W przedmiotowej sprawie nie macie / będziecie mieć Państwo obowiązku rozliczenia na zasadach odwrotnego obciążenia podatku VAT z tytułu nabycia usług związanych z realizacją czynności w zakresie usuwania azbestu.

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo:

1)ponownie rozpatruję sprawę Państwa wniosku z 21 listopada 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej - uwzględniam przy tym wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 października 2023 r. sygn. akt I FSK 1444/19 (data wpływu orzeczenia 10 listopada 2023 r., zwrot akt 22 grudnia 2023 r.) i

2)stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku towarów i usług jest:

• nieprawidłowe w zakresie opodatkowania czynności usuwania azbestu z nieruchomości,
• nieprawidłowe w zakresie określenia stawki podatku dla ww. czynności,
• nieprawidłowe w zakresie określenia podstawy opodatkowania w związku z ww. świadczeniem,
• nieprawidłowe w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dotyczących realizacji ww. czynności,
• prawidłowe w zakresie zastosowania procedury odwrotnego obciążenia.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 listopada 2018 r. wpłynął Państwa wniosek z 21 listopada 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania czynności usuwania azbestu z nieruchomości, określenia stawki podatku dla ww. czynności, określenia podstawy opodatkowania w związku z ww. świadczeniem, prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dotyczących realizacji ww. czynności, zastosowania procedury odwrotnego obciążenia. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 9 stycznia 2019 r. (data wpływu 11 stycznia 2019 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

Gmina (dalej: „Wnioskodawca”) jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”).

Gmina realizuje/będzie realizować zadanie inwestycyjne pn. „(…)” (dalej: „Zadanie”). Zadanie polega na demontażu, zebraniu i utylizacji przez Gminę wyrobów zawierających azbest z obiektów budowlanych stanowiących własność mieszkańców i przedsiębiorców z Gminy, którzy zgłosili/zgłoszą Gminie zainteresowanie udziałem w Zadaniu. Zadanie obejmuje / będzie obejmowało, w zależności od przypadku:

a)rozbiórkę (demontaż) elementów budynków zawierających azbest,

b)zabezpieczenie odpadów zgodnie z obowiązującymi przepisami, ułożenie na paletach, zabezpieczenie folią i przygotowanie do transportu,

c)transport odebranych odpadów zawierających azbest specjalistycznym sprzętem zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa,

d)przekazanie odpadów zawierających azbest do unieszkodliwiania na odpowiednio do tego celu przeznaczone składowisko odpadów niebezpiecznych (dalej łącznie wymienione czynności jako: „usuwanie azbestu”).

Gmina nabyła/nabędzie ww. usługi usuwania azbestu na podstawie umowy od wyspecjalizowanej firmy zajmującej się usuwaniem tego typu odpadów i posiadającej przewidziane przepisami prawa stosowne uprawnienia (dalej: „Wykonawca”). Z tytułu nabycia przedmiotowych usług Gmina otrzymała/otrzyma od Wykonawcy faktury VAT z wykazanym podatkiem VAT naliczonym (na fakturach tych będą wskazane dane Gminy jako nabywcy).

Z treści umów, jakie Gmina zawarła/zawrze z właścicielami nieruchomości prywatnych / przedsiębiorcami (dalej: „Właściciele” lub „Mieszkańcy”) wynika, że partycypują/będą oni partycypowali w kosztach usuwania azbestu z nieruchomości stanowiących ich własność (dalej: „Umowy”). Zgodnie z zapisami Umów, Mieszkańcy zobowiązali się/zobowiążą się do uiszczenia na rzecz Gminy kwoty stanowiącej 30% kosztów usługi usuwania azbestu brutto, jaka została/zostanie wykonana na terenie nieruchomości stanowiących ich własność przez Wykonawcę. Zgodnie z zapisami Umów, po ich podpisaniu w terminie 7 dni od daty podpisania Umowy, Właściciele nieruchomości zobowiązani są/będą do wniesienia opłaty w wysokości szacunkowych kosztów przeprowadzenia Zadania. Usunięcie azbestu na nieruchomości Mieszkańców zostanie potwierdzone protokołem odbioru robót sporządzonym przez Wykonawcę. Na podstawie ww. protokołu Gmina ustali rzeczywisty udział Mieszkańca wynoszący 30% kosztów całkowitych realizacji Zadania na nieruchomości Mieszkańca.

Pozostała część wydatków Gminy związanych z realizacją ww. przedsięwzięcia została/zostanie pokryta ze środków własnych Gminy i dotacji uzyskanej przez Gminę (w wysokości 70% kosztów kwalifikowanych Zadania) z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w (…) (dalej: „WFOŚiGW”).

W związku z realizacją Zadania Gmina zatem nabyła/nabędzie usługę usuwania azbestu z nieruchomości stanowiących własność Mieszkańców od Wykonawcy, a następnie dokonała / dokona obciążenia Mieszkańców częścią poniesionych kosztów nabycia usługi od Wykonawcy (30% kosztów usunięcia azbestu z nieruchomości Mieszkańca). Końcowym beneficjentem wykonania Zadania będą bowiem Mieszkańcy, którzy na podstawie Umów zobowiązują się do partycypowania w kosztach usuwania azbestu z ich nieruchomości.

Gmina pragnie zaznaczyć, że udział Mieszkańców w przedsięwzięciu był / będzie dobrowolny i uzależniony jest/będzie od podpisania Umowy, zobowiązującej do poniesienia części kosztów usunięcia azbestu z nieruchomości Mieszkańca. Mieszkańcy, którzy nie zgłosili/nie zgłoszą chęci udziału w projekcie, a tym samym nie zdecydowali/nie zdecydują się na partycypację w kosztach usuwania azbestu, nie brali / nie wezmą udziału w niniejszym projekcie, tj. z ich posesji azbest nie został/nie zostanie usunięty w ramach Zadania. Wezwanie Mieszkańców do uiszczenia należności wynikającej z Umów z tytułu usunięcia azbestu nastąpi po zakończeniu i odbiorze robót oraz doręczeniu do Gminy przez Wykonawcę zestawienia przedstawiającego podział kosztów Zadania na poszczególnych Mieszkańców.

Gmina powzięła wątpliwości, czy czynności w zakresie usunięcia azbestu z nieruchomości stanowiących własność Mieszkańców należy uznać za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT po stronie Gminy.

Gmina wskazuje, że zamierza wystąpić do Głównego Urzędu Statystycznego z wnioskiem o wydanie opinii klasyfikacji statystycznej dla czynności realizowanej dla Mieszkańców. Na dzień złożenia niniejszego wniosku Gmina nie posiada powyższej opinii, niemniej jednak czynności w zakresie usunięcia azbestu, zdaniem Gminy powinny zostać zaklasyfikowane do grupowania 39.00.14.0 Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług z 2015 r. (dalej: „PKWiU”) jako „Usługi związane z przywróceniem pierwotnego stanu budynków lub budowli”.

Dodatkowo Gmina wskazuje, że realizacja zadania należy do zadań własnych gminy, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1875, ze zm.), obejmujących m.in. sprawy ochrony środowiska oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych.

Gmina występuje z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w związku z koniecznością prawidłowego rozliczenia dotacji otrzymanej na realizację Zadania.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego.

W uzupełnieniu z 11 stycznia 2019 r. Gmina wskazała, że otrzymane dofinansowanie ma/będzie miało związek z realizowanym projektem pn. „(…)” (dalej: „Projekt”). Gmina przeznaczy zatem otrzymane dofinansowanie zgodnie z umową zawartą z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w (…) (dalej: „WFOŚiGW”) i założeniami Programu priorytetowego AZBEST 2018 na pokrycie kosztów kwalifikowanych Projektu tj. na nabycie usług w zakresie demontażu, transportu oraz unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest od mieszkańców Gminy uczestniczących w Projekcie. Tak jak Gmina wskazała we Wniosku poszczególne czynności w ramach nabywanych usług w Projekcie mogą dotyczyć:

a)rozbiórki (demontażu) elementów budynków zawierających azbest,

b)zabezpieczenia odpadów zgodnie z obowiązującymi przepisami, ułożenie na paletach, zabezpieczenie folią i przygotowanie do transportu,

c)transportu odebranych odpadów zawierających azbest specjalistycznym sprzętem zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa,

d)przekazania odpadów zawierających azbest do unieszkodliwiania na odpowiednio do tego celu przeznaczone składowisko odpadów niebezpiecznych.

Gmina pokreśliła, że zgodnie z umową zawartą pomiędzy Gminą a WFOŚiGW dotacja ma charakter ustalonego umownie zwrotu do 70% kosztów kwalifikowanych Projektu, które Gmina poniesie w ramach Projektu i które Gmina przedstawiła w ramach wniosku o dofinansowanie dla celów pozyskania dotacji. Według wiedzy Gminy dotacja do 70% kosztów kwalifikowalnych Projektu ma charakter analogiczny jak w innych zadaniach tego typu dotowanych z WFOŚiGW. Tym samym, zdaniem Gminy, procentowa wysokość udzielonej dotacji nie powinna ulec zmianie w okresie obowiązywania Projektu. Natomiast wartość (w złotych) dofinansowania będzie ostatecznie znana po zaakceptowaniu przez WFOŚiGW poniesionych przez Gminę wydatków, tj. zaliczonych do kosztów kwalifikowanych Projektu, na podstawie przedstawionych przez Gminę do rozliczenia dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów kwalifikowalnych. Pozostałe 30% kosztów ponoszą odpowiednio do ilości zdemontowanego azbestu - mieszkańcy Gminy uczestniczący w Projekcie tzw. ostateczni odbiorcy korzyści.

Natomiast usługi, które Gmina realizuje/będzie realizowała dla Mieszkańców powinny zostać zaklasyfikowane do grupowania 39.00.14.0 Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług z 2015 r. (dalej: „PKWiU”) jako „Usługi związane z przywróceniem pierwotnego stanu budynków lub budowli”. Natomiast dla celów rozliczenia podatku VAT zgodnie z unormowaniami PKWiU z 2008 r. usługi te winny zostać ujęte, zdaniem Gminy, w grupowaniu 39.00.14.0 - „Usługi związane z odkażaniem budynków".

Dodatkowo Gmina podkreśla, że otrzymała opinię klasyfikacji statystycznej wydaną przez Departament Standardów i Rejestrów Głównego Urzędu Statystycznego (nr globalny (…)), w której zostało potwierdzone stanowisko Gminy - zgodnie z zasadami metodycznymi Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 września 2015 r. (Dz. U. z 2015 r., poz. 1676 z późn. zm.) usługi polegające na wykonaniu demontażu wyrobów zawierających azbest z budynków mieszkalnych i gospodarczych oraz ich transporcie na składowisko odpadów w celu unieszkodliwiania - mieszczą się w zakresie grupowania PKWiU 39.00.14.0 „Usługi związane z przywróceniem pierwotnego stanu budynków lub budowli.” Jednocześnie w opinii uzyskanej przez Gminę wskazano, że „do celów podatkowych stasuje się do dnia 31 grudnia 2018 r. Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług (PKWiU), wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. (Dz. U. nr 207, poz. 1293, z późn. zm.) ww. usługi mieszczą się w grupowaniu PKWiU 39.00.14.0 „Usługi związane z odkażaniem budynków” (klasyfikacja dla Gminy została bowiem wydana w stanie prawnym obowiązującym w 2018 r.).

Pytania

1)Czy wpłaty od Mieszkańców, które otrzymuje Gmina na usuwanie azbestu stanowią / będą stanowić po stronie Gminy wynagrodzenie za świadczone przez Gminę dla Mieszkańców usługi podlegające opodatkowaniu VAT, niekorzystające ze zwolnienia z podatku?

2)Czy czynności w zakresie usuwania azbestu wykonywane przez Gminę dla Mieszkańców podlegają / będą podlegać opodatkowaniu obniżoną stawką VAT w wysokości 8%?

3)Czy podstawę opodatkowania VAT w przypadku świadczenia Gminy (usług w zakresie usuwania azbestu) dla Mieszkańców stanowi / będzie stanowić wyłącznie otrzymywana od Mieszkańców kwota zwrotu części kosztów Zadania przewidziana w Umowach, pomniejszona o kwotę podatku należnego?

4)Czy Gminie przysługuje/będzie przysługiwać prawo do odliczenia pełnych kwot VAT naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki związane z realizacją czynności w zakresie usuwania azbestu wykonanych przez Wykonawcę dla Gminy?

5)Czy na Gminie spoczywa/będzie spoczywać obowiązek rozliczenia w drodze odwrotnego obciążenia VAT należnego z tytułu nabycia od Wykonawcy usług związanych z realizacją czynności w zakresie usuwania azbestu?

Państwa stanowisko

Ad 1. Czynności w zakresie usuwania azbestu przez Gminę z nieruchomości stanowiących własność Mieszkańców za zwrotem części kosztów ze strony Mieszkańców stanowią/będą stanowić po stronie Gminy usługi podlegające opodatkowaniu VAT, niekorzystające ze zwolnienia od tego podatku.

Ad 2. Czynności w zakresie usuwania azbestu wykonywane przez Gminę dla Mieszkańców podlegają/ będą podlegać opodatkowaniu obniżoną stawką VAT w wysokości 8%.

Ad 3. Podstawę opodatkowania VAT w przypadku świadczenia Gminy (usług w zakresie usuwania azbestu) dla Mieszkańców stanowi/będzie stanowić wyłącznie otrzymywana od Mieszkańców kwota zwrotu części kosztów przewidziana w Umowach, pomniejszona o kwotę podatku należnego.

Ad 4. Gminie przysługuje/będzie przysługiwać prawo do odliczenia pełnych kwot VAT naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki związane z realizacją czynności w zakresie usuwania azbestu wykonanych przez Wykonawcę dla Gminy.

Ad 5. Gmina nie ma/nie będzie mieć obowiązku rozliczenia w drodze odwrotnego obciążenia VAT należnego z tytułu nabycia od Wykonawcy usług związanych z realizacją czynności w zakresie usuwania azbestu.

Uzasadnienie stanowiska

Ad 1.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie natomiast do treści art. 15 ust. 6 ww. ustawy, nie uważa się za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jako że jednostki samorządu terytorialnego są wyposażone w osobowość prawną oraz w określonym zakresie wykonują samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, należy uznać, że spełniają zawartą w tym przepisie definicję podatnika VAT. Oznacza to, że w zakresie czynności cywilnoprawnych dokonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego, nawet, gdy dotyczą one zadań własnych gmin, podmioty te powinny być uznawane za podatników VAT.

Zatem w przypadku, gdy Gmina realizuje należące do niej zadania na podstawie umów cywilnoprawnych, tj. na warunkach i w okolicznościach właściwych również dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą - powinna być ona traktowana jako podatnik VAT, gdyż w przedmiotowym zakresie działa ona de facto w sposób analogiczny do tych podmiotów.

Stosownie do treści art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Jednocześnie, w myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Z kolei zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

W konsekwencji, mając na uwadze przytoczone przepisy - zdaniem Gminy - należy uznać, że w przedmiotowej sytuacji, czynności w zakresie usuwania azbestu, realizowane przez Gminę na podstawie Umów zawieranych z Mieszkańcami, stanowią / będą stanowiły po stronie Gminy odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu VAT.

Ponadto - zdaniem Gminy - ani ustawa o VAT, ani też wydane na jej podstawie rozporządzenia, nie przewidują zwolnienia od VAT dla przedmiotowych usług.

Gmina przy tym podkreśla, że stanowisko zgodne z powyższym zostało zaprezentowane w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej (dalej: „DIS”) w Poznaniu z dnia 5 grudnia 2016 r., sygn. 3063-ILPP2-2.4512.139.2016.1.AD, w której uznano, że „dokonywane przez Mieszkańców wpłaty z tytułu uczestnictwa w projekcie dotyczą świadczenia usługi demontażu azbestu z nieruchomości należących do Mieszkańców Gminy, co wskazuje, że świadczenia - co do których Gmina zobowiązuje się w ramach podpisanych z Mieszkańcami umów - stanowią odpłatne świadczenie usług, które zgodnie z przywołanym na wstępie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a Wnioskodawca w związku z ww. czynnościami występuje w charakterze podatnika podatku VAT. Należy bowiem zauważyć, że Gmina, która jak wskazano w opisie sprawy, jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, wykonując czynności na podstawie umów cywilnoprawnych dokonuje czynności świadczenia usług podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.

Analogiczne stanowisko zostało również zaprezentowane w interpretacji indywidualnej DIS w Łodzi z dnia 8 maja 2014 r., sygn. IPTPP4/443-93/14-4/JM: „nie można zatem uznać, że wpłaty wnoszone przez osoby fizyczne (mieszkańców) pozostają „w oderwaniu” od czynności, które zostaną wykonane przez Gminę - zachodzi bowiem związek pomiędzy dokonywanymi wpłatami a wykonaniem przez Gminę określonych czynności. Należy zauważyć, że we wskazanej sytuacji istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonywanymi wpłatami a zindywidualizowanym świadczeniem na rzecz uczestnika programu, które zostało wykonane przez Wnioskodawcę. Należy również zauważyć, że stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy, Gmina zawierając umowę z wykonawcą na usunięcie azbestu z nieruchomości należących do mieszkańców Gminy, wchodzi w rolę świadczącego usługę. Tym samym wpłaty otrzymywane przez Gminę od mieszkańców będą stanowiły wynagrodzenie z tytułu świadczonych przez nią usług na rzecz mieszkańców. Oznacza to, że dokonane wpłaty, o których mowa we wniosku, stanowią wynagrodzenie za wykonanie usługi”.

Powyższe stanowisko w podobnym opisie sprawy zostało również zaprezentowane w interpretacji indywidualnej DIS w Łodzi z dnia 21 listopada 2013 r., sygn. IPTPP1/443-681/12-4/MG, w interpretacji indywidualnej DIS w Katowicach z dnia 31 października 2012 r. sygn. IBPP3/443-761/12/UH, a także w interpretacji indywidualnej DIS w Poznaniu z dnia 2 grudnia 2015 r., sygn. ILPP1/4512-1-684/15-3/HW.

Reasumując - zdaniem Gminy - czynności wykonywane przez Gminę na podstawie Umów w zakresie usuwania azbestu z nieruchomości Mieszkańców (stanowiących ich własność) stanowią / będą stanowiły po stronie Gminy usługi podlegające opodatkowaniu VAT, niekorzystające ze zwolnienia od tego podatku.

Ad 2.

Stawka podatku, na postawie art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do ww. ustawy, stawka podatku - stosownie do art. 41 ust. 2 ustawy - wynosi 7%, z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 114 ust. 1.

Stosownie do art. 146a ustawy o VAT, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110 wynosi 23%, a stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2 oraz w tytule załącznika nr 3 do ustawy, wynosi 8%.

We wspomnianym załączniku nr 3 do ustawy o VAT, zawierającym wykaz towarów i usług opodatkowanych obniżoną stawką podatku, w pozycji 152 wymieniono „Usługi związane z odkażaniem i czyszczeniem” (PKWiU 39.00.1). Natomiast przedmiotowe czynności wykonywane przez Gminę w zakresie usunięcia azbestu powinny zostać zaklasyfikowane w jej ocenie do grupowania 39.00.14.0 PKWiU jako „Usługi związane z przywróceniem pierwotnego stanu budynków lub budowli”, mieszczące się jednocześnie w PKWiU 39.00.1.

W związku z powyższym - zdaniem Gminy - świadczone przez nią czynności w zakresie usuwania azbestu dla Mieszkańców, podlegają / będą podlegać opodatkowaniu według 8% stawki VAT.

Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „DKIS”) z dnia 5 lipca 2017 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.130.2017.2.MK, w której organ podatkowy uznał, że: „skoro - jak wynika z wniosku - świadczone przez Wnioskodawcę usługi w zakresie demontażu azbestu, w szczególności polegające na demontażu wyrobów zawierających azbest z nieruchomości prywatnych, ich transporcie i utylizacji, będą klasyfikowane w grupowaniu PKWiU 39.00.14.0, to usługi te będą opodatkowane stawką obniżoną w wysokości 8%, stosownie do przepisu art. 41 ust. 2 ustawy w związku z art. 146a pkt 2 ustawy i poz. 152 załącznika nr 3 do ustawy VAT”.

Również w interpretacji indywidualnej DIS w Łodzi z dnia 26 listopada 2014 r., sygn. IPTPP2/443-619/14-4/JS uznano, że „Odnosząc zatem przywołany powyżej stan prawny do przedstawionego opisu sprawy należy stwierdzić, że skoro - jak wynika z wniosku - świadczone przez Wnioskodawcę usługi w zakresie usunięcia azbestu, w szczególności polegające na demontażu wyrobów zawierających azbest, transport ich na specjalistyczne składowisko odpadów w celu ich unieszkodliwienia, są/będą klasyfikowane w grupowaniu PKWiU 39.00.14.0, to usługi te podlegają/będą podlegać opodatkowaniu stawką obniżoną w wysokości 8%, stosownie do przepisu art. 41 ust. 2 ustawy w związku z art. 146a pkt 2 ustawy i poz. 152 załącznika nr 3 do ustawy”.

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone także w interpretacji indywidualnej DIS w Poznaniu z dnia 1 czerwca 2012 r., sygn. ILPP4/443-115/12-4/EWW oraz w interpretacji indywidualnej DIS w Poznaniu z dnia 2 grudnia 2015 r., sygn. ILPP1/4512-1-684/15-3/HW.

Reasumując - zdaniem Gminy - czynności Gminy w zakresie usuwania azbestu z nieruchomości stanowiących własność Mieszkańców za wynagrodzeniem podlegają/będą podlegać opodatkowaniu według 8% stawki VAT.

Ad 3.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W treści Umów jakie Gmina zawarła/zawrze z Mieszkańcami przewidziano, że Mieszkańcy są / będą zobowiązani do uiszczenia na rzecz Gminy określonej (konkretnej) kwoty tytułem zwrotu kosztów usunięcia azbestu z ich nieruchomości. Kwota ta zostanie obliczona po ustaleniu faktycznej ilości azbestu poddanego unieszkodliwianiu. Zgodnie z Umową ustalona cena ma charakter kwoty brutto.

W świetle powyższych postanowień, w ocenie Gminy za podstawę opodatkowania dla świadczonej przez nią usługi w zakresie usuwania azbestu należy przyjąć przewidzianą w Umowie kwotę wynagrodzenia pomniejszoną o należny podatek VAT. Tym samym Gmina powinna wyliczyć wartość należnego VAT tzw. metodą „w stu”, traktując podaną w Umowie kwotę wynagrodzenia jako sumę wartości netto (podstawy opodatkowania) oraz należnego podatku VAT. Analogiczne stanowisko zostało potwierdzone m.in. w interpretacji indywidualnej DIS w Bydgoszczy z dnia 9 grudnia 2013 r. o sygn. ITPP2/443-1010/13/AK, dotyczącej m.in. ustalenia podstawy opodatkowania kompleksowej usługi oczyszczania ścieków obejmującej budowę przydomowej oczyszczalni ścieków.

W świetle powyższego, w ocenie Gminy, podstawą opodatkowania dla świadczonej przez nią usługi usunięcia azbestu jest/będzie wyłącznie przewidziana w Umowach kwota zwrotu kosztów należna Gminie od Mieszkańca pomniejszona o należny podatek VAT (obliczony tzw. metodą „w stu”).

Stanowisko Gminy zostało potwierdzone także przez DKIS w wydanej w analogicznym stanie faktycznym interpretacji indywidualnej z dnia 28 listopada 2017 r., sygn. 0112-KDIL1- 1.4012.496.2017.1.AK.

Ad 4.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Z treści wskazanej powyżej regulacji wynika zatem, że prawo do odliczenia VAT naliczonego przysługuje przy łącznym spełnieniu dwóch przesłanek, tj.:

• nabywcą towarów/usług jest podatnik VAT oraz
• nabywane towary/usługi są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych VAT.

Zdaniem Gminy, w analizowanym przypadku powyższe przesłanki są/będą spełnione i tym samym, stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, Gminie przysługuje/przysługiwać będzie prawo do odliczenia pełnych kwot VAT naliczonego od wydatków na nabycie od Wykonawcy usługi usuwania azbestu z nieruchomości Mieszkańców.

Za bezsporny należy uznać bowiem fakt, że ponoszenie przez Gminę wydatków na usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest jest bezpośrednio związane ze świadczeniem Gminy dla Właścicieli opisanych usług (które zdaniem Gminy podlegają opodatkowaniu VAT). Gdyby Gmina nie świadczyła dla Mieszkańców przedmiotowych czynności, nie ponosiłaby wydatków polegających na nabyciu przez Gminę od Wykonawcy usługi usuwania azbestu z nieruchomości Mieszkańców.

Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w wydawanych interpretacjach indywidualnych przepisów prawa podatkowego. Przykładowo w interpretacji indywidualnej DKIS z dnia 5 lipca 2017 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.130.2017.2.MK, w której uznano, że: „w analizowanej sprawie zostanie spełniony podstawowy warunek uprawniający do odliczenia podatku od towarów i usług - ponoszone wydatki na usługi w zakresie demontażu azbestu związane będą z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT. Zatem Wnioskodawca, będący czynnym podatnikiem podatku VAT, będzie miał możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o pełną kwotę podatku naliczonego w związku z ponoszonymi ww. wydatkami, pod warunkiem niezaistnienia przesłanek wskazanych w art. 88 ustawy”.

Stanowisko to zostało również potwierdzone w interpretacji indywidualnej DIS w Łodzi z dnia 8 maja 2014 r., sygn. IPTPP4/443-93/14-5/JM: „Gmina ma/będzie miała prawo do odliczenia podatku VAT w pełnej wysokości w związku z wydatkami na usunięcie wyrobów azbestowych, ponieważ wydatki poniesione w ramach realizacji przedmiotowej inwestycji mają/będą miały związek z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług oraz Zainteresowany jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT.”

Stanowisko Gminy znajduje również potwierdzenie w interpretacji indywidualnej DIS w Poznaniu z dnia 2 grudnia 2015 r., sygn. ILPP1/4512-1-684/15-4/HW, w której organ stwierdził, że: „Gmina ma/będzie miała prawo do odliczenia podatku VAT w pełnej wysokości w związku z wydatkami na usunięcie wyrobów azbestowych, ponieważ wydatki poniesione w ramach realizacji opisanego zadania mają/będą miały związek z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług oraz Zainteresowany jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT.

Ponadto Gmina podkreśla, że stanowisko odmienne od przedstawionego powyżej pozostawałoby w sprzeczności z fundamentalną zasadą opodatkowania VAT, jaką jest zasada neutralności tego podatku, podkreślana wielokrotnie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz polskich sądów administracyjnych. Przykładowo, Gmina przytacza orzeczenie TSUE w sprawie C-37/95 Ghent Coal, w którym Trybunał stwierdził, że: „Prawo do odliczenia zostało wprowadzone, aby całkowicie uwolnić przedsiębiorcę od kosztów VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie w toku jego działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej konsekwentnie zapewnia, że każda działalność gospodarcza niezależnie od jej celu i efektu, pod warunkiem, że sama podlega VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny”.

Zdaniem Gminy, nie powinna być ona traktowana inaczej/mniej korzystnie niż inne podmioty gospodarcze, dokonujące sprzedaży opodatkowanej VAT i korzystające w związku z tym z prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie towarów / usług niezbędnych do wykonywania czynności opodatkowanych (np. ich odsprzedaży z podatkiem VAT należnym).

Skoro bowiem Gmina, jako czynny podatnik VAT, zobowiązana jest/będzie uiścić VAT należny z tytułu świadczonych usług dla Mieszkańców, powinna ona mieć jednocześnie prawo do odliczenia VAT naliczonego od wydatków warunkujących możliwość ich świadczenia.

W konsekwencji, w ocenie Gminy przysługuje / będzie przysługiwać jej prawo do odliczenia pełnych kwot VAT naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki Gminy związane z realizacją czynności w zakresie usuwania azbestu nabyte od Wykonawcy.

Ad 5.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 i usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

Mając na uwadze, że zdaniem Gminy usługi usuwania azbestu należy zaliczyć do grupowania PKWiU 39.00.14.0, Gmina nie ma obowiązku rozliczenia VAT w procedurze tzw. odwrotnego obciążenia z tytułu usług nabytych od Wykonawcy. Symbol ten nie mieści się bowiem w załączniku nr 14 do ustawy o VAT, a zatem nie znajdzie zastosowania art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT.

Interpretacja indywidualna

Rozpatrzyłem Państwa wniosek - 25 stycznia 2019 r. wydałem interpretację indywidualną znak 0115-KDIT1-3.4012.782.2018.3.BJ, w której uznałem Państwa stanowisko za:

• prawidłowe w zakresie opodatkowania czynności usuwania azbestu z nieruchomości;
• prawidłowe w zakresie określenia stawki podatku dla ww. czynności;
• nieprawidłowe w zakresie określenia podstawy opodatkowania w związku ww. świadczeniem,
• prawidłowe w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dotyczących realizacji ww. czynności,
• prawidłowe w zakresie zastosowania procedury odwrotnego obciążenia.

Interpretację doręczono Państwu 25 stycznia 2019 r.

Skarga na interpretację indywidualną

22 lutego 2019 r. wnieśli Państwo skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy. Skarga wpłynęła do mnie 27 lutego 2019 r.

Wnieśli Państwo o uchylenie zaskarżonej interpretacji.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargę - wyrokiem z 7 maja 2019 r. sygn. akt I SA/Bd 181/19.

Wnieśliście Państwo skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny - wyrokiem z 26 października 2023 r. sygn. akt I FSK 1444/19 uchylił zaskarżony wyrok w całości oraz uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Akta sprawy wpłynęły do mnie 22 grudnia 2023 r.

Ponowne rozpatrzenie wniosku - wykonanie wyroku

Zgodnie z art. 153 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.):

Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

• uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyroku;
• ponownie rozpatruję Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej - stwierdzam, że stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe w zakresie opodatkowania czynności usuwania azbestu z nieruchomości, określenia stawki podatku dla ww. czynności, określenia podstawy opodatkowania w związku z ww. świadczeniem oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dotyczących realizacji ww. czynności oraz prawidłowe w zakresie zastosowania procedury odwrotnego obciążenia.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r. poz. 1274 ze zm.) zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Według art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Jak stanowi art. 8 ust. 2a ustawy:

W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym usługa podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością, a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Ponadto stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Z treści art. 15 ust. 1 ustawy wynika, że:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”:

„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Przepis ten stwierdza, że wykorzystywanie własności dóbr materialnych lub niematerialnych do celów zarobkowych w sposób ciągły, należy w szczególności uznać za działalność gospodarczą.

Ponadto, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy:

Stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy:

W okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zgodnie z art. 5a ustawy:

Towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Zaznaczenia wymaga, że od dnia 1 stycznia 2011 r. klasyfikacją statystyczną dotyczącą towarów i usług, która ma zastosowanie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług, jest Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług wprowadzona rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 207, poz. 1293, z późn. zm.).

W świetle art. 41 ust. 2 ustawy:

Dla towarów i usług, wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, stawka podatku wynosi 7%, z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 114 ust. 1.

Jednakże - w myśl art. 146a pkt 2 ustawy:

W okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, art. 120 ust. 2 i 3 oraz w tytule załącznika nr 3 do ustawy, wynosi 8%.

W załączniku nr 3 do ustawy, który zawiera wykaz towarów i usług opodatkowanych stawką podatku w wysokości 8%, w pozycji 152 wymieniono „Usługi związane z odkażaniem i czyszczeniem” (PKWiU 39.00.1). Powyższy zapis wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki 8% podlegają wszystkie usługi mieszczące się w grupowaniu PKWiU 39.00.1 „Usługi związane z odkażaniem i czyszczeniem”.

Z treści wniosku wynika, że Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Gmina realizuje/będzie realizować zadanie inwestycyjne pn. „(…)” (dalej: Zadanie). Zadanie polega na demontażu, zebraniu i utylizacji wyrobów zawierających azbest z obiektów budowlanych, obejmujące w zależności od przypadku:

a)rozbiórkę (demontaż) elementów budynków zawierających azbest,

b)zabezpieczenie odpadów zgodnie z obowiązującymi przepisami, ułożenie na paletach, zabezpieczenie folią i przygotowanie do transportu,

c)transport odebranych odpadów zawierających azbest specjalistycznym sprzętem zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa,

d)przekazanie odpadów zawierających azbest do unieszkodliwiania na odpowiednio do tego celu przeznaczone składowisko odpadów niebezpiecznych (dalej łącznie wymienione czynności jako: „usuwanie azbestu”).

Gmina nabyła / nabędzie ww. usługi od wyspecjalizowanej firmy zajmującej się usuwaniem tego typu odpadów i posiadającej przewidziane przepisami prawa stosowne uprawnienia (dalej: Wykonawca). Z tytułu nabycia przedmiotowych usług Gmina otrzymała/otrzyma od Wykonawcy faktury VAT z wykazanym podatkiem naliczonym.

Z treści umów lub aneksów w przypadku ich zawarcia, jakie Gmina zawarła/zawrze z właścicielami nieruchomości prywatnych wynika, że partycypują/będą oni partycypowali w kosztach usuwania azbestu z nieruchomości stanowiących ich własność. Zgodnie z zapisami Umów, Mieszkańcy zobowiązali się/zobowiążą się do uiszczenia na rzecz Gminy kwoty stanowiącej 30% kosztów usługi usuwania azbestu brutto, jaka została/zostanie wykonana na terenie nieruchomości stanowiących ich własność przez Wykonawcę. Mieszkańcy w terminie 7 dni od podpisania Umowy, zobowiązani są/będą do wniesienia opłaty. Usunięcie azbestu zostanie potwierdzone protokołem odbioru robót sporządzonym przez Wykonawcę. Na podstawie protokołu Gmina ustali rzeczywisty udział mieszkańca wynoszący 30% kosztów całkowitych realizacji Zadania na nieruchomości Mieszkańca (odpowiednio do ilości zdemontowanego azbestu. Pozostała część wydatków Gmina pokryje ze środków własnych i uzyskanej dotacji z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (dalej: WFOŚiGW).

Gmina nabyła/nabędzie usługę usuwania azbestu z nieruchomości stanowiących własność prywatną od Wykonawcy, a następnie dokonała / dokona obciążenia Mieszkańców częścią poniesionych kosztów. Końcowym beneficjentem wykonania zadania będzie Mieszkaniec. Gmina zaznaczyła, że udział Mieszkańców w przedsięwzięciu był/będzie dobrowolny i uzależniony jest/będzie od podpisania umowy, zobowiązującej do poniesienia części kosztów usunięcia azbestu. Mieszkańcy, którzy nie zgłosili / nie zgłoszą chęci udziału w projekcie, a tym samym nie zdecydowali/nie zdecydują się na partycypację w kosztach usuwania azbestu, nie brali/nie wezmą udziału w niniejszym projekcie, tj. z ich posesji azbest nie został/nie zostanie usunięty. Wezwanie Mieszkańców do uiszczenia wpłat nastąpi po zakończeniu i odbiorze robót.

Gmina otrzymała opinię klasyfikacji statystycznej wydaną przez Główny Urząd Statystyczny dla tego rodzaju czynności, które mieszczą się w zakresie grupowania PKWiU 39.00.14.0 - usługi związane z przywracaniem pierwotnego stanu budynków i budowli. Natomiast dla celów podatkowych, zgodnie z obowiązującą klasyfikacją podatkową na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 29 października 2008 r. opisane usługi mieszczą się w grupowaniu PKWiU 39.00.14.0 - usługi związane z odkażaniem budynków.

Ad. 1 i 2

Państwa wątpliwości dotyczą m.in. ustalenia, czy czynności w zakresie usunięcia azbestu z nieruchomości stanowiących własność Mieszkańców stanowią/będą stanowić dla Państwa świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT, niekorzystające ze zwolnienia od tego podatku (pytanie nr 1) oraz czy ww. świadczenie podlega opodatkowaniu stawką VAT w wysokości 8% (pytanie nr 2).

Odnosząc się do przedstawionych wątpliwości, w pierwszej kolejności należy odwołać się do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 30 marca 2023 r. w sprawie C-616/21.

W wyroku tym, Trybunał wskazał, że „zgadzając się na udział w gminnym procesie usuwania azbestu ze swoich nieruchomości, zainteresowani właściciele ograniczają się do złożenia wniosku do gminy L., która weryfikuje, czy nieruchomości te kwalifikują się do usuwania azbestu. W konsekwencji nie powierzają oni tej gminie usuwania azbestu na ich rachunek, lecz oczekują, że będą beneficjentami programu usuwania azbestu. To zatem gmina - a nie zainteresowani właściciele - decyduje o powodzeniu tego procesu. Poza złożeniem wniosku nie mają oni wpływu na realizację usługi.

W konsekwencji o ile w świetle powyższych rozważań należy wskazać, że przesłanki stosowania art. 28 dyrektywy 2006/112 nie są spełnione w sytuacji takiej jak w niniejszej sprawie, a zatem że gmina L. nie działała w imieniu zainteresowanych mieszkańców, o tyle należy jednak ustalić, czy może ona zostać uznana za podmiot świadczący usługi będące przedmiotem postępowania głównego w rozumieniu art. 2 ust. 1 lit. c) tej dyrektywy”.

W kontekście uznania świadczenia usług za wykonywane w ramach działalności gospodarczej Trybunał zauważył, że: „(…) po pierwsze, podczas gdy przedsiębiorca dąży do stałego osiągania dochodu (zob. podobnie wyrok z dnia 20 stycznia 2021 r., AJFP Sibiu i DGRFP Braãov, C-655/19, EU:C:2021:40, pkt 27-29 i przytoczone tam orzecznictwo), gmina L. nie zatrudnia pracowników do usuwania azbestu i nie poszukuje klientów, lecz ogranicza się do przeprowadzenia, w ramach programu określonego na poziomie krajowym, czynności usuwania azbestu, które nastąpią po tym, jak właściciele nieruchomości położonych na terytorium gminy, których może dotyczyć ten program, wyrażą wolę korzystania z niego i zostaną uznani za uprawnionych. Ponadto czynność usuwania azbestu w danej gminie z definicji nie ma charakteru powtarzalnego, co odróżnia niniejszą sprawę od spraw, w których świadczenia gminne miały charakter trwały (…)”.

Trybunał wskazał również, że: „(…) jeżeli gmina odzyskuje jedynie niewielką część poniesionych przez siebie kosztów, a pozostała część jest finansowana ze środków publicznych, taka różnica między tymi kosztami a kwotami otrzymanymi w zamian za oferowane usługi może wykluczać istnienie wynagrodzenia (zob. podobnie wyrok z dnia 12 maja 2016 r., Gemeente Borsele i Staatssecretaris van Financiën, C-520/14, EU:C:2016:334, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo). Jest tak tym bardziej, gdy – jak w niniejszej sprawie - świadczenie wzajemne uiszczane przez usługobiorców nie istnieje.

W konsekwencji, nawet biorąc pod uwagę dotacje przyznane gminie L. przez fundusz ochrony środowiska, które wynoszą 40-100% poniesionych kosztów, charakter takiego świadczenia usług nie odpowiada podejściu, jakie przyjęłoby w danym wypadku przedsiębiorstwo zajmujące się usuwaniem azbestu, które przy ustalaniu swoich cen starałoby się zawrzeć w nich swoje koszty i osiągnąć marżę zysku. Ponadto nie podlegają zwrotowi koszty związane z organizacją przez ową gminę akcji usuwania azbestu u jej mieszkańców, a jedynie z czynnościami zleconymi wybranemu przedsiębiorstwu. W związku z tym ta sama gmina ponosi jedynie ryzyko strat, nie mając perspektywy zysku (…) nie wydaje się ekonomicznie opłacalne, aby takie przedsiębiorstwo zajmujące się usuwaniem azbestu nie przenosiło żadnych poniesionych przez siebie kosztów na beneficjentów swoich usług, oczekując jednocześnie częściowej rekompensaty tych kosztów w formie dotacji. Taki mechanizm nie tylko stawiałby jego przepływy pieniężne w sytuacji strukturalnie deficytowej, przede wszystkim ze względu na brak zysku, następnie brak zwrotu kosztów związanych z organizacją akcji usuwania azbestu i wreszcie znaczne wahania procentowe zwrotu kosztów, mogące oscylować między 40% a 100% kwot wypłaconych wybranemu przedsiębiorstwu, ale ponadto stwarzałby nietypowy stopień niepewności dla podatnika, ponieważ kwestia, czy i w jakim zakresie osoba trzecia zwróci tak istotną część poniesionych kosztów, pozostaje faktycznie otwarta do czasu podjęcia przez tę osobę trzecią decyzji, co następuje po tym, jak sporne transakcje zostaną dokonane (…) w konsekwencji nie wydaje się (…), by gmina L. wykonywała w niniejszym przypadku działalność o charakterze gospodarczym w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2006/112”.

Końcowo Trybunał wskazał: „art. 2 ust. 1, art. 9 ust. 1 i art. 13 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE Rady należy interpretować w ten sposób, że: okoliczność zlecania przez gminę przedsiębiorstwu czynności usuwania azbestu i odbierania wyrobów i odpadów zawierających azbest na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili taką wolę, nie stanowi świadczenia usług podlegającego opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i nie prowadzi do żadnej płatności ze strony tych mieszkańców, zaś czynności te są finansowane ze środków publicznych.”

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 26 października 2023 r. sygn. akt I FSK 1444/19 zauważył, że wyrok TSUE C-616/21 zapadł w zbliżonym do przedstawionego przez Państwa stanie faktycznym. W związku z tym, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego nie można przyjąć, że realizując projekt dotyczący usuwania wyrobów azbestowych z nieruchomości mieszkańców, wykonujecie Państwo działalność gospodarczą.

W świetle powyższego należy uznać, że realizacja zadania polegającego na usunięciu azbestu z nieruchomości stanowiących własność Mieszkańców nie stanowi/nie będzie stanowić odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu ustawy i jest/będzie realizowana poza zakresem działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Oznacza to, że realizacja przedmiotowego zadania nie podlega/nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1, z którego wynika, że usuwanie azbestu z nieruchomości należących do Mieszkańców stanowi/będzie stanowić dla Państwa odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT jest nieprawidłowe.

Jednocześnie, skoro jak wynika z przyjętego rozstrzygnięcia zadanie polegające na usunięciu azbestu z nieruchomości stanowiących własność Mieszkańców nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2, z którego wynika, że czynności usuwania azbestu z nieruchomości Mieszkańców podlegają/będą podlegać opodatkowaniu stawką VAT w wysokości 8% również jest nieprawidłowe.

Ad. 3

Państwa wątpliwości dotyczą również ustalenia, czy podstawę opodatkowania w przypadku świadczenia na rzecz Mieszkańców stanowi/będzie stanowić wyłącznie otrzymywana od Mieszkańców kwota zwrotu części kosztów Zadania pomniejszona o kwotę podatku należnego.

Jak wynika z art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Przepis ten stanowi implementację do polskiego porządku prawnego art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:

W odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług innych niż te, o których mowa w art. 74-77, podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.

W świetle art. 29a ust. 6 ustawy:

Podstawa opodatkowania obejmuje:

1)podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;

2)koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Przywołane przepisy stanowią implementację art. 78 Dyrektywy 2006/112/WE, który stanowi:

Do podstawy opodatkowania wlicza się następujące elementy:

1.podatki, cła, opłaty i inne należności, z wyjątkiem samego VAT;

2.koszty dodatkowe, takie jak koszty prowizji, opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dostawcę lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Z powołanych przepisów wynika, że podstawę opodatkowania powinna stanowić całkowita kwota otrzymana przez podatnika z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług, także wówczas gdy jej część została przekazana przez podmiot inny niż strona transakcji. Warunkiem jest jednak, aby ta część - określana w art. 29a ust. 1 ustawy jako dotacja, subwencja lub inna dopłata o podobnym charakterze - była bezpośrednio związana z ceną dostarczanego towaru lub świadczonej usługi.

Jak wynika z rozstrzygnięcia przyjętego w niniejszej interpretacji, realizacja zadania polegającego na usunięciu azbestu z nieruchomości Mieszkańców nie jest/nie będzie realizowana w ramach działalności gospodarczej, w związku z czym nie podlega/nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem skoro, wykonując za pośrednictwem podmiotów trzecich usługi usuwania wyrobów azbestowych z nieruchomości Mieszkańców nie prowadzą Państwo działalności gospodarczej, nie jest zasadne ustalanie, czy otrzymane dofinansowanie wchodzi w skład podstawy opodatkowania.

Tym samym, stanowisko w zakresie pytania nr 3 należy uznać za nieprawidłowe.

Ad. 4

Państwa wątpliwości dotyczą również prawa do odliczenia pełnych kwot VAT naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki związane z usuwaniem azbestu.

W odniesieniu do powyższej kwestii należy wskazać, że w myśl w art. 86 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z przywołanych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, a towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT lub/i niepodlegających temu podatkowi.

Podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej, do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT, jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

W analizowanej sprawie nabycie towarów i usług w związku z realizacją zadania będącego przedmiotem wniosku nie ma/nie będzie miało związku z działalnością gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Realizacja zadania polegającego na usunięciu azbestu z nieruchomości stanowiących własność Mieszkańców nie podlega/nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji nie przysługuje/nie będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT w związku z realizacją przedmiotowego zadania, gdyż w analizowanej sytuacji nie wystąpi związek przyczynowo-skutkowy dokonywanych zakupów z działalnością opodatkowaną podatkiem VAT.

Mając zatem na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawione okoliczności sprawy należy stwierdzić, że nie przysługuje/nie będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją zadania będącego przedmiotem zapytania. Powyższe wynika z faktu, że w analizowanym przypadku nie są spełnione - wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy - przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego, tj. ponoszone wydatki na realizację zadania nie są/nie będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 4 jest nieprawidłowe.

Ad. 5

Państwa wątpliwości dotyczą również kwestii obowiązku rozliczenia w drodze odwrotnego obciążenia podatku od towarów i usług należnego z tytułu nabycia od Wykonawcy usług związanych z realizacją czynności w zakresie usuwania azbestu.

W świetle art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy:

Podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a)usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,

b)usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

Jednakże zgodnie z art. 17 ust. 1h ustawy:

W przypadku usług wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy przepis ust. 1 pkt 8 stosuje się, jeżeli usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy:

W przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Wskazany załącznik nr 14 do ustawy, obowiązujący od dnia 1 stycznia 2017 r., zawiera (w poz. 2-48) zamkniętą listę usług identyfikowanych przy pomocy Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU), podlegających mechanizmowi odwróconego obciążenia w przypadku świadczenia tych usług przez podwykonawców.

Zatem przepis art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy wprowadza mechanizm polegający na przesunięciu obowiązku rozliczenia podatku na podatnika, na rzecz którego świadczona jest usługa wymieniona w załączniku nr 14 do ustawy w poz. 2-48, jeżeli usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i ust. 9, natomiast usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Przy czym - zgodnie z art. 17 ust. 1h ustawy - mechanizm ten ma zastosowanie, jeżeli usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca.

Jednocześnie zauważyć należy, że przy każdej z usług wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy, podano również symbol klasyfikacji statystycznej PKWiU, co wskazuje, że tylko konkretne usługi sklasyfikowane pod danym symbolem, wymagają rozliczania podatku na zasadzie odwróconego obciążenia.

W świetle powyższego nabywca usług budowlanych wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy, świadczonych przez podwykonawcę, staje się odpowiedzialny za rozliczenia podatku od tych usług.

Natomiast transakcje, których przedmiotem jest świadczenie wymienionych w załączniku nr 14 do ustawy usług budowlanych, realizowane przez wykonawcę (generalnego wykonawcę) na rzecz inwestora, podlegają opodatkowaniu według zasad ogólnych, tj. podatek rozliczany jest przez wykonawcę (generalnego wykonawcę), natomiast inwestor otrzymuje fakturę na kwotę należności za wykonane usługi zawierającą podatek.

Wskazać w tym miejscu należy, że ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia „podwykonawca”, w związku z tym dla prawidłowego rozumienia tego terminu wystarczające będzie posłużenie się powszechnym jego znaczeniem wynikającym z wykładni językowej. Zgodnie z definicją zawartą w internetowym wydaniu Słownika języka polskiego, podwykonawca to firma lub osoba wykonująca pracę na zlecenie głównego wykonawcy (http://sjp.pwn.pl/sjp/podwykonawca).

Z kolei przy dalszych „podzleceniach” przyjąć należy podejście, zgodnie z którym podwykonawca zlecający jest - w stosunku do swojego podwykonawcy - głównym wykonawcą swojego zakresu prac (i w konsekwencji rozliczy „podzlecone” usługi budowlane na zasadzie odwróconego obciążenia).

Podsumowując przywołane wyżej regulacje, należy stwierdzić, że mechanizm odwróconego obciążenia ma zastosowanie przy rozliczaniu podatku z tytułu świadczenia usług budowlanych wymienionych w załączniku nr 14 do ustawy (poz. 2-48), objętych wskazanymi w tym załączniku symbolami PKWiU, przez podwykonawcę. Podwykonawcą będzie każdy podmiot będący usługodawcą, który nie jest generalnym wykonawcą w ramach danej inwestycji budowlanej, przyjmującym zlecenie wykonania tej inwestycji bezpośrednio od inwestora.

Rozliczanie podatku na zasadzie mechanizmu odwróconego obciążenia ma zastosowanie jeśli spełnione są następujące warunki:

• usługodawca i usługobiorca są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,
• świadczenie dotyczy usług wymienionych w załączniku nr 14 do ustawy (poz. 2-48), objętych wskazanymi tam symbolami PKWiU,
• sprzedaż u usługodawcy nie jest zwolniona na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustaw,
• usługodawca świadczy usługi jako podwykonawca, czyli usługodawca nie jest generalnym wykonawcą usług.

Jak wynika z wniosku nabędziecie Państwo usługę usuwania azbestu z nieruchomości stanowiących własność Mieszkańców od Wykonawcy, a następnie dokonacie obciążenia Mieszkańców częścią poniesionych kosztów. Jednocześnie wskazaliście Państwo, że przedmiotowe czynności w zakresie usunięcia azbestu powinny zostać zaklasyfikowane do grupowania 39.00.14.0 Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług jako „Usługi związane z odkażaniem budynków”.

Ustalenie, czy dana usługa podlega rozliczeniu zgodnie z mechanizmem odwróconego obciążenia, czy też zastosowanie będzie miała ogólna zasada rozliczenia podatku, ma charakter indywidualny. Oznacza to, że w każdym konkretnym przypadku należy zbadać, czy dane świadczenie jest usługą wymienioną w załączniku nr 14 do ustawy oraz czy usługa ta jest świadczona przez podwykonawcę. Dla zastosowania odwrotnego obciążenia konieczne jest spełnienie obu ww. przesłanek łącznie.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy oraz opis sprawy należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie nie znajdzie zastosowania mechanizm odwrotnego obciążenia. Z uwagi na fakt, że przedmiotowe usługi nie są wymienione w załączniku nr 14 do ustawy, nie zostaną spełnione przesłanki warunkujące zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy. Należy również podkreślić, że niezależnie od tego czy świadczenia Gminy stanowią usługi budowlane oraz czy mieszczą się w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy, brak zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia wynika z tego, że Gmina realizując Zadanie dotyczące usuwania wyrobów azbestowych z nieruchomości mieszkańców występuje jako główny inwestor a Wykonawca nie jest / nie będzie usługodawcą świadczącym usługi jako podwykonawca w rozumieniu art. 17 ust. 1h ustawy.

W konsekwencji w przedmiotowej sprawie nie macie / będziecie mieć Państwo obowiązku rozliczenia na zasadach odwrotnego obciążenia podatku VAT z tytułu nabycia usług związanych z realizacją czynności w zakresie usuwania azbestu.

Ponieważ we własnym stanowisku uznali Państwo, że nie macie i nie będziecie mieli obowiązku rozliczenia opisanej transakcji na zasadach odwrotnego obciążenia, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 5 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

• stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia, oraz
• zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dniu wydania pierwotnej interpretacji,

bowiem niniejsza interpretacja stanowi ponowne rozstrzygnięcie tej samej sprawy w wyniku orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 października 2023 r., sygn. I FSK 1444/19.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).

Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).