Interpretacja indywidualna z dnia 2 lutego 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.639.2023.3.EB
Temat interpretacji
Podatek od towarów i usług w zakresie nieuznania sprzedaży działek za czynność wykonaną w ramach działalności gospodarczej oraz braku podlegania opodatkowaniu ww. czynności.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
28 listopada 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 27 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie nieuznania sprzedaży działek za czynność wykonaną w ramach działalności gospodarczej oraz braku podlegania opodatkowaniu ww. czynności (pytanie oznaczone wniosku nr 1). Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 17 stycznia 2024 r. (wpływ 22 stycznia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca zamierza sprzedać niezabudowane działki budowlane (dalej: działki) powstałe z podziału działki nr A (księga wieczysta (...)) (dalej: działka).
Wnioskodawca nie zajmuje się zawodowo sprzedażą nieruchomości. Wnioskodawca od kilkudziesięciu lat prowadzi gospodarstwo rolne, z tego tytułu od roku 2006 jest czynnym podatnikiem VAT. Wnioskodawca nie prowadzi innej działalności gospodarczej.
Przedmiotową działkę, Wnioskodawca nabył wraz z żoną do wspólności ustawowej na podstawie umowy darowizny od rodziców Wnioskodawcy w 1997 r. Wspólność ustawowa pomiędzy małżonkami nie ustała. Żona Wnioskodawcy nie prowadzi działalności gospodarczej, nie jest czynnym podatnikiem VAT.
Od dnia nabycia działka była uprawiana oraz wykorzystywana wyłącznie w gospodarstwie rolnym Wnioskodawcy posiadając status gruntu rolnego. Podczas nabycia grunt nie podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT, oraz Wnioskodawca nie miał prawa do odliczenia podatku VAT. Wnioskodawca wykorzystywał działkę jedynie jako pole uprawne w swoim gospodarstwie, zatem do dnia przejścia gospodarstwa na podatek VAT była wykorzystywana do działalności zwolnionej od podatku, od daty rejestracji w VAT do celów opodatkowanych związanych z produkcją rolną.
W roku 2022 Wnioskodawca otrzymał warunki zabudowy dla działki, zgodnie z którą na działce ustalono warunki zabudowy 15 budynków mieszkaniowych jednorodzinnych.
W roku 2023 Wnioskodawca wraz z żoną podzielili działkę i postanowili sprzedać część powstałych po wydzieleniu mniejszych działek. Podziału działki dokonali na własną rękę korzystając z pomocy profesjonalisty posiadającego odpowiednie uprawnienia.
Obecnie Wnioskodawca wraz z małżonką jest w posiadaniu działek o numerach A/1 do A/17 z czego działki A/9, oraz A/16 stanowią drogi wewnętrzne.
Działka nigdy nie była wynajmowana ani dzierżawiona. Wnioskodawca nie występował o wydanie zgody na wybudowanie przyłączy mediów. Wnioskodawca nie występował we własnym zakresie o miejscowy plan zagospodarowania terenu. Dla działek nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.
Wnioskodawca rozpoczął poszukiwanie nabywców na ww. działki. Do dnia dzisiejszego podpisano kilka umów przedwstępnych, jednak żadna działka nie została jeszcze zbyta. Wnioskodawca szuka klientów głównie poprzez wyspecjalizowaną firmę pośredniczącą (w celu ograniczenia ryzyk wynikających z braku doświadczenia oraz braku wiedzy niezbędnej do dokonania bezpiecznej transakcji sprzedaży).
Wnioskodawca nie podejmował i nie będzie podejmował żadnych działań wymagających zaangażowania własnych środków finansowych zmierzających do podniesienia wartość ww. działki (z wyjątkiem kosztów związanych z podziałem). Wnioskodawca nie podejmował ani nie będzie podejmował aktywnych działań marketingowych wykraczający poza zwykłe formy ogłoszenia w celu sprzedaży ww. działki. Wnioskodawca posiada inne działki, jednak ani w przeszłości nie dokonywał ich sprzedaży, ani nie planuje ich sprzedać w przyszłości.
Doprecyzowanie i uzupełnienie opisu sprawy
1) W dniu 13 stycznia 2022 r. Pana żona wystąpiła o wydanie warunków zabudowy dla działki o nr A. W odpowiedzi wydano decyzję o ustalenie warunków zabudowy dla przedsięwzięcia polegającego na budowie 14 budynków mieszkalnych jednorodzinnych. W dniu 27 września 2022 r. żona Pana wystąpiła do urzędu z wnioskiem o zmianę wydanej decyzji na 15 budynków mieszkalnych jednorodzinnych.
2) Lista umów:
a.Umowa przedwstępna z dnia (...)2023 r. dotycząca sprzedaży działki oznaczonej numerem A/5. Sprzedawca zobowiązał się do sprzedaży nieruchomości oraz udziału w drodze wewnętrznej, kupujący do zakupu. Sprzedawca otrzymał zadatek na poczet sprzedaży.
b.Umowa przedwstępna z dnia (...)2023 r. dotycząca sprzedaży działki oznaczonej numerem A/1. Sprzedawca zobowiązał się do sprzedaży nieruchomości oraz udziału w drodze wewnętrznej, kupujący do zakupu. Sprzedawca otrzymał zadatek na poczet sprzedaży.
c.Umowa przedwstępna z dnia (...)2023 r. dotycząca sprzedaży działki oznaczonej numerem A/6. Sprzedawca zobowiązał się do sprzedaży nieruchomości oraz udziału w drodze wewnętrznej, kupujący do zakupu. Sprzedawca otrzymał zadatek na poczet sprzedaży.
d.Umowa przedwstępna z dnia (...)2023 r. dotycząca sprzedaży działki oznaczonej numerem A/7. Sprzedawca zobowiązał się do sprzedaży nieruchomości oraz udziału w drodze wewnętrznej, kupujący do zakupu. Sprzedawca otrzymał zadatek na poczet sprzedaży.
e.Umowa przedwstępna z dnia (...)2023 r. dotycząca sprzedaży działki oznaczonej numerem A/10. Sprzedawca zobowiązał się do sprzedaży nieruchomości oraz udziału w drodze wewnętrznej, kupujący do zakupu. Sprzedawca otrzymał zadatek na poczet sprzedaży.
f.Umowa przedwstępna z dnia (...)2023 r. dotycząca sprzedaży działki oznaczonej numerem A/4. Sprzedawca zobowiązał się do sprzedaży nieruchomości oraz udziału w drodze wewnętrznej, kupujący do zakupu. Sprzedawca otrzymał zadatek na poczet sprzedaży.
3) Umowy nie przewidują udzielenia pełnomocnictwa, niemniej jednak na wniosek kupujących wydali Państwo:
a.Pełnomocnictwo (udzieliła go Pana żona) dla inwestora umożliwiające mu wystąpienie do Starostwa Powiatowego w celu wszczęcia postępowania administracyjnego w celu zatwierdzenia projektu budowlanego oraz wydania pozwolenia na budowę (dot. dziatki A/7).
b.Umowę użyczenia (zawarł Pan) dotyczącej działki A/10, umożliwiającą rozpoczęcie budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego. Umowa została zawarta na okres bezterminowy. Umowa przeniosła na biorącego w używanie koszty eksploatacji oraz zobowiązała do zwrotu w stanie niepogorszonym po upływie okresu użyczenia. Umowa nie przewiduje wynagrodzenia.
4)Wszystkie grunty wchodzące w skład działki nr A (podzielonej następnie na działki o numerach A/1, A/2, A/3, A/4, A/5, A/6, A/7, A/8, A/9, A/10, A/11, A/12, A/13, A/14, A/15, A/16, A/17) od dnia nabycia w drodze darowizny, tj. od 1997 r. były wykorzystywane przez Pana w gospodarstwie rolnym. Grunty były obsiewane kukurydzą, która następnie była wykorzystana na karmę dla zwierząt gospodarskich. Opisane wykorzystanie działek dotyczy każdej działki przeznaczonej do sprzedaży. Na chwilę obecną planuje Pan sprzedaż działek o numerach A/1, A/4, A/5, A/6, A/7, A/10. Najprawdopodobniej działki A/2 oraz A/8 zostaną w przyszłości przekazane drogą darowizny dla Państwa synów.
5)Do tej pory ani Pan, ani Pana żona, będąca współwłaścicielem działek nie wystąpiliście Państwo z wnioskiem o wyłączenie ich z produkcji rolniczej.
Ponadto na zadane w wezwaniu pytania udzielił Pan następujących odpowiedzi:
1) jakie konkretnie działki i ile wraz ze wskazaniem ich numerów ewidencyjnych mają być przedmiotem sprzedaży i których dotyczy pytanie nr 1 zadane we wniosku?
Planuje Pan sprzedać działki o numerach: A/1, A/4, A/5, A/6, A/7, A/10, oraz w przyszłości przekazać drogą darowizny dla synów działki A/2, A/8.
2) czy zaprzestał Pan wykorzystywania gruntów obejmujących działkę nr A, podzieloną w roku 2023 na mniejsze działki, do działalności rolniczej z tytułu, której jest Pan czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług? Jeśli tak, to kiedy dokładnie miało to miejsce (należy podać przybliżoną datę)?
Działka nr A (obecnie działki o numerach A/1-A/17) w roku 2023 była aktywnie wykorzystana w gospodarstwie. Obsadził Pan ją kukurydzą, która została zebrana jesienią roku 2023. Obecnie działki są bardzo mokre z uwagi na wysoki poziom wód. W przyszłości działki, które nie zostaną sprzedane, będą dalej wykorzystywane jako działki na uprawę kukurydzy z przeznaczeniem na paszę.
3) czy ww. grunt, stanowił/stanowi środek trwały w prowadzonej przez Pana działalności rolniczej, z tytułu której jest Pan czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT? Jeśli tak, to czy i kiedy został/zostanie wycofany z ewidencji środków trwałych i na podstawie jakiego dokumentu.
Działka nr A nie była wprowadzona do ewidencji środków trwałych, a co za tym idzie nie została z niej wycofana (na gospodarstwa rolne nie zostały nałożone obowiązki prowadzenia ewidencji środków trwałych)
4) czy wycofał/wycofa Pan ww. grunt z prowadzonej działalności rolnej, z tytułu której jest Pan czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT, do majątku prywatnego? Jeśli tak, to:
a) kiedy miało/będzie miało to miejsce (należy podać datę lub przybliżoną datę w przyszłości);
b) czy w związku z wycofaniem gruntu z prowadzonej działalności rolniczej, z tytułu której jest Pan czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT, do majątku prywatnego, był/będzie Pan zobowiązany do wykazania i odprowadzenia podatku VAT? Jeśli nie, to należy wskazać dokładnie dlaczego;
c) na podstawie jakiego dokumentu (czynności prawnej) ww. grunt został/zostanie przekazany do Państwa majątku prywatnego?
d) w jaki dokładnie sposób wykorzystywali/będą Państwo wykorzystywali ww. grunt, od dnia wycofania gruntu z prowadzonej działalności rolniczej, z tytułu której jest Pan czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT, do majątku prywatnego? Informacji proszę udzielić odrębnie dla Pana oraz Pana żony.
Po dokonaniu zbiorów kukurydzywycofał Pan z działalności rolniczej działki A/1, A/4, A/5, A/6, A/7, A/10 (te objęte sprzedażą) i przekazał je Pan na cele osobiste. Operacja nie wywołała obowiązku naliczenia i odprowadzenia podatku VAT, z uwagi na brak prawa do obliczenia podatku naliczonego przy jej nabyciu. O przekazaniu gruntu na cele osobiste świadczą same okoliczności. Po wycofaniu działek z działalności rolniczej będą one leżeć odłogiem aż do dnia sprzedaży. Pozostałe działki będą dalej wykorzystywane w działalności. Z uwagi na wspólnotę małżeńską u żony odpowiedź na pytanie jest tożsama z tą różnicą, że wycofanie udziału Pana żony nie podlegało pod opodatkowanie podatkiem VAT również dlatego, że nie jest czynnym podatnikiem VAT, oraz Pana żona nie będzie wykorzystywała niesprzedanych działek – będzie je Pan wykorzystywał w swoim gospodarstwie.
5) czy udział należący do Pana żony był również wykorzystywany przez Pana w prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej, jeśli tak to w jaki sposób i na jakiej podstawie?
Udział żony w gruncie był również wykorzystywany w Pana gospodarstwie rolnym na podstawie współwłasności małżeńskiej. Działka rokrocznie była obsiewana kukurydzą przeznaczaną na karmę dla zwierząt gospodarskich.
6) czy Pan wykorzystywał w swojej działalności gospodarczej całą działkę nr A, jeśli nie to należy dokładnie tę kwestę wyjaśnić (kto, jaką część i w jaki sposób wykorzystywał)?
Wykorzystywał Pan całą działkę nr A na potrzeby gospodarstwa.
7) czy grunty obejmujące działki będące przedmiotem sprzedaży były/są/będą przez Pana udostępniane osobom trzecim na podstawie umowy najmu/dzierżawy/użyczenia? Jeśli tak, prosimy o wskazanie:
a) w jakich okresach i komu (jakiemu podmiotowi);
b) na podstawie jakiej umowy;
c) czy były/są/będą to umowy odpłatne.
Odpowiedzi należy udzielić odrębnie dla każdej działki mającej być przedmiotem sprzedaży.
Działka A/1 nie zostanie przekazana osobom trzecim na podstawie umowy najmu/dzierżawy/użyczenia.
Działka A/4 nie zostanie przekazana osobom trzecim na podstawie umowy najmu/dzierżawy/użyczenia.
Działka A/5 nie zostanie przekazana osobom trzecim na podstawie umowy najmu/dzierżawy/użyczenia.
Działka A/6 nie zostanie przekazana osobom trzecim na podstawie umowy najmu/dzierżawy/użyczenia.
Działka A/7 nie zostanie przekazana osobom trzecim na podstawie umowy najmu/dzierżawy/użyczenia.
Działka A/10 została przekazana na podstawie umowy użyczenia. Umowę zawarł Pan z osobą, która nabędzie działkę. Umowa nieodpłatna zawarta na czas nieokreślony.
8) czy z przedmiotowych działek dokonywane były/są/będą przez Pana zbiory i dostawy (sprzedaż) produktów rolnych? Czy przeznaczał Pan produkty rolne z ww. działek wyłącznie na własne potrzeby? Jeśli dokonywał Pan sprzedaży produktów, to czy sprzedaż ta była opodatkowana podatkiem od towarów i usług? Informacji należy udzielić odrębnie do każdej działki mającej być przedmiotem sprzedaży.
Z działki nr A (ani powstałych z niej działek od nr A/1 do A/17) nigdy nie dokonywał Pan dostawy produktów rolnych. Zbiory przeznaczał Pan na potrzeby gospodarstwa (pokarm dla zwierząt).
9) jakich konkretnie czynności dokonał/dokona Pan (jakie poniósł Pan nakłady) do momentu sprzedaży działek w celu przygotowania przedmiotowych działek do sprzedaży (np.: uzbrojenie działek w przyłącza lub wystąpienie z wnioskiem o dokonanie przyłączy, ogrodzenie, uzyskanie decyzji o wyłączeniu gruntów z produkcji rolnej, wystąpienie o warunki zabudowy, utwardzenie drogi, inne działania zmierzające do zwiększenia wartości bądź atrakcyjności działek, zamieszczenie ogłoszeń o sprzedaży w środkach masowego przekazu, tj. w sieci internetowej, prasie, radiu lub telewizji, inne działania marketingowe itp.)? Jeśli tak, to prosimy wskazać jakie to były/będą nakłady? Informacji należy udzielić dla każdej działki oddzielnie mającej być przedmiotem sprzedaży.
Do tej pory dokonał Pan jedynie podziału działek oraz wystąpił z wnioskiem o wydanie warunków zabudowy w celu uprawdopodobnienia możliwości budowlanych działek. Oprócz tego nie wykonał Pan żadnych czynności zmierzających do zwiększenia ich wartości. Dla żadnej z przedmiotowych działek nie poniesiono też znacznych nakładów – jedynie te niezbędne do dokonania podziału – wynagrodzenie osoby, która go dokonała, opłaty skarbowe, opłaty za mapy itp. Koszty dotyczyły jeszcze całej dużej działki nr A. Nie poniesiono nakładów na reklamę. Umowy przedwstępne zostały podpisane:
Działka A/1 – umowa została podpisana przez Pana żonę we własnym zakresie (sama Pana żona ją przygotowała). Klient zgłosił się sam, nie skorzystano z pomocy pośrednika.
Działka A/4 – klienta znalazł pośrednik, umowę przygotował pośrednik. Wynagrodzenie, które otrzyma zostanie wypłacone na podstawie zawartej z nim umowy.
Działka A/5 – umowa została podpisana przez Pana żonę, która we własnym zakresie ją przygotowała). Klient zgłosił się sam, nie skorzystano z pomocy pośrednika.
Działka A/6 – umowa została podpisana przez Pana żonę, która we własnym zakresie ją przygotowała). Klient zgłosił się sam, nie skorzystano z pomocy pośrednika.
Działka A/7 – umowa została podpisana przez Pana żonę we własnym zakresie Klient zgłosił się sam, nie skorzystano z pomocy pośrednika. Klient wystąpił o własne warunki zabudowy.
Działka A/10 – klienta znalazł pośrednik, umowę przygotował pośrednik. Wynagrodzenie, które otrzyma, zostanie wypłacone na podstawie zawartej z nim umowy. Klient wystąpił o własne warunki zabudowy.
10) w związku z informacją o zawarciu kilku umów przedwstępnych, prosimy o informację:
a) czy strona kupująca na działkach dokonywała/dokona inwestycji infrastrukturalnych, które zwiększyły/zwiększą ich atrakcyjność jak np.: uzbrojenie terenu w media, ogrodzenie, budowa lub utwardzenie drogi? Jeżeli tak, to należy wskazać jakich inwestycji dokonała/dokona? Informacji należy udzielić odrębnie dla każdej działki mającej być przedmiotem sprzedaży;
b) w odniesieniu do sprzedaży, których dokładnie działek podpisano umowy przedwstępne sprzedaży?
Na dzień dzisiejszy zostało podpisanych 6 umów przedwstępnych:
a. Umowa przedwstępna z (...)2023 r. dotycząca sprzedaży działki oznaczonej numerem A/5. Do dnia dzisiejszego nie zostały poniesione jakiekolwiek nakłady przez kupującego.
b. Umowa przedwstępna z (...)2023 r. dotycząca sprzedaży działki oznaczonej numerem A/1. Do dnia dzisiejszego nie zostały poniesione jakiekolwiek nakłady przez kupującego.
c. Umowa przedwstępna z (...)2023 r. dotycząca sprzedaży działki oznaczonej numerem A/6. Do dnia dzisiejszego nie zostały poniesione jakiekolwiek nakłady przez kupującego.
d. Umowa przedwstępna z (...)2023 r. dotycząca sprzedaży działki oznaczonej numerem A/7. Do dnia dzisiejszego nie zostały poniesione jakiekolwiek nakłady przez kupującego.
e. Umowa przedwstępna z (...)2023 r. dotycząca sprzedaży działki oznaczonej numerem A/10. Do dnia dzisiejszego nie zostały poniesione jakiekolwiek nakłady przez kupującego.
f. Umowa przedwstępna z (...)2023 r. dotycząca sprzedaży działki oznaczonej numerem A/4. Do dnia dzisiejszego nie zostały poniesione jakiekolwiek nakłady przez kupującego.
11) czy została/zostanie zawarta umowa dzierżawy/najmu/użyczenia z przyszłym (przyszłymi) nabywcą (nabywcami) działek? Jeśli tak, to:
a) czy obowiązuje/będzie obowiązywała do dnia zawarcia umowy ostatecznej umowy sprzedaży? Informacji należy udzielić odrębnie do każdej działki mającej być przedmiotem sprzedaży;
b) czy była to czynność odpłatna?
c) na jaki cel działka/działki oddane była/były w najem, dzierżawę, użyczenie?
d) kto był/jest stroną zawartej umowy (tylko Pan, tylko Pana żona, czy oboje)?
e) czy czynsz z tytułu dzierżawy/najmu gruntu był dokumentowany fakturami wystawionymi przez Pana, czy przez Pana żonę? Jeśli tylko przez jedno z Państwa, należy wyjaśnić dlaczego;
f) czy rozliczenia podatku należnego z tytułu dzierżawy/najmu gruntu dokonywał Pan, czy Pana żona? Z jakich powodów i na jakiej podstawie prawnej? Jeżeli podatek należny z tytułu dzierżawy/najmu działki/działek nie był/nie jest rozliczany, prosimy wskazać z jakiego powodu?
Działka A/1 nie zostanie przekazana osobom trzecim na podstawie umowy najmu/dzierżawy/użyczenia.
Działka A/4 nie zostanie przekazana osobom trzecim na podstawie umowy najmu/dzierżawy/użyczenia.
Działka A/5 nie zostanie przekazana osobom trzecim na podstawie umowy najmu/dzierżawy/użyczenia.
Działka A/6 nie zostanie przekazana osobom trzecim na podstawie umowy najmu/dzierżawy/użyczenia.
Działka A/7 nie zostanie przekazana osobom trzecim na podstawie umowy najmu/dzierżawy/użyczenia.
Działka A/10 została przekazana na podstawie umowy użyczenia. Umowę zawarł Pan z osobą, która nabędzie działkę. Umowa nieodpłatna (brak czynszu) zawarta na czas nieokreślony. Podatek nie jest rozliczany z powodu braku przychodu.
Pytanie (ostatecznie zawarte w uzupełnieniu do wniosku z 17 stycznia 2024 r.)
Czy planowana sprzedaż niezabudowanych gruntów przedstawionych we wniosku Wnioskodawcy będzie uznana za działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów art. 15 ustawy VAT, a co za tym idzie sprzedaż będzie objęta podatkiem VAT?
Wnioskodawca w części E. Przedmiot wniosku w poz. 56. Przepisy prawa podatkowego wskazał art. 15 Ustawy o VAT (Dz.U.2023.1570).
Pana stanowisko w sprawie (ostatecznie wyrażone w uzupełnieniu do wniosku z 17 stycznia 2024 r.)
Zdaniem Pana, zawierane transakcje sprzedaży nie będą działalnością gospodarczą w myśl art. 15 ustawy o VAT, a co za tym idzie czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.
Zdaniem Wnioskodawcy, grunt ten został nabyty do Jego majątku prywatnego i przez kilkadziesiąt lat był wykorzystywany zgodnie ze swoim pierwotnym przeznaczeniem jako pole uprawne. Pomimo, że Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT w swoim gospodarstwie, fakt ten nie przesądza o konieczności opodatkowania transakcji sprzedaży majątku osobistego.
Nie można też uznać, że czynności wykonane przez Wnioskodawcę prowadzące do wydzielenia działek spowodowały, że transakcja sprzedaży będzie miała charakter działalności gospodarczej.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Zatem, należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy przedmiotem dostawy są towary w rozumieniu powołanego wyżej przepisu i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Zaznaczenia wymaga, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, również zbycie udziału w towarze (np. współwłasności nieruchomości gruntowej) stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 2/11.
Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE Rady”:
Państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy:
a)określone udziały w nieruchomości;
b)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
c)udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.
Należy w tym miejscu wyjaśnić, że prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom. W świetle art. 195 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):
Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.
Zgodnie z art. 196 § 1 ustawy Kodeks cywilny:
Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
Na podstawie art. 196 § 2 ustawy Kodeks cywilny:
Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.
Przepis art. 198 ustawy Kodeks cywilny stanowi, że:
Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.
Współwłaściciel ma względem swojego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.
Należy w tym miejscu zauważyć, że kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809).
Stosownie do art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).
W świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
W myśl art. 36 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.
Przepis art. 36 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że:
Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.
Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.
Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Wskazać należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Należy więc przyjąć, że w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości gruntowych, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.
Należy podkreślić, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.
Według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Natomiast art. 15 ust. 4 ustawy stanowi, że:
W przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1.
Stosownie do art. 15 ust. 5 ustawy:
Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do osób fizycznych prowadzących wyłącznie działalność rolniczą w innych niż wymienione w ust. 4 przypadkach.
W myśl art. 96 ust. 1 ustawy:
Podmioty, o których mowa w art. 15 i art. 15a, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.
Na mocy art. 96 ust. 2 ustawy:
W przypadku osób fizycznych, o których mowa w art. 15 ust. 4 i 5, zgłoszenie rejestracyjne może być dokonane wyłącznie przez jedną z osób, na które będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług i które będą wystawiały faktury przy sprzedaży produktów rolnych.
Stosownie do treści art. 96 ust. 3 ustawy:
Podmioty wymienione w art. 15, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne.
Jak stanowi art. 96 ust. 4 ustawy:
Naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym rejestruje podatnika jako "podatnika VAT czynnego", a w przypadku podatników, o których mowa w ust. 3 - jako "podatnika VAT zwolnionego", i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie.
Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności, konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem, czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.
Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
W myśl art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. Rady:
„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. „Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.
Jednocześnie w art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady wskazano, że:
Państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności jednej z następujących transakcji:
a)dostawa budynku lub części budynku oraz związanego z nim gruntu, przed pierwszym zasiedleniem;
b)dostawa terenu budowlanego.
W myśl art. 12 ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE Rady:
Do celów ust. 1 lit. b) „teren budowlany” oznacza każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie.
Na podstawie art. 2 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady:
Opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze.
Z przytoczonych regulacji wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te winny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.
Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów, jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania bądź darowizny towarów stanowiących część majątku prywatnego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.
W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku prywatnego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.
Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Powyższe oznacza, że dostawa towarów, w tym przypadku nieruchomości, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy czynność podlegającą opodatkowaniu wykona podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.
Jednocześnie okoliczności dokonania tej czynności powinny nosić znamiona działalności gospodarczej, o której mowa w ustawie, tzn. powinny polegać na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub pewnym okresem trwania. Zatem, czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.
Należy stwierdzić, że każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług. Tym samym, wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży, w tym przypadku nieruchomości, jest ustalenie, czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej.
Wobec tego nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Zatem, status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia, czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT, istotne jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów cytowanej wyżej ustawy.
Mając na względzie definicję działalności gospodarczej, zawartą w art. 15 ust. 2 ustawy, należy uznać, że działalność rolnicza, o której mowa w art. 2 pkt 15 ustawy, mieści się w pojęciu działalności gospodarczej.
Zatem rolnik, w świetle przepisów ustawy – co do zasady – posiada status podatnika prowadzącego działalność gospodarczą (działalność rolniczą). Co istotne, w sytuacji gdy rolnik dokona rejestracji i uzyska miano podatnika podatku VAT czynnego, oznacza to, że prowadzi on działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT według właściwej stawki tego podatku.
Uznanie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.
W niniejszej sprawie należy przytoczyć – celem wyjaśnienia – orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r., w sprawach C-180/10 i C-181/10. I tak, z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie – zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.
Inaczej jest natomiast – wyjaśnił Trybunał – w wypadku gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Chodzi tu przykładowo o nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług developerskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.
W powyższym wyroku Trybunał stwierdził również, że osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112, zmienionej Dyrektywą 2006/138, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby. Okoliczność, że osoba ta jest „rolnikiem ryczałtowym” w rozumieniu art. 295 ust. 1 pkt 3 dyrektywy 2006/112, zmienionej dyrektywą 2006/138, jest w tym zakresie bez znaczenia.
Jednakże co ważne, wskazane orzeczenie Trybunału odnosiło się do rolnika, który korzystał ze zwolnienia od podatku VAT. Natomiast w przypadku, gdy sprzedaży działki należącej do przedsiębiorstwa rolnego dokonuje rolnik będący czynnym, zarejestrowanym podatnikiem VAT, należy uznać, że mamy do czynienia z działalnością gospodarczą podejmowaną przez podatnika VAT czynnego.
W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej.
Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.
Należy zatem ustalić, czy w analizowanej sprawie w odniesieniu do sprzedaży niezabudowanych działek powstałych z podziału działki nr A (A/1, A/4, A/5, A/6, A/7, A/10) będzie Pan spełniać przesłanki do uznania Pana za podatnika podatku od towarów i usług.
Z opisu sprawy wynika, że zamierza Pan sprzedać niezabudowane działki budowlane powstałe z podziału działki nr A (tj. działki A/1, A/4, A/5, A/6, A/7, A/10). Nie zajmuje się Pan zawodowo sprzedażą nieruchomości. Od kilkudziesięciu lat prowadzi Pan gospodarstwo rolne, z tego tytułu od roku 2006 jest czynnym podatnikiem VAT. Nie prowadzi Pan innej działalności gospodarczej. Przedmiotową działkę, nabył Pan wraz z żoną do wspólności ustawowej na podstawie umowy darowizny od Pana rodziców w 1997 r. Wspólność ustawowa pomiędzy małżonkami nie ustała. Żona Pana nie prowadzi działalności gospodarczej, nie jest czynnym podatnikiem VAT. Od dnia nabycia działka była uprawiana oraz wykorzystywana wyłącznie w gospodarstwie rolnym Pana posiadając status gruntu rolnego. Działka nr A (obecnie działki o numerach A/1-A/17) w roku 2023 była aktywnie wykorzystana w gospodarstwie. Obsadził Pan ją kukurydzą, która została zebrana jesienią roku 2023. Udział żony w gruncie był również wykorzystywany w Pana gospodarstwie rolnym na podstawie współwłasności małżeńskiej. Działka rokrocznie była obsiewana kukurydzą przeznaczaną na karmę dla zwierząt gospodarskich. Podczas nabycia grunt nie podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT, oraz nie miał Pan prawa do odliczenia podatku VAT. Wykorzystywał Pan działkę jedynie jako pole uprawne w swoim gospodarstwie, zatem do dnia przejścia gospodarstwa na podatek VAT była wykorzystywana do działalności zwolnionej od podatku, od daty rejestracji w VAT do celów opodatkowanych związanych z produkcją rolną. W roku 2022 otrzymał Pan warunki zabudowy, zgodnie z którymi ustalono warunki zabudowy 15 budynków mieszkaniowych jednorodzinnych. W roku 2023 Pan wraz z żoną podzielił działkę i postanowił sprzedać część powstałych po wydzieleniu mniejszych działek. Podziału działki dokonał Pan wraz z żoną na własną rękę korzystając z pomocy profesjonalisty posiadającego odpowiednie uprawnienia. Działki powstałe z podziału działki nr A nigdy nie były wynajmowane ani dzierżawione. Wnioskodawca nie występował o wydanie zgody na wybudowanie przyłączy mediów. Wnioskodawca nie występował we własnym zakresie o miejscowy plan zagospodarowania terenu. Dla działek nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.
Wnioskodawca rozpoczął poszukiwanie nabywców na ww. działki. Do dnia dzisiejszego podpisano 6 umów przedwstępnych, jednak żadna działka nie została jeszcze zbyta. Szuka Pan klientów głównie poprzez wyspecjalizowaną firmę pośredniczącą (w celu ograniczenia ryzyk wynikających z braku doświadczenia oraz braku wiedzy niezbędnej do dokonania bezpiecznej transakcji sprzedaży). Wnioskodawca nie podejmował i nie będzie podejmował żadnych działań wymagających zaangażowania własnych środków finansowych zmierzających do podniesienia wartość ww. działki (z wyjątkiem kosztów związanych z podziałem). Wnioskodawca nie podejmował ani nie będzie podejmował aktywnych działań marketingowych wykraczający poza zwykłe formy ogłoszenia w celu sprzedaży ww. działki. Wnioskodawca posiada inne działki, jednak ani w przeszłości nie dokonywał ich sprzedaży, ani nie planuje ich sprzedać w przyszłości.
Z przywołanych wyżej przepisów wynika, że dostawa towarów (w tym nieruchomości gruntowej) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom podmiotu dokonującego tej dostawy można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że powyższe może mieć miejsce również w odniesieniu do czynności dokonanej jednorazowo. Dla uznania czynności za wykonywaną w ramach działalności gospodarczej nie ma bowiem znaczenia częstotliwość jej wykonywania, lecz zamiar, z jakim została zrealizowana i okoliczności, w jakich ją wykonano. Oznacza to, że w niniejszej sprawie należy przeanalizować całokształt działań, jakie Pan podjął w odniesieniu do działek powstałych w wyniku podzielenia będących przedmiotem zbycia.
Przechodząc na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że fakt prowadzenia działalności rolniczej, z tytułu której Pan jest czynnym podatnikiem podatku VAT i wykorzystywania przedmiotowych działek powstałych z podziału działki nr A, (tj. działek niezabudowanych) w ramach tej działalności, ma znaczenie dla opodatkowania podatkiem VAT dostawy tych gruntów. W niniejszej sprawie przedmiotowa działka nr A (z której zostały wydzielone działki będące przedmiotem sprzedaży) została nabyta z zamiarem wykorzystania jej do działalności rolniczej i była wykorzystywana w prowadzonej działalności gospodarczej, z tytułu prowadzenia której jest Pan czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT.
W związku z powyższym należy stwierdzić, że działka nr A (obecnie wydzielone działki nr A/1, A/4, A/5, A/6, A/7, A/10) nie była wykorzystywana przez Pana w celach prywatnych (osobistych) w całym okresie jej posiadania. Zatem również wydzielone działki nie były wykorzystywane wyłącznie na cele osobiste. Jak wynika z okoliczności sprawy, przedmiotem zbycia będą działki, które były wykorzystywane w działalności gospodarczej, z tytułu prowadzenia której jest Pan czynnym podatnikiem podatku VAT. Zatem, nie można uznać, że przedmiotem dostawy jest składnik Pana majątku osobistego, a sprzedaż działek stanowi realizację prawa do rozporządzania majątkiem osobistym.
Zaznaczenia bowiem wymaga, że ze wskazanego powyżej orzeczenia C-291/92 wynika, że aby nieruchomości nie stanowiły majątku związanego z działalnością gospodarczą, nie mogą one służyć takiej działalności w całym okresie ich posiadania.
Wobec powyższego, zbycie przedmiotowych działek, będących we współwłasności małżeńskiej, jest dostawą dokonaną w ramach prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej w myśl art. 15 ust. 2 ustawy. Jak wynika z okoliczności sprawy, przedmiotem zbycia będą działki wykorzystywane w Pana działalności gospodarczej, z tytułu której jest Pan zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT. Tym samym, jako podatnik VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, dla całości transakcji wystąpi Pan. W konsekwencji, dostawa przedmiotowych nieruchomości w całości podlega po stronie Pana opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatna dostawa towarów, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 ustawy.
Podsumowując, dla całości transakcji zbycia nieruchomości objętych złożonym wnioskiem tylko Pan będzie występował w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a sprzedaż będzie przez Pana dokonana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Zatem planowana sprzedaż działek powstałych z podziału działki nr A, podlega po Pana stronie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Tym samym, Pana stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.
Ta interpretacja rozstrzyga w zakresie nieuznania sprzedaży działek za czynność wykonaną w ramach działalności gospodarczej oraz braku podlegania opodatkowaniu ww. czynności (pytanie oznaczone we wniosku nr 1). Natomiast w zakresie pytania nr 2 dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.
Należy zauważyć, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Zatem, należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja dotyczy tylko Pana i nie wywołuje skutków podatkowych dla Pana żony.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.