Z tytułu świadczenia usług poradnictwa konsumenckiego na podstawie umowy zlecenia, za które otrzymuje Pan od Fundacji wynagrodzenie, nie jest Pan zobowiązany do odprowadzenia podatku od towarów i usług.

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 grudnia 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 10 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania podatkiem VAT świadczonych usług poradnictwa konsumenckiego. Uzupełnił go Pan - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 25 stycznia 2024 r. (wpływ 25 stycznia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą (...) (NIP: ...) i jest Pan zarejestrowanym podatnikiem VAT. Przedmiotem Pana działalności jest działalność prawnicza (nr PKD 69.10.Z).

Jako zleceniobiorca zawarł Pan z Fundacją (...) z siedzibą (...), wpisaną do Rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...) (zwaną dalej Fundacją), umowę zlecenie, zwaną dalej Umową.

Na mocy zawartej umowy zobowiązał się Pan za wynagrodzeniem udzielać telefonicznie porad konsumenckich osobom dzwoniącym na oficjalny, dedykowany, ogólnodostępny numer, tj. infolinię konsumencką Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów powierzył prowadzenie Infolinii Fundacji na mocy zawartej między tymi podmiotami umowy. W ramach tej współpracy Fundacja udziela w formie infolinii bezpłatnie pomoc prawną konsumentom w sprawach dotyczących ochrony ich praw. Infolinia jest czynna pięć dni w tygodniu od godz. 8:00 do 18:00.

Do Pana obowiązków należą wyłącznie obowiązki określone w umowie, tj.:

• telefoniczne udzielanie porad prawnych konsumentom,
• komunikowanie nowych zagrożeń oraz łamania prawa konsumenckiego na rynku i powiadamianie Świadczeniobiorcy o podejrzeniu naruszania przez przedsiębiorcę zbiorowych interesów konsumentów lub stosowania niedozwolonych postanowień wzorców umownych,
• udział w organizowanych przez Fundację, UOKiK lub inne podmioty, szkoleniach oraz spotkaniach związanych ze świadczonymi usługami.

Udzielanie porad odbywa się w miejscu wybranym przez Pana, z wykorzystaniem infrastruktury informatycznej (serwery) i urządzeń (aparat telefoniczny) udostępnianych Panu przez Fundację.

Umowa gwarantuje Panu nieodpłatnie, należące do Fundacji, pomieszczenie dla udzielania przez Pana porad konsumenckich wraz z możliwością korzystania z wyposażenia technicznego, w tym z biurka, krzesła, komputera, drukarki, szaf do przechowywania dokumentów, niezbędnego oprogramowania i innych materiałów biurowych oraz z Internetu.

Cotygodniowo przedstawia Pan Fundacji proponowany przez siebie grafik, który następnie jest zatwierdzany przez koordynatora infolinii. Za każdą godzinę zegarową pracy przysługuje Panu wynagrodzenie w stałej wysokości 53 zł brutto, niezależnie od okoliczności (w tym m.in. od liczby odebranych połączeń i faktycznego czasu rozmów, prawidłowości udzielanych porad, czy zadowolenia konsumenta).

Rozlicza się Pan z Fundacją na podstawie wystawionej przez Pana faktury za dany miesiąc.

Udzielając porad prawnych, obowiązany jest Pan stosować się do wytycznych i procedur wskazanych Panu przez Fundację. Powyższe dotyczy zarówno sposobu prowadzenia rozmów z konsumentami (kultura wypowiedzi, dobór słownictwa, techniki radzenia sobie z rozmówcą), jak również merytorycznej treści porad (udzielanie porad zgodnie z obowiązującym stanem prawnym).

Udziela Pan porad prawnych wyłącznie konsumentom, tj. osobom fizycznym najczęściej pozostającym w konflikcie z przedsiębiorcą. Zgodnie z wytycznymi Fundacji nie udziela Pan porad prawnych innym osobom fizycznym i prawnym.

Pana praca nadzorowana oraz wspierana jest przez Fundację poprzez:

• managera infolinii, tj. osoby odpowiedzialnej za organizację pracy infolinii, zatwierdzającej grafiki, wydającej wszelkie wytyczne w zakresie między innymi kultury wypowiedzi, doboru słownictwa, techniki radzenia sobie z rozmówcą i sprawującej pieczę nad prawidłowym świadczeniem poradnictwa,
• działu informatycznego, rozwiązującego problemy techniczne, reagującego na awarie sprzętu czy infrastruktury informatycznej,
• kierownika prawnego (specjalistę), kontrolującego prawidłowość udzielanych przez Pana porad (aspekt merytoryczny).

Wskazana osoba przesłuchuje rozmowy, udziela pisemnych wskazówek i wytycznych. Za świadczone usługi w ramach zawartej z Fundacją Umowy zlecenia nie ponosi Pan odpowiedzialności wobec osób trzecich.

Należy podkreślić, że ponosi Pan odpowiedzialność wobec Fundacji za szkodę w granicach szkody rzeczywistej poniesionej przez Fundację i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego ona wynikła, analogicznie jak w relacji pracodawca-pracownik. Przepisy art. 114 - 122 k.p. stosuje się odpowiednio. Za jakość i rzetelność udzielanych porad na infolinii konsumenckiej wobec UOKiK oraz dzwoniących odpowiada Fundacja.

Uzupełnienie i doprecyzowanie zdarzenia przyszłego

Przychód z wynagrodzenia za wykonywanie porad konsumenckich, określonych w umowie łączącej Pana z Fundacją, ma podobny w swej istocie charakter prawny do przychodów, o których mowa w przepisach art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.). Ponieważ przedmiotowe wynagrodzenie nie wynika sensu stricte ze stosunku pracy, a taki z literalnego brzmienia ww. art. 12 ust. 1 należy odczytywać, nie może go Pan bezpośrednio wskazać. Podobnie art. 12 ust. 2-6 powołanej ustawy nie ma zastosowania.

Wynagrodzenie, które otrzyma Pan od Fundacji, za wykonywanie czynności na podstawie będącej przedmiotem wniosku umowy, będą stanowić przychody, o których mowa w art. 13 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Świadczone przez Pana usługi nie będą stanowić usług wymienionych w art. 113 ust. 13 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), gdyż nie będzie Pan świadczyć usług prawnych czy usług w zakresie doradztwa na rzecz Fundacji, a będzie Pan - działając na zlecenie Fundacji i w jej imieniu, zgodnie z obowiązującymi przepisami - udzielać porad konsumenckich osobom trzecim, w zakresie i zgodnie z wytycznymi Fundacji.

Pytanie

Czy usługi świadczone przez Pana w ramach zawartej z Fundacją umowy zlecenia, z postanowieniami umownymi zawartymi powyżej, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT)?

Pana stanowisko w sprawie

Jak wynika z treści art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570, ze zm.), zwanej dalej Ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (podatek), podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 1 Ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1.przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2.zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3.świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pojęcie świadczenia usług jest zatem szerokie. Należy jednak w tym miejscu podkreślić, iż usługą w rozumieniu Ustawy będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni odbiorca świadczenia odnoszący korzyść majątkową.

Dana czynność, w rozumieniu Ustawy, podlega zatem opodatkowaniu wyłącznie w sytuacji, gdy druga strona transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zgodnie z art. 15 ust. 3 pkt 3 Ustawy, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności: z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Jak wynika natomiast z art. 13 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.), za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się: przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej - z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.

Tym samym, dla ustalenia czy dana działalność ma charakter samodzielnej działalności, kluczowe są kryteria przedmiotowe, w tym m.in. czy usługodawca ponosi ryzyko gospodarcze w zw. ze świadczoną usługą.

Usługi świadczone przez zleceniobiorcę nie będą zatem podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jeżeli relacje tego zleceniobiorcy ze zleceniodawcą będą tożsame jak relacje w ramach stosunku pracy na linii pracownik-pracodawca. W takiej sytuacji zleceniobiorca nie będzie ponosił ryzyka ekonomicznego względem zleceniodawcy w związku z wykonywaniem usług wynikających z zawartej umowy.

W Pana ocenie, w odniesieniu do świadczonych przez Pana usług na rzecz Fundacji występuje wyżej opisana sytuacja, a to z powodu faktu, iż:

1)świadczy Pan usługi, korzystając z infrastruktury technicznej oraz urządzeń zapewnionych Panu przez Fundację,

2)Fundacja zapewnia Panu pomieszczenie wraz z wyposażeniem, w którym może Pan świadczyć usługi,

3)Fundacja kontroluje czas świadczenia usług, zatwierdzając cotygodniowo zaproponowany przez Pana grafik,

4)za świadczone usługi wskazane w Umowie otrzymuje Pan wynagrodzenie wyłącznie od Fundacji, co w konsekwencji stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu art. 13 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

5)przy świadczeniu usług obowiązany jest Pan stosować się do ustalonych przez Fundację procedur, wytycznych,

6)usługi wykonywane przez Pana są monitorowane oraz kontrolowane przez koordynatora Infolinii (kwestie jakości świadczenia przez Pana porad, organizacyjne), dział informatyczny (kwestie techniczne) oraz współpracującego z Fundacją specjalistę (monitorowanie porad pod kątem merytorycznym).

7)obowiązany jest Pan odbierać każde połączenie przychodzące na infolinii - jeżeli na infolinię dzwoni osoba uprawniona (konsument) to obowiązany jest Pan udzielić takiej osobie porady prawnej konsumenckiej.

8)za świadczone usługi (w tym ich prawidłowość, jakość) nie ponosi Pan odpowiedzialności wobec osób trzecich.

Ponosi Pan odpowiedzialność wyłącznie wobec Fundacji na zasadach analogicznych, jak pracownik wobec pracodawcy (w zakresie odpowiedzialności za wykonane usługi Umowa odsyła do przepisów ustawy kodeks pracy). Odpowiedzialność wobec osób trzecich (konsumentów, UOKiK) ponosi wyłącznie Fundacja.

Mając na względzie powyższe, w związku z faktem, iż w przedmiotowej sprawie spełnione zostały wymogi z art. 15 ust. 3 pkt 3 Ustawy, świadczenie zgodnie z Umową przez Pana usług na rzecz Fundacji nie może być uznane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą. Podkreślić należy, że w związku z faktem, iż nie ponosi Pan ryzyka ekonomicznego, gospodarczego w związku ze świadczonymi usługami, odpowiedzialność wobec osób trzecich ponosi Fundacja, oraz w związku z tym, iż łączą Pana z Fundacją więzy prawne w zakresie warunków świadczenia usług oraz wynagrodzenia, stosunek prawny Pana z Fundacją ma charakter analogiczny jak w przypadku stosunku pracy.

Konstatując, usługi świadczone przez Pana w ramach zawartej z Fundacją Umowy w Pana ocenie nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Za świadczone usługi powinien Pan wystawiać rachunek bez podatku VAT.

Poniżej wymienia Pan sygnatury dotychczas wydanych, indywidualnych interpretacji podatkowych, dotyczących podobnych stanów faktycznych, potwierdzających Pana stanowisko w przedmiotowej sprawie.

1.0115-KDIT1-1.4012.99.2019.1.IK z 5 kwietnia 2019 roku,

2.ILPP1/4512-1-250/16-4/HW z 21 czerwca 2016 roku,

3.ITPP1/4512-1339/15-2/BS z 11 lutego 2016 roku,

4.0115-KDIT1-1.4012.70.2018.1.AJ z 27 marca 2018 roku,

5.0113-KDIPT1-1.4012.677.2018.2.AK z 6 listopada 2018 roku,

6.ILPP1/4512-1-99/15-5/MK z 7 maja 2015 roku,

7.IPPP1/443-1168/14-2/AW z 4 listopada 2014 roku,

8.IPPP3/443-1139/13-3/JK z 31 grudnia 2013 roku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy:

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy. Należy jednak zaznaczyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Należy przy tym podkreślić, że nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług podlega opodatkowaniu. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika. Warunkiem bowiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie musi ona być zrealizowana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, będzie podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

pod pojęciem działalności gospodarczej rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie art. 15 ust. 3 ustawy:

za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:

1) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;

2) (uchylony)

3) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

W myśl art. 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się:

1) (uchylony)

2) przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, przychody z tytułu udziału w badaniach i eksperymentach prowadzonych przez podmioty tworzące system szkolnictwa wyższego i nauki, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych;

3) przychody z działalności duchownych, osiągane z innego tytułu niż umowa o pracę;

4) przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi;

5) przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7;

6) przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9;

7) przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych;

7a) przychody otrzymywane przez członków Rady Mediów Narodowych;

   8) przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:

a) osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,

b) właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością,

c) przedsiębiorstwa w spadku

- z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9;

9) przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

Pojęcie działalności gospodarczej zdefiniowane zostało również w drugim akapicie art. 9 (1) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 11 grudnia 2006, Nr 347, str. 1, ze zm.) zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE:

„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

W akapicie pierwszym, artykuł 9 (1) Dyrektywy 2006/112/WE wskazano, że:

„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

W myśl art. 10 Dyrektywy 2006/112/WE:

warunek, o którym mowa w art. 9 ust. 1, przewidujący, że działalność gospodarcza jest prowadzona samodzielnie wyklucza opodatkowanie VAT pracowników i innych osób, o ile są one związane z pracodawcą umową o pracę lub jakimikolwiek innymi więzami prawnymi tworzącymi stosunek prawny między pracodawcą a pracownikiem w zakresie warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniach sprecyzował, że za samodzielną nie będzie mogła być uznana działalność gospodarcza, która wykonywana jest przy wykorzystaniu infrastruktury i organizacji wewnętrznej podmiotu, na rzecz którego jest prowadzona, nie powoduje żadnego ryzyka ekonomicznego po stronie usługodawcy a nadto nie powoduje odpowiedzialności usługodawcy wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością (orzeczenia w sprawie C-202/90 Ayuntamiento de Sevilla a Recandadores de Tributos de las Zonas primera y Segunda, C-235/85 pomiędzy Komisją Europejską a Królestwem Holandii).

Z opisu sprawy wynika, że jest Pan zarejestrowanym podatnikiem VAT. Przedmiotem Pana działalności jest działalność prawnicza. Jako zleceniobiorca zawarł Pan z Fundacją umowę zlecenie. Na mocy zawartej umowy zobowiązał się Pan za wynagrodzeniem udzielać telefonicznie porad konsumenckich osobom dzwoniącym na oficjalny, dedykowany, ogólnodostępny numer, tj. infolinię konsumencką Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Udzielanie porad odbywa się w miejscu wybranym przez Pana, z wykorzystaniem infrastruktury informatycznej (serwery) i urządzeń (aparat telefoniczny) udostępnianych Panu przez Fundację. Umowa gwarantuje Panu nieodpłatnie, należące do Fundacji, pomieszczenie dla udzielania przez Pana porad konsumenckich wraz z możliwością korzystania z wyposażenia technicznego, w tym z biurka, krzesła, komputera, drukarki, szaf do przechowywania dokumentów, niezbędnego oprogramowania i innych materiałów biurowych oraz z Internetu. Rozlicza się Pan z Fundacją na podstawie wystawionej przez Pana faktury za dany miesiąc. Udzielając porad prawnych, obowiązany jest Pan stosować się do wytycznych i procedur wskazanych Panu przez Fundację. Należy podkreślić, że ponosi Pan odpowiedzialność wobec Fundacji za szkodę w granicach szkody rzeczywistej poniesionej przez Fundację i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego ona wynikła, analogicznie jak w relacji pracodawca-pracownik.

Pana wątpliwości dotyczą tego, czy usługi świadczone przez Pana w ramach zawartej z Fundacją umowy zlecenia, z postanowieniami umownymi zawartymi powyżej, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z cytowanego przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy wynika, że dla uznania, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług, istotne jest łączne spełnienie wszystkich elementów wymienionych w tym przepisie, tj. związanie zleceniobiorcy ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym a wykonującym zlecane czynności co do warunków:

• wykonywania tych czynności,
• wynagrodzenia oraz
• odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Użycie słowa „samodzielnie” w kontekście art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, wyklucza opodatkowanie pracowników i innych osób, o ile są one związane z pracodawcą przez umowę o pracę lub inny stosunek prawny tworzący więzi (stosunek podporządkowania) między pracodawcą a pracownikiem co do (w zakresie) warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.

Oznacza to, że przychody z tytułu wykonywanych czynności nie tylko powinny być wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz także spełnione muszą zostać pozostałe kryteria przedmiotowe określające m.in., czy działanie usługodawcy odbywa się na warunkach ryzyka gospodarczego, a tym samym kto ponosi odpowiedzialność za wykonane usługi. Nie stanowią bowiem samodzielnej działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, tylko i wyłącznie te czynności, gdy pomiędzy zlecającym ich wykonanie i wykonującym zlecone czynności istnieją więzy tworzące stosunek prawny w zakresie warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Odnośnie dwóch pierwszych warunków stwierdzić należy, że każdy w zasadzie stosunek prawny o charakterze odpłatnym istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, jest w jakimś sensie określony co do warunków wykonywania danych czynności oraz wynagrodzenia.

Nie będzie więc podatnikiem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług osoba, która w ramach podpisanej umowy, tworzyć będzie ze zlecającym więzi analogiczne ze stosunkiem pracy, nie ponosząc tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywanymi czynnościami. Tylko spełnienie wymogów wyłączających samodzielność działania poprzez zawarcie więzi prawnej między zleceniodawcą a zleceniobiorcą co do warunków wykonywania zleconych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich, pozwala jednocześnie wyłączyć wykonywane czynności z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze fakt, że w zasadzie każdy stosunek prawny o charakterze odpłatnym istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, określa wynagrodzenie oraz przynajmniej podstawowe warunki wykonywania czynności, należy uznać, że „odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich” jest kryterium kluczowym dla oceny charakteru prawno-podatkowego danego podmiotu. Jest to czynnik odróżniający na gruncie ustawy VAT prowadzenie działalności gospodarczej (przesłanki warunkującej status podatnika podatku VAT) od innego rodzaju aktywności zawodowej nie powodującej powstania podmiotowości prawno-podatkowej na gruncie ww. ustawy.

We wniosku wskazał Pan, że wynagrodzenie, które otrzyma Pan od Fundacji za wykonywanie czynności na podstawie będącej przedmiotem wniosku umowy, będzie stanowić przychody, o których mowa w art. 13 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

A zatem należy przeanalizować pozostałe warunki, o których mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy.

Zauważyć też należy, że sformułowanie w powołanym art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnoszące się do odpowiedzialności, należy rozumieć jako odpowiedzialność zleceniodawcy, w stosunku do osób trzecich, za czynności realizowane przez zleceniobiorcę w ramach wykonywania zlecenia. Tylko w takim przypadku ryzyko wykonania czynności zleconych przechodzi z faktycznego wykonawcy na osobę zlecającą ich wykonanie, co wyklucza samodzielny charakter działalności zleceniobiorcy. Tak bowiem rozumiana odpowiedzialność za wykonanie czynności wskazuje, kto ponosi ryzyko prowadzonej działalności, a tym samym wskazuje na wyłączenie ze sfery samodzielności (i z grona podatników podatku od towarów i usług) tego podmiotu, który nie odpowiada za efekt wykonywanej pracy wobec osób trzecich.

O wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług można zatem mówić w przypadku, gdy zleceniobiorcę będą łączyć ze zleceniodawcą więzi analogiczne jak w przypadku stosunku pracy, jako że nie będzie on ponosił ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywaniem czynności, będących przedmiotem wskazanych umów, a odpowiedzialność za te czynności w stosunku do osób trzecich będzie bezwzględnie ponosił zlecający. Oznacza to, że z treści zawartych umów wynikać winno zobowiązanie, które w swej istocie kładzie na zlecającego odpowiedzialność, zamiast na zleceniobiorcę, podobnie jak ma to miejsce w przypadku stosunku pracy.

Powyższe oznacza, że jeżeli analiza umowy cywilnoprawnej (stosunku prawnego) pomiędzy zleceniobiorcą – Panem a zleceniodawcą – Fundacją wykaże, że spełnione są wszystkie trzy warunki to nie można uznać Pana za podatnika VAT. Jednocześnie brak spełnienia któregokolwiek warunku oznacza, że występuje Pan w charakterze podatnika VAT.

Warunek pierwszy - warunki wykonywania czynności. Należy uznać, że co do zasady w istotę typowej umowy zlecenia, której przedmiotem jest udzielanie porad konsumenckich, wpisane jest wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego - w niniejszej sprawie Fundacji.

W tym kontekście należy zauważyć, że wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego powoduje, że zleceniobiorca nie ponosi również w tym zakresie ryzyka ekonomicznego (co ma ścisły związek z tym jak kształtuje się wynagrodzenie - warunek drugi).

Warunek drugi - wynagrodzenie. Zakładając, że umowa przewiduje, że zleceniobiorca korzysta z infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego (spełniony warunek pierwszy), ustalenie, że warunek drugi jest spełniony, w praktyce sprowadza się do weryfikacji czy umowa przewiduje stałe wynagrodzenie. Jeżeli umowa przewiduje stałe wynagrodzenie nie można mówić o ponoszeniu ryzyka ekonomicznego przez zleceniobiorcę.

Warunek trzeci - odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich. Warunek będzie spełniony jeżeli zgodnie z umową odpowiedzialność jest po stronie zlecającego, a nie po stronie faktycznego wykonawcy - zleceniobiorcy, co wyklucza samodzielny charakter jego działalności. Warunek będzie także spełniony gdy dana umowa nie przewiduje (nie wprowadza) takiej odpowiedzialności.

Mając powyższe na uwadze, na gruncie powołanych przepisów należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku, świadczenie przez Pana usług polegających na udzielaniu porad konsumenckich, nie mieści się w definicji działalności gospodarczej określonej w ustawie o podatku od towarów i usług, a tym samym nie będzie Pan z tego tytułu podatnikiem zobowiązanym do rozliczania tego podatku.

W rozpatrywanej sprawie, zgodnie z zawartą z Fundacją umową zlecenia działając jako zleceniobiorca korzysta Pan z infrastruktury informatycznej (serwery) i urządzeń (aparat telefoniczny) udostępnianych Panu przez Fundację. Umowa gwarantuje Panu nieodpłatnie, należące do Fundacji, pomieszczenie dla udzielania przez Pana porad konsumenckich wraz z możliwością korzystania z wyposażenia technicznego, w tym z biurka, krzesła, komputera, drukarki, szaf do przechowywania dokumentów, niezbędnego oprogramowania i innych materiałów biurowych oraz z Internetu.

Zatem w analizowanej sprawie, do wykonywania czynności wynikających z umowy zlecenia wykorzystuje Pan lokal i infrastrukturę zapewnione przez Fundację.

Za każdą godzinę zegarową pracy przysługuje Panu wynagrodzenie w stałej wysokości 53 zł brutto, niezależnie od okoliczności (w tym m.in. od liczby odebranych połączeń i faktycznego czasu rozmów, prawidłowości udzielanych porad, czy zadowolenia konsumenta). Rozlicza się Pan z Fundacją na podstawie wystawionej przez Pana faktury za dany miesiąc.

Ponadto, realizując umowę zlecenia nie ponosi Pan ryzyka gospodarczego i ekonomicznego, rozumianego jako możliwość wystąpienia takich zdarzeń, które mają w konsekwencji negatywny wpływ na wynik prowadzonej działalności gospodarczej lub niosą ze sobą niebezpieczeństwo poniesienia straty.

Do wykonywania czynności wynikających z umowy zlecenia wykorzystuje Pan lokal i infrastrukturę (sprzęt i materiały, zaplecze techniczne) zapewnione przez Fundację. Wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego powoduje, że nie ponosi Pan w tym zakresie ryzyka ekonomicznego. Za świadczone usługi (w tym ich prawidłowość, jakość) nie ponosi Pan odpowiedzialności wobec osób trzecich.

Powyższe wskazuje, że zawarcie opisanej we wniosku umowy zlecenia powoduje powstanie stosunku prawnego posiadającego cechy zbliżone do stosunku pracy, w ramach którego jest Pan związany ze zleceniodawcą (Fundacją) więzami prawnymi co do warunków wykonywania czynności, wynagrodzenia, a także odpowiedzialności zleceniodawcy wobec osób trzecich.

Wobec powyższego, przy spełnieniu wszystkich warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, wykonywane przez Pana czynności na rzecz Fundacji, tj. usługi poradnictwa konsumenckiego na podstawie umowy zlecenia, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym, otrzymane z tego tytułu wynagrodzenie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem, w analizowanej sprawie nie powstaje obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług od świadczonych na podstawie umów zlecenia usługi poradnictwa konsumenckiego.

Mając na uwadze opis sprawy oraz obowiązujące przepisy, należy stwierdzić, że z tytułu świadczenia usług poradnictwa konsumenckiego na podstawie umowy zlecenia, za które otrzymuje Pan od Fundacji wynagrodzenie, nie jest Pan zobowiązany do odprowadzenia podatku od towarów i usług.

Zatem Pana stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pana sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i musi się Pan zastosować do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).