Możliwość zwolnienia od podatku VAT usług doradztwa prawnego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Interpretacja indywidualna

- stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 grudnia 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 27 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości zastosowania zwolnienia od podatku VAT do świadczonych przez Pana usług obsługi prawnej.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą A. - na podstawie ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych - zarejestrowaną w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej pod numerem NIP (...), REGON: (...). Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT). Przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest działalność prawnicza (PKD 69.10.Z).

W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca świadczy usługi kompleksowej obsługi prawnej, polegające m.in. na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu i opiniowaniu umów, reprezentacji klientów w negocjacjach, przeprowadzaniu badań due diligence oraz sporządzaniu innych dokumentów, w tym wewnętrznych regulacji osób prawnych, takich jak regulaminy i procedury.

Wnioskodawca, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zawarł umowę o świadczenie usług prawnych ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, będącą alternatywną spółką inwestycyjną (dalej: „ASI”) mającą siedzibę w Polsce. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, z którą Wnioskodawca zawarł umowę o świadczenie usług prawnych jest jednocześnie podmiotem zarządzającym ASI, jako wewnętrznie zarządzający (dalej: „ZASI”), o którym mowa w art. 8b ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: „ustawa o funduszach”).

Zgodnie z art. 8a ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 8b ust. 2 pkt 1 ww. ustawy o funduszach, zarządzającym alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadzącej działalność w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jest sama alternatywna spółka inwestycyjna (wewnętrznie zarządzający ASI). Z uwagi na powyższe, każde odniesienie do ZASI należy interpretować jednocześnie jako odniesienie do ASI.

W myśl art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach wyłącznym przedmiotem działalności ASI jest - z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie o funduszach - zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. Decyzje o sposobie działania ASI, w tym lokowania zgromadzonych przez nią aktywów, podejmowane są przez ZASI zgodnie z przepisami prawa, umową spółki oraz polityką i strategią inwestycyjną ASI, w taki sposób, by zmaksymalizować wartość aktywów zgromadzonych przez ASI. ZASI jest podmiotem wpisanym do rejestru zarządzających alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego, zgodnie z ustawą o funduszach.

W ramach kompleksowego zarządzania, ZASI realizuje na rzecz ASI szereg czynności o charakterze zarządczym, administracyjno-organizacyjnym oraz doradczym, polegających w szczególności na:

1)zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi;

2)zarządzaniu ryzykiem;

3)wykonywaniu na rzecz ASI czynności administracyjnych;

4)podejmowaniu decyzji odnośnie polityk oraz procedur w zakresie procesów inwestycyjnych podejmowanych w ramach ASI;

5)podejmowaniu decyzji zarządczych, mających na celu minimalizację ryzyk inwestycyjnych;

6)tzw. sourcingu, selekcji oraz ocenie projektów i podmiotów do inwestycji;

7)zarządzaniu procesami due diligence (audytem aktywów, które potencjalnie mogą stanowić inwestycję ASI) w oparciu o zespół ekspercki;

8)mentoringu w procesie preakceleracji;

9)strukturyzacji inwestycji;

10)udziale i reprezentowaniu ASI w negocjacjach dotyczących inwestycji;

11)podejmowaniu decyzji w przedmiocie dokonania przez ASI inwestycji i wyjścia przez nią z już dokonanych inwestycji;

12)zarządzaniu projektami;

13)opracowywaniu strategii wyjść z inwestycji;

14)doborze odpowiedniej strategii budowy wartości spółek portfelowych;

15)strukturyzacji biznesu spółek portfelowych pod kątem wybranej strategii wyjścia;

16)poszukiwaniu podmiotów zainteresowanych inwestycją kapitału na potrzeby kolejnych rund finansowania spółek portfelowych;

17)monitoringu projektów i spółek, które nie zostały rekomendowane przez komitet inwestycyjny do inwestycji;

18)działaniach marketingowych i public relations podejmowanych przez ASI.

Część zadań, składających się na czynność zarządzania ASI, ZASI wykonuje korzystając z usług Wnioskodawcy.

W ramach obsługi prawnej świadczonej na rzecz ZASI w związku z zarządzaniem ASI, Wnioskodawca wykonuje wyspecjalizowane i kompleksowe usługi. Wspomniane usługi w zakresie zarządzania ASI, czyli podstawowej działalności ZASI, polegają na doradztwie prawnym przy zarządzaniu i reprezentowaniu ASI, w szczególności obsługa prawna obejmuje następujące czynności:

1)przygotowywanie dokumentów - umów oraz pełnej dokumentacji korporacyjnej - związanych z nabywaniem i zbywaniem aktywów posiadanych przez ASI (w szczególności akcji i/lub udziałów w innych podmiotach);

2)udział w korespondencji z organami administracji publicznej;

3)przygotowanie oraz negocjowanie umów mających na celu przygotowanie realizacji transakcji, których stroną ma być ASI oraz umów inwestycyjnych związanych z inwestycjami przez nią realizowanymi;

4)weryfikacja propozycji w toku procesu negocjacyjnego pod kątem potencjalnych ryzyk prawnych;

5)zapewnianie zgodności działalności ASI z prawem, w tym przygotowanie i aktualizacja regulacji wewnętrznych ASI (m.in. umowy spółki, polityki i strategii inwestycyjnej, regulaminów i procedur);

6)zgłaszanie ZASI zastrzeżeń wobec planowanych inwestycji w przypadku stwierdzenia istotnych ryzyk prawnych związanych z inwestycją lub zastrzeżeń wobec zgodności planowanej inwestycji z prawem/regulacją wewnętrzną ASI;

7)przeprowadzanie przedtransakcyjnego badania prawnego (badanie due diligence) podmiotów, których nabyciem lub zbyciem zainteresowana jest ASI, w tym w szczególności identyfikowanie potencjalnych ryzyk prawnych oraz informowanie o nich ZASI;

8)doradztwo i reprezentacja (udział) w negocjacjach zmierzających do dokonania transakcji przez ASI;

9)udzielanie porad, konsultacji prawnych i sporządzanie opinii prawnych, w zakresie związanym bezpośrednio z działalnością ASI.

Usługi świadczone przez Wnioskodawcę stanowią zatem odrębną całość, a także spełniają szczególne i istotne funkcje dla całej działalności ZASI, w konsekwencji czego mają realny i kluczowy wpływ na funkcjonowanie ASI. Wskazane usługi są świadczone na rzecz ZASI przez Wnioskodawcę i stanowią kompleksowe świadczenie w zakresie czynności obsługi oraz doradztwa prawnego związanego z zarządzaniem ASI.

Celem doprecyzowania, siedziba i adres ZASI, dla którego Wnioskodawca świadczy usługi znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 

Pytanie

Czy przedstawione w stanie faktycznym usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI (będącego wewnętrznie zarządzającym ASI) korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług (dalej: „podatek VAT”) na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa o VAT”)?

Pana stanowisko w sprawie

Pytaniem Wnioskodawcy objęte są wyłącznie te usługi, które świadczy na rzecz ZASI w związku z zarządzaniem ASI, a zatem usługi obsługi prawnej związanej bezpośrednio z działalnością ZASI oraz ASI. Pytanie o zwolnienie z podatku VAT nie dotyczy pozostałej działalności Wnioskodawcy, jaką jest świadczenie usług obsługi prawnej na rzecz innych podmiotów (niebędących funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi ani podmiotami zarządzającymi takimi funduszami).

W ocenie Wnioskodawcy, usługi prawne świadczone przez niego na rzecz ZASI, a dotyczące obsługi prawnej w zakresie zarządzania ASI (zgodnie z art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, ASI jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2 ustawy o funduszach), będą zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT. Zgodnie z treścią art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT, zwalnia się od podatku VAT:

a)usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów ustawy o funduszach,

b)portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych o których mowa w lit. a lub ich częścią.

W odniesieniu do kwestii objętej zakresem pytania, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch kryteriów:

1)przedmiotowego - zgodnie z którym świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz

2)podmiotowego - zgodnie z którym ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych, w rozumieniu przepisów ustawy o funduszach.

Co do warunku przedmiotowego określonego w punkcie 1 powyżej, należy wskazać, że przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi transpozycję do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.) (dalej: „Dyrektywa VAT”), zgodnie z którym zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. Zgodnie z Załącznikiem I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. U. UE. L 174/1) (dalej: „Dyrektywa ZAFI”), zarządzanie alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi polega na:

a)zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi;

b)zarządzaniu ryzykiem;

c)administrowaniu, tj.: obsłudze prawnej i usługach w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami; obsłudze zapytań klientów; wycenie i wyznaczaniu ceny (w tym zeznania podatkowe); monitorowaniu przestrzegania uregulowań; podziale dochodu; emisji i umarzaniu jednostek uczestnictwa i udziałów; ustaleń umownych, w tym wysyłania świadectw; przechowywania ksiąg;

d)wprowadzaniu do obrotu;

e)innej działalności związanej z aktywami, usługach niezbędnych do wypełniania funkcji powierniczej ZASI, zarządzaniu infrastrukturą, działalności w zakresie administrowania nieruchomościami, poradami dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, poradach i usługach związanych z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i innymi usługami związanymi z zarządzaniem funduszami oraz spółkami i innymi aktywami.

Co więcej, pojęcie „zarządzania funduszem” jest wyjaśnione w ugruntowanym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”), w szczególności:

1)C-169/04 - Abbey National plc Inscape lnvestment Fund v. Commissioners of Customs & Excise -TSUE wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy, świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli - gdy oceniać je globalnie - tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami;

2)C-275/11 - GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH - TSUE doprecyzował uprzednio wyrażone stanowisko wskazując dodatkowo, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu;

3)C-595/13 - Staatssecretaris van Financien przeciwko Fiscale Eenheid X NV cs - TSUE wskazał dodatkowo, że pod pojęciem zarządzania rozumieć należy również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów.

W świetle powyższego, na pojęcie „zarządzania funduszami” składa się szereg czynności wykonywanych również przez podmioty inne niż podmioty zarządzające funduszami. Kryterium decydującym o możliwości zaliczenia danej czynności do katalogu czynności „zarządzania funduszem” jest jej odrębność oraz istotność dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Nie ma żadnych wątpliwości, że do takich usług należą usługi obsługi prawnej, mające szczególne znaczenie dla działalności zarządzania funduszami inwestycyjnymi, która charakteryzuje się wieloma złożonymi regulacjami na poziomie krajowym i unijnym.

Drugim warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, jest warunek podmiotowy. Z brzmienia art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT wynika, że prawodawca unijny pozostawił ustawodawcom państw członkowskich swobodę w zakresie określenia, jakich podmiotów mogą dotyczyć usługi zarządzania objęte zwolnieniem z VAT. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, ustawodawca polski zadecydował o zastosowaniu zwolnienia z VAT do czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów ustawy o funduszach.

Jeżeli zatem usługi zarządzania świadczone są m.in. na rzecz funduszy inwestycyjnych lub alternatywnych funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów ww. ustawy, to zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT. Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych, ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym - rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe. Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2. Należy więc stwierdzić, że dla możliwości zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT nie ma znaczenia, czy czynności zarządzania wykonywane są na rzecz funduszy inwestycyjnych czy też alternatywnych funduszy inwestycyjnych, a w związku z tym - także alternatywnych spółek inwestycyjnych. Są one bowiem rodzajem alternatywnych funduszy inwestycyjnych, które zarządzane są bądź wewnętrznie (jak w przypadku ASI), bądź zewnętrznie. Nie ma bowiem podstaw do różnicowania ASI w tym zakresie z perspektywy zwolnienia, o którym mowa w niniejszym wniosku.

W związku z powyższym, w kontekście opisu zdarzenia przedstawionego w niniejszym wniosku, Wnioskodawca wskazuje, że w stosunku do czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI na podstawie zawartej z nim umowy, wszystkie przedstawione powyżej kryteria zostały spełnione, a zatem w pełni uzasadniony jest pogląd Wnioskodawcy, iż właściwym jest zastosowanie do tych czynności zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT.

Podsumowując, w pierwszej kolejności Wnioskodawca wskazuje, że opisane w opisie stanu faktycznego czynności podejmowane przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI zostały zawarte w załączniku nr I do Dyrektywy ZAFI, konstytuującego katalog usług z zakresu zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Usługi świadczone na rzecz ZASI polegają bowiem na kompleksowej obsłudze prawnej ASI w ramach realizowanych przez nią inwestycji oraz dostosowania jej działalności do wymogów regulacyjnych, czyli tzw. compliance. Usługi Wnioskodawcy stanowią zatem zespół powiązanych ze sobą czynności, których zakres oraz cel jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania inwestycjami ASI, w tym jej funkcjonowaniem jako takim. Czynności te odnoszą się bowiem do kluczowego elementu aktywności ASI w ramach podejmowanego procesu inwestycyjnego oraz zgodności z regulacjami (compliance), tj. sporządzania dokumentacji prawnej w związku z inwestycjami, badanie due dilligence zbywanych lub nabywanych przez ASI aktywów, czynności podejmowane w toku negocjacji dotyczących transakcji dotyczących aktywów ASI czy sporządzanie wewnętrznych regulaminów i procedur, w tym polityki i strategii inwestycyjnej.

Po drugie, są to niewątpliwie czynności stanowiące dającą się wyodrębnić całość, a także pełnią one specyficzne i istotne funkcje w kontekście działalności ASI, jako związane z opisanymi powyżej, kluczowymi aspektami jej działalności (przede wszystkim podejmowanie i realizacja procesu inwestycyjnego). Podkreślenia wymaga, że bez czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę, ZASI nie byłyby w stanie realizować czynności zarządzania ASI, bowiem czynności polegające na opracowywaniu umów inwestycyjnych, negocjowaniu umów, identyfikacji ryzyk prawnych związanych z podejmowanymi decyzjami inwestycyjnymi, sporządzaniu wewnętrznych regulaminów i procedur, a w konsekwencji zapewnianie zgodnego z prawem działania ASI, są bezsprzecznie czynnościami istotnymi dla jej funkcjonowania. Trudno bowiem wyobrazić sobie choćby należyte prowadzenie polityki inwestycyjnej ASI bez każdorazowego analizowania aspektów prawnych poszczególnych decyzji i transakcji oraz ich przygotowywania pod kątem prawnym (np. przygotowanie odpowiednich umów, przeprowadzenie badania spółki przed jej nabyciem, prowadzenie negocjacji, zapewnienie spełnienia wymogów regulacyjnych). Wsparcie zapewniane przez Wnioskodawcę umożliwia więc ASI skuteczne prawnie pozyskiwanie/zbywanie aktywów, realizację oraz ochronę przysługujących jej praw, a także zapewnienie zgodności prowadzonej działalności z prawem.

Jednocześnie, usługi świadczone przez Wnioskodawcę w oderwaniu od całokształtu procesu zarządzania ASI, nie miałyby dla ZASI znaczenia. Usługi te mają realny wpływ na funkcjonowanie ASI - co więcej, ich realizacja jest niezbędna celem zapewnienia jej prawidłowej działalności. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie umów zawartych z ZASI należy uznać za specyficzne, gdyż pozostają nierozerwalnie związane z działalnością ASI. Specyfika ta odróżnia ww. usługi od pozostałych usług świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz innych podmiotów, które to pozostałe usługi nie są objęte pytaniem postawionym w ramach niniejszego wniosku. Dodatkowo należy wskazać, że Wnioskodawca może mieć pośredni, rzeczywisty wpływ na decyzje inwestycyjne podejmowane przez ASI z uwagi na posiadane uprawnienie do zgłaszania ZASI zastrzeżeń w zakresie planowanych inwestycji.

Prezentowane przez Wnioskodawcę stanowisko znajduje potwierdzenie zarówno w orzecznictwie TSUE oraz sądów administracyjnych, jak również w wydawanych aktualnie przez organy podatkowe interpretacjach indywidualnych, które to interpretacje potwierdzają możliwość zastosowania zwolnienia usług doradztwa, w tym doradztwa prawnego, wykonywanych na rzecz funduszy inwestycyjnych z opodatkowania podatkiem VAT, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT. Stanowisko takie zostało przedstawione m.in. w następujących interpretacjach indywidualnych:

• z 18 października 2023 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.831.2018.8.KT;
• z 16 maja 2023 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.96.2023.2.MAT;
• z 3 marca 2023 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.6.2023.1.JJ;
• z 8 kwietnia 2022 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.65.2022.2.MP;
• z 21 września 2021 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.853.2018.9.JS;
• z 8 czerwca 2021 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej sygn. 0114-KDIP4-3.4012.234.2021.1.KM;
• z 18 czerwca 2021 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej sygn. 0114-KDIP4-3.4012.236.2021.1.IG;
• z 21 stycznia 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.671.2019.2.AK;
• z 21 października 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.374.2019.1.OA;
• z 18 czerwca 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.160.2019.1.RW;
• z 18 czerwca 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.159.2019.1.MJ;
• z 25 lutego 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.7.2019.1.MP;
• z 13 lutego 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.791.2018.1.AK;
• z 12 lutego 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.764.2018.1.MP;
• z 14 lipca 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.293.2020.1.IK.

Stanowisko to potwierdza również orzecznictwo sądów administracyjnych, w tym:

• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 stycznia 2016 r., I FSK 1915/14;
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 18 lipca 2018 r., III SA/Wa 3563/17;
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 1 sierpnia 2019 r., I SA/Kr 609/19;
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 25 lutego 2020 r., III SA/Wa 1390/19;
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 24 czerwca 2020 r., III SA/Wa 2031/19;
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 20 października 2020 r., III SA/Wa 1884/19;
• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 stycznia 2023 r., I FSK 2154/19.

W świetle przytoczonych powyżej okoliczności, opisane w przedstawionym stanie faktycznym usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI, na podstawie umowy z nim zawartej, w ocenie Wnioskodawcy korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, a Wnioskodawca zwraca się z prośbą o potwierdzenie, że zaprezentowane przez niego stanowisko i rozumienie treści przepisów jest prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.) - zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W świetle zapisów art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą - działalność prawnicza. Jest Pan zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT. Zawarł Pan umowę o świadczenie usług prawnych ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, będącą alternatywną spółką inwestycyjną (ASI) mającą siedzibę w Polsce. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest jednocześnie podmiotem zarządzającym ASI, jako wewnętrznie zarządzający (ZASI), o którym mowa w art. 8b ust. 2 pkt 1 ustawy o funduszach. Siedziba i adres ZASI, dla którego świadczy Pan usługi znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Decyzje o sposobie działania ASI, w tym lokowania zgromadzonych przez nią aktywów, podejmowane są przez ZASI zgodnie z przepisami prawa, umową spółki oraz polityką i strategią inwestycyjną ASI, w taki sposób, by zmaksymalizować wartość aktywów zgromadzonych przez ASI. ZASI jest podmiotem wpisanym do rejestru zarządzających alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego, zgodnie z ustawą o funduszach.

W ramach kompleksowego zarządzania, ZASI realizuje na rzecz ASI szereg czynności o charakterze zarządczym, administracyjno-organizacyjnym oraz doradczym.

W ramach obsługi prawnej świadczonej na rzecz ZASI w związku z zarządzaniem ASI, wykonuje Pan wyspecjalizowane i kompleksowe usługi. Wspomniane usługi w zakresie zarządzania ASI, czyli podstawowej działalności ZASI, polegają na doradztwie prawnym przy zarządzaniu i reprezentowaniu ASI, w szczególności obsługa prawna obejmuje następujące czynności:

• przygotowywanie dokumentów - umów oraz pełnej dokumentacji korporacyjnej - związanych z nabywaniem i zbywaniem aktywów posiadanych przez ASI (w szczególności akcji i/lub udziałów w innych podmiotach);
• udział w korespondencji z organami administracji publicznej;
• przygotowanie oraz negocjowanie umów mających na celu przygotowanie realizacji transakcji, których stroną ma być ASI oraz umów inwestycyjnych związanych z inwestycjami przez nią realizowanymi;
• weryfikacja propozycji w toku procesu negocjacyjnego pod kątem potencjalnych ryzyk prawnych;
• zapewnianie zgodności działalności ASI z prawem, w tym przygotowanie i aktualizacja regulacji wewnętrznych ASI (m.in. umowy spółki, polityki i strategii inwestycyjnej, regulaminów i procedur);
• zgłaszanie ZASI zastrzeżeń wobec planowanych inwestycji w przypadku stwierdzenia istotnych ryzyk prawnych związanych z inwestycją lub zastrzeżeń wobec zgodności planowanej inwestycji z prawem/regulacją wewnętrzną ASI;
• przeprowadzanie przedtransakcyjnego badania prawnego (badanie due diligence) podmiotów, których nabyciem lub zbyciem zainteresowana jest ASI, w tym w szczególności identyfikowanie potencjalnych ryzyk prawnych oraz informowanie o nich ZASI;
• doradztwo i reprezentacja (udział) w negocjacjach zmierzających do dokonania transakcji przez ASI;
• udzielanie porad, konsultacji prawnych i sporządzanie opinii prawnych, w zakresie związanym bezpośrednio z działalnością ASI.

Pana wątpliwości w tej sprawie dotyczą kwestii zastosowania zwolnienia od podatku VAT do wyżej opisanych usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o VAT.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

a)funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,

b)portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy:

Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2)usług doradztwa;

3)usług w zakresie leasingu.

Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:

Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:

1)jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;

2)złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu:

Podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.

Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku - w tym m.in. właśnie usług zarządzania określonych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

Należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

1)przedmiotowego - świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz

2)podmiotowego - ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej lub ich części.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym:

Państwa członkowskie zwalniają zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE:

Działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

• zarządzanie inwestycjami,
• administracja:

a)obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;

b)zapytania klientów;

c)wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

d)monitorowanie przestrzegania uregulowań;

e)prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

f)wypłata zysków;

g)emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;

h)rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

i)prowadzenie ksiąg,

• wprowadzanie do obrotu.

Wskazana wyżej definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte Dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu Dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych Dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do Dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do Dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy oraz przedstawiony opis sprawy, uznać należy, że usługi obsługi prawnej, które świadczy Pan na rzecz ZASI i ASI mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Opisane usługi zawierają się w załączniku II do Dyrektywy 2009/65/WE. W konsekwencji, spełniony jest warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 dla ww. usług.

Usługi te podlegają zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione jest kryterium podmiotowe. Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej, lub ich częścią.

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 681 ze zm.) - dalej jako u.f.i., a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

Zgodnie z art. 1 u.f.i.:

Ustawa określa zasady tworzenia i działania funduszy inwestycyjnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasady prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności przez fundusze zagraniczne i spółki zarządzające.

Stosownie do art. 38 ust. 1 u.f.i.:

Towarzystwem funduszy inwestycyjnych może być wyłącznie spółka akcyjna z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 45 ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez towarzystwo).

Jak stanowi art. 39 ust. 1 u.f.i.:

Siedziba zarządu towarzystwa powinna znajdować się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W myśl art. 5 u.f.i.:

Siedzibą i adresem funduszu inwestycyjnego jest siedziba i adres towarzystwa będącego jego organem.

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 9 u.f.i.:

Ilekroć w ustawie jest mowa o funduszu zagranicznym - rozumie się przez to fundusz inwestycyjny otwarty lub spółkę inwestycyjną, które uzyskały zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Jak stanowi art. 2 pkt 7 u.f.i.:

Ilekroć w ustawie jest mowa o państwie członkowskim – rozumie się przez to państwo inne niż Rzeczpospolita Polska, które jest członkiem Unii Europejskiej.

U.f.i. wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie „funduszu inwestycyjnego” oraz „funduszu zagranicznego”.

Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w u.f.i. pod pojęciem „unijnego AFI”. Zgodnie z art. 2 pkt 10b u.f.i.:

Ilekroć w ustawie jest mowa o unijnym AFI - rozumie się przez to alternatywny fundusz inwestycyjny, który został zarejestrowany jako alternatywny fundusz inwestycyjny przez właściwy organ w państwie członkowskim lub uzyskał zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności jako alternatywny fundusz inwestycyjny, a w przypadku braku wymogu uzyskania zezwolenia lub rejestracji ‑ prowadząc taką działalność, ma siedzibę na terytorium państwa członkowskiego.

Natomiast na potrzeby u.f.i. za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” oraz „fundusz inwestycyjny zamknięty” (art. 3 ust. 4 pkt 2 u.f.i.) oraz alternatywną spółkę inwestycyjną (art. 8a ust. 1 u.f.i.).

Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę za granicą.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a u.f.i.:

Ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym - rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

W myśl art. 3 ust. 1 u.f.i.:

Fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Jak stanowi art. 3 ust. 3 u.f.i.:

Fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

Zgodnie z art. 3 ust. 4 u.f.i.:

Fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

1)fundusz inwestycyjny otwarty;

2)alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Według art. 8a ust. 1 u.f.i.:

Alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

Stosownie do art. 8a ust. 2 u.f.i.:

Alternatywna spółka inwestycyjna może prowadzić działalność w formie:

1) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej albo spółki europejskiej;

2) spółki komandytowej albo spółki komandytowo-akcyjnej, w których jedynym komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna albo spółka europejska.

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 u.f.i:

Wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Na podstawie art. 8b ust. 1 u.f.i.:

Zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

W myśl art. 8b ust. 2 u.f.i.:

Zarządzającym ASI może być wyłącznie:

1)w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 - spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;

2)w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 - spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Zgodnie z art. 70a ust. 1 i 2 u.f.i.:

Zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI).

Na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI.

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 u.f.i.:

Przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu.

Zarządzanie unijnym AFI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.

Stosownie do art. 70g ust. 1 u.f.i.:

Zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że zawarł Pan umowę o świadczenie usług obsługi prawnej ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, będącą alternatywną spółką inwestycyjną (ASI) mającą siedzibę w Polsce. Spółka, z którą zawał Pan umowę jest jednocześnie podmiotem zarządzającym ASI jako wewnętrznie zarządzający (ZASI), o którym mowa w art. 8b ust. 2 pkt 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. ZASI jest podmiotem wpisanym do rejestru zarządzających alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego, zgodnie z ustawą o funduszach. Siedziba i adres ZASI znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 

Z uwagi na powołane przepisy ustawy o funduszach inwestycyjnych należy stwierdzić, że również przesłanka podmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku, dotycząca świadczenia usług obsługi prawnej została spełniona.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów jak również orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że usługi obsługi prawnej, które świadczy Pan na podstawie umowy zawartej z ASI, będącym jednocześnie wewnętrznie zarządzającym ASI, mieszczą się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy. W konsekwencji podlegają zwolnieniu od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.

Pana stanowisko jest zatem prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zaznacza się, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego).

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).