Brak prawa do odliczenia podatku VAT związanego z wydatkami poniesionymi na realizację projektu.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 grudnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 14 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku prawa do odliczenia podatku VAT związanego z wydatkami poniesionymi na realizację projektu pn. „(…)”.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca będące zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, przystępuje do realizacji projektu: pn.: „(…)”, w ramach programu: Fundusze Europejskie (…).

Wnioskodawca jest Beneficjentem ww. projektu. Niniejszy wniosek podyktowany jest koniecznością uzyskania indywidualnej interpretacji prawa podatkowego na potrzeby wskazanego projektu.

Projekt będzie realizowany w partnerstwie. Wnioskodawca jest Liderem projektu, natomiast Partnerem projektu jest Konsorcjum zawarte pomiędzy trzema instytucjami otoczenia biznesu, tj.: A (Partner wiodący), B oraz C.

Realizacja projektu po stronie administracji samorządowej należy do Biura Obsługi Inwestorów i Promocji Gospodarczej (BO), będącego komórką organizacyjną UM.

Realizacja projektu obejmuje kompleksowe działania ukierunkowane na promocję gospodarczą MŚP oraz regionu, w tym na zwiększenie obecności i udziału przedsiębiorców w misjach wyjazdowych i spotkaniach z potencjalnymi kontrahentami, włączając w to targi i konsultacje branżowe.

Poszczególne zadania projektowe obejmują:

(…).

Do zadań Wnioskodawcy, jako Lidera projektu będzie należała realizacja zadań z zakresu:

(…).

Działania projektowe ukierunkowane są na wsparcie przedsiębiorców zainteresowanych rozszerzeniem prowadzonych już działań eksportowych, jak również podmiotów, które nie posiadają jeszcze doświadczenia w eksporcie swoich produktów czy usług na rynki zagraniczne, a chcą znacząco przyspieszyć ten proces. Działania projektowe obejmą usługi doradcze, związane z wchodzeniem na nowe rynki, polegające na przygotowaniu do działalności eksportowej, w tym mapowaniu konkretnych rynków docelowych, segmentów klientów czy kanałów sprzedaży.

Dzięki udziałowi w projekcie przedsiębiorstwa będą miały możliwość przygotowania oferty pod kątem eksportu oraz aktywnego poszukiwania partnerów biznesowych, co równolegle będzie się przyczyniało do poprawy organizacji pracy i wzrostu jej wydajności oraz umożliwi produkcję bądź świadczenie usług w oparciu o nowoczesne technologie i rozwiązania organizacyjne. Wartością dodaną projektu będzie promocja gospodarcza województwa, budowanie wizerunku nowoczesnego regionu, miejsca, w którym działają innowacyjne firmy, aktywnie uczestniczące w globalnej wymianie handlowej.

Nadrzędnym celem projektu jest internacjonalizacja oraz promocja gospodarcza MŚP. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez realizację dwóch celów szczegółowych, tj.:

1.Zdefiniowanie potrzeb MŚP w zakresie niezbędnym do rozpoczęcia lub rozwinięcia działalności eksportowej;

2.Wzrost aktywności eksportowej i konkurencyjności MŚP na rynkach zagranicznych.

Określone powyżej cele realizacji projektu są zbieżne z celem szczegółowym programu Fundusze Europejskie, tj. z celem szczegółowym (iii): Wzmacnianie trwałego wzrostu i konkurencyjności MŚP oraz tworzenie miejsc pracy w MŚP, w tym poprzez inwestycje produkcyjne.

Działania zaplanowane do realizacji w ramach projektu będą przyczyniać się do rozwoju sektorów gospodarki wskazanych w „(…)” (…). Wsparciem w zakresie międzynarodowej współpracy handlowej będą objęte, w szczególności MŚP, które należą do rdzenia specjalizacji, tj. obszarów, w których już dziś województwo posiada ponadprzeciętny potencjał.

Wnioskodawca informuje, że towary i usługi nabywane w ramach realizacji projektu pn.: „(…)” będą wykorzystywane wyłącznie do czynności nieopodatkowanych. Na fakturach dokumentujących nabycie towarów i usług w ramach projektu, jako nabywca będzie wskazany Wnioskodawca.

Wnioskodawca podejmując działania w ramach zadań własnych wynikających z ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2022 r., poz. 2094), prowadzi politykę rozwoju województwa, na którą składa się m.in. promocja walorów i możliwości rozwojowych województwa (art. 11 ust. 2 pkt 8 ustawy).

Pytanie

Czy w związku z realizacją projektu pn.: „(…)” Wnioskodawcy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy zakupie towarów i usług służących realizacji ww. projektu zgodnie z art. 86 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r., poz. 1570)?

Państwa stanowisko w sprawie

W związku z realizacją projektu pn. „(…)” Wnioskodawca nie będzie wykonywało czynności opodatkowanych, zatem nie zostanie spełniona przesłanka warunkująca prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony określony w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym, nie są Państwo uprawnieni do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy zakupie towarów i usług, służących realizacji projektu.

Wnioskodawca przy realizacji projektu nie będzie działać w charakterze podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, a rezultaty projektu będą wykorzystywane do realizacji zadań własnych Wnioskodawcy o publicznym charakterze i będą stanowić one czynności niepodlegające VAT. Wnioskodawca przystępując do realizacji projektu nie działa w charakterze podatnika VAT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą.

Stosownie natomiast do treści art. 15 ust. 6 ww. ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań, nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Wnioskodawca, w ramach realizowanego projektu, nie będzie generowało dochodów ani zawierało umów cywilnoprawnych.

W związku powyższym, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że nie będzie mu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących realizację zadań w ramach projektu.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Z powyższych przepisów wynika, że prawo do odliczenia podatku przysługuje tylko zarejestrowanym, czynnym podatnikom VAT oraz jedynie w przypadku, gdy nabywane towary i usługi mają związek z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Zakup towarów i usług w ramach realizacji ww. projektu, w związku z wykonywaniem zadań własnych Wnioskodawcy nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostało powołane, nie podlega ustawie o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”. W myśl tego przepisu:

Zgodnie art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z cytowanego wyżej art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto należy zauważyć, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, w świetle którego:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Natomiast w oparciu o art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy:

Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te, będą natomiast podatnikami podatku od towarów i usług, w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Na mocy art. 2 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2094 ze zm.):

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa:

Jak wynika z treści art. 8 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa:

W myśl art. 11 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o samorządzie województwa:

Natomiast przepis art. 11 ust. 2 pkt 8 ustawy o samorządzie województwa stanowi, że:

W tym miejscu wskazania również wymaga, że konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Jakkolwiek ani w prawie cywilnym, ani w prawie podatkowym nie występuje legalna definicja konsorcjum, przyjmuje się, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 353¹ ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.) w ramach tzw. swobody umów.

W konsekwencji, strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcjum podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (lider konsorcjum). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez lidera konsorcjum.

Konsorcjum, w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego, nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Zatem, przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami podatku od towarów i usług. Oznacza to, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca będąc zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, przystępuje do realizacji projektu: pn.: „(…)” w ramach programu: Fundusze Europejskie (…). Są Państwo Beneficjentem ww. projektu. Projekt będzie realizowany w partnerstwie. Wnioskodawca jest Liderem projektu, natomiast Partnerem projektu jest Konsorcjum zawarte pomiędzy trzema instytucjami otoczenia biznesu, tj.: A (Partner wiodący), B oraz C. Realizacja projektu po stronie administracji samorządowej należy do Biura Obsługi Inwestorów i Promocji Gospodarczej (BO), będącego komórką organizacyjną UM. Realizacja projektu obejmuje kompleksowe działania ukierunkowane na promocję gospodarczą MŚP oraz regionu, w tym na zwiększenie obecności i udziału przedsiębiorców w misjach wyjazdowych i spotkaniach z potencjalnymi kontrahentami, włączając w to targi i konsultacje branżowe. Do zadań Wnioskodawcy, jako Lidera projektu będzie należała realizacja zadań z zakresu: (…). Działania projektowe ukierunkowane są na wsparcie przedsiębiorców zainteresowanych rozszerzeniem prowadzonych już działań eksportowych, jak również podmiotów, które nie posiadają jeszcze doświadczenia w eksporcie swoich produktów czy usług na rynki zagraniczne, a chcą znacząco przyspieszyć ten proces. Działania projektowe obejmą usługi doradcze, związane z wchodzeniem na nowe rynki, polegające na przygotowaniu do działalności eksportowej, w tym mapowaniu konkretnych rynków docelowych, segmentów klientów czy kanałów sprzedaży. Dzięki udziałowi w projekcie przedsiębiorstwa będą miały możliwość przygotowania oferty pod kątem eksportu oraz aktywnego poszukiwania partnerów biznesowych, co równolegle będzie się przyczyniało do poprawy organizacji pracy i wzrostu jej wydajności oraz umożliwi produkcję bądź świadczenie usług w oparciu o nowoczesne technologie i rozwiązania organizacyjne. Wartością dodaną projektu będzie promocja gospodarcza województwa, budowanie wizerunku nowoczesnego regionu, miejsca, w którym działają innowacyjne firmy, aktywnie uczestniczące w globalnej wymianie handlowej. Nadrzędnym celem projektu jest internacjonalizacja oraz promocja gospodarcza MŚP. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez realizację dwóch celów szczegółowych, tj.: zdefiniowanie potrzeb MŚP w zakresie niezbędnym do rozpoczęcia lub rozwinięcia działalności eksportowej oraz wzrost aktywności eksportowej i konkurencyjności MŚP na rynkach zagranicznych. Określone powyżej cele realizacji projektu są zbieżne z celem szczegółowym programu Fundusze Europejskie (…), tj. z celem szczegółowym (iii): wzmacnianie trwałego wzrostu i konkurencyjności MŚP oraz tworzenie miejsc pracy w MŚP, w tym poprzez inwestycje produkcyjne. Działania zaplanowane do realizacji w ramach projektu będą przyczyniać się do rozwoju sektorów gospodarki wskazanych w „(…)” (…). Wsparciem w zakresie międzynarodowej współpracy handlowej będą objęte, w szczególności MŚP, które należą do rdzenia specjalizacji, tj. obszarów, w których już dziś województwo posiada ponadprzeciętny potencjał. Informują Państwo, że towary i usługi nabywane w ramach realizacji projektu pn. „(…)” będą wykorzystywane wyłącznie do czynności nieopodatkowanych. Na fakturach dokumentujących nabycie towarów i usług w ramach projektu, jako nabywca będzie wskazany Wnioskodawca. Wnioskodawca podejmując działania w ramach zadań własnych wynikających z ustawy o samorządzie województwa, prowadzi politykę rozwoju województwa, na którą składa się m.in. promocja walorów i możliwości rozwojowych województwa (art. 11 ust. 2 pkt 8 ustawy).

Państwa wątpliwości, odnoszące się do przedstawionego opisu sprawy, dotyczą prawa do odliczenia podatku VAT w związku z wydatkami związanymi z realizacją ww. projektu.

Nawiązując do powyższego należy zaznaczyć, że podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

W omawianej sprawie warunek ten nie zostanie spełniony, ponieważ – jak wskazali Państwo we wniosku – towary i usługi nabywane w ramach realizacji projektu pn.: „(…)” będą wykorzystywane wyłącznie do czynności nieopodatkowanych. Ponadto, z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że realizują Państwo ww. projekt w ramach zadań własnych wynikających z ustawy o samorządzie województwa w zakresie promocji walorów i możliwości rozwojowych województwa (art. 11 ust. 2 pkt 8 powołanej wyżej ustawy).

W konsekwencji, ze względu na niespełnienie podstawowej pozytywnej przesłanki warunkującej prawo do odliczenia podatku naliczonego wskazanej w art. 86 ust. 1 ustawy, jaką jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, nie będzie przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku VAT w związku z realizacją ww. projektu.

Podsumowując, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, nie będzie Państwu przysługiwać prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją projektu pn. „(…)”.

Tym samym, Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego, Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego, w szczególności na informacji wskazanej przez Państwa, że: „towary i usługi nabywane w ramach realizacji projektu pn. „(…)” będą wykorzystywane wyłącznie do czynności nieopodatkowanych”. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Ponadto należy zauważyć, że w myśl art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej:

Mając na uwadze, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego został złożony przez Państwa, wydana interpretacja dotyczy wyłącznie Państwa i tylko w stosunku do Państwa może wywołać określone przepisami skutki prawne. Natomiast interpretacja ta nie wywołuje skutków prawnych dla pozostałych członków Konsorcjum.

Końcowo należy zaznaczyć, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).