Prawo do odliczenia podatku VAT w całości od wydatków poniesionych na budowę sieci kanalizacyjnych i wodociągowych, powstałych w ramach zadań.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że stanowisko Państwa Gminy w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 lutego 2024 r. wpłynął wniosek Państwa Gminy z 7 lutego 2024 r., o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do odliczenia podatku VAT w całości od wydatków poniesionych na budowę sieci kanalizacyjnych i wodociągowych, powstałych w ramach zadań pn.: „…”, „…” oraz „…”.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 26 lutego 2024 r. (data wpływu).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina ... (dalej jako: „Gmina”) jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej jako: „ustawa o VAT”). Począwszy od 1 stycznia 2017 r. Gmina oraz jej jednostki budżetowe występują jako jeden podatnik podatku VAT.

Do zakresu działania Gminy, stosownie do dyspozycji art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Realizowane przez Gminę zadania własne zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o samorządzie gminnym, obejmują odpowiednio m.in. sprawy wodociągów, zaopatrzenia w wodę, kanalizacji.

Gmina w latach 2021 – 2023 wybudowała nowe drogi wraz z siecią kanalizacji sanitarnej i wodociągowej. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej odbywała się w ramach zadań dotyczących budowy dróg gminnych na terenie Gminy, tj. w ramach zadań o następujących nazwach:

-„...”

-„...”

-„...”.

Gmina zawarła umowy z wykonawcami na realizację wskazanych zadań, zostały przeprowadzone postępowania przetargowe.

Zawarto następujące umowy:

-umowa z dnia 25 maja 2021 r. dot. zadania pn.:„...” na kwotę .... zł, w tym wydatki na budowę kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej .... zł (wydatki niekwalifikowane);

-umowa z dnia 26 stycznia 2022 r. dot. zadania pn.: „....” na kwotę .... zł, w tym wydatki na budowę kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej .... zł (wydatki niekwalifikowane);

-umowa z dnia 26 stycznia 2022 r. dot. zadania pn. „....” na kwotę .... zł, w tym wydatki na budowę kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej .... zł (wydatki niekwalifikowane);

-umowy dotyczące pełnienia nadzoru inwestorskiego w poszczególnych branżach.

Wszystkie projekty realizowane były z udziałem środków z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg. Dofinansowanie dotyczyło wyłącznie zakresu związanego z robotami w zakresie dróg. Wydatki poniesione na budowę sieci kanalizacyjnej i sieci wodociągowej w całości zostały sfinansowane ze środków własnych Gminy.

Przedmiotowy wniosek dotyczy wyłącznie prawa do odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z budową sieci kanalizacji sanitarnej i wodociągowej.

Gmina na podstawie posiadanych dokumentów (tj. umowy, faktury VAT, protokoły odbioru prac) jest w stanie wyodrębnić poniesione wydatki, które dotyczą wyłącznie budowy sieci kanalizacji sanitarnej i wodociągowej.

Wszystkie faktury dokumentujące wydatki poniesione w ramach projektu zostały wystawione na Gminę.

Wybudowane sieci kanalizacyjna i wodociągowa zostały oddane w dzierżawę Przedsiębiorstwu Wodociągów i Kanalizacji w .... Sp. z o.o. z siedzibą w ..... (dalej jako: „Spółka”). Spółka jest spółką Gminy (100% udziałów) realizującą zadania z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków oraz ich oczyszczania.

Z tytułu świadczenia usług dzierżawy Gmina wystawia na rzecz Spółki faktury VAT, ujmuje je w rejestrach i deklaracjach VAT oraz odprowadza wykazywany w nich podatek należny (według podstawowej stawki podatku VAT 23%).

Gmina ze Spółką zawarła trzy umowy dzierżawy (odrębnie dla każdej lokalizacji) na okres od 1 grudnia 2023 r. do 31 grudnia 2024 r. Po zakończeniu obecnie trwających umów, będą one przedłużane.

Kwota czynszu ustalona w umowach dzierżawy została określona w stałej kwocie za rok. Zapis w umowie wskazuje, iż za 2023 r. kwota czynszu płatna jest w wysokości proporcjonalnej do długości okresu dzierżawy w 2023 r.

Kwotę czynszu dzierżawnego przyjęto na poziomie 4,5% wartości netto wybudowanej infrastruktury w stosunku rocznym. Wartość 4,5% to stopa kapitalizacji wolna od ryzyka na podstawie analizy rynku kapitałowego, tj. rentowności netto 5-cio i 10-cio letnich obligacji skarbowych o oprocentowaniu stałym, z uwzględnieniem prognozowanej stopy inflacji. Kalkulacja czynszu uwzględnia wyniki badań, które wskazują, że wartość przeciętnej premii z tytułu ryzyka dla rynku kapitałowego dla Polski w 2023 r. wynosiła 4,29%. Przyjmując, że kwota czynszu w kolejnych okresach będzie waloryzowana to zwrot poniesionych nakładów inwestycyjnych przez Gminę możliwy będzie w okresie około 20 lat.

W uzupełnieniu wniosku, na poszczególne pytania Organu, odpowiedział Pan odpowiednio:

1.W jakiej wysokości została ustalona kwota rocznego czynszu dzierżawnego wybudowanych poszczególnych sieci kanalizacyjnych i wodociągowych?

Kwota rocznego czynszu dzierżawnego wybudowanych poszczególnych sieci wodociągowych i kanalizacyjnych ustalona została w wysokości 4,5% ich wartości netto.

2.Czy wysokość czynszu dzierżawnego została skalkulowana z uwzględnieniem kosztów poniesionych nakładów na wybudowane sieci kanalizacyjnych i  wodociągowych?

Tak, wysokość czynszu dzierżawnego została skalkulowana z uwzględnieniem kosztów poniesionych nakładów na wybudowane sieci kanalizacyjnych i wodociągowych. Podstawę wyliczenia czynszu dzierżawnego stanowiła ich wartość netto.

3.Przy uwzględnieniu jakich czynników została dokonana kalkulacja czynszu dzierżawnego? Należy szczegółowo wymienić.

Kalkulacji stawki czynszu dzierżawnego w wysokości 4,5% dokonano według wzoru:

DR = (WPD) x S

gdzie:

DR – roczna kwota czynszu dzierżawnego,

WPD – wartość przedmiotu dzierżawy (koszty wytworzenia wynikający z faktur),

S – stawka czynszu,

Stawkę czynszu w wysokości 4,5% ustalono jako wartość zwrotu z zaangażowanego kapitału z uwzględnieniem stopy inflacji, tj. średnie oprocentowanie obligacji (pięcio i dziesięcio-letnich 6,75% minus przewidywana stopa inflacji 5,1% powiększone o ryzyko finansowe i operacyjne (0,85%) z uwzględnieniem stawki amortyzacji/umorzenia wybudowanych sieci uwzględniającej przewidywany okres użytkowania sieci 2% (na potrzeby kalkulacji czynszu stawka amortyzacji stosowana przez Spółkę).

4.Czy wysokość czynszu dzierżawnego została skalkulowana z uwzględnieniem realiów rynkowych? Jeśli tak, to jakich konkretnie?

Tak, wysokość czynszu dzierżawnego została skalkulowana z uwzględnieniem realiów rynkowych.

W kalkulacji uwzględniono średnie oprocentowanie obligacji skarbowych 5-letnich (7,5%) i dziesięcioletnich (6,00%) prognozowaną wartość inflacji 5,1%. Określono również jako element składowy wartości czynszu dzierżawnego ryzyko finansowe i operacyjne przyjmując je na poziomie 0,85% (jako bardzo niskie) uwzględniając, iż dla potrzeb ustalania ryzyka operacyjnego i finansowego przyjmuje się zwykle trzy stopnie ryzyka niskie, średnie i wysokie odnosząc je do wartości 1%.

5.Czy wysokość czynszu dzierżawnego została ustalona także w oparciu o:

-stawkę amortyzacji rocznej przedmiotowego majątku,

-długość okresu użytkowania ww. majątku?

Tak, w stawce czynszu uwzględniono również stawkę amortyzacji 2%, przyjmując na potrzeby kalkulacji czynszu stawkę amortyzacji stosowaną przez Spółkę, która uwzględnia długość okresu użytkowania sieci wodociągowych i kanalizacyjnych.

6.Czy wynagrodzenie należne Państwu z tytułu dzierżawy wybudowanych poszczególnych sieci kanalizacyjnych i wodociągowych jest/będzie niższe od wartości rynkowej, równe wartości rynkowej, czy wyższe od tej wartości?

W ocenie Gminy, wynagrodzenie należne z tytułu dzierżawy wybudowanych poszczególnych sieci kanalizacyjnych i wodociągowych jest równe wartości rynkowej.

7.W jakiej relacji pozostaje/będzie pozostawał czynsz dzierżawny poszczególnych sieci kanalizacyjnych i wodociągowych za rok z nakładami poniesionymi na wybudowanie tych sieci?

Roczny czynsz dzierżawny za urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne wybudowane w ramach budowy ul. .... wynosi .... zł, wartość netto wybudowanych urządzeń stanowi kwotę .... zł.

Roczny czynsz dzierżawny za urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne wybudowane w ramach budowy ul. .... wynosi .... zł, wartość netto wybudowanych urządzeń stanowi kwotę .... zł.

Roczny czynsz dzierżawny za urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne wybudowane w ramach budowy ul. .... wynosi .... zł, wartość netto wybudowanych urządzeń stanowi kwotę .... zł.

8.Czy kwota czynszu za dzierżawę poszczególnych sieci kanalizacyjnych i wodociągowych jest/będzie znacząca dla Państwa budżetu?

Dochody z tytułu czynszu dzierżawnego zaliczane są do kategorii dochodów bieżących, z których finansowane są wszystkie zadania Gminy o charakterze bieżącym. Każda kwota tych dochodów stanowi istotną pozycję w budżecie Gminy.

W przypadku czynszu dzierżawnego za urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne wykonane w ramach zadań inwestycyjnych dotyczących budowy dróg: ul. ..., ul. ... i ul. .... kwoty czynszu wynoszą odpowiednio ... zł, .... zł i .... zł, łącznie .... złotych. Wysokość tych dochodów to około 6,1% dochodów uzyskiwanych przez Gminę z tytułu najmu i dzierżawy składników majątkowych Gminy.

W 2023 r. łączne dochody z najmu zostały wykonane w kwocie .... złotych, z czego .... złotych (w tym czynsze najmu i dzierżawy uzyskiwane przez jednostki organizacyjne Gminy podlegające centralizacji rozliczeń w ramach podatku od towarów i usług) oraz ..... złotych – dochody z tytułu gospodarowania gminnym zasobem mieszkaniowym.

9.Na jakim poziomie kształtują się/będą się kształtowały dochody z tytułu dzierżawy wybudowanych sieci kanalizacyjnych i wodociągowych w skali roku wstosunku do  dochodów ogółem/dochodów własnych Państwa Gminy?

W przypadku czynszu dzierżawnego za urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne wykonane w ramach zadań inwestycyjnych dotyczących budowy dróg: ul. ...., ul. .... i ul. .... kwoty czynszu wynoszą odpowiednio .... zł, ... zł i .... zł, łącznie .... złotych.

Na dochody Gminy składają się subwencje, dotacje oraz dochody własne, w tym również środki pochodzące z funduszy celowych (Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg, Polski Ład) na realizację inwestycji.

W 2023 r. łączne dochody Gminy zrealizowane zostały w kwocie .... złotych, z tego dochody bieżące w kwocie .... złotych, a dochody majątkowe w kwocie .... złotych.

Na wykonanie dochodów bieżących składają się:

-dochody z tytułu udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych w kwocie .... zł,

-dochody z tytułu subwencji ogólnej (w tym część oświatowa) w kwocie .... zł,

-dochody z tytułu dotacji na zadania własne i zlecone oraz środki z Funduszu Pomocy w kwocie .... zł,

-pozostałe dochody bieżące w kwocie .... zł, w tym dochody z tytułu podatku od nieruchomości w kwocie .... zł, dochody z tytułu podatku rolnego, leśnego i od środków transportowych w kwocie ....złotych, dochody z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych, opłaty skarbowej podatku opłacanego w formie karty podatkowej i opłaty eksploatacyjnej w kwocie .... złotych.

Łącznie dochody własne w 2023 r. zostały wykonane w kwocie ... złotych.

   

Źródło dochodów	Plan	Wykonanie	% wykonania planu	%udział w dochodach ogółem
I Dochody własne	....	…	90,26	34,87
1. Podatki lokalne (od nieruchomości, od środków transportu, rolny i leśny)	....	...	97,25	13,80
2. Podatki pobierane przez urzędy skarbowe (od czynności cywilnoprawnych, od spadków i darowizn, karta podatkowa)	....	...	96,00	1,34
3. Opłaty	...	...	86,52	1,68
4. Opłata za zagospodarowanie odpadów komunalnych	...	...	78,62	3,57
5. Dochody z mienia (najem i dzierżawa majątku, użytkowanie wieczyste, trwały zarząd, sprzedaż majątku)	....	...	46,61	2,23
6. Inne dochody	....	...	104,44	11,62
7. Opłata za wydawanie zezwoleń na sprzedaż alkoholu	....	....	97,28	0,62
II. Udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa	....	...	100,00	15,75
1. Podatek dochodowy od osób fizycznych	....	....	100,0	15,75
2. Podatek dochodowy od osób prawnych	....	....	100,0	14,31
III. Subwencje i dotacje	...	...	99,45	40,69
IV. Środki ze źródeł zagranicznych	...	....	164,32	8,69
Dochody ogółem	....	...	99,42	100,0

10.Kto będzie pokrywał koszty utrzymywania w odpowiednim stanie technicznym wybudowane sieci kanalizacyjne i wodociągowe po oddaniu ich w odpłatną dzierżawę na rzecz Spółki?

Zgodnie z zapisami w umowach dzierżawy urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych, utrzymywanie tych urządzeń w należytym stanie obciąża Spółkę, tj. dzierżawcę. Spółka zobowiązana jest do ponoszenia kosztów bieżącej eksploatacji, bieżącej konserwacji i bieżących napraw dzierżawionych urządzeń. Spółka została zobowiązana do ubezpieczenia dzierżawionego majątku Gminy.

11.Czy inwestycje, o których mowa we wniosku, służą przede wszystkim do wypełnienia zadań publicznoprawnych gminy nałożonych przepisami ustawy o samorządzie gminnym?

Zgodnie z przepisami zawartymi w art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym (Dz. U. Z 2023, poz. 40 z późn. zm.) do zadań własnych gmin należą sprawy z zakresu wodociągów zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych. Na terenie Miasta i Gminy usługi w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę, odprowadzania ścieków oraz ich oczyszczania świadczy Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w .... Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo jest spółką prawa handlowego i oprócz wykonywania ww. zadań prowadzi działalność gospodarczą w innym zakresie szczegółowo wymienionym w KRS. Wydzierżawione urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne służą realizacji zadań z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzenia ścieków.

Należy również zwrócić uwagę na artykuł 13 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami. Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji. W każdych okolicznościach podmioty prawa publicznego są uważane za podatników w związku z czynnościami określonymi w załączniku I, chyba że niewielka skala tych działań sprawia, że mogą być one pominięte.

W Załączniku I pkt 2 ww. Dyrektywy, który zawiera wykaz czynności, o których mowa w art. 13 ust. 1 akapit trzeci, zostały wskazane czynności dostawy wody, gazu, energii elektrycznej i energii cieplnej.

Biorąc pod uwagę przepisy ustawy o VAT oraz ww. Dyrektywy, Gmina w przedmiotowym zakresie prowadzi działalność gospodarczą, podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Pytanie

Czy Gmina ma prawo do odliczenia podatku VAT w całości od wydatków poniesionych na budowę sieci kanalizacyjnych i wodociągowych, które powstały w ramach zadań pn.: „…”, „….” oraz „…”, które po wybudowaniu zostały odpłatnie udostępnione Spółce na podstawie umowy dzierżawy?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Gminy, ma ona prawo do odliczenia podatku VAT w całości od wydatków poniesionych na budowę sieci kanalizacyjnych i wodociągowych, które powstały w ramach zadań pn.: „…”, „…” oraz „….”, które po wybudowaniu zostały odpłatnie udostępnione Spółce na podstawie umowy dzierżawy.

UZASADNIENIE

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2023 poz. 1570 tj. z dnia 7 lipca 2023 r., dalej jako: „ustawa o VAT”), w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Z kolei zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Jak wynika z powołanych przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Aby skorzystać z prawa do odliczenia VAT, w pierwszej kolejności podatnik powinien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go - dla tej czynności - za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Art. 15 ust. 2 ustawy o VAT stanowi, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z kolei w myśl art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Biorąc pod uwagę powyższe należy wskazać, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. 2023 poz. 40, tj. z dnia 4 listopada 2022 r.), gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Stosownie do treści art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Należy mieć na uwadze, że przekazanie sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na podstawie umowy dzierżawy stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Z kolei zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również (...).

Dzierżawa została zdefiniowana w art. 693 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. 2023 poz. 1610 tj. z dnia 2 sierpnia 2023 r.). Zgodnie z tym przepisem, przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.

Dzierżawa jest zatem niewątpliwie czynnością cywilnoprawną i dla czynności tej Gmina występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. W związku z tym dzierżawa stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania należy zauważyć, że zostaną spełnione przesłanki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, które warunkują prawo do obniżenia kwot podatku należnego o kwoty podatku naliczonego. Wydatki ponoszone na sieć wodociągową i kanalizacyjną są związane z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług, tj. odpłatną dzierżawą sieci na rzecz Spółki.

W konsekwencji, zdaniem Gminy, ma ona prawo do odliczenia podatku VAT w całości od wydatków poniesionych na budowę sieci kanalizacyjnych i wodociągowych, które powstały w ramach zadań pn.: „….”, „…” oraz „….”, które po wybudowaniu zostały odpłatnie udostępnione Spółce na podstawie umowy dzierżawy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła we wniosku Państwa Gmina jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023r., poz. 1570, ze zm.), zwanej dalej „ustawą”. W myśl tego przepisu:

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Ponadto ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Na podstawie przepisu art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Każde nabycie towarów i usług, przeznaczonych do przyszłego wykorzystania ich do czynności opodatkowanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej bez względu na to, jakie faktycznie będą efekty tej działalności, należy uznać w momencie jego dokonania za związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Zatem, jeśli towary i usługi, przy nabyciu których naliczono podatek, są (mają być) wykorzystywane w całości do prowadzenia działalności opodatkowanej, wówczas podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku.

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy:

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

Jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy:

Organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy są wyłączone z kręgu podatników podatku od towarów i usług, wyłącznie przy wykonywaniu czynności nałożonych przepisami prawa, dla realizacji których zostały powołane. Jest to wyłączenie podmiotowo-przedmiotowe. Organy te są natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywania czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Kryterium podziału, stanowi więc charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenia usług podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

Zatem wyłączenie z opodatkowania podatkiem VAT jednostek samorządu terytorialnego jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji samorządowych (publicznych) i tylko w odniesieniu do tych czynności, które nie są wykonywane na podstawie zawartych przez gminę umów cywilnoprawnych.

Realizacja zadań własnych następować może także w drodze dostawy towarów i świadczenia usług, w rozumieniu art. 7 i art. 8 ustawy (w zakresie dostaw towarów i świadczenia usług co  do zasady odpłatnych). Gmina w celu wypełnienia nałożonych na nią zadań organizuje warunki dla innych podmiotów bądź bezpośrednio uczestniczy w obrocie gospodarczym.

Z opisu sprawy wynika, że Państwa Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT. Gmina w latach 2021 – 2023 wybudowała nowe drogi wraz z siecią kanalizacji sanitarnej i  wodociągowej. Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej odbywała się w ramach zadań dotyczących budowy dróg gminnych na terenie Gminy, tj. w ramach zadań o następujących nazwach:

-„...”

-„...”

-„...”.

Wydatki poniesione na budowę sieci kanalizacyjnej i sieci wodociągowej w całości zostały sfinansowane ze środków własnych Gminy. Gmina na podstawie posiadanych dokumentów (tj. umowy, faktury VAT, protokoły odbioru prac) jest w stanie wyodrębnić poniesione wydatki, które dotyczą wyłącznie budowy sieci kanalizacji sanitarnej i wodociągowej. Wszystkie faktury dokumentujące wydatki poniesione w ramach projektu zostały wystawione na Państwa Gminę. Wybudowane sieci kanalizacyjna i wodociągowa zostały oddane w dzierżawę Przedsiębiorstwu Wodociągów i Kanalizacji w .... Sp. z o.o. z siedzibą w ..... Spółka jest spółką Gminy (100% udziałów) realizującą zadania z  zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków oraz ich oczyszczania. Gmina ze Spółką zawarła trzy umowy dzierżawy (odrębnie dla każdej lokalizacji) na okres od 1 grudnia 2023 r. do 31 grudnia 2024 r. Po zakończeniu obecnie trwających umów, będą one przedłużane. Roczny czynsz dzierżawny za urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne wybudowane w ramach budowy :

-ul. ... wynosi ...  zł, wartość netto wybudowanych urządzeń stanowi kwotę ... zł,

-ul. ... wynosi .... zł, wartość netto wybudowanych urządzeń stanowi kwotę .... zł,

-ul. ... wynosi ... zł, wartość netto wybudowanych urządzeń stanowi kwotę .... zł.

Dochody z tytułu czynszu dzierżawnego zaliczane są do kategorii dochodów bieżących, z których finansowane są wszystkie zadania Gminy o charakterze bieżącym. Każda kwota tych dochodów stanowi istotną pozycję w budżecie Gminy. W przypadku czynszu dzierżawnego za urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne wykonane w ramach zadań inwestycyjnych dotyczących budowy dróg: ul. ...., ul. ... i ul. .... kwoty czynszu wynoszą odpowiednio ... zł, ... zł i .... zł, łącznie ... złotych. Wysokość tych dochodów to około 6,1% dochodów uzyskiwanych przez Gminę z tytułu najmu i dzierżawy składników majątkowych Gminy.

W stawce czynszu uwzględniono również stawkę amortyzacji 2%, przyjmując na potrzeby kalkulacji czynszu stawkę amortyzacji stosowaną przez Spółkę, która uwzględnia długość okresu użytkowania sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. Wynagrodzenie należne z tytułu dzierżawy wybudowanych poszczególnych sieci kanalizacyjnych i wodociągowych jest równe wartości rynkowej.

Kwotę czynszu dzierżawnego przyjęto na poziomie 4,5% wartości netto wybudowanej infrastruktury w stosunku rocznym. Wartość 4,5% to stopa kapitalizacji wolna od ryzyka na podstawie analizy rynku kapitałowego, tj. rentowności netto 5-cio i 10-cio letnich obligacji skarbowych o oprocentowaniu stałym, z uwzględnieniem prognozowanej stopy inflacji. Kalkulacja czynszu uwzględnia wyniki badań, które wskazują, że wartość przeciętnej premii z tytułu ryzyka dla rynku kapitałowego dla Polski w 2023 r. wynosiła 4,29%. Przyjmując, że kwota czynszu w kolejnych okresach będzie waloryzowana to zwrot poniesionych nakładów inwestycyjnych przez Gminę możliwy będzie w okresie około 20 lat.

W niniejszej sprawie w pierwszej kolejności należy dokonać analizy czy odpłatne udostępnienie sieci sieci kanalizacyjnych i wodociągowych na podstawie umowy dzierżawy jest  opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Analiza przywołanego art. 8 ust. 1 ustawy prowadzi do stwierdzenia, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu. Przy czym, do uznania czynności za  usługę, konieczne jest istnienie odbiorcy usługi. Tak więc usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Usługa jest czynnością opodatkowaną, co do zasady, w sytuacji, kiedy jest odpłatna. Związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają zatem wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 693 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Tak więc dzierżawa jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną; odpowiednikiem świadczenia wydzierżawiającego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania i pobierania pożytków, jest świadczenie dzierżawcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. Umowa dzierżawy jest cywilnoprawną umową nakładającą na strony – zarówno wydzierżawiającego, jak i dzierżawcę – określone przepisami obowiązki.

W konsekwencji z uwagi na fakt, że dzierżawa jest niewątpliwie czynnością cywilnoprawną (nie zaś publicznoprawną), dla zamierzonej czynności Gmina będzie występowała w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

W związku z tym dzierżawa stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Należy zauważyć, że wykonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku VAT, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Ani przepisy ustawy, ani też rozporządzeń wykonawczych do ustawy nie przewidują zwolnienia od podatku dla usługi polegającej na udostępnieniu (dzierżawie) sieci kanalizacyjnych i wodociągowych, za którą będziecie Państwo pobierać wynagrodzenie, w związku z czym, usługa ta nie będzie korzystała ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT.

Analiza treści wniosku oraz przywołanych przepisów prawa podatkowego prowadzi do  stwierdzenia, że dla czynności odpłatnego udostępnienia przez Państwa sieci kanalizacyjnych i wodociągowych w oparciu o umowę dzierżawy, za którą będziecie Państwo pobierać wynagrodzenie, nie działają Państwo jako organ władzy publicznej i w konsekwencji nie korzystają Państwo z wyłączenia, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy. W  analizowanym przypadku wystąpią Państwo w roli podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a ww. czynność – jako usługa zdefiniowana w art. 8 ust. 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o  kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz  gdy  towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są  wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Analiza treści wniosku oraz przywołanych przepisów prawa podatkowego prowadzi do  stwierdzenia, że w omawianej sprawie warunki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy, będą spełnione, ponieważ Państwa Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, a  wydatki poniesione w związku z realizacją inwestycji polegającej na budowie sieci kanalizacyjnych i wodociągowych będą miały związek wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług.

Wobec powyższego, Państwa Gmina będzie miała prawo do odliczenia podatku VAT w całości od wydatków poniesionych na budowę sieci kanalizacyjnych i wodociągowych, które powstały w ramach zadań pn.: „…”, „…” oraz „…”. Prawo to będzie przysługiwało Państwa Gminie pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych z art. 88 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które przedstawiła Państwa Gmina i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Wydając niniejszą interpretację, jako element opisu sprawy Organ  przyjął wskazane okoliczności, że kwotę czynszu dzierżawnego przyjęto na poziomie 4,5% wartości netto wybudowanej infrastruktury w stosunku rocznym. Ponadto, w stawce czynszu uwzględniono stawkę amortyzacji 2% oraz zwrot poniesionych nakładów inwestycyjnych przez Gminę możliwy będzie w okresie około 20 lat. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

W tym miejscu organ interpretacyjny zastrzega, że gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno-skarbowej zostanie ustalone, że wysokość wynagrodzenia za świadczenie Gminy na rzecz Spółki będzie odbiegało od realiów rynkowych czy też nie będzie umożliwiało zwrotu poniesionych nakładów inwestycyjnych, lub też inwestycja nie będzie wykorzystywana wyłącznie do czynności opodatkowanych (np. będzie służyć również do realizacji Państwa zadań własnych), interpretacja nie wywoła skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli sytuacja Państwa Gminy będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i Państwa Gmina zastosuje się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm. dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).