Interpretacja indywidualna z dnia 7 lutego 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.821.2023.2.ICZ
Temat interpretacji
Opodatkowanie czynności wykonywanych na podstawie umowy cash poolingu.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
10 listopada 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 9 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w kwestii:
- czy w świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca jako Uczestnik niebędący Agentem (pool leaderem) z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu będzie wykonywał czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT;
- czy w świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca jako Uczestnik będący Agentem (pool leaderem) z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu będzie wykonywał czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy podatku od towarów i usług.
Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 22 stycznia 2024 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Spółka P., zwana dalej „Wnioskodawcą”, planuje skorzystać z usługi cash pooling świadczonej przez Bank mający siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwany dalej „Bankiem”, tj. z systemu zarządzania płynnością w formie limitów dziennych, zwanego dalej „Systemem”, na podstawie umowy, zwanej dalej „Umową”.
Informacje o działalności i strategii Wnioskodawcy: P. Sp. z o.o. wchodzi w skład Grupy kapitałowej P., która jest międzynarodową grupą specjalizującą się (….).
Prowadzone działania wspierają rozwój (…). Spółki wchodzące w skład Grupy P. zajmują się m.in. (…). Struktura Grupy P. jest zmienna ze względu na cykliczny zakup spółek, (…).
Stronami Umowy będą podmioty, które wraz z Wnioskodawcą, który możliwe, że będzie Agentem (pool leaderem), wchodzą w skład jednej grupy kapitałowej, zwani są dalej: „Uczestnikami”; są to oprócz Wnioskodawcy następujące podmioty: (…).
Łącznie Uczestnicy i Wnioskodawca zwani są również „Posiadaczami Rachunków”.
Przedmiotem Umowy będzie świadczenie przez Bank Uczestnikom, usługi zarządzania płynnością Grupy Kapitałowej, w formie Limitów Dziennych, mającej na celu ułatwienie Uczestnikom codziennego zarządzania środkami pieniężnymi - zwanej dalej „Usługą”.
Spółka przy tym przewiduje, że w związku ze strategią działalności Spółki, do Usługi będą przystępować nowe spółki z grupy, a inne spółki będą z Usługi występować, przy czym będą to wyłącznie polscy rezydenci podatkowi.
Usługa jest rozwiązaniem opartym na fizycznym zerowaniu sald (cash pool rzeczywisty), pozwalającym na kompleksowe zarządzanie wspólną płynnością grupy odrębnych podmiotów prawnych oraz na optymalizację efektu odsetkowego. Tytuł prawny rozliczeń dokonywanych pomiędzy poszczególnymi Uczestnikami i Agentem oparty będzie na poręczeniach ze skutkiem subrogacji.
Agent (pool leader) pełnić będzie wyłącznie funkcję koordynującą współpracę uczestników/stron umowy cash poolingu z Bankiem. Agent (pool leader) nie będzie otrzymywał żadnego wynagrodzenia za pełnienie funkcji Pool Leadera.
W ramach umowy cash poolingu Wnioskodawca jako Agent (pool leader) będzie wykonywał następujące czynności na rzecz wszystkich Uczestników umowy cash poolingu, tj.:
1) wyrażanie zgody w imieniu Posiadaczy Rachunków na zmianę lub zastąpienie treści załączników do Umowy,
2) podpisywanie, w imieniu Posiadaczy Rachunków, z Bankiem oraz z nowymi Uczestnikami Struktury, aneksu/ów do Umowy, na mocy którego/ych zostaną dokonane zmiany w Umowie, obejmujące w szczególności zmianę ustalonych Limitów Dziennych, pod warunkiem wyrażenia zgody przez Bank, oraz objęcie Rachunków tych podmiotów Usługą, zgodnie z czym Rachunki tych podmiotów będą włączone do Struktury Rachunków jako Rachunki Uczestników,
3) składanie w imieniu odpowiedniego Posiadacza Rachunku dyspozycji wyłączenia Rachunku ze Struktury Rachunków i/lub zamknięcia Rachunku ze Struktury Rachunków. Wyłączenie Rachunku ze Struktury Rachunków i/lub zamknięcie Rachunku ze Struktury Rachunków nastąpi za zgodą Banku i pod warunkiem wykonania przez odpowiedniego Posiadacza Rachunku zobowiązań wynikających z Umowy,
4) wyrażanie zgody w imieniu Posiadaczy Rachunków na zmianę i/lub uzgodnienie wysokości stawek oprocentowania od wzajemnych zobowiązań/ Bieżącej Kwoty Zobowiązania,
5) nadawanie pozostałym Uczestnikom oraz wskazanym przez siebie osobom uprawnień do dostępu do informacji na temat Struktury Rachunków,
6) zmienianie kwot Limitów Dziennych przyznanych do rachunków, pod warunkiem wyrażenia zgody przez Bank,
7) składanie oświadczenia o udzieleniu poręczenia, bądź zmiany jego wysokości przez Posiadacza Rachunku wobec Banku, wynikających z Umowy,
8) zawieranie w imieniu Posiadaczy Rachunków z Bankiem aneksu do Umowy, na mocy którego funkcjonowanie Usługi zostanie zawieszone na czas określony, oraz
9) reprezentowanie Posiadaczy Rachunków we wszystkich sprawach dotyczących Umowy oraz składania oświadczeń woli w związku z Umową. Agent (pool leader) nie będzie otrzymywał żadnego wynagrodzenia za pełnienie funkcji Pool Leadera.
W wyniku zawarcia umowy cash poolingu nie zostanie zawarta jakakolwiek dodatkowa umowa, regulująca relacje pomiędzy Wnioskodawcą jako Agentem (pool leaderem), a pozostałymi uczestnikami, ponieważ całokształt obowiązków Wnioskodawcy jako Agenta (pool leadera) będzie wynikał z umowy świadczenia usługi zarządzania płynnością w formie limitów dziennych (tj. Umowy). Pełnienie funkcji Agenta (pool leadera) nie wiąże się z prowadzeniem rozliczeń pomiędzy Wnioskodawcą i Uczestnikami. Usługi z zakresu rozliczeń będą wykonywane przez Bank, na zlecenie każdego z Uczestników Systemu (w tym Wnioskodawcy będącego Agentem (pool leaderem), poprzez obliczanie odsetek i obciążanie lub uznawanie ich Rachunków Głównych (w zależności od okoliczności), wszelkimi należnymi kwotami.
Wnioskodawca jako Uczestnik systemu cash poolingu nie będzie wykonywał jakichkolwiek czynności na potrzeby realizacji umowy cash poolingu, oraz w związku z wykonywaniem umowy cash poolingu. W ramach umowy cash poolingu Wnioskodawca jako Uczestnik umowy cash poolingu, upoważni wyłącznie Agenta (pool leadera) do wykonywania czynności administracyjnych związanych z realizacją umowy cash poolingu.
Ogólne warunki usługi
Dostęp do zasobów wspólnej płynności i limity dzienne
Przy realizowaniu płatności, Bank bierze pod uwagę łączne środki dostępne na wszystkich rachunkach objętych usługą, co oznacza, że środki zdeponowane na rachunkach włączonych do systemu będą mogły być wykorzystane przez inne podmioty mające niedobory finansowe, przy czym poszczególnym spółkom przyznawane są limity maksymalnego zadłużenia na rachunkach (tzw. limity dzienne).
Operacje zerowania sald
Na koniec każdego dnia roboczego salda na rachunkach uczestniczących są sprowadzane do zera. Operacje zerowania sald wykonywane są w pełni automatycznie, jako ostatnie operacje w ciągu dnia roboczego. Zerowanie sald odbywa się za pośrednictwem technicznego rachunku bankowego. Na początku każdego kolejnego dnia roboczego wykonywane są transfery odwrotne. Po wykonaniu porannych transferów odwrotnych, salda rachunków poszczególnych spółek są takie, jak przed operacjami wykonywanymi w ramach systemu w poprzednim dniu.
Mechanizm naliczania i rozliczania odsetek
Bank może naliczać i księgować odsetki wewnątrzgrupowe. Proces jest w pełni automatyczny. Istnieje możliwość różnicowania wysokości odsetek dla poszczególnych podmiotów i elastycznego dostosowania ich do oczekiwań Wnioskodawcy.
Poręczenia
Każdy Uczestnik nieodwołalnie poręcza względem Banku spłatę wszystkich Limitów Dziennych do wysokości kwoty poręczenia, wskazanej odrębnie dla każdego Posiadacza Rachunku oraz Agenta w Załączniku do Umowy; oraz spłatę należnych odsetek od wszystkich Limitów Dziennych do wysokości nie przekraczającej 10% kwoty poręczenia danego Uczestnika.
Szczegółowe zasady funkcjonowania usługi
Dla każdego z Uczestników, na podstawie odrębnych umów. Bank otwiera i prowadzi Rachunki w polskich złotych (PLN), które zostają objęte Usługą odpowiednio jako Rachunki Uczestników, Rachunki Konsolidowane, Rachunek Główny i Główny Rachunek Płynności, z czego Rachunki Uczestników i Rachunek Główny zostaną włączone do Struktury Rachunków.
Limit dzienny
Każdemu Rachunkowi, który jest włączony w Strukturę Rachunków, Bank przyznaje indywidualnie Limit Dzienny. Limit Dzienny ma charakter odnawialny, tzn. zaksięgowanie przez Bank środków pieniężnych na Rachunku, do którego został przyznany dany Limit Dzienny, powoduje spłatę całości lub części wykorzystanego Limitu Dziennego i tym samym odnowienie jego całości lub części, z zastrzeżeniem, że Spłata wykorzystanego indywidualnego Limitu Dziennego zrealizowana w ramach Umowy, nie powoduje odnowienia jego części lub całości w dniu jego spłaty.
Limit Dzienny może być wykorzystywany wyłącznie w formie Zleceń Płatniczych realizowanych przez Bank na zlecenie Uczestnika.
Wykorzystany Limit Dzienny musi być spłacony w całości najpóźniej do końca Dnia Funkcjonowania Usługi, w którym nastąpiło jego wykorzystanie. Bank zaliczy środki pieniężne zaksięgowane na Rachunku, do którego przyznany Limit Dzienny został wykorzystany, w pierwszej kolejności na spłatę tego Limitu Dziennego.
Limit Dzienny niespłacony w terminie, staje się natychmiast wymagalny. W takiej sytuacji, zgodnie z art. 518 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz.U. 2023.1610 ze zm.), zwanej dalej „KC”, następuje rozpoczęcie procesu subrogacji.
Zgodnie z procesem subrogacji, o którym mowa w zdaniu poprzednim: 1) każdy Posiadacz Rachunku zgadza się na spłatę długu Agenta (pool leadera) lub innego Posiadacza Rachunku w postaci niespłaconego Limitu Dziennego, a także wyraża zgodę na spłatę swojego długu w postaci niespłaconego Limitu Dziennego przez Agenta (pool leadera) lub innego Posiadacza Rachunku, oraz nieodwołalnie upoważnia Bank do obciążania jednego lub wszystkich rachunków prowadzonych w Banku na rzecz Posiadacza Rachunku, celem spłaty długu Agenta (pool leadera) lub innego Posiadacza Rachunku powstałego na skutek wykorzystania przyznanego Agentowi lub innemu Posiadaczowi Rachunku Limitu Dziennego, 2) Agent (pool leader) wyraża zgodę na spłatę swojego długu w postaci niespłaconego Limitu Dziennego, przez każdego Posiadacza Rachunku indywidualnie lub przez wszystkich Posiadaczy Rachunków łącznie, oraz nieodwołalnie upoważnia Bank do obciążania Rachunku Głównego, celem spłaty długów któregokolwiek oraz wszystkich Posiadaczy Rachunków z tytułu wykorzystania przyznanego każdemu z nich Limitu Dziennego.
Zgodnie z treścią art. 518 KC, każdy Posiadacz Rachunku lub Agent (pool leader), działający jako osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty i staje się w ramach Umowy Spłacającym Uczestnikiem Usługi.
Funkcjonowanie usługi
Każdego Dnia Funkcjonowania Usługi, każdy Uczestnik ma prawo do wykonywania Zleceń Płatniczych w ciężar swojego Rachunku, pod warunkiem, że w wyniku realizacji takiego zlecenia: 1) kwota Zlecenia Płatniczego nie będzie wyższa niż łączna kwota dostępnych środków pieniężnych liczona jako suma (w rozumieniu matematycznym) Sald Dostępnych na Rachunkach, oraz, 2) realizacja Zlecenia Płatniczego w ciężar Rachunku nie spowoduje przekroczenia Limitu Dziennego, Wspólnego Limitu Dziennego i Limitu Kredytowego, przypisanych do danego Rachunku.
Każdego Dnia Funkcjonowania Usługi, Bank, w określonych w Umowie godzinach, dokona ustalenia wysokości sald Rachunków włączonych do Struktury Rachunków oraz wykona operacje spłaty Limitów Dziennych, zgodnie z opisem oraz w trybie i w kolejności określonej w Umowie.
W przypadku, gdy którykolwiek z Uczestników nie spłaci wykorzystanego Limitu Dziennego w terminie, wówczas na mocy procesu subrogacji, oraz operacji, o których mowa w akapicie powyżej, 1) każdy Spłacający Uczestnik Usługi, którego Rachunek zostanie obciążony w opisany wyżej sposób, z mocy prawa nabędzie wierzytelność Banku wobec Uczestnika, którego wykorzystany Limit Dzienny nie został spłacony w terminie, do wysokości obciążenia Rachunku Spłacającego Uczestnika Usługi, 2) zobowiązanie (dług) Uczestnika z tytułu wykorzystanego Limitu Dziennego wobec Banku, zostanie zastąpione zobowiązaniem (długiem) tego Uczestnika wobec Spłacającego Uczestnika Usługi, 3) kwota zobowiązania (długu) Uczestnika Usługi wobec Spłacającego Uczestnika Usługi zostanie obciążona odsetkami stosownie do stawki oprocentowania wskazanej w Umowie. Odsetki te będą naliczane i płatne zgodnie z postanowieniami Umowy.
Uczestnik, którego zobowiązanie zostało nabyte przez Spłacającego Uczestnika Usługi, zobowiązany jest spełnić świadczenie objęte zobowiązaniem na każde żądanie Spłacającego Uczestnika Usługi, zaś w przypadku braku takiego żądania, Uczestnicy uzgodnią między sobą termin i sposób spłaty wzajemnych zobowiązań wynikających z Umowy.
Potrącanie wzajemnych zobowiązań
Uczestnicy zlecają Bankowi dokonywanie potrącenia wzajemnych zobowiązań wynikających z realizacji postanowień Umowy, Bank po potrąceniu będzie wyliczał każdego dnia: „Bieżącą Kwotę Zobowiązania”.
Każdy z Uczestników zleca Bankowi działanie w jego imieniu, w celu obliczania oraz rozliczania odsetek płatnych z tytułu Bieżącej Kwoty Zobowiązania, stosownie do stopy procentowej, o której mowa w Umowie.
Transakcje powrotne
W ramach Umowy, na początku każdego kolejnego Dnia Funkcjonowania Usługi Bank będzie realizował transakcje powrotne w stosunku do transakcji pierwotnych w trybie i w kolejności wskazanej w Umowie, na co Uczestnicy wyrażają zgodę.
Efektem wykonania przez Bank transakcji powrotnych w stosunku do transakcji pierwotnych powyżej będzie rozliczenie wzajemnych zobowiązań pomiędzy odpowiednimi Uczestnikami.
Każdy z Uczestników zleca Bankowi działanie w jego imieniu, w celu obliczania oraz rozliczania odsetek od wzajemnych zobowiązań stosownie do stopy procentowej, o której mowa w Umowie. W przypadku rozwiązania lub wypowiedzenia Umowy Bank dokona po raz ostatni transakcji powrotnych w Dniu Roboczym następującym po ostatnim dniu obowiązywania Umowy, z zastrzeżeniem, że jeżeli co najmniej jeden Uczestnik nie spłaci zobowiązań zaciągniętych w ramach udostępnionego Limitu Dziennego wraz z naliczonymi odsetkami od nich i innymi kwotami należnymi zgodnie z Umową do ostatniego dnia obowiązywania Umowy bądź do dnia, w którym Umowa została wypowiedziana, wówczas Bank nie zrealizuje transakcji powrotnych zgodnie z ustalonym harmonogramem. Bank ma prawo dokonać korekty ostatnich transakcji powrotnych, o których mowa powyżej, której skutkiem będzie anulowanie takich transakcji powrotnych, jeśli co najmniej jeden Uczestnik nie spłaci Limitu Dziennego wraz z naliczonymi odsetkami od niego i innymi kwotami należnymi zgodnie z Umową do ostatniego dnia obowiązywania Umowy lub do dnia wypowiedzenia Umowy.
Oprocentowanie i raporty
Od salda zadłużenia/Bieżącej Kwoty Zobowiązania każdego Posiadacza Rachunku oraz od salda zadłużenia/Bieżącej Kwoty Zobowiązania Agenta (pool leadera), powstałego z tytułu realizacji operacji, Bank nalicza odsetki, według stawki oprocentowania wskazanej w Umowie. Rozliczenie i zaksięgowanie odsetek od wzajemnych zobowiązań zostanie dokonane przez Bank pierwszego Dnia Roboczego kolejnego miesiąca w sposób wskazany w Umowie.
W piśmie uzupełniającym z 22 stycznia 2024 r. wyjaśnili Państwo co następuje:
1. W odpowiedzi na pytanie „czy Państwo w ramach opisanej Umowy Cash Poolingu Rzeczywistego, będą otrzymywać od pozostałych Uczestników jakiekolwiek wynagrodzenie (np. prowizję lub inna opłatę)?” wskazujemy, że w ramach opisanej Umowy Cash Poolingu Rzeczywistego, Spółka nie będzie otrzymywać od pozostałych Uczestników jakiegokolwiek wynagrodzenia (np. prowizji lub innej opłaty).
2. W odpowiedzi na pytanie „czy pomiędzy Państwem i pozostałymi Uczestnikami zostanie, w ramach przedstawionej struktury, zawarta odrębna, dodatkowa umowa, w zakresie której Uczestnicy wykonywaliby jakiekolwiek świadczenia związane z realizacją Umowy, czy Umowa przewiduje wynagrodzenie z tego tytułu?” wskazujemy, że pomiędzy Spółką i pozostałymi Uczestnikami nie zostanie, w ramach przedstawionej struktury, zawarta odrębna umowa ani dodatkowa umowa, w zakresie której Uczestnicy wykonywaliby jakiekolwiek świadczenia związane z realizacją Umowy oraz, że Umowa nie przewiduje wynagrodzenia z tego tytułu.
3. W odpowiedzi na pytanie „czy Państwo jako Uczestnik w ramach opisanego systemu cash poolingu będą zawierali z innymi Uczestnikami transakcje finansowe lub będą świadczyć na rzecz innych Uczestników jakiekolwiek usługi i czy z tego tytułu będą otrzymywać jakiekolwiek wynagrodzenie?” wskazujemy, że Spółka jako Uczestnik w ramach opisanego systemu cash poolingu nie będzie zawierała z innymi Uczestnikami transakcji finansowych ani nie będzie świadczyć na rzecz innych Uczestników jakiejkolwiek usługi i Spółka nie będzie z tego tytułu otrzymywać jakiegokolwiek wynagrodzenia.
4. W odpowiedzi na pytanie „czy Państwo w ramach przedstawionej struktury cash poolingu pełniąc funkcję tzw. Agenta (pool leadera), będą Państwo otrzymywać wynagrodzenie od Banku?” wskazujemy, że Spółka w ramach przedstawionej struktury cash poolingu pełniąc funkcję tzw. Agenta (pool leadera), nie będzie otrzymywać wynagrodzenia od Banku.
Pytania
1. Czy w świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca jako Uczestnik niebędący Agentem (pool leaderem) z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu będzie wykonywał czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT?
2. Czy w świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca jako Uczestnik będący Agentem (pool leaderem) z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu będzie wykonywał czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy podatku od towarów i usług?
Państwa stanowisko w sprawie
Ad. 1
Zdaniem Wnioskodawcy, wykonywane przez Wnioskodawcę, jako Uczestnika niebędącego Agentem (pool leaderem), w ramach struktury cash-poolingu czynności związane z uczestnictwem w systemie kompleksowego zarządzania płynnością finansową nie będą stanowić podlegających opodatkowaniu VAT usług w rozumieniu o podatku od towarów i usług.
Uzasadnienie stanowiska
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 o podatku od towarów i usług, opodarkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają:
1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów na terytorium kraju;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Zgodnie z powołanym przepisem czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług są odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z art. 7 ust. 1 o podatku od towarów i usług, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Zgodnie z powołanym przepisem z dostawą towarów mamy miejsce w przypadku gdy dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 o podatku od towarów i usług, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Definicja świadczenia usług na gruncie o podatku od towarów i usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej. Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy. Aby działanie podatnika mogło zostać uznane za świadczenie usług muszą być przy tym spełnione następujące warunki:
1. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
2. świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie). Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt analizowanej sprawy, należy wskazać, że umowa „cash- poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na jednym rachunku i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez niektóre z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy, poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach Uczestników to na rachunek Agenta (pool leadera) trafiają środki finansowe stanowiące nadwyżkę. Z uwagi na charakterystyczne cechy przedstawionego systemu należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie podmiotem świadczącym usługi będzie jedynie Bank, który będzie wykonywał czynności polegające na zapewnieniu funkcjonowania systemu, tj. obsłudze technicznej systemu, zapewnieniu infrastruktury informatycznej niezbędnej do jego funkcjonowania oraz dokonywaniu transferów pomiędzy Uczestnikami systemu, za które to czynności będzie otrzymywać wynagrodzenie (opłaty), natomiast Uczestnicy systemu będą beneficjentami usług świadczonych przez Bank.
Biorąc po uwagę powyższe należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę, jako Uczestnika niebędącego Agentem (pool leaderem), nie będą stanowiły odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 o podatku od towarów i usług. Uczestnicy systemu niebędący Agentem (pool leaderem) w związku z korzystaniem z usługi cash-poolingu nie będą wykonywać jakichkolwiek czynności, lecz czynności w ramach zawartej Umowy wykonuje Bank m.in. dokona on przesunięcia środków pieniężnych z Rachunku Uczestnika na rachunki Agenta (pool leadera), bądź z rachunków Agenta (pool leadera) na Rachunek Uczestnika, dodatkowo Bank dokona naliczenia odsetek przychodowych, bądź odsetek kosztowych Uczestnikowi w związku z uczestnictwem w systemie cash-poolingu. Z uwagi na powyższe Wnioskodawca jako Uczestnik niebędący Agentem (pool leaderem), nie będzie wykonywał jakichkolwiek czynności w związku realizacją Umowy. Wszelkie czynności w związku z realizacją Umowy będzie wykonywał Bank. Z uwagi na powyższe Wnioskodawca, jako Uczestnik niebędący Agentem (pool leaderem), nie będzie wykonywał jakichkolwiek czynności, które mogłyby stanowić świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług.
W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że Wnioskodawca, jako Uczestnik niebędący Agentem (pool leaderem), nie będzie świadczył w ramach Umowy jakichkolwiek usług, o których mowa w art. 8 o podatku od towarów i usług, na rzecz innych Uczestników systemu oraz nie będzie dokonywał nabycia usług, o których mowa w art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług, od innych Uczestników. Okoliczność uczestnictwa przez Wnioskodawcę jako Uczestnik niebędący Agentem (pool leaderem) w ramach systemu cash-poolingu nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu na gruncie o podatku od towarów i usług, tj. nie stanowi czynności, o której mowa w art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług.
W konsekwencji uczestnictwo przez Wnioskodawcę jako Uczestnik niebędący Agentem (pool leaderem) w systemie cash-poolingu nie będzie rodzić po Jego stronie obowiązku na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług.
Ad 2.
Zdaniem Wnioskodawcy: Wnioskodawca jako Uczestnik będący Agentem (pool leaderem) nie będzie wykonywał czynności stanowiących czynności podlegających opodatkowaniu VAT.
Uzasadnienie stanowiska
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:
1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów na terytorium kraju;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Na gruncie art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wskazano czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zgodnie z powołanym przepisem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Zgodnie z treścią wskazanych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, definicja świadczenia usług ma charakter uzupełniający definicję dostawy towarów i świadczy o powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług, czynności wykonywanych przez podmiot gospodarczy w wyniku prowadzonej działalności. Na bazie przytoczonych przepisów należy stwierdzić, że każda czynność, nie będąca dostawą towarów, polegająca na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania, stanowi usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.
Co istotne, aby świadczenie podlegało opodatkowaniu jako usługa, muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:
1. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
2. świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
Z uwagi na powyższe, aby daną czynność można było uznać za usługę podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a należnym świadczeniem wzajemnym. W ramach określonego stosunku prawnego, świadczeniodawca zobowiązuje się wykonać określoną usługę, otrzymując w zamian świadczenie wzajemne, jakim jest ustalone wynagrodzenie.
Przechodząc na grunt przedstawionego zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca zamierza zawrzeć z Bankiem Umowę, której stroną będzie Bank, zobowiązany do świadczenia usługi cash-poolingu w ramach Umowy oraz Wnioskodawca i pozostali Uczestnicy.
Świadczącym usługę cash-poolingu będzie Bank. Usługa cash-poolingu świadczona przez Bank stanowić będzie system zarządzania płynnością finansową Uczestników, oparty o zdefiniowaną w prawie cywilnym subrogację (art. 518 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz.U. 2023.1610 zezm.), czyli wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela, poprzez spłacenie cudzego długu. Umowa, na podstawie której Bank będzie świadczył usługę cash-poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi Uczestników korzystających ze wskazanego systemu.
Bank, wykonując czynności polegające na świadczeniu usługi cash-poolingu, poprzez obsługę techniczną, dostarczenie infrastruktury informatycznej, zapewnienie kompleksowej informacji o wzajemnych rozliczeniach Uczestników, obliczanie odsetek oraz dokonywanie codziennych transferów pomiędzy rachunkami Uczestników, za którą otrzyma wynagrodzenie od każdego Uczestnika, w tym również od Wnioskodawcy pełniącego rolę Agenta (pool leadera).
W związku z przystąpieniem do Umowy Wnioskodawca pełnić będzie, na podstawie zawartej Umowy w imieniu wszystkich Uczestników, funkcję Agenta (pool leadera). Wnioskodawca jako Agent (pool leader) wykonywać będzie następujące czynności:
1. wyrażanie zgody w imieniu Posiadaczy Rachunków na zmianę lub zastąpienie treści załączników do Umowy,
2. podpisywanie, w imieniu Posiadaczy Rachunków, z Bankiem oraz z nowymi Uczestnikami Struktury, aneksu/ów do Umowy, na mocy którego/ych zostaną dokonane zmiany w Umowie, obejmujące w szczególności zmianę ustalonych Limitów Dziennych, pod warunkiem wyrażenia zgody przez Bank, oraz objęcie Rachunków tych podmiotów Usługą, zgodnie z czym Rachunki tych podmiotów będą włączone do Struktury Rachunków jako Rachunki Uczestników,
3. składanie w imieniu odpowiedniego Posiadacza Rachunku dyspozycji wyłączenia Rachunku ze Struktury Rachunków i/lub zamknięcia Rachunku ze Struktury Rachunków. Wyłączenie Rachunku ze Struktury Rachunków i/lub zamknięcie Rachunku ze Struktury Rachunków nastąpi za zgodą Banku i pod warunkiem wykonania przez odpowiedniego Posiadacza Rachunku zobowiązań wynikających z Umowy,
4. wyrażanie zgody w imieniu Posiadaczy Rachunków na zmianę i/lub uzgodnienie wysokości stawek oprocentowania od wzajemnych zobowiązań/ Bieżącej Kwoty Zobowiązania,
5. nadawanie pozostałym Uczestnikom oraz wskazanym przez siebie osobom uprawnień do dostępu do informacji na temat Struktury Rachunków.
6. zmienianie kwot Limitów Dziennych przyznanych do rachunków, pod warunkiem wyrażenia zgody przez Bank,
7. składanie oświadczenia o udzieleniu poręczenia, bądź zmiany jego wysokości przez Posiadacza Rachunku wobec Banku, wynikających z Umowy,
8. zawieranie w imieniu Posiadaczy Rachunków z Bankiem aneksu do Umowy, na mocy którego funkcjonowanie Usługi zostanie zawieszone na czas określony, oraz
9. reprezentowanie Posiadaczy Rachunków we wszystkich sprawach dotyczących Umowy oraz składania oświadczeń woli w związku z Umową.
Agent (pool leader) nie będzie otrzymywał żadnego wynagrodzenia za pełnienie funkcji pool leadera. W związku z planowanym zawarciem Umowy na Wnioskodawcy jako Agencie (pool leaderze) spoczywać będą obowiązki reprezentowania wszystkich Uczestników przed Bankiem oraz koordynacji realizacji Umowy pomiędzy Bankiem a Uczestnikami. W wyniku zawarcia umowy cash poolingu nie zostanie zawarta jakakolwiek dodatkowa umowa, regulująca relacje pomiędzy Wnioskodawcą jako Agentem (pool leaderem), a pozostałymi uczestnikami, ponieważ całokształt obowiązków Wnioskodawcy jako Agenta (pool leadera) będzie wynikał z umowy świadczenia usługi zarządzania płynnością w formie limitów dziennych. Pełnienie funkcji Agenta (pool leadera) nie wiąże się z prowadzeniem rozliczeń pomiędzy Wnioskodawcą i Uczestnikami. Usługi z zakresu rozliczeń będą wykonywane przez Bank, na zlecenie każdego z Uczestników Systemu (w tym Wnioskodawcy będącego Agentem (pool leaderem), poprzez obliczanie odsetek i obciążanie lub uznawanie ich Rachunków Głównych (w zależności od okoliczności), wszelkimi należnymi kwotami. Czynności, które Agent (pool leader) podejmuje dokonywane są nieodpłatnie, ponieważ odsetki wypłacane na rzecz Agenta są mu należne tytułem uczestnictwa w strukturze jako uczestnik, na zasadach analogicznych do pozostałych Uczestników
Czynności wykonywane przez Wnioskodawcę jako Agenta (pool leadera) nie będą stanowiły świadczenia usług w ogóle, ponieważ planowane zawarcie Umowy z Bankiem, jest ściśle związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez wszystkich Uczestników (w tym Wnioskodawcy) i ma służyć lepszemu wykorzystaniu środków pieniężnych pomiędzy Uczestnikami.
Zdaniem Wnioskodawcy, w oparciu o przedstawione powyżej argumenty, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w związku z przystąpieniem do Umowy i pełnieniem roli Agenta (pool leadera), nie będą stanowiły czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że Wnioskodawca, jako Uczestnik będący Agentem (pool leaderem), nie będzie świadczył w ramach Umowy jakichkolwiek usług, o których mowa w art. 8 o podatku od towarów i usług.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które Państwo przedstawili we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”,
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które – stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy – rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT,
przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że
przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji.
Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).
Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.
W ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.
Należy zauważyć, iż świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.
W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.
Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług.
W myśl art. 8 ust. 2 ustawy,
za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:
1) użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2) nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Z powyższych zapisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:
- w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),
- w przypadku świadczenia usług - świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.
Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.
Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT,
podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu,
działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash poolingu. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana – umowa cash poolingu porównywana jest często z umową pożyczki. Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.
Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.
Usługa cash poolingu jest zatem usługą zazwyczaj wykonywaną przez bank. Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Należy pamiętać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi bowiem być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.
Państwa wątpliwości, w kwestii objętej pytaniami nr 1 i 2, dotyczą:
- czy w świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca jako Uczestnik niebędący Agentem (pool leaderem) z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu będzie wykonywał czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT;
- czy w świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca jako Uczestnik będący Agentem (pool leaderem) z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu będzie wykonywał czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy podatku od towarów i usług.
W tym miejscu wskazać należy, że wstąpienie w prawa wierzyciela, określone jako subrogacja ustawowa, uregulowane zostało w art. 518 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1610 ze zm.).
Zgodnie z art. 518 § 1 Kodeksu cywilnego,
osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty:
1) jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi;
2) jeżeli przysługuje jej prawo, przed którym spłacona wierzytelność ma pierwszeństwo zaspokojenia;
3) jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; zgoda dłużnika powinna być pod nieważnością wyrażona na piśmie;
4) jeżeli to przewidują przepisy szczególne.
Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu Cash poolingu należy zauważyć, że w niniejszej sprawie, w roli usługodawcy będzie występować Bank, który będzie obsługiwał umowę Cash poolingu. Strony ustaliły, że usługi z zakresu rozliczeń będą wykonywane przez Bank, na zlecenie każdego z Uczestników Systemu (w tym Państwa będącego Agentem (pool leaderem), poprzez obliczanie odsetek i obciążanie lub uznawanie ich Rachunków Głównych (w zależności od okoliczności), wszelkimi należnymi kwotami. Usługa jest rozwiązaniem opartym na fizycznym zerowaniu sald (cash pool rzeczywisty), pozwalającym na kompleksowe zarządzanie wspólną płynnością grupy odrębnych podmiotów prawnych oraz na optymalizację efektu odsetkowe go. Tytuł prawny rozliczeń dokonywanych pomiędzy poszczególnymi Uczestnikami i Agentem oparty będzie na poręczeniach ze skutkiem subrogacji.
Państwo jako Uczestnik w ramach opisanego systemu cash poolingu nie będą zawierali z innymi Uczestnikami transakcji finansowych ani nie będzie świadczyć na rzecz innych Uczestników jakiejkolwiek usługi i Spółka nie będzie z tego tytułu otrzymywać jakiegokolwiek wynagrodzenia.
Państwo jako Uczestnik systemu cash poolingu nie będą wykonywali jakichkolwiek czynności na potrzeby realizacji umowy cash poolingu, oraz w związku z wykonywaniem umowy cash poolingu. W ramach umowy cash poolingu Państwo jako Uczestnik umowy cash poolingu, upoważnią wyłącznie Agenta (pool leadera) do wykonywania czynności administracyjnych związanych z realizacją umowy cash poolingu.
Państwo jako Uczestnik w ramach opisanego systemu cash poolingu nie będą zawierali z innymi Uczestnikami transakcji finansowych ani nie będą świadczyć na rzecz innych Uczestników jakiejkolwiek usług i nie będą Państwo z tego tytułu otrzymywać jakiegokolwiek wynagrodzenia.
Wobec powyższego należy uznać, że w świetle opisanego zdarzenia przyszłego, Państwo, jako Uczestnik Systemu cash poolingu, nie będą wykonywać czynności polegających na odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy,
Zatem na podstawie umowy cash poolingu Państwo jako Uczestnik nie będą wykonywać czynności podlegających opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.
Państwa stanowisko, w kwestii objętej pytaniem nr 1, jest prawidłowe.
Dokonując oceny Państwa stanowiska w kwestii objętej pytaniem nr 2, należy stwierdzić, że jak wskazano w opisie sprawy Agent (pool leader) pełnić będzie wyłącznie funkcję koordynującą współpracę uczestników/stron umowy cash poolingu z Bankiem.
W ramach umowy cash poolingu Państwo jako Agent (pool leader) będą wykonywali następujące czynności na rzecz wszystkich Uczestników umowy cash poolingu, tj.:
- wyrażanie zgody w imieniu Posiadaczy Rachunków na zmianę lub zastąpienie treści załączników do Umowy,
- podpisywanie, w imieniu Posiadaczy Rachunków, z Bankiem oraz z nowymi Uczestnikami Struktury, aneksu/ów do Umowy, na mocy którego/ych zostaną dokonane zmiany w Umowie, obejmujące w szczególności zmianę ustalonych Limitów Dziennych, pod warunkiem wyrażenia zgody przez Bank, oraz objęcie Rachunków tych podmiotów Usługą, zgodnie z czym Rachunki tych podmiotów będą włączone do Struktury Rachunków jako Rachunki Uczestników,
- składanie w imieniu odpowiedniego Posiadacza Rachunku dyspozycji wyłączenia Rachunku ze Struktury Rachunków i/lub zamknięcia Rachunku ze Struktury Rachunków. Wyłączenie Rachunku ze Struktury Rachunków i/lub zamknięcie Rachunku ze Struktury Rachunków nastąpi za zgodą Banku i pod warunkiem wykonania przez odpowiedniego Posiadacza Rachunku zobowiązań wynikających z Umowy,
- wyrażanie zgody w imieniu Posiadaczy Rachunków na zmianę i/lub uzgodnienie wysokości stawek oprocentowania od wzajemnych zobowiązań/ Bieżącej Kwoty Zobowiązania,
- nadawanie pozostałym Uczestnikom oraz wskazanym przez siebie osobom uprawnień do dostępu do informacji na temat Struktury Rachunków,
- zmienianie kwot Limitów Dziennych przyznanych do rachunków, pod warunkiem wyrażenia zgody przez Bank,
- składanie oświadczenia o udzieleniu poręczenia, bądź zmiany jego wysokości przez Posiadacza Rachunku wobec Banku, wynikających z Umowy,
- zawieranie w imieniu Posiadaczy Rachunków z Bankiem aneksu do Umowy, na mocy którego funkcjonowanie Usługi zostanie zawieszone na czas określony, oraz
- reprezentowanie Posiadaczy Rachunków we wszystkich sprawach dotyczących Umowy oraz składania oświadczeń woli w związku z Umową. Agent (pool leader) nie będzie otrzymywał żadnego wynagrodzenia za pełnienie funkcji Pool Leadera.
W wyniku zawarcia umowy cash poolingu pełnienie funkcji Agenta (pool leadera) nie wiąże się z prowadzeniem rozliczeń pomiędzy Państwem i Uczestnikami. Państwo jako Agent nie będą otrzymywać od pozostałych Uczestników jakiegokolwiek wynagrodzenia.
Państwo w ramach przedstawionej struktury cash poolingu pełniąc funkcję tzw. Agenta (pool leadera), nie będą otrzymywać wynagrodzenia od Banku.
Wobec powyższego należy uznać, że w ramach Umowy cash pooling Państwo jako Agent będą się zajmować jedynie obsługą technicznych czynności dokonywanych w ramach cashpoolingu. Umowa cash poolingu nie przewiduje wynagrodzenia dla Państwa pełniącego rolę Agenta.
Tym samym Państwo jako Agent (pool leader) - przedmiotowego systemu cash poolingu nie będą świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, ponadto podejmowane przez Państwa jako Agenta czynności w ramach opisanej umowy nie będą stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż Państwa działalność gospodarcza.
Zatem na podstawie umowy cash poolingu Państwo jako Agent nie będą wykonywać czynności podlegających opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.
Państwa stanowisko, w kwestii objętej pytaniem nr 2, jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Z uwagi na indywidualny charakter interpretacji przepisów prawa podatkowego – zaznacza się, iż rozstrzygnięcie podjęte w niniejszej interpretacji indywidualnej dotyczy jedynie Państwa, natomiast interpretacja ta nie wywołuje skutków prawnych dla pozostałych Podmiotów uczestniczących w strukturze cash poolingu.
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym albo opisem zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.