Brak prawa do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktur, które będą dokumentować wydatki poniesione na realizację zadań dotyczących oczyszczenia, uporządkowania i umocnienia brzegów otwartych zbiorników wodnych (retencyjnych).

Interpretacja indywidualna

- stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 stycznia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 15 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku prawa do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktur, które będą dokumentować wydatki poniesione na realizację zadań dotyczących oczyszczenia, uporządkowania i umocnienia brzegów otwartych zbiorników wodnych (retencyjnych). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina (...) (dalej „Gmina” lub „Wnioskodawca”) jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT i jako jednostka samorządu terytorialnego realizuje zadania własne, określone w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.), w tym m.in. zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie „ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej”.

W związku z powyższym Gmina planuje realizować zadania polegające na oczyszczeniu, uporządkowaniu i umocnieniu brzegów otwartych zbiorników wodnych (retencyjnych), będących własnością gminy, zlokalizowanych w miejscowościach: (...) (na działce nr (...)) i (...) (na działce nr (...)). Ww. zbiorniki wodne są zbiornikami nieszczelnymi, o powierzchni nieprzekraczającej (...) m² i głębokości nieprzekraczającej (...) m, których głównym zadaniem jest zbieranie i przechowywanie nadmiaru wód opadowych z okolicznych gruntów rolnych i dróg (gminnych i wojewódzkich), które w razie potrzeby są wykorzystywane przez mieszkańców gminy oraz służby ratownicze. Zbiorniki te pełnią zatem funkcję retencyjną i przyczyniają się do poprawy gospodarki wodnej na terenie gminy (...).

Ww. planowane zadania inwestycyjne w zakresie gospodarki wodnej mają być realizowane przez Gminę ze środków zewnętrznych, pozyskanych z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 w ramach operacji typu „(...)”.

Celem planowanych przez Gminę zadań inwestycyjnych będzie poprawa gospodarki wodnej na terenie gminy (...) poprzez oczyszczenie, uporządkowanie i umocnienie brzegów otwartych zbiorników wodnych, pełniących funkcję retencyjną.

Należy również wskazać, iż efekty planowanych przez Gminę zadań, po ich realizacji będą ogólnodostępne i przeznaczone dla użytku nieodpłatnie. Zbiorniki będą służyły bowiem (w razie wystąpienia np. suszy) wszystkim mieszkańcom gminy (...) oraz służbom ratowniczym (na potrzeby zapewniania ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej). Otwarte zbiorniki wodne w miejscowościach: (...) i (...) nie będą przedmiotem najmu, dzierżawy, ani innych umów o podobnym charakterze. Faktury VAT dokumentujące wydatki związane z planowanymi zadaniami inwestycyjnymi wystawione zostaną na Gminę. Działki, na których zlokalizowane są ww. zbiorniki stanowią własność Gminy. Ponadto Gmina nie planuje przekazania praw własności w stosunku do ww. zbiorników wodnych.

Oczyszczenie, uporządkowanie i umocnienie brzegów otwartych zbiorników wodnych (retencyjnych) w miejscowościach: (...) i (...) będzie należało do zadań własnych gminy. Realizacja ww. zadań odbywać się będzie w ramach władztwa publicznego i gmina wykonując te zadania będzie działać jako organ administracji publicznej.

Gmina będzie wykorzystywać towary i usługi nabywane w związku z realizacją przedmiotowych zadań inwestycyjnych wyłącznie do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Pytanie

Czy Gminie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktur, które będą dokumentować wydatki poniesione na realizację zadań dotyczących oczyszczenia, uporządkowania i umocnienia brzegów otwartych zbiorników wodnych (retencyjnych) w miejscowościach: (...) i (...), w ramach realizacji zadań własnych Gminy, w celu poprawy gospodarki wodnej na terenie gminy (...)?

Państwa stanowisko w sprawie

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 tej ustawy, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy („W szczególności zadania własne obejmują sprawy: ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej”).

Mając na uwadze treść ww. artykułów, w opinii Urzędu Miasta i Gminy (...), planowane zadania inwestycyjne polegające na oczyszczeniu, uporządkowaniu i umocnieniu brzegów otwartych zbiorników wodnych (retencyjnych) w miejscowościach: (...) i (...), na terenie gminy (...), będą miały charakter realizacji zadania własnego gminy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie natomiast do treści art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, nie uważa się za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jako, że jednostki samorządu terytorialnego są wyposażone w osobowość prawną oraz w określonym zakresie wykonują samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług należy uznać, iż spełniają zawartą w tym przepisie definicję podatnika VAT.

Oznacza to, że w zakresie czynności cywilnoprawnych dokonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego, nawet, gdy dotyczą one zadań własnych gmin, podmioty te powinny być uznawane za podatników VAT.

W myśl postanowień art. 86 ust. 1 podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim towary są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W związku z powyższym wynika zatem, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje, gdy zostaną spełnione dwie przesłanki, tj.:

1)odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz

2)gdy towary/usługi są wykorzystywane do czynności opodatkowanych VAT.

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Mając na uwadze powyższe, Gmina ponosząc wydatki na zadania polegające na oczyszczeniu, uporządkowani i umocnieniu brzegów otwartych zbiorników wodnych (retencyjnych) w miejscowościach: (...) i (...), nie będzie nabywała towarów/usług do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług VAT i tym samym nie będzie działała w charakterze podatnika VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Wydatki będą ponoszone poza działalnością gospodarczą Gminy i nie będzie zatem spełniony warunek dający prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a także do otrzymania zwrotu w związku z realizacją ww. zadania inwestycyjnego, ponieważ zadanie nie będzie służyć czynnościom opodatkowanym.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy:

W przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Z powyższych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Zasada ta wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy, oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go - dla tej czynności - za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te będą natomiast podatnikami podatku od towarów i usług, w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.):

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Planują Państwo realizować zadania na polegające oczyszczeniu, uporządkowaniu i umocnieniu brzegów otwartych zbiorników wodnych (retencyjnych), będących własnością gminy. Celem planowanych przez Państwa zadań inwestycyjnych będzie poprawa gospodarki wodnej na terenie gminy (...) poprzez oczyszczenie, uporządkowanie i umocnienie brzegów otwartych zbiorników wodnych, pełniących funkcję retencyjną.

Efekty planowanych przez Państwa zadań, po ich realizacji będą ogólnodostępne i przeznaczone dla użytku nieodpłatnie. Zbiorniki będą służyły bowiem (w razie wystąpienia np. suszy) wszystkim mieszkańcom gminy oraz służbom ratowniczym (na potrzeby zapewniania ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej). Otwarte zbiorniki wodne nie będą przedmiotem najmu, dzierżawy, ani innych umów o podobnym charakterze. Faktury VAT dokumentujące wydatki związane z planowanymi zadaniami inwestycyjnymi wystawione zostaną na Państwa. Działki, na których zlokalizowane są ww. zbiorniki stanowią Państwa własność. Ponadto Gmina nie planuje przekazania praw własności w stosunku do ww. zbiorników wodnych.

Oczyszczenie, uporządkowanie i umocnienie brzegów otwartych zbiorników wodnych (retencyjnych) będzie należało do zadań własnych gminy. Realizacja ww. zadań odbywać się będzie w ramach władztwa publicznego i Gmina wykonując te zadania będzie działać jako organ administracji publicznej. Będą Państwo wykorzystywać towary i usługi nabywane w związku z realizacją przedmiotowych zadań inwestycyjnych wyłącznie do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Państwa wątpliwości dotyczą kwestii prawa do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktur, które będą dokumentować wydatki poniesione na realizację zadań dotyczących oczyszczenia, uporządkowania i umocnienia brzegów otwartych zbiorników wodnych (retencyjnych).

Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

W omawianej sprawie związek taki nie wystąpi. Z opisu sprawy wynika bowiem, że przedmiotowa inwestycja jest realizowana w ramach Państwa zadań własnych wynikających z ustawy o samorządzie gminnym. Jak Państwo wskazali, efekty planowanych przez Państwa zadań, po ich realizacji będą ogólnodostępne i przeznaczone dla użytku nieodpłatnie. Zbiorniki będą służyły bowiem (w razie wystąpienia np. suszy) wszystkim mieszkańcom gminy oraz służbom ratowniczym (na potrzeby zapewniania ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej). Będą Państwo wykorzystywać towary i usługi nabywane w związku z realizacją przedmiotowych zadań inwestycyjnych wyłącznie do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji nie jest spełniona podstawowa pozytywna przesłanka warunkująca prawo do odliczenia podatku naliczonego, jaką jest związek dokonywanych zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, o której mowa w art. 86 ust. 1 ustawy.

W związku z powyższym, nie będą Państwo mieli prawa do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktur, które będą dokumentować wydatki poniesione na realizację zadań dotyczących oczyszczenia, uporządkowania i umocnienia brzegów otwartych zbiorników wodnych (retencyjnych) w miejscowościach: (...) i (...), w ramach realizacji zadań własnych Gminy, w celu poprawy gospodarki wodnej na terenie gminy (...). Jednocześnie nie będą Państwo mieli prawa do otrzymania z tego tytułu zwrotu różnicy podatku, o którym mowa w art. 87 ust. 1 ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).