Brak prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z realizacją projektu.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 stycznia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 10 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z realizacją projektu polegającego na termomodernizacji budynku Szkoły Podstawowej w (…).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Gmina (dalej: „Gmina” lub „Wnioskodawca”) jest jednostką samorządu terytorialnego i jednocześnie czynnym podatnikiem na gruncie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: „uptu”). Gmina posiada osobowość prawną. Gmina rozlicza podatek od towarów i usług (dalej: „VAT”) wraz ze swoimi jednostkami organizacyjnymi (tzw. centralizacja rozliczeń VAT), tj. zgodnie z ustawą z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 280 ze zm.) (dalej: „ustawa centralizacyjna”).

Zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: „usg”) Gmina wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Do zadań Gminy – stosownie do usg należą m.in. zadania z zakresu gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, edukacji publicznej, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, kultury fizycznej, zieleni gminnej i zadrzewień, porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej.

Gmina wykonuje swoje zadania przy pomocy jednostek organizacyjnych (będących jednostkami budżetowymi w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych).

Jedną z takich jednostek jest Szkoła Podstawowa (…) (dalej: „SP”).

SP jest „szkołą” w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, a więc jednostką tworzącą system oświaty. Podstawowym celem działalności SP jest działalność oświatowa polegająca w szczególności na realizacji celów, o których mowa w art. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe.

SP jest jednostką organizacyjną Gminy, która nie posiada odrębnej od Gminy osobowości prawnej oraz która jest objęta centralizacją VAT (wraz z którą Gmina wspólnie rozlicza VAT). SP jest jednostką organizacyjną, o której mowa w art. 2 pkt 1 lit. a ustawy centralizacyjnej.

SP to również „Jednostka budżetowa” w rozumieniu § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U. z 2021 r. poz. 999) (dalej: „Rozporządzenie”).

SP jest zlokalizowana w (…) i ma do swojej dyspozycji nieruchomość, na którą składa się przede wszystkim główny budynek szkolny, obiekt sali gimnastycznej oraz teren przyległy (obejmujący przede wszystkim plac szkolny, zieleń oraz parking).

Gmina realizuje projekt inwestycyjny pn. „(…)” (dalej: „Projekt”). W odniesieniu do Projektu Gmina występowała już z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej w zakresie problematyki VAT, ale w związku z powstałymi po stronie Gminy wątpliwościami oraz z uwagi na odnalezienie stanowisk organów podatkowych w sprawach zbliżonych (zgodnie z którymi samorządy w analogicznych sytuacjach nie posiadają prawa do odliczenia VAT), Gmina zdecydowała się wystąpić ponownie z wnioskiem o wydanie interpretacji. Z kolei wcześniejsza interpretacja podatkowa została wydana dla Gminy przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu (…) r.

Projekt realizowany jest przez Gminę (jako podatnika VAT), natomiast po ostatecznym zrealizowaniu, efekty projektu będą wykorzystywane przez SP do wykonywania głównej działalności, a więc działalności w zakresie edukacji publicznej (działalności oświatowej).

Ponoszone przez Gminę wydatki dotyczące Projektu są/będą dokumentowane fakturami wystawianymi na Gminę.

Prowadzone działania w ramach Projektu dotyczą i obejmują (…). Projekt obejmuje następujące działania:

(...)

Powodem realizacji Projektu jest niska efektywność energetyczna w sektorze budynków użyteczności publicznej na obszarze Gminy, w tym m.in. w wyniku niewystarczających działań optymalizacyjnych gospodarki energetycznej w obiektach publicznych. Do problemów szczegółowych zalicza się w szczególności:

• wysokie zapotrzebowanie na energię pierwotną dla budynku SP,
• wysoka emisja CO₂ dla budynku SP, w wyniku słabych uwarunkowań energetycznych, przekraczających wskaźniki referencyjne w zakresie izolacyjności cieplnej przegród,
• wysokie zużycie energii elektrycznej w wyniku funkcjonowania energochłonnego oświetlenia wewnętrznego dla budynku SP,
• brak wykorzystania Odnawialnych Źródeł Energii w zakresie gospodarki energetycznej dla budynku SP.

W tym kontekście zaniechanie realizacji Projektu – w dłuższej perspektywie – może doprowadzić do:

1)dalszego wzrostu zanieczyszczenia środowiska naturalnego, w tym przede wszystkim powietrza,

2)wzrostu zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery, których źródłem jest spalanie paliw opałowych i zużycie energii elektrycznej,

3)pogarszania się jakości życia oraz zdrowia mieszkańców Gminy,

4)postępującej degradacji ekosystemów,

5)zmniejszenia konkurencyjności i atrakcyjności Gminy,

6)pogarszania się spójności społecznej i terytorialnej Województwa (…).

Efektem realizacji Projektu będzie m.in. zmniejszenie zapotrzebowania na energię pierwotną (poprzez działania z zakresu głębokiej termomodernizacji budynku SP), redukcja emisji CO₂ (dzięki poprawie uwarunkowań energetycznych i osiągnięcie co najmniej wskaźników referencyjnych w zakresie izolacyjności cieplnej przegród budynku SP), optymalizacja zużycia energii elektrycznej (poprzez wdrożenie energooszczędnego oświetlenia wewnętrznego) oraz zwiększenie wykorzystania OZE.

Dzięki realizacji Projektu i osiągnięciu poszczególnych wskaźników osiągnięte mają być cele długofalowe, związane z przejściem na gospodarkę niskoemisyjną, w tym przede wszystkim:

• powstrzymanie procesu zanieczyszczenia środowiska naturalnego, w tym przede wszystkim powietrza;
• zmniejszenie ilości zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery, których źródłem jest spalanie paliw opałowych i zużycie energii elektrycznej;
• poprawa jakości życia oraz zdrowia mieszkańców Gminy;
• powstrzymanie degradacji ekosystemów;
• poprawa konkurencyjności i atrakcyjności Gminy;
• poprawa spójności społecznej i terytorialnej Województwa (…).

Powyższe wskazuje, że realizacja Projektu stanowi przede wszystkim realizację zadań publicznych i ma na celu dobro publiczne.

Dodatkowo Projekt jest realizowany w celu umożliwienia wykonywania przez SP podstawowego zadania tej jednostki, a więc realizacji celów oświatowych i wykonywania – przy zachowaniu odpowiednich standardów – w ten sposób zadania publicznego nałożonego na Gminę w zakresie edukacji publicznej (zgodnie z przepisami usg). Działania SP w tym zakresie stanowią działalność niepodlegającą opodatkowaniu VAT.

W szczególności celem Gminy nie jest realizacja Projektu w celach komercyjnych (celem Projektu nie jest zamiar prowadzenia przez Gminę – za pośrednictwem SP i przy bezpośrednim wykorzystaniu efektów rzeczowych Projektu – działalności gospodarczej).

Jak już wyżej wskazano, Projekt jest realizowany w celu zapewnienia możliwości wykonywania przez SP działalności oświatowej (edukacyjnej) przy zachowaniu określonych standardów. W ramach SP i obiektu, którym SP dysponuje (głównego budynku szkolnego) przewiduje się jednak uzyskiwanie przez SP niewielkich dochodów opodatkowanych VAT wynikających z zawieranych przez SP umów najmu. Nie zakłada się wykonywania przez SP – w ramach obiektów, którymi dysponuje SP innych czynności opodatkowanych VAT. Uzyskiwanie dochodów opodatkowanych VAT z tytułu najmu będzie miało charakter incydentalny, a uzyskiwane kwoty będą nieznaczne z punktu widzenia budżetu Gminy.

Działania w tym zakresie (wiążące się z uzyskiwaniem dochodów) będą miały charakter marginalny w stosunku do działań Gminy (SP) o charakterze działań publicznych niepodlegających VAT.

Podsumowując, realizacja Projektu następuje w celach publicznych i w wykonaniu nałożonych na Gminę zadań na mocy przepisów usg. Decyzja o realizacji Projektu była całkowicie niezależna od okoliczności ewentualnego pobierania przez Gminę opłat (uzyskiwania dochodów) w związku z zawieraniem umów najmu. W tym kontekście należy również podkreślić, że realizacja Projektu nie będzie miała charakteru cenotwórczego. Zatem bez względu na to czy przedmiotowe opłaty (dochody) będą (czy też ich nie będzie) opisany Projekt i tak byłby realizowany. W szczególności natomiast powodem realizacji Projektu nie jest zamiar (chęć) pobierania opłat (uzyskiwania dochodów z najmu), czy też zwiększenie dochodów w tym zakresie – co istotne dla tej okoliczności realizacja Projektu jest neutralna (bez znaczenia).

Pytania

1.Czy realizacja przez Gminę Projektu (w okolicznościach przedstawionych w opisie zdarzenia) następuje w ramach statusu podatnika VAT (czy Gmina realizuje Projekt działając w charakterze podatnika VAT)?

2.Czy w związku z uzyskiwaniem przez Gminę (poprzez SP) incydentalnych i niewielkich dochodów z tytułu najmu (w okolicznościach przedstawionych w opisie zdarzenia) możliwe jest (będzie) uznanie, że wydatki dotyczące Projektu są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych VAT oraz że występuje związek (w rozumieniu art. 86 ust. 1 uptu) uprawniający Gminę do odliczenia podatku naliczonego związanego z realizacją Projektu?

3.Czy w związku z realizacją Projektu Gmina posiada jakiekolwiek prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z Projektem, a jeśli tak to w jakim zakresie?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1.

Realizacja przez Gminę Projektu (w okolicznościach przedstawionych w opisie zdarzenia) nie następuje w ramach statusu podatnika VAT. Innymi słowy: Gmina – przy realizacji Projektu - nie działa (nie występuje) w charakterze podatnika VAT.

Ad 2.

W związku z możliwością uzyskiwania przez Gminę (poprzez SP) incydentalnych i niewielkich dochodów z tytułu najmu (w okolicznościach przedstawionych w opisie zdarzenia) nie jest możliwe uznanie, że:

a)wydatki dotyczące Projektu są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych VAT oraz że

b)występuje związek (w rozumieniu art. 86 ust. 1 uptu) uprawniający Gminę do odliczenia podatku naliczonego związanego z realizacją Projektu.

Ad 3.

W związku z realizacją Projektu Gmina nie posiada jakiegokolwiek prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z Projektem.

Uzasadnienie:

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 uptu.

W myśl tego przepisu, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 uptu, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W pierwszej kolejności oznacza to, że posiadanie przez dany podmiot (tu: Gmina) prawa do odliczenia podatku naliczonego uwarunkowane jest statusem tego podmiotu jako podatnika VAT (w odniesieniu do konkretnych nabyć towarów i usług). Zaistnienie prawa do odliczenia jest zatem uwarunkowane koniecznością ponoszenia konkretnych wydatków przez dany podmiot w ramach wykonywania działalności gospodarczej w rozumieniu VAT (ponoszenie wydatków w ramach statusu podatnika VAT). Wynika to z tego, że tylko podatnik w rozumieniu art. 15 uptu ma prawo do odliczenia podatku naliczonego.

W tym kontekście należy zauważyć, że w myśl art. 15 ust. 1 uptu, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z kolei stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ponadto należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 6 uptu, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W ocenie Wnioskodawcy – w odniesieniu do realizowanych zadań obejmujących Projekt – Gmina nie działa jako podatnik VAT (nie dokonuje nabyć towarów i usług w ramach statusu podatnika VAT).

W ocenie Gminy, realizacja czynności w tym zakresie odbywa się w ramach władztwa publicznego (działalności niepodlegającej VAT) i Gmina – wykonując te czynności – działa jako organ administracji publicznej. Przedstawione w opisie zdarzenia działania to przede wszystkim realizacja niepodlegających VAT zadań publicznych (zadań własnych Gminy) w zakresie edukacji publicznej, czy też ochrony środowiska. W szczególności należy podkreślić, że Gmina nie realizuje Projektu w celu uzyskania (względnie zwiększenia) obrotów z działalności gospodarczej (komercyjnej).

Podkreślenia wymaga również okoliczność, że Gmina nie podjęła się realizacji Projektu w celu uzyskania lub zwiększenia obrotów z działalności komercyjnej (opodatkowanej VAT). Co więcej, z uwagi na szczególny status Gminy jako podmiotu publicznego (wykonującego zadania publiczne), Gmina była de facto zobowiązana do podjęcia się wykonania tych działań inwestycyjnych z uwagi na konieczność właściwej realizacji obowiązkowych zadań publicznych.

W takim ujęciu – w odniesieniu do czynności związanych z realizacją Projektu – Gmina bez wątpienia nie może być uznana za podatnika, gdyż realizuje ona w tym zakresie zadania własne służące zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej (stanowiące działania niepodlegające opodatkowaniu VAT).

Oznacza to zarazem, że w niniejszej sprawie nie zostaje spełniony pierwszy (i zarazem podstawowy) warunek uprawniający do dokonania odliczenia podatku naliczonego – Gmina ponosząc wydatki związane z realizacją Projektu (w tym podatek naliczony związany z zakupem towarów i usług) nie działa jako podatnik VAT.

W konsekwencji Gmina nie będzie posiadać prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług związanych z realizacją Projektu.

Dodatkowo należy zauważyć, że nawet gdyby przyjąć, iż Gmina — ponosząc wydatki związane z Projektem – działa w ramach statusu podatnika VAT, to dla zaistnienia prawa do odliczenia konieczne jest spełnienie kolejnego (drugiego) warunku tj. musi zaistnieć stosowny „związek” pomiędzy dokonywanymi zakupami (podatkiem naliczonym), a czynnościami opodatkowanymi VAT.

W tym kontekście należy zauważyć, że ustawodawca nie precyzuje, w jaki sposób towary i sługi muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, aby pozwoliło to podatnikowi na odliczenie podatku naliczonego. Związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży – towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy; bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Taki związek w niniejszej sprawie z pewnością nie występuje.

Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa podatnika – mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było przyjąć, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika (np. poprzez ich odsprzedaż), lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu. Nie może to być jednak związek nikły, małoznaczący czy też marginalny w zasadzie większość wydatków ponoszonych przez podmioty ma wpływ na ich działalność, ale nie oznacza to automatycznie, że poniesienie każdego wydatku uprawnia do odliczania VAT.

W tym kontekście stwierdzić należy, że nawet w przypadku przyjęcia, że ponoszone wydatki dotyczące Projektu (w tym podatek naliczony ponoszony przez Gminę przy zakupach towarów i usług) ma związek z opodatkowaną VAT działalnością Gminy (realizowaną poprzez SP), Gminie w dalszym ciągu nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Powyższa konstatacja wynika z tego, że zdaniem Wnioskodawcy zachodzący w tym zakresie ewentualny „związek” jest zbyt nikły (marginalny).

Jak już zasygnalizowano, wprawdzie większość wydatków ma wpływ na działalność gospodarczą danego podmiotu i w tym kontekście każdy wydatek mógłby potencjalnie na zasadzie związku pośredniego podlegać odliczeniu. Jednak jeżeli określone wydatki mają bezpośredni albo zdecydowanie przeważający związek z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu, to ewentualne doszukiwanie się pośredniego wpływu tych czynności na działalność opodatkowaną nie może prowadzić do zmiany ich kwalifikacji z punktu widzenia możliwości zastosowania odliczenia. Taki związek byłby bowiem zbyt nieuchwytny i marginalny w porównaniu do wyraźnego – występującego niewątpliwie w przedstawionym zdarzeniu – związku wydatków z czynnościami nieuprawniającymi do odliczania VAT.

W ocenie Gminy, realizacja Projektu ma na celu realizację zadania publicznego, a nie generowanie obrotów z ewentualnej działalności komercyjnej. Działania Gminy w tym zakresie mają służyć przede wszystkim zaspokajaniu potrzeb zbiorowych wspólnoty w zakresie edukacji publicznej. W szczególności Projekt ma podnieść standard wykonywania zadań publicznych, w tym główne w zakresie edukacji oraz dodatkowo zapewnić realizację celów w zakresie ochrony środowiska (jakości powietrza w związku z zapotrzebowaniem na energię elektryczną). Powodem realizacji Projektu w szczególności nie jest chęć wykonywania działalności komercyjnej opodatkowanej VAT).

Niezwykle istotne w sprawie także jest to, że potencjalne dochody Gminy opodatkowane VAT (związane z najmem) będą nikłe, w tym w stosunku do wartości nakładów (ponoszonych w ramach Projektu). Oznacza to, że zakres potencjalnego wykorzystywania komercyjnego Projektu będzie minimalny (marginalny). Zatem nawet w przypadku uzyskiwania dochodów z najmu, związek wydatków poniesionych na realizację Projektu z uzyskiwanymi potencjalnie dochodami opodatkowanymi VAT, będzie na tyle nieznaczący, że w ocenie Wnioskodawcy nie będzie on skutkować wystąpieniem prawa do odliczenia. Ewentualne wykorzystanie efektów Projektu do celów komercyjnych będzie marginalne w stosunku do wydatków poniesionych na realizację Projektu.

Zatem nawet w przypadku powiązania wydatków związanych z Projektem (powiązania podatku naliczonego związanego z Projektem) z czynnościami opodatkowanymi VAT występującymi po stronie Gminy (SP), to należy stwierdzić, że związek tych wydatków z działalnością opodatkowaną VAT nie będzie na tyle istotny (znaczący, wymierny), aby mógł skutkować wystąpieniem prawa do odliczenia. Nie każdy rodzaj powiązania o charakterze pośrednim daje bowiem uprawnienie do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony.

W niniejszej sprawie - w odniesieniu do wydatków związanych z realizacją Projektu - nie można zatem mówić o wystąpieniu „związku pośredniego”, który umożliwiałby dokonanie odliczenia zgodnie z art. 86 ust. 1 uptu (nie występuje „związek” w rozumieniu art. 86 ust. 1 uptu).

Gmina pragnie zwrócić uwagę, że podobne stanowisko zostało wyrażone w interpretacjach:

a)Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 8 listopada 2016 r. o sygn. 1061 -IPTPP2.4512.414.2016.1.KW,

b)Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 10 listopada 2017 r. o sygn. 0111-KDIB3-2.4012.557.2017.LAR,

c)Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 17 stycznia 2019 r. o sygn. 0112-KDIL2-3.4012.618.2018.1.AŻ,

d)Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 12 listopada 2021 r. o sygn. 0112-KDIL1-3.4012.478.2021.1.AKR,

e)Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z 17 kwietnia 2018 r. nr 0112-KDIL2-1.4012.63.2018.3.AP,

f)Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 16 marca 2023 r. o sygn. 0112-KDIL1-3.4012.26.2023.2.TK.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.; t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 40 ), zwanej dalej ustawą. W myśl tego przepisu:

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje, gdy:

• odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz
• gdy towary i usługi, z których nabyciem wiąże się podatek naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, a więc takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Odliczyć zatem można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności pozostających poza zakresem ustawy o podatku od towarów i usług oraz zwolnionych.

Ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Obowiązkiem podatnika jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Podatnik ma zatem obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. alokacji podatku.

Wyrażoną w art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego, uzupełniają regulacje zawarte w art. 86 ust. 2a – 2h ustawy.

Jak stanowi art. 86 ust. 2a ustawy:

Stosownie do treści art. 86 ust. 2b ustawy:

Jak stanowi art. 86 ust. 22 ustawy:

Na podstawie wskazanej delegacji, zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 999).

Na podstawie § 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia:

W rozporządzeniu tym zostali wskazani podatnicy, do których przepisy w nim zawarte się odnoszą. Są to: jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze.

W ściśle określonych sytuacjach podatnik ma prawo zrezygnować ze stosowania sposobu określenia proporcji, na podstawie art. 90 ust. 10 ustawy:

Powyższa zasada ma zastosowanie do proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy – z uwagi na treść art. 86 ust. 2g ustawy, zgodnie z którym:

Powołany wyżej art. 86 ust. 2a ustawy wprost określa, co stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych.

Podkreślenia wymaga, że dla stwierdzenia, czy działalność lub transakcja stanowią „cele inne niż związane z działalnością gospodarczą” znaczenie ma, czy mieszczą się one w przedmiocie działalności danej jednostki.

Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i 3 ustawy. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania VAT. „Towarzyszą” one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą. Za czynności zrównane z czynnościami wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej uznaje się także nieodpłatną dostawę towarów lub nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste, w przypadkach o których mowa w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy. Uzasadnia to fakt, że chociaż czynności te z definicji nie mają związku z działalnością gospodarczą, w przypadkach określonych w tych przepisach następuje obowiązek naliczenia VAT. Natomiast przez cele inne, rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 ustawy (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatną działalność statutową).

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy:

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 ust. 1 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r., s. 1, ze zm.), zgodnie z którym:

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.):

W myśl art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 15 ustawy o samorządzie gminnym:

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny. Będą to zatem, wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).

Państwa wątpliwości dotyczą prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z realizacją projektu pn. „(…)” oraz zakresu tego prawa.

Z wniosku wynika, że budynek Szkoły Podstawowej w (…) wykorzystywany jest zarówno do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – działalności oświatowej (edukacyjnej) jak i czynności opodatkowanych – wynajem. Wskazali Państwo, że w ramach SP i obiektu, którym SP dysponuje (głównego budynku szkolnego) przewiduje się jednak uzyskiwanie przez SP niewielkich dochodów opodatkowanych VAT wynikających z zawieranych przez SP umów najmu. Nie zakłada się wykonywania przez SP – w ramach obiektów, którymi dysponuje SP innych czynności opodatkowanych VAT. Uzyskiwanie dochodów opodatkowanych VAT z tytułu najmu będzie miało charakter incydentalny, a uzyskiwane kwoty będą nieznaczne z punktu widzenia Państwa budżetu.

Zatem efekty Projektu będą przez Państwa wykorzystywane w przeważającej części do czynności niepodlegających opodatkowaniu, jak również w działalności gospodarczej opodatkowanej VAT (komercyjnej), w zakresie której nie będą Państwo działali jako organ władzy publicznej (nie będą Państwo korzystali z wyłączenia, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy.

Rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy, uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Powołany art. 86 ust. 1 ustawy wskazuje, że warunkiem niezbędnym do realizacji prawa do odliczenia podatku VAT jest wykorzystywanie towarów bądź usług do wykonywania czynności opodatkowanych. Ustawodawca nie wskazuje jednak jaki związek musi istnieć pomiędzy zakupami a sprzedażą, żeby podatnik miał prawo do odliczenia. Związek ten może być zatem bezpośredni, jak i pośredni.

Związek bezpośredni występuje wówczas, gdy nabywane towary służą dalszej odprzedaży lub w bezpośredni sposób wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Z kolei ze związkiem pośrednim mamy do czynienia wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania podmiotu, a więc w sposób pośredni wiążą się z działalnością gospodarczą i z osiąganymi przychodami.

Formułując w art. 86 ust. 1 ustawy, warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej. Zatem, w podatku od towarów i usług obowiązuje zasada tzw. „niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego”. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia, nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych. Ponadto, granicę w tak przyznanym podatnikom prawie do odliczenia podatku naliczonego określa art. 88 ustawy, który stanowi katalog sytuacji, w ramach których, podatnik nie będzie miał prawa do odliczenia VAT naliczonego (tzw. przesłanki negatywne odliczenia).

Prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane, ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Możność wykonania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami. Decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zamierzony związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi.

Wskazali Państwo, że w ramach SP i obiektu, którym SP dysponuje (głównego budynku szkolnego) przewidują jednak Państwo uzyskiwanie przez SP niewielkich dochodów opodatkowanych VAT wynikających z zawieranych przez SP umów najmu. Działania w tym zakresie (wiążące się z uzyskiwaniem dochodów) będą miały charakter marginalny w stosunku do Państwa działań (SP) o charakterze działań publicznych niepodlegających VAT.

Uzyskiwanie dochodów opodatkowanych VAT z tytułu najmu będzie miało charakter incydentalny, a uzyskiwane kwoty będą nieznaczne z punktu widzenia Państwa budżetu.

Państwa zdaniem, wprawdzie większość wydatków ma wpływ na działalność gospodarczą danego podmiotu i w tym kontekście każdy wydatek mógłby potencjalnie na zasadzie związku pośredniego podlegać odliczeniu. Jednak jeżeli określone wydatki mają zdecydowanie przeważający związek z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu, to zastosowanie odliczenia jest niemożliwe z uwagi na zbyt nikły (marginalny) pośredni związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi a uzyskiwane kwoty będą nieznaczne z punktu widzenia Państwa budżetu. Zakres potencjalnego wykorzystywania komercyjnego Projektu będzie minimalny (marginalny). Zatem nawet w przypadku uzyskiwania dochodów z najmu, związek wydatków poniesionych na realizację Projektu z uzyskiwanymi potencjalnie dochodami opodatkowanymi VAT, będzie na tyle nieznaczący, że w Państwa ocenie nie będzie on skutkować wystąpieniem prawa do odliczenia. Ewentualne wykorzystanie efektów Projektu do celów komercyjnych będzie marginalne w stosunku do wydatków poniesionych na realizację Projektu.

Stanowisko to jest błędne. Fundamentalne prawo podatnika do odliczenia podatku naliczonego nie może zostać ograniczane, tylko z tego powodu, że skala prowadzonej działalności podlegającej opodatkowaniu jest niewielka a wykorzystanie efektów inwestycji do celów komercyjnych jest marginalne w stosunku do wydatków poniesionych na ich realizację. To właśnie w tym celu ustawodawca uzupełnił generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego wyrażoną w art. 86 ust. 1 ustawy, o regulacje zawarte w art. 86 ust. 2a – 2h ustawy umożliwiające częściowe odliczanie podatku naliczonego.

Są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. W analizowanym przypadku wyraźnie wskazali Państwo zamiar wykorzystywania efektów projektu również do celów działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług (wynajem). Zatem w tym zakresie wydatki są/będą ponoszone przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ustawy.

Z powołanych powyżej przepisów wynika, że w celu odliczenia podatku naliczonego powinni Państwo w pierwszej kolejności przyporządkować ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej podatkiem VAT i niepodlegającej opodatkowaniu). W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z działalnością opodatkowaną, podatnik, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, odlicza podatek naliczony w całości. W przypadku wykorzystania zakupów do czynności niepodlegających opodatkowaniu, podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z tymi zakupami.

Natomiast w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, powinni Państwo ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez Państwa działalności i dokonywanych przez Państwa nabyć. Oznacza to, że są Państwo zobowiązani do wyodrębnienia takiej części podatku naliczonego, którą można przypisać prowadzonej działalności gospodarczej. Zastosowane przez Państwa metody, czy też sposoby, na podstawie których dokonają Państwo wydzielenia odpowiedniej kwoty podatku naliczonego, muszą odpowiadać wartościom faktycznym i rzeczywistym. Ciężar rzetelnego ustalenia, jaka część podatku naliczonego związana jest z prowadzoną działalnością gospodarczą, a jaka część wykorzystywana jest dla potrzeb innych niż prowadzona działalność gospodarcza, spoczywa zawsze na podatniku.

Zatem przysługuje/będzie przysługiwało Państwu częściowe prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych w związku z realizacją projektu pn. „(…)” – wyłącznie w takim zakresie, w jakim zakupione towary i usługi są/będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Prawo to przysługuje/będzie przysługiwało pod warunkiem niewystąpienia przesłanek negatywnych wymienionych w art. 88 ustawy.

Jeżeli proporcja nie przekroczy 2%, to będą Państwo mieli prawo uznać, że proporcja ta wynosi 0%, i nie dokonywać odliczeń podatku naliczonego. Nie oznacza to jednak, że wskaźnik poniżej 2% pozbawi Państwa prawa do odliczenia podatku naliczonego z zastosowaniem wyliczonej proporcji – w takiej sytuacji będą Państwo mieli prawo wyboru, czy będą Państwo dokonywać odliczania w oparciu o wyliczoną proporcję, czy też zrezygnują z tego prawa i nie będą odliczać podatku naliczonego.

Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

W odniesieniu do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych, informuję że interpretacje indywidualne są wydawane w indywidualnych sprawach i nie wiążą organu w sprawach innych podatników, co jest tym bardziej zrozumiałe zważywszy na różnorodność i odmienność okoliczności faktycznych występujących w każdej z indywidualnych spraw podlegających interpretacjom.

Również interpretacje powołane przez Państwa na poparcie własnego stanowiska rozstrzygają w odmiennych stanach faktycznych od sytuacji przedstawionej we wniosku – np. prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług, w celu usunięcia odpadów niebezpiecznych znajdujących się na terenie realizacji Inwestycji drogowej, czy też sytuacji gdy udostępnianie obiektów następuje nieodpłatne. Przede wszystkim we wskazanych interpretacjach zakres okoliczności faktycznych jest inny niż w tej sprawie. Ponadto specyfika działalności podmiotów jest na tyle różnorodną, że niekiedy nawet podobne okoliczności faktyczne nie spowodują analogicznych konsekwencji prawnopodatkowych, a tym samym nie mogą być tożsamo traktowane.

Zatem z uwagi na różnorodność i odmienność okoliczności faktycznych występujących w każdej z indywidualnych spraw, powołane przez Państwa interpretacje indywidualne nie mogą stanowić podstawy do rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, obowiązującego w dniu wydania interpretacji indywidualnej.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).