Posiadanie statusu podatnika podatku od towarów i usług przez Wnioskodawcę, odrębnie od małżonki, z tytułu odpłatnego najmu przez oboje małżonków nieruchomości należącej do majątku wspólnego małżonków oraz sposób wliczania sprzedaży do limitu zwolnienia podmiotowego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 lutego 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 14 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy posiadania przez Pana statusu podatnika podatku od towarów i usług odrębnie od Pana małżonki z tytułu odpłatnego najmu przez oboje małżonków nieruchomości należącej do majątku wspólnego małżonków oraz sposobu wliczania do limitu zwolnienia podmiotowego sprzedaży w części przypadającej wyłącznie na Pana.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Prowadzi Pan działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT w formie:

1.jednoosobowej działalności gospodarczej o przeważającym PKD 68.31.Z - Pośrednictwo w obrocie nieruchomościami,

2.najmu prywatnego nieruchomości mieszkalnych w imieniu własnym na rzecz osób prywatnych i firm.

Najem prywatny stanowi główne źródło Pana przychodu w rozumieniu ustawy o VAT i kształtuje się w następujący sposób:

Nieruchomości do października 2022 r. były wynajmowane wyłącznie przez Pana, w październiku 2022 r. do najmu jednej z nieruchomości będącej w majątku wspólnym małżonków przystąpiła jako wynajmująca Pana małżonka.

Małżonkowie w 2022 i 2023 r. osiągnęli wspólny przychód przekraczający kwotę 200 000 zł. Na potrzeby podatku dochodowego od osób fizycznych samodzielnie rozlicza Pan w całości przychody z najmu w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na podstawie złożonego oświadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 6 ustawy 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. W związku z tym, do całości przychodów osiąganych z tytułu wynajmu nieruchomości stosuje Pan stawkę 8,5% do kwoty 100 000 zł oraz 12,5% od nadwyżki ponad kwotę 100 000 zł do przychodów osiąganych do 2022 r. oraz stawkę 8,5% do kwoty 200 000 zł oraz 12,5% od nadwyżki ponad kwotę 200 000 zł do przychodów osiąganych od 2023 r.

W rozumieniu art. 113 ustawy o VAT, przychód każdego z małżonków w roku 2022 (w proporcji do okresu świadczenia usług najmu) oraz w roku 2023 nie przekroczył dotąd kwoty określonej w ust. 1 tego artykułu (obecnie 200 000 zł).

Pytanie

Czy w przedstawionym stanie faktycznym, w odniesieniu do oddanej przez małżonków w odpłatny najem nieruchomości należącej do ich majątku wspólnego, na gruncie ustawy o VAT, ma Pan status podatnika podatku od towarów i usług odrębny od Pana małżonki, a zatem limit zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy VAT, tj. na podstawie wartości sprzedaży, która nie przekracza łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty określonej w tym przepisie (obecnie 200 000 zł), należy liczyć bez uwzględnienia części przychodu przypadającej na Pana małżonkę?

Pana stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Najem jest umową dwustronną zobowiązującą i wzajemną, polegającą na oddaniu rzeczy do używania i pobierania pożytków w zamian za świadczenie najemcy polegające na płaceniu umówionego czynszu. Umówiony między stronami czynsz jest bowiem wynagrodzeniem za możliwość korzystania z cudzej rzeczy i pobierania pożytków, w związku z czym stanowi świadczenie wzajemne należne za używanie przedmiotu najmu przez najemcę.

Najem jako usługa wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywany jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych, bez względu na to, czy będzie wykonywany w ramach działalności gospodarczej, czy jako odrębne źródło przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, np. najem prywatny.

W konsekwencji, najem nieruchomości stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawa o VAT nie wymienia małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Żaden z przepisów ustawy o VAT nie zabrania małżonkom prowadzania działalności gospodarczej jako odrębni podatnicy, nawet jeżeli istnieje pomiędzy nimi wspólność małżeńska majątkowa.

Zgodnie z przepisami ustawy z 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej jak i umownej jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej, niepodzielnej).

Małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku oraz pobierania pożytków.

W konsekwencji należy uznać, że podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu.

Wobec tego podmiot świadczący usługę najmu będzie podatnikiem podatku od towarów i usług wówczas, gdy najem będzie wykonywał we własnym imieniu i na własny rachunek. Jeżeli przedmiotem najmu jest rzecz stanowiąca majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, będzie ten małżonek, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu, czyli ten, który dokonuje wynajmu we własnym imieniu (jest stroną czynności prawnej). Natomiast jeżeli małżonkowie dokonują czynności wspólnie, to każdy z nich z osobna jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Pan wraz z małżonką wynajmują jedną z należących do Państwa majątku wspólnego nieruchomość na podstawie umowy zawartej z najemcą. Stroną wynajmującą na umowie są oboje małżonkowie.

Jednocześnie, w Pana opinii, ponieważ ustawa o VAT nie wymienia małżonków jako odrębnej kategorii podatników, to każdy z Państwa z osobna jest odrębnym podatnikiem podatku od towarów i usług, i każdemu z Państwa przysługuje odrębny limit 200 000 zł, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.

Powyższe stanowisko zostało zaprezentowane w interpretacja indywidualnych:

1)z 19 stycznia 2023 r., sygn. 0112-KDIL1-1.4012.605.2022.1.WK,

2)z 29 grudnia 2021 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.921.2021.1.ABU,

3)z 19 kwietnia 2019 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.81.2019.2.ALN,

4)z 24 października 2017 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.286.2017.1.MK.

Pana zdaniem, każdy z małżonków będzie odrębnym podatnikiem podatku VAT, zatem w odniesieniu do każdego z małżonków należy osobno rozpatrywać skutki podatkowe w podatku VAT.

Oznacza to, że każdy z Państwa jako małżonków jest zobowiązany do osobnego rozliczenia podatku VAT od otrzymanego wynagrodzenia z tytułu wykonywania czynności, której przedmiotem jest składnik majątkowy wchodzący w skład Państwa majątku wspólnego. Tym samym, każdy z małżonków jest zobowiązany do rozliczenia podatku VAT jedynie części przypadającego na niego wynagrodzenia otrzymanego w związku z oddaniem nieruchomości w najem.

W limit, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, nie będzie więc wliczał się przychód w części przypadającej na Pana małżonkę.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy:

Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług w rozumieniu art. 5 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane są przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 15 ust. 2 ww. ustawy:

Zatem definicja działalności gospodarczej ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określaną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Przy tym, z art. 15 ust. 2 ustawy jednoznacznie wynika, że pod pojęciem działalności gospodarczej należy rozumieć także czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. W tym przypadku decydujące znaczenie ma ciągłość wykorzystywania majątku. Wykorzystywanie towarów lub wartości niematerialnych i prawnych ma miejsce przede wszystkim poprzez oddanie ich w stosunki obligacyjne, np. w najem, dzierżawę itp. Przy czym przez ciągłość wykorzystywania składników majątku rozumieć należy także wykorzystanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania.

Należy wskazać, że umowa najmu jest cywilnoprawną umową nakładającą na strony – zarówno wynajmującego, jak i najemcę – określone przepisami obowiązki.

Jak wynika z art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Zatem, najem jest umową dwustronnie zobowiązującą i wzajemną. Odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. Z powyższego wynika, że umówiony między stronami czynsz jest wynagrodzeniem za możliwość korzystania z cudzej rzeczy i stanowi świadczenie wzajemne należne za używanie lokalu przez jego najemcę. Należy wskazać, że umowa najmu jest cywilnoprawną umową nakładającą na strony – zarówno wynajmującego, jak i najemcę – określone przepisami obowiązki.

W konsekwencji, najem nieruchomości stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i świadczony jest w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, a tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Należy również zauważyć, że ustawodawca przewiduje zwolnienie od podatku od towarów i usług dla pewnej grupy podatników. Regulacje w tym zakresie zawarte zostały w art. 113 ustawy.

Na mocy art. 113 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 2 pkt 22 ustawy:

Z przepisu art. 113 ust. 5 ustawy wynika, że:

W myśl art. 113 ust. 13 ustawy:

W świetle powołanych wyżej przepisów podatnik, aby skorzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 113 ustawy nie może wykonywać czynności wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy.

Kwestie dotyczące stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje natomiast ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.), zwanej dalej „Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym”.

Stosownie do art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Jak stanowi art. 36 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

W myśl natomiast art. 36 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.

Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Małżeństwo nie należy do żadnej kategorii podmiotów wymienionych w ww. art. 15 ust. 1 ustawy. Powyższe stwarza dla małżonków prowadzących działalność gospodarczą szczególną sytuację prawną. Należy zauważyć, że żaden z przepisów ustawy nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa.

Status podatnika podatku od towarów i usług, wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Podatnikiem podatku od towarów i usług jest więc ten z małżonków, który dokona czynności podlegającej opodatkowaniu.

Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza bowiem możliwość interpretacji przepisów, która zakładałaby, że stosunki majątkowe między małżonkami, regulowane przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, mogą kształtować zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług.

Jeżeli zatem, przedmiotem odpłatnego świadczenia usług jest majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług w okolicznościach wskazanych w art. 15 ustawy będzie ten małżonek, który dokonuje dostawy we własnym imieniu (który jest stroną czynności prawnej) – jako podatnik VAT. Natomiast jeżeli małżonkowie dokonali czynności wspólnie, to każdy z nich z osobna jest podatnikiem podatku od towarów i usług z tego tytułu.

Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pan działalność gospodarczą w formie jednoosobowej działalności gospodarczej w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, a także świadczy Pan usługi najmu prywatnego nieruchomości mieszkalnych w imieniu własnym na rzecz osób prywatnych i firm. Do października 2022 r. nieruchomości były wynajmowane wyłącznie przez Pana jednak w październiku 2022 r. do najmu jednej z nieruchomości będącej w majątku wspólnym małżonków przystąpiła jako wynajmująca Pana małżonka.

Pana wątpliwości dotyczą kwestii, czy w odniesieniu do oddanej przez Pana i Pana małżonki w odpłatny najem nieruchomości należącej do majątku wspólnego  małżonków posiada Pan status podatnika podatku od towarów i usług odrębny od Pana małżonki, a w związku z tym czy limit zwolnienia podmiotowego powinien Pan liczyć bez uwzględnienia części sprzedaży przypadającej na Pana małżonkę.

Skoro nieruchomość jest własnością obojga małżonków, to podatnikiem jest ten z małżonków, który faktycznie dokonuje czynności związanych z najmem, np. zawarł umowę, otrzymuje czynsz. Od października 2022 r. stroną wynajmującą nieruchomość, będącą składnikiem majątku wspólnego małżonków, jest zarówno Pan jak i Pana małżonka. Oboje są więc Państwo stroną wynajmującą zawartej umowy najmu oraz otrzymują Państwo wynagrodzenie za tą usługę.

Zatem, odrębnie od Pana małżonki, dokonuje Pan odpłatnego świadczenia usług, tj. najmu nieruchomości należącej do majątku wspólnego Pana i Pana małżonki i z tego tytułu posiada Pan status podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu w art. 15 ust. 1 ustawy. Zatem, z tytułu ww. najmu jest Pan zobowiązany do rozliczenia wynagrodzenia wyłącznie w części przypadającej na Pana.

Jednocześnie w takiej sytuacji limit, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy, czyli limit zwolnienia przysługującego, gdy wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł (bez kwoty podatku VAT), przysługuje każdemu z małżonków osobno, pod warunkiem niezaistnienia wyłączeń, o których mowa w art. 113 ust. 13 ustawy.

Tym samym, do ww. limitu zwolnienia podmiotowego nie powinien Pan wliczać wartości sprzedaży osiąganej przez Pana małżonkę z tytułu najmu ww. nieruchomości.

Dodatkowe informacje

Wskazujemy, że interpretacja ta wywołuje skutki podatkowe jedynie dla Pana, nie ma natomiast zastosowania do współwłaściciela nieruchomości, tj. Pana żony.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).