zbycia udziałów w tych gruntach będą dokonywały zbycia składników majątkowych działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy i będą działały jako podatnicy podatku VAT.
W konsekwencji, przedmiotowa transakcja będzie dotyczyć towarów (udziałów w działkach) w rozumieniu ustawy oraz będzie dokonana w imieniu i na rzecz podmiotów objętych dyspozycją art. 15 ustawy. Należy zatem stwierdzić, że sprzedaż bądź przejęcie nieruchomości przez wierzyciela w ramach postępowania egzekucyjnego będzie podlegać – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może być albo opodatkowana podatkiem VAT, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.
W treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca uregulował bowiem dla niektórych czynności obniżone stawki podatku, bądź zwolnienie od podatku.
W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.
W świetle art. 2 pkt 33 ustawy:
Przez tereny budowlane rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Powyższe oznacza, że generalnie opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku tych ostatnich opodatkowane są wyłącznie te, których przedmiotem są tereny budowlane (przeznaczone pod zabudowę). Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, będących gruntami leśnymi, rolnymi itp., nieprzeznaczonymi pod zabudowę – są zwolnione od podatku VAT.
Natomiast o przeznaczeniu nieruchomości stanowią akty prawa miejscowego. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – jako źródło prawa miejscowego, a w przypadku jego braku decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu – jako akt indywidualny prawa administracyjnego, co wynika bezpośrednio z art. 2 pkt 33 ustawy.
Zgodnie z art. 4 ust. 2 ww. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 977 ze zm.):
W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym:
1)lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego;
2)sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy.
Stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen – „teren budowlany” oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę.
Zatem, także w świetle orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości, za teren budowlany uznać można jedynie taki, który regulacjami prawa krajowego został przeznaczony pod zabudowę.
Ponadto należy podkreślić, że przy dokonywaniu oceny, czy dany grunt jest przeznaczony pod zabudowę nie można kierować się wyłącznie jego podstawowym przeznaczeniem określonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, lecz należy również wziąć pod uwagę jego przeznaczenie uzupełniające, wynikające z tego planu. Ustawodawca bowiem definiując w art. 2 pkt 33 ustawy teren budowlany wskazuje, że decydujące znaczenie mają m.in. zapisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, nie zawężając przy tym, że chodzi wyłącznie o podstawowe przeznaczenie określone w tym planie.
Z opisu srawy wynika, że działki nr 2 i 3 stanowią grunt niezbudowany. Natomiast przez działki 1, 4, 5, 6, 7, 8 i 9 przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna, stanowiąca budowlę w rozumieniu Prawa budowlanego. Z uwagi jednak na fakt, że stanowi własność innego podmiotu, nie będzie podlegała dostawie.
W tym miejscu należy bowiem stwierdzić, że w sytuacji, gdy przedmiotem dostawy jest grunt, na którym posadowiony jest budynek/budowla, niestanowiący własności zbywcy, to mimo iż ten obiekt budowlany stanowi w świetle prawa cywilnego część składową nieruchomości – w świetle ustawy o podatku od towarów i usług nie dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tym obiektem jak właściciel, zarówno w sensie ekonomicznym, jak i w sensie prawnym, a zatem przedmiotem dostawy jest w takim przypadku tylko sam grunt.
Wobec powyższego uznać należy, że naniesienie w postaci napowietrznej linii elektroenergetycznej, nie będzie częścią zbywanych działek, gdyż jest przedmiotem odrębnej własności. Tym samym, wskazane naniesienie nie będzie przedmiotem dostawy towarów, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy, dokonanej w ramach sprzedaży działek. W konsekwencji należy stwierdzić, że przedmiotem dostawy będzie wyłącznie sam grunt.
Ponadto, jak wskazał Pan w opisie sprawy, wszystkie działki objęte są miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Działki nr 1-3 położone są na terenie objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego i stanowią zarówno tereny aktywności gospodarczej, gdzie dopuszcza się zabudowę, jak i tereny przeznaczone na poszerzenie ciągu pieszo-jezdnego. Z kolei działki nr 4-9 zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego są terenami aktywności gospodarczej oraz terenami zabudowy jednorodzinnej. W niewielkim fragmencie ww. działki są terenem przeznaczonym na poszerzenie ciągu pieszo-jezdnego.
Tym samym działki te spełniają definicję terenów budowlanych w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy, a ich dostawa nie będzie korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.
Należy wskazać, że dla dostawy nieruchomości niezabudowanych, które nie spełniają przesłanek do objęcia ich zwolnieniem od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, ustawodawca uregulował możliwość zastosowania zwolnienia od podatku w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Z przepisu tego wynika że, aby zastosować zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:
· towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,
· przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Jak wynika z uzupełnienia do wniosku, nieruchomość nie była wykorzystywana do czynności zwolnionych od podatku VAT.
Mając zatem na uwadze okoliczności sprawy, stwierdzić należy, że planowana przez Pana dostawa nieruchomości nie będzie korzystać także ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, z uwagi na fakt, iż nie zostały spełnione warunki, o których mowa w tym przepisie.
W konsekwencji, należy stwierdzić, że planowane zbycie przez Pana opisanej we wniosku nieruchomości (udziałów w działkach) będzie stanowić czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w powiązaniu z art. 7 ust. 1 ustawy, która nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 oraz pkt 2 ustawy.
Oznacza to, że w opisanym zdarzeniu przyszłym, dostawa nieruchomości będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług.
Podsumowując, planowana przez Pana, w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego, sprzedaż udziałów w prawie własności działek nie będzie korzystać ze zwolnienia od podatku VAT i będzie opodatkowana tym podatkiem. Również w przypadku przejęcia nieruchomości na własność przez wierzyciela, płacącego za nią swoją wierzytelnością, transakcja taka stanowić będzie czynność opodatkowaną podatkiem VAT jako odpłatna dostawa towarów.
Oceniając Pana stanowisko w sposób całościowy – z uwagi na fakt, iż transakcji zbycia udziałów w prawie własności działek powinien Pan dokonać w imieniu obecnych właścicieli nieruchomości, tj. Pani K i Pana M, a nie Dłużnika – należało uznać jako nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa:
Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.
Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku zdarzeniem przyszłym, Pan ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pana wniosku (pytań). Inne kwestie przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego, które nie zostały objęte pytaniami nie mogą być rozpatrzone zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, w myśl którego:
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).