Prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z realizacją projektu.

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 stycznia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 25 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do częściowego odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z realizacją projektu pn. „(…)”.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego 

Instytut (…) (dalej „Instytut” lub „Wnioskodawca”) jako państwowy instytut badawczy działa w szczególności na podstawie:

• ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (t. j. z dnia 23 lutego 2022 r. Dz. U. z 2022 r. poz. 498 ze zm);
• ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące system nauki (Dz.U. 96 poz. 620 ze zm.);
• statutu Instytutu.

Instytut jest państwową jednostką organizacyjną zarejestrowaną w Krajowym Rejestrze Sądowym, posiadającą osobowość prawną i działającą pod nadzorem Ministra (…). Jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Przedmiotem podstawowej działalności Instytutu jest prowadzenie badań podstawowych i stosowanych w zakresie (…).

Instytut jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, który posiada status państwowego instytutu badawczego i prowadzi badania oraz prace badawczo-rozwojowe w zakresie (…). W prowadzonej ewidencji księgowej Instytut wyodrębnia co do zasady następujące grupy działalności: opodatkowaną, zwolnioną oraz niepodlegającą opodatkowaniu. W odniesieniu do zakupów towarów i usług, które nie mogą być jednoznacznie przypisane do celów wykonywanej działalności gospodarczej, Instytut rozlicza podatek naliczony przy zastosowaniu współczynnika, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT.

Instytut prowadzi prace naukowe, rozwojowe, wdrożeniowe w zakresie (…). Prace te, o ostatecznym aplikacyjnym charakterze, obejmują swym zakresem wiele dyscyplin (…). Kierunki działalności Instytutu obejmują także wiele branż przemysłu (…): (…).

Działalność Instytutu w coraz większym zakresie jest finansowana ze źródeł pozabudżetowych. Misją Instytutu jest (…) a także rozwiązań (…) w tym również opracowań metod analitycznych. Strategicznym kierunkiem rozwoju Instytutu jest (...).

W ramach przedstawionego w niniejszym wniosku stanu faktycznego, Instytut realizuje Projekt: „(…)” (Inwestycja), będący przedsięwzięciem objętym wsparciem z Krajowego (…), a polegającym na rozbudowie publicznego zaplecza analityczno-laboratoryjnego w sektorze (…) w ramach części inwestycji: budowa lub modernizacja laboratoriów instytutów nadzorowanych przez Ministra (…).

Celem projektu jest modernizacja/budowa/rozwój infrastruktury oraz realizacja działań ukierunkowanych na tworzenie naukowych podstaw, testowanie i wdrażanie innowacji niezbędnych do budowania potencjału polskiego sektora (…). Realizacja zadań ujętych w projekcie umożliwi (…) oraz (...).

Całość realizowanych działań ma posłużyć zbudowaniu infrastruktury pracującej na rzecz zwiększania odporności polskiego sytemu (…). W ramach celów szczegółowych przewidziane jest utworzenie centrów kompetencyjnych i modernizacja laboratoriów badawczych w ramach jednostek organizacyjnych Instytutu:

a.Laboratorium 1;

b.Laboratorium 2;

c.Laboratorium 3;

d.Laboratorium 4.

Realizacja zadań wskazanych w projekcie umożliwi poprawę zdolności polskiego przemysłu do sprostania globalnej konkurencji, zwiększeniu innowacyjności polskich przedsiębiorstw i gospodarstw rolnych na rynku krajowym i zagranicznym, zwiększenie umiędzynarodowienia polskiej gospodarki. Realizacja zadań Projektu umożliwi również stworzenie zaplecza dla wdrażania innowacji w polskim sektorze (…), umożliwiającego podwyższenie jego konkurencyjności. Zapewnienie szerokiego dostępu polskim przedsiębiorstwom do (…) umożliwi im uniezależnienie się od firm (…) opartych o obcy kapitał.

Zakres przedsięwzięcia uwzględnia stworzenie w oparciu o zasoby Instytutu centrów kompetencyjnych w czterech kluczowych dla polskiego sektora (…) obszarach. Zakres prac przewiduje modernizację laboratoriów badawczych Instytutu oraz infrastruktury ogólnotechnicznej. Przedsięwzięcie realizuje w tym zakresie założenia komponentu (…) Krajowego Planu(…). Przewidziane inwestycje uwzględniają zakup specjalistycznej aparatury analitycznej (m.in. spektrometry mas wysokiej rozdzielczości, fermentory, inkubatory itp.).

Wsparcie naukowo-badawcze oferowane przez Instytut przy wykorzystaniu przedmiotowej infrastruktury umożliwi realizację wspólnych inicjatyw przemysłowych oraz projektów rozwojowych, jak również opracowywanie i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań i produktów. Dostęp do zasobów (…) ((…)) jest bowiem kluczowym elementem niezbędnym dla polskich przedsiębiorstw, w celu umożliwienia im transformacji do zrównoważonej gospodarki o obiegu zamkniętym.

Ostatecznym odbiorcą efektów prowadzonej działalności naukowej Instytutu w przedmiotowym projekcie będzie całe polskie społeczeństwo w zakresie wdrażanych innowacji produktowych, procesowych, rozwiązań w zakresie bezpieczeństwa (…) i badań w tym zakresie.

Projekt jest finansowany ze środków własnych Instytutu oraz ze środków Instrumentu na rzecz (…) zatwierdzonego rozporządzeniem(…). Całkowity koszt Projektu to (…) zł, z czego wartość dofinansowania to (…) zł.

Wytworzona w ramach projektu infrastruktura będzie udostępniana zainteresowanym podmiotom naukowym i gospodarczym w oparciu o otwarte, przejrzyste i niedyskryminujące zasady, a w przypadku pobierania wynagrodzenia za jej użytkowanie, będzie ono odpowiadać wartości rynkowej. Ponadto wytworzona w ramach projektu infrastruktura będzie wykorzystywana zarówno do prac badawczych w ramach działalności statutowej Instytutu, jak i do świadczenia usług badawczych na rzecz podmiotów trzecich. Tym samym będzie służyć sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT.

Instytut w związku z realizacją Projektu, będzie dokonywał określonych zakupów towarów i usług od podmiotów zewnętrznych, udokumentowanych fakturami zawierającymi podatek VAT. Jak wskazano powyżej, zakupy towarów i usług opodatkowane podatkiem VAT będą stanowiły część kosztów ponoszonych przez Instytut w związku z Projektem i będą służyć zarówno wykonywanej działalności gospodarczej, opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, jak i działalności niepodlegającej opodatkowaniu oraz zwolnionej z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Pytanie

Skoro Instytut w ramach realizacji Projektu nabywa towary i usługi, które będą wykorzystywane również do wykonywania czynności opodatkowanych, to czy przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wydatków na towary i usługi, które zostały poniesione w związku z realizacją tego Projektu?

Państwa stanowisko w sprawie

W ocenie Instytutu, z uwagi na fakt, że poniesione w ramach Projektu wydatki będą służyć Instytutowi do wykonywania zarówno czynności opodatkowanych, niepodlegających opodatkowaniu, jak i zwolnionych z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, to Instytut będzie mógł odliczyć tylko taką część podatku naliczonego na nabyciu tych towarów i usług, jaka pozostanie do odliczenia po zastosowaniu proporcji określonych w art. 86 ust. 2a i art. 90 ust. 2 ustawy VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pod pojęciem działalności gospodarczej, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, rozumie się: „(...) wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych”.

Biorąc pod uwagę podstawowe prawo podatnika podatku VAT, tj. prawo do odliczenia podatku naliczonego, art. 86 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, iż w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w powołanym powyżej art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie natomiast z postanowieniami art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez  podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Treść powołanych przepisów wskazuje więc, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje zasadniczo wówczas, gdy zostaną spełnione łącznie następujące warunki:

• odliczenia tego dokonuje zarejestrowany czynny podatnik podatku od towarów i usług, oraz
• towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje co do zasady czynnym podatnikom podatku od towarów i usług oraz jedynie w takim przypadku, gdy dokonywane zakupy mają związek z transakcjami opodatkowanymi podatnika, tj. których następstwem jest powstanie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Podstawowym kryterium decydującym o prawie podatnika podatku od towarów i usług do odliczenia podatku naliczonego, zawartego w towarach i usługach, które zostały przez niego zakupione, jest więc wystąpienie związku pomiędzy podatkiem naliczonym przy nabyciu towarów i usług, a podatkiem należnym z tytułu wykonywanej przez podatnika działalności opodatkowanej (pomijając oczywiście sytuacje, gdy podatek naliczony związany jest działalnością, której miejsce świadczenia jest poza Polską).

Ponadto, podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy o VAT. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z zasadą neutralności, czynnemu podatnikowi podatku VAT przysługuje więc prawo do odliczenia podatku naliczonego na nabyciu towarów i usług. Prawo to doznaje jednak ograniczenia, gdyż związane jest wyłącznie z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jednocześnie art. 86 ust. 2a ustawy VAT stanowi, że w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2. oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Powyższe oznacza, że w przypadku, gdy podatnik oprócz czynności wykonywanych w ramach działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT wykonuje również czynności pozostające poza zakresem tej definicji i nie ma możliwości bezpośredniego przyporządkowania nabywanych towarów i usług w całości do czynności wykonywanych w ramach działalności gospodarczej - to ma obowiązek ustalić proporcję pozwalającą na przypisanie podatku naliczonego na ww. nabyciu towarów i usług do czynności wykonywanych wyłącznie w ramach działalności gospodarczej.

Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie. Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 29 marca 2017 r. sygn. akt I SA/Bk 1051/16 stwierdził, „Sytuacja, w której ma miejsce nabywanie towarów i usług zarówno do celów wykonywanej działalności gospodarczej jak i do innych celów niż działalność gospodarcza może spowodować konieczność dokonywania odliczeń częściowych podatku z zastosowaniem, tzw. prestruktury (prewspółczynnika). Kwestię tę uregulowano w przepisach art. 86 ust. 2a-2 h u.p.t.u. Przepisy te określają, jaka część podatku wynikającego z faktury dokumentującej nabycie towarów lub usług jest podatkiem naliczonym w rozumieniu art. 86 ust. 1 u.p.t.u. Przepisy o prestrukturze mają więc zastosowanie, jeśli towary i usługi są wykorzystywane zarówno (jednocześnie) do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem wykorzystania do celów osobistych, które pozostają opodatkowane (zgodnie z art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy), zaś przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe”.

Powyższą proporcję stosuje się równocześnie z proporcją wynikającą z art. 90 ust. 1 i ust. 2 ustawy VAT, który to przepis stanowi, że w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Jednakże w przypadku, gdy nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

Przenosząc powyższe ustalenia na przedmiotowy stan faktyczny należy podkreślić, co wskazano w stanie faktycznym, iż Instytut jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, który posiada status państwowego instytutu badawczego i prowadzi badania oraz prace badawczo-rozwojowe w zakresie (…). W prowadzonej ewidencji księgowej Instytut wyodrębnia co do zasady następujące grupy działalności: opodatkowaną, zwolnioną oraz niepodlegającą opodatkowaniu.

Wytworzona w ramach projektu infrastruktura będzie udostępniana zainteresowanym podmiotom naukowym i gospodarczym oraz będzie częściowo wykorzystywana do prac badawczych, jak i do świadczenia usług badawczych na rzecz podmiotów trzecich, a tym samym będzie również służyć sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT.

Zatem, odliczenie podatku naliczonego od nabywanych przez Instytut towarów i usług dla celu realizacji Projektu pozostaje w bezpośrednim związku z opodatkowaną podatkiem VAT sprzedażą towarów i usług, które będą stanowiły efekt realizacji Projektu.

Jednakże w odniesieniu do tego Projektu, zastosowanie znajdzie ograniczenie odliczenia do kwoty wynikającej z zastosowania współczynnika, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, ponieważ nabywane towary i usługi będą tylko częściowo służyć wykonywaniu działalności gospodarczej, opodatkowanej podatkiem VAT.

Jak już wspomniano, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. W opisanej sytuacji warunek uprawniający do odliczenia będzie spełniony, gdyż ze stanu faktycznego jednoznacznie wynika, że efekty projektu są związane z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT. W przedmiotowym przypadku nie zachodzi również żadna z przesłanek negatywnych z art. 88 Ustawy o VAT.

W przedmiotowym przypadku, nie jest również możliwym odrębne określenie kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami opodatkowanymi, w stosunku do których będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. W związku z tym zastosowanie znajdzie reguła wyrażona w art. 86 ust. 2a ww. ustawy.

Prawo do określenia części podatku podlegającej odliczeniu z zastosowaniem proporcji opartej na strukturze sprzedaży występuje jedynie w przypadkach jednoczesnego spełnienia dwóch przesłanek:

• zaistnienia zakupów związanych zarówno ze sprzedażą opodatkowaną, jak i nieopodatkowaną (tj. zwolnioną z podatku);
• niemożności wyodrębnienia kwot podatku naliczonego do poszczególnych rodzajów sprzedaży.

W sytuacji, gdy spełniona jest tylko pierwsza z tych przesłanek, lecz w konkretnym przypadku możliwe jest wyodrębnienie kwot podatku (tj. określenie, jaka część podatku naliczonego związana jest ze sprzedażą opodatkowaną, a jaka część - ze sprzedażą nieopodatkowaną), podatnikowi nie przysługuje prawo do oznaczenia części podatku podlegającego odliczeniu za pomocą proporcji opartej na strukturze sprzedaży.

Powyższe znajduje potwierdzenie np. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 kwietnia 2000 r. sygn. akt I SA/Ka 1850/98, gdzie Sąd stwierdził, że: „Niemożność wyodrębnienia kwot podatku naliczonego związanego ze sprzedażą opodatkowaną i zwolnioną z podatku musi przy tym mieć charakter obiektywny, determinowany okolicznościami konkretnej sprawy. Zatem o dopuszczalności stosowania metody rozliczenia podatku naliczonego związanego ze sprzedażą opodatkowaną i zwolnioną w żadnym razie nie mogą decydować względy natury pragmatycznej czy też celowościowej” (podobnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 14 marca 2007 r. sygn. akt III SA/Wa 1149/06).

Powyższe potwierdza stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażone w wyroku z dnia 24 kwietnia 2014 r. sygn. akt I FSK 605/13, gdzie Sąd stwierdził, iż „w świetle art. 86 ust. 1 i art. 90 ust. 1 i 2 u.p.t.u., odliczenie podatku naliczonego wyliczonego z zastosowaniem proporcji możliwe jest dopiero w sytuacji, gdy zostanie wykazane, że nabyty towar lub usługa jest wykorzystywany do wykonywania zarówno czynności opodatkowanych, jak i zwolnionych z podatku, a przy tym nie jest możliwe ustalenie kwoty podatku, jaką można przypisać do czynności opodatkowanych”.

Prezentowane przez Instytut stanowisko znajduje również potwierdzenie w licznych interpretacjach organów podatkowych. I tak m.in.:

„Stosownie do cytowanych wyżej przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi (...).

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa również pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego”. (Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 2 sierpnia 2023 r. sygn. 0112-KDIL1-2.4012.235.2023.2.DS).

„W konsekwencji, z tytułu zakupów, które można przyporządkować wyłącznie do czynności opodatkowanych, będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego. Jednocześnie w odniesieniu do zakupów, które w całości będą służyły czynnościom niepodlegającym opodatkowaniu, nie będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia. Natomiast w odniesieniu do tych zakupów, które wykorzystywane będą zarówno do celów prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej (czynności opodatkowane podatkiem VAT) oraz do celów innych niż działalność gospodarcza (czynności niepodlegające opodatkowaniu), a Państwo nie będą w stanie ich powiązać z konkretnymi kategoriami działalności, zastosowanie znajdą przepisy art. 86 ust. 2a-2h ustawy”. (Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 1 sierpnia 2023 r. sygn. 0114‑KDIP4‑1.4012.273.2023.4.APR).

„Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. (…) Należy również podkreślić, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane, ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo”. (Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 lipca 2018 r., sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.404.2018.1.AK).

„Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te są dokonane w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej”. (Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 2 lipca 2018 r., sygn. 0112-KDIL1-1.4012.315.2018.1.BR. Podobnie: 0112-KDIL1-1.4012.314.2018.1.BR).

„Podatnik jest uprawniony do odliczenia VAT naliczonego na towary i usługi nabyte w związku z pracami inwestycyjnymi wykonywanymi z przeznaczeniem ich na planowaną działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu VAT, a nabyte prawo do odliczenia pozostaje w mocy, nawet jeśli w wyniku niezależnych od niego okoliczności podatnik nigdy nie wykorzystał nabytych towarów lub usług do transakcji podlegających opodatkowaniu (...). Jednak, zawsze należy brać pod uwagę okoliczności towarzyszące temu zachowaniu, a w szczególności, czy były one konsekwencją zdarzeń od podatnika niezależnych, czy też - podejmowanych świadomie decyzji gospodarczych. (Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 8 maja 2023 r., nr 0112-KDIL1-2.4012.119.2023.1.DS).

Reasumując powyższe należy stwierdzić, że mając na względzie fakt, że Instytut:

• świadczy czynności zarówno w ramach działalności gospodarczej, jak i poza tą działalnością,
• w ramach działalności gospodarczej świadczy czynności zarówno zwolnione od opodatkowania podatkiem VAT, jak i czynności opodatkowane,
• nie ma możliwości wyodrębnienia kwot podatku naliczonego na nabyciu towarów i usług związanych z wykonywaniem czynności opodatkowanych, jak i czynności zwolnionych od podatku,

to w zaistniałym stanie faktycznym i prawnym Instytut z tytułu nabywania towarów i usług koniecznych do realizacji Projektu, będzie mógł odliczyć taką część podatku naliczonego na nabyciu tych towarów i usług, jaka pozostanie do odliczenia po zastosowaniu proporcji określonych w art. 86 ust. 2a i art. 90 ust. 2 ustawy VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy również podkreślić, że ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Obowiązkiem podatnika jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Podatnik ma zatem obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. alokacji podatku.

Wyrażoną w cytowanym powyżej art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego, uzupełniają regulacje zawarte m.in. w art. 86 ust. 2a ustawy, zgodnie z którym:

W myśl art. 86 ust. 2b ustawy:

Na podstawie art. 86 ust. 2g ustawy:

Zgodnie z art. 86 ust. 2h ustawy:

Jak stanowi art. 86 ust. 22 ustawy:

Na podstawie delegacji ustawowej określonej ww. przepisem wydane zostało rozporządzenie Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 999), zwane dalej rozporządzeniem.

Na mocy § 1 rozporządzenia:

W rozporządzeniu tym zostali wskazani podatnicy, do których przepisy w nim zawarte się odnoszą. Są to: jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze.

W świetle § 7 rozporządzenia:

Według § 2 pkt 4 rozporządzenia:

Stosownie do § 8 rozporządzenia:

Przepis art. 86 ust. 2a ustawy ma zatem zastosowanie wyłącznie do sytuacji, w której nabywane towary i usługi, wykorzystywane są zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, w sytuacji gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe. Ww. przepis wprost określa, co stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych.

W przypadku wykonywania w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług oraz zwolnionych z opodatkowania tym podatkiem, należy mieć na uwadze uregulowania zawarte w art. 90 ustawy o VAT. Powyższe przepisy stanowią uzupełnienie regulacji art. 86 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 90 ust. 2 ustawy:

Na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy:

Przepis art. 90 ust. 4 ustawy stanowi, że:

Analiza powołanych wyżej przepisów wskazuje, że na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy o VAT, występuje obowiązek wyodrębnienia podatku naliczonego związanego z czynnościami, w stosunku do których przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego oraz kwot podatku naliczonego związanego z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje.

Należy podkreślić, że przepisy dotyczące zasad odliczania częściowego, zawarte w art. 90 ustawy o VAT, znajdują zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do czynności wykonywanych w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy. Zatem dotyczą czynności podlegających opodatkowaniu (opodatkowanych i zwolnionych).

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa również pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały zdefiniowane w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy:

Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy o VAT. Mieszczą się tutaj również działania, czy sytuacje występujące w ramach działalności gospodarczej, jednakże niegenerujące opodatkowania podatkiem. Natomiast przez cele inne rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy o VAT - przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy, czy nieodpłatna działalność statutowa. W celach działalności gospodarczej mieścić się będą również działania czy sytuacje występujące w ramach działalności gospodarczej („towarzyszące” tej działalności), niezależnie od tego czy ostatecznie bezpośrednio generują opodatkowanie VAT.

Wskazali Państwo, że są czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Realizują Państwo projekt: „(…)” (Projekt), polegający na rozbudowie publicznego zaplecza analityczno-laboratoryjnego w sektorze (…).

Celem Projektu jest modernizacja/budowa/rozwój infrastruktury oraz realizacja działań ukierunkowanych na tworzenie naukowych podstaw, testowanie i wdrażanie innowacji niezbędnych do budowania potencjału polskiego sektora (…).

Całość realizowanych działań ma posłużyć zbudowaniu infrastruktury pracującej na rzecz zwiększania odporności polskiego sytemu (…) i bezpieczeństwa (…). W ramach celów szczegółowych przewidziane jest utworzenie centrów kompetencyjnych i modernizacja laboratoriów badawczych w ramach jednostek organizacyjnych Instytutu:

a.Laboratorium 1;

b.Laboratorium 2;

c.Laboratorium 3;

d.Laboratorium 4.

Zakres prac przewiduje modernizację laboratoriów badawczych oraz infrastruktury ogólnotechnicznej. Przewidziane inwestycje uwzględniają zakup specjalistycznej aparatury analitycznej (m.in. (…) itp.).

Wsparcie naukowo-badawcze oferowane przez Państwa przy wykorzystaniu przedmiotowej infrastruktury umożliwi realizację wspólnych inicjatyw przemysłowych oraz projektów rozwojowych, jak również opracowywanie i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań i produktów.

Wytworzona w ramach Projektu infrastruktura będzie udostępniana zainteresowanym podmiotom naukowym i gospodarczym w oparciu o otwarte, przejrzyste i niedyskryminujące zasady, a w przypadku pobierania wynagrodzenia za jej użytkowanie, będzie ono odpowiadać wartości rynkowej.

Ponadto wytworzona w ramach Projektu infrastruktura będzie wykorzystywana zarówno do prac badawczych w ramach Państwa działalności statutowej, jak i do świadczenia usług badawczych na rzecz podmiotów trzecich. Tym samym będzie służyć sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT.

Zakupy towarów i usług opodatkowane podatkiem VAT będą stanowiły część kosztów ponoszonych przez Państwa w związku z realizacją Projektu i będą służyć zarówno wykonywanej działalności gospodarczej, opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, jak i działalności niepodlegającej opodatkowaniu oraz zwolnionej.

Państwa wątpliwości dotyczą prawa do częściowego odliczenia podatku naliczonego z tytułu wydatków, które zostały poniesione w związku z realizacją Projektu.

Jak wynika z powołanych powyżej przepisów prawa, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Odliczyć można w całości podatek naliczony, który jest związany z czynnościami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza tym samym możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakiej towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności zwolnionych lub niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Z okoliczności sprawy wynika, że zakupy towarów i usług opodatkowane podatkiem VAT będą stanowiły część kosztów ponoszonych przez Państwa w związku z Projektem i będą służyć zarówno wykonywanej działalności gospodarczej, opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, jak i działalności niepodlegającej opodatkowaniu oraz zwolnionej z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zatem w zakresie wydatków dotyczących realizacji Projektu przysługuje Państwu prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego od nabyć towarów i usług, które będą Państwo wykorzystywać w całości do czynności opodatkowanych. Od zakupionych towarów i usług które będą wykorzystywane wyłączenia do czynności niepodlegających opodatkowaniu i zwolnionych nie przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku.

Odnośnie nabywanych w ramach realizacji Projektu towarów i usług, dla których nie są Państwo w stanie wyodrębnić kwot podatku naliczonego w zakresie w jakim służą one do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu i niepodlegających opodatkowaniu, przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 86 ust. 2a i nast. ustawy z uwzględnieniem § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r.

Następnie biorąc pod uwagę, że nabywane towary i usługi wykorzystywane będą zarówno do czynności opodatkowanych, jak i do czynności zwolnionych od podatku, w zakresie w jakim nie będą Państwo w stanie dokonać bezpośredniej alokacji podatku do czynności opodatkowanych i zwolnionych od podatku, powinni Państwo dokonać odliczenia podatku naliczonego w oparciu o zasady wskazane w art. 90 ust. 2, ust. 3 i następne ustawy.

Zaznaczyć jednocześnie należy, że prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje, pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).