Dotyczy ustalenia wpływu Kwoty Obniżenia na podstawę opodatkowania sprzedaży energii i na wysokość podatku VAT należnego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

Państwa wniosek z 21 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia wpływu Kwoty Obniżenia na podstawę opodatkowania VAT sprzedaży energii elektrycznej i wysokości podatku VAT należnego, wpłynął 22 grudnia 2023 r. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 19 lutego 2024 r. (wpływ 19 lutego 2024 r.) oraz pismem z 19 lutego 2024 r. (wpływ 20 lutego 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego (przedstawiony ostatecznie w piśmie z 19 lutego 2024 r.)

Spółka jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny i rozpoznaje obowiązek podatkowy na zasadach przewidzianych w ustawie o VAT.

Wnioskodawca jest przedsiębiorstwem (...) w rozumieniu art. 3 pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1385 z późn. zm. dalej: „Prawo energetyczne”) i prowadzi działalność gospodarczą (...).

W związku ze sprzedażą energii elektrycznej Spółka zobowiązana jest do przestrzegania Rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 29 listopada 2022 r. w sprawie sposobu kształtowania i kalkulacji taryf oraz sposobu rozliczeń w obrocie energią elektryczną (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 poz. 2505 z póżn. zm, dalej: „Rozporządzenie"). Przedmiotowe przepisy wydane przez ministra właściwego do spraw energii wydane na podstawie delegacji zawartej w art. 46 ust. 3 Prawa energetycznego określają m.in. sposób prowadzenia rozliczeń z Odbiorcami.

W dniu 19 września 2023 r. weszła w życie nowelizacja Rozporządzenia, na mocy której wprowadzono regulacje w zakresie obniżenia wyliczonej kwoty należności w rozliczeniach z Odbiorcami, którzy spełnią określone warunki. Stosownie do § 50b ust. 1 i ust. 2 Rozporządzenia, przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną w rozliczeniach za 2023 r. z odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, przy spełnieniu odpowiednich warunków, obniża wyliczoną kwotę należności o wartości wynikające z tychże regulacji.

Rozporządzenie przewiduje, że obniżenie należności (a więc pełnej kwoty do zapłaty przez Odbiorcę) ma odpowiadać wartości 12% iloczynu średniej ceny energii elektrycznej opublikowanej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na 2022 r., na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 1704 i 1785) dla grupy taryfowej G11, oraz wolumenu energii wynoszącego 2523 kWh (dalej: „Kwota Obniżenia”). Wnioskodawca wskazuje, że Kwota Obniżenia ustalona w ten sposób wynosi (...) zł.

Zgodnie z § 50b ust. 4 Rozporządzenia, przedmiotowego obniżenia dokonuje się bez zbędnej zwłoki, ale nie później niż w ostatniej fakturze za energię elektryczną za 2023 r.

Wnioskodawca będzie zatem obligatoryjnie zobowiązany do udzielenia Odbiorcom, którzy spełnią określone w Rozporządzeniu kryteria, obniżki w wysokości Kwoty Obniżenia. Konieczność zastosowania Kwoty Obniżenia w rozliczeniu z Odbiorcami wynika ze wskazanych powyżej regulacji, obowiązujących wszystkich dostawców energii na rynku. Jak wynika z uzasadnienia do projektu rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z 9 września 2023 r. zmieniającego Rozporządzenie celem wspomnianych regulacji jest zapewnienie objęcia odbiorców energii elektrycznej w gospodarstwach domowych zwiększoną ochroną przed nadmiernymi podwyżkami cen energii elektrycznej w 2023 r. Stąd też Kwota Obniżenia ma zryczałtowany charakter.

Pytanie (sformułowane ostatecznie w piśmie z 19 lutego 2024 r.)

W jaki sposób Kwota Obniżenia powinna wpływać na podstawę opodatkowania VAT sprzedaży energii elektrycznej realizowanej przez Spółkę i w konsekwencji na wysokość VAT należnego?

Państwa stanowisko w sprawie (przedstawione ostatecznie w piśmie z 19 lutego 2024 r.)

W ocenie Wnioskodawcy, Spółka powinna traktować Kwotę Obniżenia jako kwotę brutto, a więc zawierającą kwotę podatku VAT. Tym samym każde rozliczenie Kwoty Obniżenia będzie powodowało, iż Spółka powinna dokonać kalkulacji obniżenia podstawy opodatkowania oraz w konsekwencji kwoty podatku VAT należnego z tytułu realizowanych przez Spółkę transakcji sprzedaży energii elektrycznej zgodnie z art. 29a ust. 10 pkt 1 Ustawy o VAT z zastosowaniem metody „w stu”. Oznacza to obniżenie podstawy opodatkowania oraz podatku VAT, które należy wyliczyć proporcjonalnie (tj. z zastosowaniem metody „w stu”) od Kwoty Obniżenia w wysokości (...) zł.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

a. Regulacje prawne oraz podstawowe zasady systemu VAT

Zgodnie z zasadą ogólną, wyrażoną w art. 29a ust. 1 Ustawy o VAT, podstawę opodatkowania stanowi wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Stosownie do art. 29a ust. 10 Ustawy o VAT podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 13 tego artykułu, obniża się o:

1) kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;

2) wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem ust. 11 i 12 art. 29a ustawy o VAT;

3) zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;

4) wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1 art. 29a ustawy o VAT.

Powołane przepisy stanowią implementację do polskiego porządku prawnego regulacji Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U.UE.L. 2006 Nr 347 z późn. zm., dalej: „Dyrektywa VAT”). W myśl art. 73 Dyrektywy VAT, w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług, podstawa opodatkowania obejmuje co do zasady wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia. Z kolei zgodnie z art. 90 Dyrektywy VAT, w przypadku anulowania, wypowiedzenia, rozwiązania, całkowitego lub częściowego niewywiązywania z płatności lub też w przypadku obniżenia ceny po dokonaniu dostawy, podstawa opodatkowania jest stosownie obniżana na warunkach określonych przez państwa członkowskie.

Powyższe przepisy odzwierciedlają podstawowe zasady systemu VAT, wyrażone w art. 1 ust. 2 Dyrektywy VAT, iż podatek ten ma być dokładnie proporcjonalny do ceny towarów i usług, niezależnie od liczby transakcji, które mają miejsce w procesie produkcji i dystrybucji. Konstrukcja podstawy podatku VAT oparta jest przy tym na zasadzie faktycznego opodatkowania konsumpcji, z której wynika także zasada neutralności podatku VAT.

Zgodnie z zasadą proporcjonalności każda transakcja podlega podatkowi VAT obliczonemu od rzeczywistej (otrzymanej) ceny towarów lub usług według stawki, jaka ma zastosowanie do takich towarów i usług. Przepisy Dyrektywy VAT wskazują, że zasada proporcjonalności obowiązuje również w przypadku obniżenia podstawy opodatkowania w przypadku rabatów, opustów lub obniżek cen. Powyższe dotyczy także obniżenia ceny po dokonaniu dostawy. Oznacza to, że podatek VAT powinien być proporcjonalny do ceny faktycznie zapłaconej przez finalny podmiot (konsumenta).

Zasada neutralności oznacza z kolei, że ekonomicznego ciężaru podatku VAT nie powinny ponosić podmioty niebędące ostatecznymi odbiorcami towarów lub usług. W konsekwencji, podatek VAT nie może obciążać uczestników obrotu gospodarczego. Wobec tego, w sytuacji zwrotu części otrzymanego wynagrodzenia podatnik musi mieć możliwość adekwatnego obniżenia kwoty należnego podatku. W przeciwnym razie, tj. gdyby podstawa opodatkowania przewyższała kwotę wynagrodzenia faktycznie pobraną przez podatnika, podatnik ponosiłby ekonomiczny ciężar podatku, co naruszałoby wskazaną wyżej zasadę neutralności.

Jednocześnie, wszelkiego rodzaju ograniczenia, co do zakresu stosowania zasady proporcjonalności i neutralności VAT, powinny być wyraźnie uregulowane w przepisach rangi ustawowej, a ich wykładnia nie może prowadzić do wniosków naruszających przepisy prawa UE. Podstawowy charakter tych zasad dla istoty podatku VAT, w szczególności zasady neutralności, był przy tym wielokrotnie podkreślany przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE” lub „Trybunał”).

Ponadto, odnosząc się do przywołanych wyżej przepisów art. 29a ust. 1 Ustawy o VAT, należy wskazać, że zarówno obniżki ceny lub zwroty części lub całości ceny realizowane na rzecz nabywcy skutkują obniżeniem ekonomicznego przysporzenia po stronie podatnika, stąd taki zwrot powinien znaleźć odzwierciedlenie w zmianie kwoty podstawy opodatkowania oraz odpowiednio, kwoty podatku należnego z tytułu pierwotnych transakcji.

b. Kwota Obniżki w świetle powyższych zasad systemu VAT

Jak wskazano w przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca na podstawie przepisów Rozporządzenia będzie zobligowany do rozliczenia Kwoty Obniżenia w odniesieniu do sprzedaży energii elektrycznej Odbiorcom zrealizowanej w 2023 r. W praktyce oznacza to, że w rozliczeniach za ten rok należności za dostawę energii elektrycznej zapłacone przez Odbiorców spełniających określone warunki powinny być niższe o (...) zł.

Z punktu widzenia Wnioskodawcy, kwota faktycznie trafiająca do Spółki, tj. zapłata otrzymana z tytułu sprzedaży energii elektrycznej Odbiorcom, w wyniku realizacji § 50b Rozporządzenia ulegać będzie następczemu obniżeniu. Spółka, efektywnie, będzie więc dysponować mniejszą kwotą niż pierwotnie uzyskana za sprzedaną Odbiorcom w 2023 r. energię elektryczną. Tym samym, zgodnie z zasadą proporcjonalności podatku VAT, w związku z rozliczeniem Kwoty Obniżenia, Spółka powinna obniżyć podstawę opodatkowania, a w konsekwencji, obniżeniu powinien podlegać także należny podatek VAT. W przeciwnym razie, kwoty podatku VAT należnego, płacone przez Spółkę do właściwego urzędu skarbowego, byłyby nieproporcjonalnie wysokie w stosunku do kwoty faktycznie otrzymanej przez Wnioskodawcę z tytułu sprzedaży energii elektrycznej. Jednocześnie podatek VAT, odprowadzony od części zwróconej należności obciążałby finansowo Spółkę, co jest niedopuszczalne z perspektywy zachowania neutralności podatku VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, obniżając podstawę opodatkowania i VAT należny w skutek realizacji regulacji zawartych w Rozporządzeniu, Spółka powinna przy tym traktować Kwotę Obniżenia jako wartość brutto, a kwotę podatku, o którą obniżona zostanie kwota VAT należnego za dany okres rozliczeniowy - obliczać zgodnie z metodą „w stu”. Przepisy Rozporządzenia wskazują wyraźnie, że obniżenie ma dotyczyć należności Odbiorcy, a więc kwoty brutto. Zgodnie bowiem z regulacjami ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług art. 3 ust. 2 w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru lub usługi podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług lub podatkiem akcyzowym. Przez cenę rozumie się również stawkę taryfową.

Innymi słowy, Kwota Obniżenia powinna zostać uznana za kwotę brutto, którą należy proporcjonalnie (tj. z zastosowaniem metody „w stu”) podzielić na kwotę podstawy opodatkowania i kwotę podatku należnego. Skoro bowiem obniżeniu ulega kwota łącznej należności za sprzedaną Odbiorcy w 2023 r. energię elektryczną, która jest kwotą brutto, to i Kwota Obniżenia powinna być uznana za kwotę brutto, którą należy proporcjonalnie (tzw. metodą „w stu”) podzielić na kwotę podstawy opodatkowania i kwotę VAT należnego.

Należy podkreślić, że podstawa opodatkowania obejmuje podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku od towarów i usług. Skoro w efekcie rozliczenia Kwoty Obniżenia konsument płaci niższe wynagrodzenie, to stosownie zresztą do normy wynikającej z art. 29a ust. 1 Ustawy o VAT podstawa opodatkowania nie powinna obejmować wynagrodzenia nieotrzymanego przez sprzedawcę - podatnika (a więc Spółkę).

W Rozporządzeniu wprawdzie nie wskazano wprost że Kwota Obniżenia jest wartością brutto, w ocenie Spółki takie jednak rozumienie Kwoty Obniżenia jest uzasadnione po pierwsze z tego względu, że celem wprowadzenia do Rozporządzenia § 50b było obniżenie Odbiorcom cen energii o ściśle określoną wartość.

W kontekście powyższego należy przywołać wyrok TSUE z 7.11.2013 r. w połączonych sprawach C-249/12 i C-250/12 (Corina-Hrisi Tulica v. Agenfia Najionala de Administrare Fiscala - Direc(ia Generała de Solujionare a Contestajiilor oraz Ośliń lon Plavo§in v. Direcjia Generała a Finanjelor Publice Timię - Serviciul Solujionare Contestatii, Activitatea de Inspecjie Fiscala - Serviciul de Inspecjie Fiscala Timię). W wyroku tym Trybunał stwierdził, że przepisy unijne należy interpretować w ten sposób, że jeżeli cena towaru została ustalona przez strony bez żadnej wzmianki dotyczącej podatku od wartości dodanej, a dostawcą tego towaru jest podatnik, ustalona cena, w przypadku gdy dostawca nie może odzyskać od nabywcy podatku od wartości dodanej, którego żąda organ podatkowy, powinna być uznana za cenę obejmującą już podatek od wartości dodanej.

Powszechnie stosowanym jest również podejście, iż wszędzie tam, gdzie strony nie określiły wprost, czy umówiona przez nie cena jest kwotą brutto czy netto, przyjmuje się, że jest to cena brutto, a zatem cena obejmująca podatek od towarów i usług. Zasadą zatem jest, że w ramach ustalonych cen zawarty jest już podatek od towarów i usług, jeżeli dana transakcja podlega temu podatkowi, chyba że strony w umowie wyraźnie wskażą inaczej. W tak skonstruowanej cenie zawiera się zatem podstawa opodatkowania (tzw. wartość netto) oraz podatek. Jeżeli zatem strony opodatkowanej transakcji określiły jej cenę, bez wskazania, że jest to wartość netto, do której należy doliczyć VAT, uznać zawsze należy, że jest to cena zawierająca w sobie tenże podatek (tzw. wartość brutto).

Wprawdzie Kwota Obniżenia wynika z przepisów Rozporządzenia, a nie ustaleń zawieranych bezpośrednio pomiędzy Spółką a Odbiorcami. Niemniej w ocenie Wnioskodawcy należy w tym przypadku zastosować analogiczne podejście. Przyjęcie bowiem stanowiska, że Kwota Obniżenia jest kwotą netto powodowałoby w praktyce, że obniżka ceny za energię elektryczną - z perspektywy Odbiorców - byłaby faktycznie wyższa aniżeli wynika to z literalnego brzmienia § 50b Rozporządzenia.

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy, w świetle obowiązującej na gruncie VAT definicji podstawy opodatkowania, a także mając na uwadze podstawowe zasady podatku VAT omówione powyżej, rozliczenie Kwoty Obniżenia - rozumianej jako kwota brutto - powinno znaleźć odzwierciedlenie w zmianie przez Spółkę kwoty podstawy opodatkowania oraz odpowiednio, kwoty podatku należnego z tytułu sprzedaży energii elektrycznej Odbiorcom spełniającym warunki określone w Rozporządzeniu. Zmniejszenie podatku VAT należy przy tym liczyć od sumy wskazanej wartości (Kwoty Obniżenia), tj. metodą „w stu”.

W związku z przedstawionym zdarzeniem przyszłym oraz uzasadnieniami, Wnioskodawca zwraca się o potwierdzenie, że zaprezentowane przez niego stanowisko jest prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług określa ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570, ze zm.), zwana dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”.

Art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Art. 2 pkt 6 i 22 ustawy:

Art. 7 ust. 1 ustawy:

Art. 8 ust. 1 ustawy:

Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby niebędące dostawą towarów. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Usługą nie będzie natomiast takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stanowi ono bowiem dostawę towarów.

Czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością, a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Art. 15 ust. 1 ustawy:

Art. 15 ust. 2 ustawy:

Art. 29a ust. 1 ustawy:

Art. 29a ust. 6 ustawy:

Art. 29a ust. 7 ustawy:

Art. 29a ust. 10 ustawy:

Art. 29a ust. 13 ustawy:

Art. 29a ust. 15 pkt 3 ustawy:

Z przytoczonych powyżej przepisów wynika przede wszystkim, że podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Uregulowania krajowej ustawy o podatku od towarów i usług mają swoje odzwierciedlenie w przepisach wspólnotowych. Art. 29a ustawy stanowi odniesienie do przepisu art. 79 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1 ze zm.) – zwanej dalej: Dyrektywą 2006/112/WE – zgodnie z którym:

Podstawa opodatkowania nie obejmuje następujących elementów:

   a) obniżek cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;

   b) opustów i obniżek cen udzielonych nabywcy lub usługobiorcy i uwzględnionych w momencie transakcji;

   c) kwot otrzymanych przez podatnika od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy, a zaksięgowanych przez podatnika na koncie przejściowym.

Dyrektywa 2006/112/WE w art. 73 oraz art. 90 ust. 1 określa podstawę opodatkowania, przewidując uprawnienia do jej obniżenia w przypadku każdorazowego, faktycznego zmniejszenia obrotu. Zgodnie z Dyrektywą 2006/112/WE, przesłanką wystarczającą dla ustalenia podstawy opodatkowania jest zaistnienie samego faktu zmniejszenia obrotu, bez konieczności wykazywania go w jeden konkretny sposób. Przepisy wskazują, że kwoty rabatów mają być udokumentowane, prawnie dopuszczone i obowiązkowe.

Wobec zatem braku definicji pojęć „opust” i „obniżka” w przepisach podatkowych, dokonując ich interpretacji należy posiłkować się przede wszystkim wykładnią językową. Zgodnie z definicjami pojęć „opust” i „obniżka” zamieszczonymi w Słowniku języka polskiego PWN (https://sjp.pwn.pl/), opust to „zniżka ceny kupna, przyznawana przy zakupach hurtowych”, a „obniżka” to po prostu „zmniejszenie się cen kosztów (...)”.

W wyroku z 30 lipca 2013 r. (III SA/Wa 377/13, LEX nr 1383416) WSA w Warszawie słusznie wskazał, że o charakterze obniżki nie decyduje jej nazwa.

Rabaty (opusty, obniżki ceny) udzielane przez podatnika mogą przybierać różną formę i de facto generalnie mogą być kształtowane przez strony transakcji, tj. w jakiej sytuacji, przy spełnieniu jakich warunków obniżenie ceny może zostać udzielone.

Konstrukcja podstawy opodatkowania oparta jest bowiem na założeniu proporcjonalności podatku VAT do ceny towarów i usług. W efekcie, każda transakcja podlega podatkowi VAT obliczonemu od rzeczywistej ceny towarów lub usług według stawki, jaka ma zastosowanie do takich towarów i usług.

Przepisy Dyrektywy wskazują, że zasada proporcjonalności obowiązuje również w przypadku obniżenia podstawy opodatkowania w przypadku rabatów, opustów lub obniżek cen. Ponadto, powyższe dotyczy anulowania, wypowiedzenia, rozwiązania, całkowitego lub częściowego niewywiązania się z płatności lub też w przypadku obniżenia ceny po dokonaniu dostawy. Oznacza to, że podatek VAT należny powinien być, co do zasady, proporcjonalny do ceny faktycznej pobranej przez dany podmiot.

Ponadto, należy mieć na uwadze, że konstrukcja podstawy opodatkowania jest wyrazem zasady neutralności podatku VAT. Oznacza ona, że ekonomicznego ciężaru podatku VAT nie powinny ponosić podmioty niebędące ostatecznymi odbiorcami towarów lub usług. W konsekwencji, po obniżeniu ceny transakcyjnej powinno następować proporcjonalne obniżenie podstawy opodatkowania. W innym przypadku, tj. gdyby podstawa opodatkowania przewyższała kwotę wynagrodzenia należnego podatnikowi, podatnik ponosiłby ekonomiczny ciężar podatku, co naruszałoby wskazaną wyżej zasadę neutralności.

Z opisu sprawy wynika, że w związku ze sprzedażą (…) Spółka zobowiązana jest do przestrzegania Rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie sposobu kształtowania i kalkulacji taryf oraz sposobu rozliczeń w obrocie energią elektryczną.

W dniu 19 września 2023 r. weszła w życie nowelizacja Rozporządzenia, na mocy której wprowadzono regulacje w zakresie obniżenia wyliczonej kwoty należności w rozliczeniach z Odbiorcami, którzy spełnią określone warunki. Stosownie do § 50b ust. 1 i ust. 2 Rozporządzenia, przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną w rozliczeniach za 2023 r. z odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, przy spełnieniu odpowiednich warunków, obniża wyliczoną kwotę należności o wartości wynikające z tychże regulacji.

Rozporządzenie przewiduje, że obniżenie należności (a więc pełnej kwoty do zapłaty przez Odbiorcę) ma odpowiadać wartości 12% iloczynu średniej ceny energii elektrycznej opublikowanej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na 2022 r., na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej dla grupy taryfowej G11, oraz wolumenu energii wynoszącego 2523 kWh. Wnioskodawca wskazuje, że Kwota Obniżenia ustalona w ten sposób wynosi (...) zł.

Przedmiotowego obniżenia dokonuje się bez zbędnej zwłoki, ale nie później niż w ostatniej fakturze za energię elektryczną za 2023 r.

Wnioskodawca będzie zatem obligatoryjnie zobowiązany do udzielenia Odbiorcom, którzy spełnią określone w Rozporządzeniu kryteria, obniżki w wysokości Kwoty Obniżenia. Konieczność zastosowania Kwoty Obniżenia w rozliczeniu z Odbiorcami wynika ze wskazanych powyżej regulacji, obowiązujących wszystkich dostawców energii na rynku. Jak wynika z uzasadnienia do projektu rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z 9 września 2023 r. zmieniającego Rozporządzenie celem wspomnianych regulacji jest zapewnienie objęcia odbiorców energii elektrycznej w gospodarstwach domowych zwiększoną ochroną przed nadmiernymi podwyżkami cen energii elektrycznej w 2023 r. Stąd też Kwota Obniżenia ma zryczałtowany charakter.

Mają Państwo wątpliwości, w jaki sposób Kwota Obniżenia powinna wpływać na podstawę opodatkowania VAT sprzedaży energii elektrycznej realizowanej przez Spółkę i w konsekwencji na wysokość VAT należnego.

Na wstępie należy wskazać, że 11 września 2023 r. ogłoszone zostało rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 9 września 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu kształtowania i kalkulacji taryf oraz sposobu rozliczeń w obrocie energią elektryczną (Dz. U. z 2023 r. poz. 1847, dalej: Rozporządzenie zmieniające), które weszło w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia (tj. 19 września 2023 r.).

Na podstawie Rozporządzenia zmieniającego do przepisów rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 29 listopada 2022 r. w sprawie sposobu kształtowania i kalkulacji taryf oraz sposobu rozliczeń w obrocie energią elektryczną (Dz. U. poz. 2505 oraz z 2023 r. poz. 226 i 632, dalej: Rozporządzenie) dodany został § 50b w myśl którego:

         Przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną w rozliczeniach za 2023 r. z odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym obniża wyliczoną kwotę należności o kwotę równą 12% iloczynu średniej ceny energii elektrycznej opublikowanej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na 2022 r., na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 1704 i 1785) dla grupy taryfowej G11, oraz wolumenu energii wynoszącego 2523 kWh, w przypadku gdy dany odbiorca energii elektrycznej w gospodarstwie domowym:

 1) w okresie co najmniej trzech następujących po sobie miesięcy między dniem 1 stycznia 2023 r. a dniem 30 września 2023 r. zmniejszył zużycie energii elektrycznej w punkcie poboru energii do poziomu poniżej 95% zużycia energii elektrycznej tego odbiorcy w odniesieniu do tych samych trzech następujących po sobie miesięcy między dniem 1 stycznia 2022 r. a dniem 30 września 2022 r. lub

 2) zweryfikował i potwierdził poprawność swoich danych znajdujących się w posiadaniu przedsiębiorstwa energetycznego wykonującego działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną, lub

 3) wyraził zgodę na otrzymywanie od przedsiębiorstwa energetycznego wykonującego działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną korespondencji, w szczególności faktur VAT, za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2020 r. poz. 344) lub w dedykowanym do obsługi odbiorców portalu internetowym, lub

 4) wyraził zgodę na otrzymywanie od przedsiębiorstwa energetycznego wykonującego działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną informacji dotyczących produktów i usług świadczonych przez to przedsiębiorstwo, lub

 5) jest prosumentem energii odnawialnej w rozumieniu art. 2 pkt 27a ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, lub

 6) złożył oświadczenie, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej.

W myśl § 50b ust. 2 Rozporządzenia:

Zgodnie z § 50b ust. 3 Rozporządzenia:

Przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną, w terminie 7 dni od dnia wejścia w życie niniejszego paragrafu:

 1) zamieszcza na swojej stronie internetowej informację o stosowaniu obniżenia, o którym mowa w ust. 1, i wyznacza termin, nie krótszy niż 21 dni od dnia zamieszczenia tej informacji, na:

a) zweryfikowanie i potwierdzenie poprawności danych, o których mowa w ust. 1 pkt 2,

b) wyrażenie przez odbiorców energii elektrycznej w gospodarstwie domowym zgód, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i 4

      - oraz wskazuje sposób realizacji tych czynności;

2) informuje odbiorcę energii elektrycznej w gospodarstwie domowym o stosowaniu obniżenia, o którym mowa w ust. 1:

a) w postaci papierowej lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub

b) zamieszczając informacje w dedykowanym do obsługi odbiorcy portalu internetowym, lub

c) przez kontakt telefoniczny.

W myśl z § 50b ust. 4 Rozporządzenia:

Zgodnie z § 50b ust. 5 Rozporządzenia:

Jak stanowi § 50b ust. 4 Rozporządzenia:

W myśl artykułu 29a ust. 10 pkt 1 ustawy podstawę opodatkowania, obniża się o kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen.

W zakresie obrotu energią elektryczną, przedsiębiorstwo energetyczne w rozliczeniach za 2023 r. z odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, obniża wyliczoną kwotę należności o kwotę wskazaną w § 50b ust. 1 Rozporządzenia po spełnieniu przynajmniej jednego z warunków określonych w tym przepisie, która to obniżka została określona we wniosku jako Kwota Obniżenia.

Zatem wskazana w § 50b ust. 1 Rozporządzenia Kwota Obniżenia może być przyznana przez przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną na rzecz konkretnego Klienta, po spełnieniu przez Niego przynajmniej jednego z warunków określonych w § 50b ust. 1 Rozporządzenia, i przyznawana jest do kwoty należności wyliczonej wg zasad określonych w ww. przepisie.

W analizowanej sprawie istotny jest obligatoryjny charakter Kwoty Obniżenia, który wynika z przepisów wykonawczych wydanych do ustawy z 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 1385 ze zm.).

Kwota Obniżenia ma zatem obniżyć wartość sprzedaży, tj. kwotę, jaką Klient indywidualny zobowiązany był zapłacić z tytułu nabycia energii elektrycznej, która została mu dostarczona.

Tym samym wynikająca z § 50b ust. 1 Rozporządzenia Kwota Obniżenia ma niewątpliwy związek z wartością, tj. ceną ustaloną za dostawę i dystrybucję energii elektrycznej. Kwota ta – zgodnie z zapisem Rozporządzenia - odnoszona jest do należności za wykonanie świadczenia na rzecz danego odbiorcy w gospodarstwie domowym (Klienta indywidualnego), które to świadczenia Państwo jako przedsiębiorca (…) są zobowiązani zapewnić na podstawie regulacji ustawy Prawo energetyczne. W związku ze spełnieniem przez Klienta indywidualnego przynajmniej jednego z warunków wskazanych w Rozporządzeniu mają Państwo obowiązek odpowiedniego obniżenia należności wobec danego Klienta, powstałej w związku z dostarczoną energią elektryczną.

Co równie istotne, Kwota Obniżenia odnosi się do konkretnego okresu tj. roku 2023, zatem dotyczy całego okresu rozliczeniowego z danym Klientem Indywidualnym.

W konsekwencji, analiza przedstawionego opisu sprawy oraz powołanych regulacji prawnych, prowadzi do wniosku, że Kwota Obniżenia mieści się w zakresie obniżki wskazanej w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy, tj. kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen. Wskazana Kwota ma charakter zmniejszenia ustalonej ceny - wysokości wynagrodzenia za wykonane przez Spółkę czynności w takim sensie, że istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonaną Kwotą Obniżenia, a pobranym za te czynności wynagrodzeniem. Dokonanie Kwoty Obniżenia na podstawie § 50b ust. 1 Rozporządzenia, będzie zatem uprawniało do obniżenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego z tytułu sprzedaży i dystrybucji (…) na rzecz odbiorcy – (…).

Mają Państwo także wątpliwości, czy wartość podatku należnego podlegającego obniżeniu w związku z dokonaniem Kwoty Obniżenia należy wyliczyć metodą „w stu” (tj. Kwota Obniżenia obliczona zgodnie z § 50b ust. 1 Rozporządzenia stanowi kwotę brutto).

Z przywołanych wyżej przepisów wynika, że podstawa opodatkowania musi być kwotą niezawierającą podatku. Skoro bowiem podstawa opodatkowania jest kwotą, od jakiej oblicza się podatek, to sama nie może zawierać podatku.

Tę cechę podstawy opodatkowania wyraża powołany art. 29a ust. 6 pkt 1 ustawy, z którego wynika, że podstawa opodatkowania nie obejmuje kwoty podatku (należnego od danych czynności). To znaczy, że zapłata, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy, jest kwotą brutto i stanowi podstawę opodatkowania dopiero po pomniejszeniu jej o należny podatek.

Zatem odnosząc się do Państwa wątpliwości, należy wskazać, że Kwoty Obniżenia, które będą Państwo przydzielać Klientom indywidualnym, powinny efektywnie obniżać kwotę należną od danego Klienta.

Zatem przewidziana w Rozporządzeniu Kwota Obniżenia powinna znajdować odzwierciedlenie zarówno w podstawie opodatkowania, jak i w kwocie podatku należnego.

Skoro obniżeniu podlegać będzie kwota łącznej należności za dany okres rozliczeniowy w tym przypadku rok 2023, to powinna być uznana za kwotę brutto, którą należy proporcjonalnie (tzw. metodą „w stu”) podzielić na kwotę podstawy opodatkowania i kwotę korespondującego z tą podstawą podatku. Zatem Kwota Obniżenia powinna zawierać kwotę podatku VAT należnego.

W konsekwencji powinni Państwo wyliczyć wartość podatku VAT, traktując wskazaną Kwotę Obniżenia jako kwotę brutto, tj. kwotę zawierającą podatek należny.

Państwa stanowisko oceniono prawidłowo.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (Państwa pytania). Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem wskazanym we wniosku – nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy lub gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

  - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

   - Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...), ul. (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).