Interpretacja indywidualna z dnia 22 grudnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-1.4012.593.2023.3.MŻ
Temat interpretacji
W zakresie sposobu opodatkowania cesji praw i obowiązków z umowy przedwstępnej oraz prawa do odliczenia z faktury.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
13 października 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 12 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy sposobu opodatkowania cesji praw i obowiązków z umowy przedwstępnej z tytułu nabycia Nieruchomości oraz prawa Cesjonariusza do obniżenia podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego z faktury otrzymanej od Cedenta dokumentującej cesję (pytania oznaczone w złożonym wniosku nr 1 i 2).
Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 18 grudnia 2023 r. (wpływ 18 grudnia 2023 r.)
Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem wspólnym
1.Zainteresowana będąca stroną postępowania:
- A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
2.Zainteresowany niebędący stroną postępowania:
- B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Opis stanu faktycznego
B. sp. z o.o. (dalej: Cedent) posiada siedzibę działalności gospodarczej w Polsce i jest czynnym podatnikiem VAT. Zgodnie z Rejestrem Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, przedmiotem działalności Cedenta jest m.in. realizacja projektów budowlanych oraz roboty budowalne związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, kupno i sprzedaż nieruchomości na własnych rachunek, wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, pośrednictwo w obrocie nieruchomościami oraz zarządzanie nieruchomościami wykonywane na zlecenie.
A. sp. z o.o. (dalej: Cesjonariusz lub Kupujący lub Spółka) posiada siedzibę działalności gospodarczej w Polsce i jest czynnym podatnikiem VAT. Zgodnie z Rejestrem Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, przedmiotem działalności Cesjonariusza jest m.in. wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, obsługa rynku nieruchomości oraz działalność holdingów finansowych.
Cedent oraz Cesjonariusz zawarli w dniu 14 listopada 2022 r. umowę przeniesienia praw i obowiązków w formie aktu notarialnego (rep. A nr (…); dalej: Umowa Cesji), na podstawie której Cesjonariusz nabył od Cedenta między innymi prawa i obowiązki wynikające z Umowy Przedwstępnej sprzedaży Nieruchomości zawartej przez Cedenta (opisane i zdefiniowane poniżej), w zamian za zapłatę wynagrodzenia przez Cesjonariusza (dalej: Cesja).
Umowa Przedwstępna
17 listopada 2021 r. Cedent zawarł z osobami fizycznymi niezarejestrowanymi jako podatnicy VAT, tj. R. M. oraz z K. M. (małżeństwo pozostające w ustawowej, małżeńskiej wspólności majątkowej, dalej: Sprzedający) przedwstępną umowę sprzedaży Nieruchomości (dalej: Umowa Przedwstępna) w formie aktu notarialnego (rep. A nr (…)). W Umowie Przedwstępnej Sprzedający zobowiązali się zawrzeć z Cedentem umowę sprzedaży Nieruchomości (dalej: Umowa Sprzedaży). Sprzedający nabyli prawo własności Nieruchomości od jednostki samorządu terytorialnego, tj. Gminy (...), na podstawie umów sprzedaży z maja, czerwca oraz lipca 2003 r. W konsekwencji, wykonanie Umowy Przedwstępnej i zawarcie Umowy Sprzedaży zostało uzależnione od nieskorzystania przez Gminę (...) z prawa pierwokupu Nieruchomości.
W Umowie Przedwstępnej oświadczone zostało, że Cedent, za zgodą Sprzedających, zamierza wystąpić z wnioskiem o uzyskanie pozwolenia na budowę obiektu handlowo-usługowego na Nieruchomości.
W Umowie Przedwstępnej ustalono ponadto, że zawarcie Umowy Sprzedaży ma nastąpić w terminie 14 dni od daty, gdy decyzja w sprawie pozwolenia na budowę, o której wspomniano powyżej, stanie się ostateczna, lecz nie później niż do dnia 17 listopada 2022 r., niezależnie od uzyskania przedmiotowej decyzji.
W dniu zawarcia Umowy Przedwstępnej Cedent wpłacił zadatek w wysokości 360 tysięcy złotych (trzystu sześćdziesięciu tysięcy złotych) (dalej: Zadatek), który w razie zawarcia Umowy Sprzedaży miał zostać zaliczony na poczet ceny za Nieruchomość.
Jednocześnie, w związku z otrzymaniem zadatku Sprzedający ustanowili w prowadzonej dla Nieruchomości księdze wieczystej hipotekę do sumy zadatku w celu zabezpieczenia ewentualnych wierzytelności Cedenta wynikających z Umowy Przedwstępnej.
W Umowie Przedwstępnej zastrzeżono, że przeniesienie praw i obowiązków z niej wynikających przez Cedenta na inny podmiot wymaga zgody Sprzedających.
Cena sprzedaży Nieruchomości w Umowie Przedwstępnej została ustalona w kwocie (...) tysięcy złotych (trzech milionów sześciuset tysięcy złotych), podlegającej pomniejszeniu o wpłacony zadatek.
Nieruchomość będąca przedmiotem Umowy Przedwstępnej
Przedmiot Umowy Przedwstępnej (oraz zawartej później Umowy Sprzedaży) stanowiło prawo własności zlokalizowanych w (...) działek gruntu o numerach ewidencyjnych 1, 2, 3, oraz 4 (dalej łącznie: Nieruchomość), dla których Sąd Rejonowy w (…), V Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą nr (…).
Do dnia zawarcia Umowy Sprzedaży wszystkie działki wchodzące w skład Nieruchomości były niezabudowane, tzn. nie znajdowały się na nich żadne budynki ani budowle, i zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego przyjętym Uchwałą nr (…) Rady Miejskiej w (…) z 28 grudnia 2018 r. stanowiły tereny przeznaczone pod zabudowę usługowo-mieszkaniową.
Umowa Cesji
14 listopada 2022 r. została zawarta Umowa Cesji, której przedmiotem było w szczególności przeniesienie na Cesjonariusza praw i obowiązków Cedenta wynikających z Umowy Przedwstępnej (w tym prawa do zwrotu Zadatku). W związku z Cesją, Cedent wyraził zgodę na wykreślenie przysługujących mu roszczeń (wynikających z zawartej Umowy Przedwstępnej) z księgi wieczystej prowadzonej dla Nieruchomości.
Ponadto, w ramach Cesji, pod warunkiem nabycia Nieruchomości przez Cesjonariusza, zostały przeniesione na Cesjonariusza prawa i obowiązki wynikające z następujących umów najmu (dalej: Umowy Najmu) zawartych przez Cedenta w okresie poprzedzającym zawarcie Umowy Cesji:
- z 24 sierpnia 2022 r. z C. sp. z o.o.;
- z 29 lipca 2022 r. z D. sp. z o.o. (aneksowanej 27 października 2022 r.);
- z 21 czerwca 2022 r. z „E.” sp. z o.o. oraz
- z 28 września 2022 r. ze „F.” sp. z o.o.
Na dzień zawarcia Umowy Cesji przedmiotem Umów Najmu były powierzchnie handlowo-usługowe wchodzące w skład obiektu mającego powstać w przyszłości na Nieruchomości.
W ramach Cesji na Cesjonariusza zostały przeniesione również przysługujące Cedentowi prawa autorskie majątkowe oraz prawa zależne do dokumentacji projektowej obiektu mającego powstać na Nieruchomości oraz prawa wynikające z umowy o prace projektowe dotyczącej ww. obiektu.
Cesja nie obejmowała jakichkolwiek innych praw lub zobowiązań, składników przedsiębiorstwa Cedenta poza wskazanymi powyżej prawami i zobowiązaniami przysługującymi Cedentowi.
Z tytułu zawarcia Umowy Cesji strony tej umowy, tj. Cedent i Cesjonariusz, ustaliły wynagrodzenie Cedenta w wysokości (...) netto (słownie: czterystu czternastu tysięcy dwunastu euro) powiększone o kwotę VAT wyrażoną w z złotych polskich według właściwej stawki VAT.
Cesja została udokumentowana przez Cedenta fakturą nr (…) z dnia 15 grudnia 2022 r. z wykazaną kwotą VAT (z zastosowaniem stawki VAT w wysokości 23%) i opisem „przeniesienie praw i obowiązków zgodnie z aktem notarialnym nr Rep. (…) z dnia 14 listopada 2022 r. – (…)”.
Umowa Sprzedaży
8 grudnia 2022 r. Sprzedający zawarli z Kupującym (Cesjonariuszem na podstawie Umowy Cesji) warunkową umowę sprzedaży Nieruchomości (dalej: Umowa Warunkowa) w formie aktu notarialnego (rep. A nr (…)). W Umowie Warunkowej Sprzedający wyrazili zgodę na Cesję praw i obowiązków wynikających z Umowy Przedwstępnej z Cedenta na Cesjonariusza.
W Umowie Warunkowej Sprzedający potwierdzili, że w Umowie Przedwstępnej został ustanowiony zadatek. Równocześnie postanowiono, że cena sprzedaży Nieruchomości opiewać będzie na kwotę 3 milionów 700 tysięcy złotych (3 milionów siedmiuset tysięcy złotych), pomniejszoną o kwotę wpłaconego zadatku.
Następnie, również 8 grudnia 2022 r., Sprzedający zawarli z Kupującym Umowę Sprzedaży, tj. umowę przyrzeczoną przeniesienia własności Nieruchomości, w formie aktu notarialnego (rep. A nr (…)).
Transakcja pomiędzy Sprzedającymi a Kupującym dokonana na podstawie Umowy Sprzedaży nie obejmowała jakichkolwiek innych składników majątku, praw lub zobowiązań Sprzedających poza wskazanym powyżej prawem własności Nieruchomości.
Z tytułu zawarcia Umowy Sprzedaży został uiszczony przez Kupującego podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 74 tysięcy złotych (siedemdziesięciu czterech tysięcy złotych), tj. 2% od ceny wskazanej w Umowie Sprzedaży.
Działalność gospodarcza i sytuacja Spółki po zawarciu Umowy Sprzedaży
Cesjonariusz zawarł Umowę Cesji oraz - już jako Kupujący - nabył Nieruchomość na podstawie Umowy Sprzedaży z zamiarem prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na odpłatnym wynajmie powierzchni wchodzących w skład obiektu, który powstanie na Nieruchomości. Na moment sporządzenia niniejszego wniosku na Nieruchomości toczą się prace budowlane obiektu o funkcji handlowej.
Usługi komercyjnego wynajmu powierzchni obiektu, który zostanie wybudowany na Nieruchomości będą świadczone przez Spółkę na podstawie przeniesionych w ramach Cesji Umów Najmu (potencjalnie również innych umów najmu zawartych w przyszłości) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, a zatem będą podlegały opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej (zastosowania nie znajdzie do nich stawka obniżona VAT lub zwolnienie z VAT).
Spółka w miesięcznej deklaracji VAT (pliku JPK_V7M) za (…) 2022 r. wykazała kwotę VAT wynikającą z wskazanej wyżej faktury od Cedenta, przenosząc równocześnie nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym z tego tytułu do następnego okresu rozliczeniowego. Następnie w deklaracji VAT (pliku JPK_V7M) za (…) 2023 r. Spółka wykazała nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym (w tym z tytułu ww. kwoty VAT) do zwrotu w terminie 60 dni.
W toku czynności sprawdzających organ podatkowy właściwy dla Spółki zakwestionował odliczenie przez Spółkę kwoty VAT z faktury od Cedenta. Zgodnie ze stanowiskiem organu podatkowego przekazanym Spółce (telefonicznie oraz w korespondencji e-mail), Cesja nie powinna podlegać opodatkowaniu VAT skoro dostawa Nieruchomości na podstawie Umowy Sprzedaży dokonana pomiędzy Sprzedającymi i Kupującym nie podlegała VAT (z uwagi na status Sprzedających).
Chcąc uniknąć dalszych negatywnych konsekwencji, Spółka złożyła korektę deklaracji VAT (pliku JPK_V7M), w ten sposób, że kwotę VAT wynikającą z omawianej faktury, zamiast do zwrotu w terminie 60 dni, wykazano do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy.
Cedent rozliczył kwotę VAT wynikającą z faktury za Cesję w deklaracji VAT (pliku JPK_V7M) za (…) 2022 r. i dokonał wpłaty odpowiedniej kwoty na konto urzędu skarbowego w (…) 2023 r.
Spółka i Cedent składają niniejszy wniosek wspólny zmierzając do ustalenia jednolitego podejścia do opodatkowania VAT Cesji i uzależniając dalsze kroki (np. ewentualne korekty rozliczeń) od stanowiska Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, które zostanie przedstawione w wydanej na ich wniosek interpretacji indywidualnej (lub wydanych na ich wniosek interpretacjach indywidualnych).
Uzupełnienie opisu stanu faktycznego
W nadesłanym do wniosku wspólnym uzupełnieniu w odpowiedzi na pytania w zakresie podatku od towarów i usług Organu wskazali Państwo:
- Czy, i w jaki sposób nastąpiło rozliczenie zwrotu zadatku wpłaconego przez Cedenta na rzecz Sprzedających w wysokości (...) tysięcy złotych na poczet ceny nabycia Nieruchomości?
Odp. Spółka pragnie wyjaśnić, że w przedmiotowej sprawie nie doszło do zwrotu Zadatku na żadnym etapie transakcji poprzedzającym sprzedaż Nieruchomości. Wpłacony przez Cedenta zadatek pozostawał, aż do momentu zawarcia Umowy Sprzedaży w dyspozycji Sprzedającego. Zmiana w zakresie Zadatku dotyczyła jedynie podmiotu, któremu przysługiwały prawa i obowiązki z tytułu wpłacanego Zadatku. Przyczyną przedmiotowej zmiany było zawarcie Umowy Cesji.
W ramach Umowy Cesji Cedent przeniósł na Cesjonariusza prawo do zwrotu wpłaconego przez Cedenta na rzecz Sprzedającego zadatku. Sprzedaż prawa zadatku przez Cedenta na Cesjonariusza odbyła się w ramach płatnej ceny Umowy Cesji w wysokości (…) netto. Zadatek został następnie zaliczony na poczet ceny płatnej przez Cesjonariusza na rzecz Sprzedających w ramach Umowy Sprzedaży (tj. umowy przyrzeczonej przeniesienie własności Nieruchomości, której Stroną na mocy umowy Cesji mogła zostać Spółka).
- Czy kwestia zwrotu zadatku została uregulowana w umowie cesji odrębnie od kwestii wynagrodzenia z tytułu przeniesienia praw i obowiązków wynikających z umowy przedwstępnej?
Odp. Kwestia zwrotu zadatku nie została uregulowana w Umowie Cesji odrębnie od kwestii wynagrodzenia z tytułu przeniesienia praw i obowiązków wynikających z Umowy Przedwstępnej. Prawo do zwrotu zadatku zostało przeniesione (sprzedane) za cenę Cesji w wysokości (…) netto. Cena Umowy Cesji obejmowała łącznie i niepodzielnie przeniesienie praw i obowiązków z Umowy Przedwstępnej (w tym prawa zadatku) oraz Umów Najmu.
- Czy umowa przedwstępna zawarta przez Cedenta 17 listopada 2021 r. ze Sprzedającymi została skutecznie rozwiązana, prosimy wyjaśnić, czy nastąpiło odstąpienie (rozwiązanie) od ww. umowy przedwstępnej?
Odp. Umowa Przedwstępna (tj. umowa z dnia 17 listopada 2021 r.) nie została rozwiązana. Prawa i obowiązki z Umowy Przedwstępnej były przedmiotem sprzedaży na rzecz Cesjonariusza w ramach Umowy Cesji. Następnie, w wykonaniu Umowy Przedwstępnej, Sprzedający sprzedał Nieruchomość na rzecz Cesjonariusza.
- Czy otrzymane przez Cedenta wynagrodzenie w wysokości 414 tysięcy 12 euro netto stanowi w całości wynagrodzenie wyłącznie za przeniesienie praw i obowiązków wynikających z umowy przedwstępnej, czy też na ww. kwotę składa się odrębnie kwota zwrotu zadatku wpłaconego przez Cedenta na rzecz Sprzedających (...) tysięcy złotych) oraz odrębnie kwota będąca wynagrodzeniem z tytułu przeniesienia praw i obowiązków z umowy przedwstępnej?
Odp. Wynagrodzenie, tj. cena płatna przez Cesjonariusza na rzecz Cedenta w ramach Umowy Cesji obejmowała przeniesienie przez Cedenta na rzecz Cesjonariusza wszystkie prawa i obowiązki (w tym prawo do zwrotu zadatku) wynikających z Umowy Przedwstępnej oraz z Umów Najmu.
- Z jakich powodów Cesjonariusz – A. sp. z o.o. (Kupujący) zawarł 8 grudnia 2022 r. ze Sprzedającymi nową umowę warunkową, w której Sprzedający wyrazili zgodę na Cesję praw i obowiązków wynikających z umowy przedwstępnej? (prosimy o wskazanie, co było przyczyną zawarcia ww. umowy warunkowej)?
Odp. Spółka pragnie wyjaśnić, że względem Nieruchomości Gminie (…) (gminie położona Nieruchomość) przysługiwało prawo pierwokupu, o którym mowa w art. 109 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1899). Równocześnie Spółka zaznacza, że w przypadku przysługującego jednostce samorządu terytorialnego prawa pierwokupu Nieruchomości, przepisy prawa wymagają, aby najpierw została zawarta umowa warunkowej sprzedaży z zastrzeżeniem prawa pierwokupu. (tj. Umowa Warunkowa), a następnie umowa przenosząca własność Nieruchomości (tu. Umowa Sprzedaży). Umowę warunkowej sprzedaży należy odróżnić od umowy przedwstępnej, gdyż są to dwie odmienne od siebie umowy, które różnią od siebie celem i przyczyną zawarcia.
W przedmiotowej sprawie Umowa Warunkowa został podpisana przez Spółkę i Sprzedającego w wykonaniu Umowy Przedwstępnej, do której prawa i obowiązki Spółka nabyła w ramach Umowy Cesji. W umowie warunkowej Sprzedający jedynie potwierdzili wyrażoną uprzednio zgodę na Cesję. Zgoda na Cesję została udzielona przez Sprzedającego w odrębnym akcie notarialnym z dnia 1 grudnia 2022 r. (Rep. A (…)) obejmującym zmianę Umowy Przedwstępnej.
- Skąd wynika i dlaczego nastąpiła różnica ceny wartości sprzedaży Nieruchomości (prosimy wskazać, dlaczego w umowie warunkowej zawartej 8 grudnia 2022 r. pomiędzy Kupującym a Sprzedającymi została określona wartość Nieruchomości na kwotę (…) tysięcy złotych, natomiast w umowie przedwstępnej zawartej 17 listopada 2021 r. pomiędzy Cedentem a Sprzedającymi została ustalona cena w wysokości (…) złotych)?
Odp. Zmiana ceny sprzedaży Nieruchomości nastąpiła wskutek zmiany pomiędzy Sprzedającym a Cedentem Umowy Przedwstępnej na podstawie aktu notarialnego z dnia 16 listopada 2022 r. (Rep. (…)). Zmiana ceny sprzedaży nastąpiła przed podpisaniem Umowy Cesji, co miało miejsce 17 listopada 2022 r. W konsekwencji Cesjonariusz nabył prawa i obowiązki z Umowy Przedwstępnej w brzmieniu wprowadzonym ww. umową – w tym zakresie uzgodnionej wysokości (zmiany) ceny. Ustalenie wysokości ceny zostało podyktowane zmianą warunków ekonomicznych oraz wolą stron umowy, tj. Sprzedającego i Cedenta.
- Czy w wyniku zbycia praw i obowiązków w drodze cesji doszło wyłącznie do modyfikacji istniejącego stosunku zobowiązaniowego (wynikającego z umowy przedwstępnej) poprzez zmianę osoby nabywcy (cesja wprowadziła jedynie modyfikację w zakresie identyfikacji jednej ze stron umowy przedwstępnej – nabywcy), czy też doszło do zmiany umowy przedwstępnej, tj. w istocie do zawarcia nowego stosunku zobowiązaniowego?
Odp. W ocenie Spółki w wyniku zawarcia Umowy Cesji doszło wyłącznie do modyfikacji istniejącego stosunku zobowiązaniowego (wynikającego z Umowy Przedwstępnej), poprzez zmianę podmiotowej nabywcy (tu: z Cedenta na Cesjonariusza). W konsekwencji stosunek zobowiązaniowy będący elementem niniejszego stanu faktycznego uległ zmianie jedynie na płaszczyźnie podmiotowej – po stronie Nabywcy Nieruchomości.
Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (we wniosku nr 1 i 2)
1.Czy przeniesienie praw i obowiązków z Cedenta na Cesjonariusza w ramach Umowy Cesji podlegało opodatkowaniu VAT oraz nie podlegało zwolnieniu z VAT? (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)
2.Czy Cesjonariusz miał prawo do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony wynikający z faktury od Cedenta dokumentującej Cesję? (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).
Stanowisko Zainteresowanych
Ad 1
Przeniesienie opisanych praw i obowiązków z Cedenta na Cesjonariusza w ramach Umowy Cesji podlegało opodatkowaniu VAT oraz nie podlegało zwolnieniu.
Ad 2
Cesjonariusz miał prawo do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony wynikający z faktury od Cedenta dokumentującej Cesję.
Ad 1
Uwagi ogólne do wniosku – interes prawny Zainteresowanych występujących z wnioskiem wspólnym o wydanie interpretacji indywidualnej
Przed przystąpieniem do przedstawienia szczegółowego uzasadnienia stanowiska Zainteresowanych w zakresie poszczególnych zagadnień objętych wnioskiem, Zainteresowani chcieliby zwrócić uwagę, że odpowiedzi Organu na pytania postawione we wniosku wpływać będą na sytuację prawnopodatkową zarówno Cedenta , jak i Cesjonariusza, jako podatników podatku od towarów i usług obowiązanych do prawidłowego rozpoznania swoich praw i obowiązków w ramach przedstawionej w opisie stanu faktycznego transakcji Cesji (w tym obowiązanych do prawidłowego rozliczenia podatku z tytułu tej czynności oraz jej prawidłowego udokumentowania).
W odniesieniu do Cedenta, pozyskanie stanowiska Organu w przedmiocie kwalifikacji prawnopodatkowej zaistniałego stanu faktycznego determinować będzie prawidłowość rozpoznania przez ten podmiot dla celów podatkowych dokonanej przez niego Cesji, i co z tym związane prawidłowość określenia kwot podatku należnego z tego tytułu, zasad dokumentowania i zadeklarowania przez Cedenta w ramach jego rozliczeń VAT.
Analogiczne wnioski dotyczą Cesjonariusza, z perspektywy którego pozyskanie stanowiska Organu w analizowanej sprawie warunkować będzie prawidłowe rozpoznanie obowiązków tego podmiotu w zakresie VAT (ewentualnie PCC), a także uprawnienia do odliczenia wynikającego z transakcji podatku naliczonego, wynikającego z transakcji realizowanej z Cedentem.
Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że problem opodatkowania VAT transakcji Cesji w opisanym stanie faktycznym dotyczy bezpośrednio sfery praw i obowiązków podatkowych obu Zainteresowanych. Wnioskodawcy mają zatem interes prawny, uzasadniony określoną normą materialnego prawa podatkowego w uzyskaniu wnioskowanej interpretacji.
Opodatkowanie Cesji VAT i niepodleganie Cesji zwolnieniu z opodatkowania
Aby ocenić, czy Cesja praw i obowiązków z Umowy Przedwstępnej podlega opodatkowaniu VAT, należy ustalić czy transakcja ta spełnia warunki do uznania jej za dostawę towarów lub świadczenie usług na gruncie ustawy o VAT oraz, czy strony Cesji (w szczególności Cedent) działały w charakterze podatników VAT w związku z tą transakcją.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami VAT są m.in. osoby prawne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Z kolei zgodnie z art. 15 ust. 2 tej ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Zawieranie umów cesji pozostaje poza podstawowym zakresem działalności Cedenta. Tym niemniej, Cedent stał się stroną Umowy Przedwstępnej w ramach wykonywania działalności gospodarczej. Późniejsza Cesja praw i obowiązków wynikających z Umowy Przedwstępnej również została dokonana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Tym samym należy uznać, że Umowa Cesji została zawarta przez Cedenta w ramach wykonywanej przez niego działalności gospodarczej i w związku z Cesją działał on w charakterze podatnika VAT.
Ponadto, tak samo jako Cedent, na dzień dokonania Cesji Cesjonariusz był zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT i spełniał ustawową definicję podatnika zawartą w art. 15 ustawy o VAT. Przystąpienie przez Cesjonariusza do Umowy Cesji zostało dokonane w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.
Idąc dalej, w myśl art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają:
- odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
- eksport towarów;
- import towarów na terytorium kraju;
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:
- przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie,
- wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione,
- wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej,
- wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta,
- ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego,
- oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste,
- zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.
W świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
- przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
- zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
- świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Mając na względzie wyżej przytoczone przepisy, stwierdzić należy, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie).
Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o VAT zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy o VAT. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Usługa, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, stanowi transakcję gospodarczą, co oznacza, że stosunek prawny łączący strony musi wiązać się ze świadczeniem wzajemnym. W celu uznania danej czynności za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny między świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie, tj. między świadczoną usługą a przekazanym za nią wynagrodzeniem musi istnieć bezpośredni związek. W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Z powołanych wyżej regulacji zawartych w art. 7 i 8 ustawy o VAT wynika, że pojęcie świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem VAT transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej. Innymi słowy, pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności, bądź sytuacji. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu za odpłatnością. Innymi słowy pojęcia dostawy towarów i świadczenia usług na gruncie ustawy o VAT uzupełniają się w tym sensie, iż co do zasady, czynności podejmowane przez podatników należy uznać za świadczenie usług, o ile nie stanowią one dostawy towarów.
Zgodnie z art. 509 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1360, ze zm.), wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przedmiotem przelewu jest prawo majątkowe, nie zaś „towar”. Inaczej mówiąc, przedmiotem cesji jest konkretna wierzytelność, czyli dające się precyzyjnie określić prawo majątkowe.
Mając na uwadze powyższe przepisy, sama instytucja cesji jako umowy prawa cywilnego dotyczy wyłącznie praw, a nie konkretnego towaru, nawet, jeżeli dostawa tego towaru jest niejako „efektem końcowym” scedowanego zobowiązania.
Zatem przeniesienie praw i obowiązków wynikających z Umowy Przedwstępnej na rzecz Cesjonariusza było świadczeniem, za które Cedent otrzymał ustalone przez strony Cesji wynagrodzenie. Pomiędzy Cedentem a Cesjonariuszem zaistniała bowiem więź o charakterze zobowiązaniowym, która na gruncie ustawy o VAT stanowiła świadczenie usług za wynagrodzeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Cedent podjął bowiem określone działania, za które otrzymał wynagrodzenie. Z kolei Cesjonariusz stał się niewątpliwie beneficjentem tej czynności - był bezpośrednim odbiorcą świadczenia odnoszącym korzyść o charakterze majątkowym (przysparzającym).
Podnieść w tym miejscu należy, że Cedent w ramach realizacji Cesji nie był podmiotem dokonującym dostawy towaru - Nieruchomości. Przedmiotem Umowy Cesji była sprzedaż praw i obowiązków Cedenta wynikających z Umowy Przedwstępnej oraz Umów Najmu w zamian za określoną cenę. W wyniku Cesji uprawnionym do zawarcia umowy przyrzeczonej sprzedaży Nieruchomości stał się Cesjonariusz, wstępując w prawa i obowiązki Cedenta.
Podmioty w łańcuchu transakcji związanych ze zbyciem prawa do umowy przedwstępnej dysponują jedynie samym prawem do nabycia Nieruchomości w przyszłości. Intencją Cedenta w sprawie będącej przedmiotem niniejszego wniosku było przelanie praw i obowiązków wynikających z Umowy Przedwstępnej (oraz Umów Najmu) na Cesjonariusza. W konsekwencji, Cedent podpisując Umowę Cesji z Cesjonariuszem nie dokonał czynności jaką jest dostawa towaru, lecz wyświadczył Cesjonariuszowi usługę.
Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz opisany stan faktyczny należy stwierdzić, że przeniesienie przez Cedenta na Cesjonariusza praw i obowiązków z Umowy Przedwstępnej, wskutek zawarcia Umowy Cesji, stanowiło usługę świadczoną przez Cedenta na rzecz Cesjonariusza, a nie dostawę towaru.
Prawidłowość powyższego stanowiska potwierdzona została również w szeregu interpretacji indywidualnych wydanych przez polskie organy podatkowe. Jako przykład można przytoczyć interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 30 stycznia 2023 r., sygn. 0114-KDIP1-1.4012.674.2022.2.MŻ, zgodnie z którą: „Państwo jako cedent podjęliście określone działania, za które otrzymaliście wynagrodzenie. Z kolei nabywcy stali się niewątpliwie beneficjentem tego działania - są bezpośrednim odbiorcą świadczenia odnoszącym korzyść o charakterze majątkowym, gdyż przeszły na nich wskazane w umowie Cesji prawa i obowiązki wynikające z umowy przedwstępnej dot. sprzedaży opisanego w akcie notarialnym gruntu. Pomiędzy Państwem a nabywcami powstała zatem więź o charakterze zobowiązaniowym, która na gruncie ustawy o VAT wbrew Państwa twierdzeniu - nie stanowi dostawy towaru w myśl art. 7 ust. 1 ustawy, tylko stanowi świadczenie usług za wynagrodzeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega w myśl art. 5 ustawy, opodatkowaniu podatkiem VAT”.
Ponadto analogiczne stanowisko zostało zaprezentowane w następujących interpretacjach indywidualnych:
- interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 21 maja 2021 r. (sygn. 0114-KDIP1-1.4012.186.2021.1.RR),
- interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 31 grudnia 2019 r. (sygn. 0111-KDIB3-2.4012.726.2019.1.SR),
- interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 2 sierpnia 2018 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.463.2018.1.IK),
- interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 23 kwietnia 2018 r. (sygn. 0111-KDIB3-2.4012.41.2018.2.MGO),
- interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 1 marca 2018 r. (sygn. 0114-KDIP1-1.4012.33.2018.1.AM),
- interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 27 lutego 2018 r. (sygn. 0111-KDIB3-2.4012.723.2017.3.SR),
- interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 5 lutego 2018 r. (sygn. 0115-KDIT1-1.4012.832.2017.2.BS).
Ponadto zasadnym jest przytoczenie w tym miejscu poglądu wyrażonego w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 16 stycznia 2023 r., sygn. akt. III SA/Wa 2123/22, w którym sąd ten, powołując się na stanowisku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że „Trybunał akcentował szczególnie tę okoliczność faktyczną, z której wynikało, że cedent w momencie cedowania praw do kupna nieruchomości, ma już prawo do rozporządzania nieruchomością jak właściciel. Takiej okoliczności faktycznej w niniejszej sprawie spółka jednak nie wykazała, czyli w żadnym elemencie stanu faktycznego spółka nie wskazała, że w momencie cesji nieruchomości ma już prawo do rozporządzania nieruchomością czy lokalami mieszkalnymi, które zamierza formalnie kupić czyli sfinalizować transakcję, jak właściciel. A zatem, nie można było spornej transakcji kwalifikować jako dostawy towarów. W istocie do dostawy towarów dojdzie między sprzedającymi, czyli właścicielami lokalów mieszkalnych a podmiotem, który finalnie tę nieruchomość od nich kupi. Takim podmiotem, którym nabył nieruchomość nie jest jednak spółka. Skoro spółka tej nieruchomości nie nabyła, czyli nie rozporządza w niniejszym stanie faktycznym prawem do rozporządzania nieruchomością jak właściciel, to nie może tego prawa przenieść na nikogo innego”.
W tym zakresie należy zaznaczyć, że na moment zawarcia Umowy Cesji Cedent nie miał prawa do rozporządzenia Nieruchomością jak właściciel, toteż niemożliwym było, aby dokonał jej dostawy. Przelew praw i obowiązków wynikających z Umowy Przedwstępnej (i Umów Najmu oraz pozostałych praw i obowiązków wskazanych w opisie stanu faktycznego wniosku) był świadczeniem usług w rozumieniu ustawy o VAT. Cesjonariusz stał się beneficjentem praw i obowiązków wynikających z Umowy Przedwstępnej oraz Umów Najmu. Cesjonariusz w żaden sposób nie nabył poprzez zawarcie Umowy Cesji prawa do rozporządzania Nieruchomością jak właściciel. Takie prawo nabył on dopiero z chwilą zawarcia Umowy Sprzedaży, tj. stosunku zobowiązaniowego z innym i odrębnym od Cedenta podmiotem.
Niemniej, uznając wbrew powyższym twierdzeniom, że przeprowadzenie Cesji stanowiło na gruncie ustawy o VAT dostawę towarów, to dla ustalenia jej konsekwencji w VAT nie powinien mieć znaczenia status VAT Sprzedających niezaangażowanych bezpośrednio w Cesję. Raz jeszcze należy przypomnieć, że na dzień zawarcia Umowy Cesji zarówno Cedent, jak i Cesjonariusz posiadali status czynnego podatnika VAT. Kluczowym w sprawie będącej przedmiotem niniejszego wniosku jest to, że Umowa Cesji została zawarta pomiędzy czynnymi podatnikami VAT w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Następcza transakcja sprzedaży Nieruchomości nastąpiła w ramach odrębnego stosunku prawnego oraz pomiędzy innymi podmiotami. Mając na uwadze powyższe należy uznać, że nawet w przypadku kwalifikacji Cesji jako dostawy towarów, czynność ta została dokonana pomiędzy czynnymi podatnikami VAT, stanowiąc tym samym czynność podlegającą opodatkowaniu VAT (status Sprzedających niebędących stronami Cesji nie powinien decydować o jej braku opodatkowania VAT). Równocześnie Cesja potraktowana jako dostawa towarów nie podlegałaby zwolnieniu z VAT - skoro - jak wskazano w opisie stanu faktycznego wniosku - Nieruchomość składała się z działek niezabudowanych, przeznaczonych pod zabudowę (i niekorzystających tym samym ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT).
W treści ustawy o VAT, ustawodawca przewidział sytuację, w których czynności podlegające opodatkowaniu VAT (objęte zakresem opodatkowania VAT) podlegają jednocześnie zwolnieniu z VAT.
Mając na uwadze powyższe, w kontekście pytań postawionych przez Zainteresowanych, należy również przeanalizować, czy przeniesienie opisanych praw i obowiązków w ramach Umowy Cesji nie podlegało zwolnieniu z VAT.
W świetle art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, zwolnieniem z VAT objęta jest dostawa terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.
Natomiast w myśl art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części.
Jak zostało wskazane przez Państwa powyżej, przeniesienie przez Cedenta na Cesjonariusza praw i obowiązków z Umowy Przedwstępnej, wskutek zawarcia Umowy Cesji, stanowiło świadczenie usług, a nie dostawę towaru.
Należy zauważyć, że ani przepisy ustawy o VAT, ani też rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT nie przewidują zwolnienia od VAT, czy też obniżonej stawki VAT dla czynności przeniesienia praw i obowiązków (Cesji).
Zatem przeniesienie przez Cedenta na Cesjonariusza praw i obowiązków z Umowy Przedwstępnej (Umów Najmu i innych praw i obowiązków wskazanych w opisie stanu faktycznego wniosku), w wyniku zawarcia Umowy Cesji stanowiło świadczenie usług przez Cedenta na rzecz Cesjonariusza niepodlegające zwolnieniu z opodatkowaniu VAT.
Do opisanej czynności nie może mieć zastosowania zwolnienie od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9, jak również w art. 43 ust. 1 pkt 10 i art. 43 ust. 1 pkt 10a, gdyż wskazane przepisy odnoszą się do dostawy towaru - gruntu, budynku, budowli.
Natomiast w opisanej sprawie (jak wyjaśniono wyżej) mamy do czynienia ze świadczeniem usług. Niemniej, nawet w przypadku uznania Cesji za dostawę towarów, mając na uwadze, że Nieruchomość stanowiła niezabudowany grunt przeznaczony pod zabudowę, zwolnienie z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT nie miałoby do Cesji zastosowania.
Zgodnie z treścią art. 42a ustawy o VAT, wiążąca informacja stawkowa, zwana dalej „WIS”, jest decyzją wydawaną na potrzeby opodatkowania podatkiem dostawy towarów, importu towarów, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów albo świadczenia usług, która zawiera:
1) opis towaru albo usługi będących przedmiotem WIS;
2) klasyfikację towaru według działu, pozycji, podpozycji lub kodu Nomenklatury scalonej (CN) albo według działu, grupy, klasy, kategorii, podkategorii lub pozycji Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług albo według sekcji, działu, grupy lub klasy Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych albo usługi według działu, grupy, klasy, kategorii, podkategorii lub pozycji Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, niezbędną do:
a)określenia stawki podatku właściwej dla towaru albo usługi,
b)stosowania przepisów Ustawy oraz przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie - w przypadku, o którym mowa w art. 42b ust. 4,
3) stawkę podatku właściwą dla towaru albo usługi.
Natomiast zgodnie z art. 42b ust. 4 ustawy o VAT, wniosek o wydanie WIS może zawierać żądanie sklasyfikowania towaru albo usługi na potrzeby stosowania przepisów ustawy oraz przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie, innych niż dotyczące określenia stawki podatku.
Kierując się zatem intencją ustawodawcy, wyrażoną w konstrukcji wskazanych wyżej przepisów (w szczególności w art. 42a pkt 2), wiążąca informacja stawkowa dla potrzeb stosowania przepisów w zakresie VAT może być wydawana jedynie, gdy przepisy podatkowe odwołują się do klasyfikacji statystycznych - kwalifikacji CN, Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) lub Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU).
Wskazany wyżej zamiar ustawodawcy potwierdza również cytowany niżej fragment uzasadnienia projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy- Ordynacja podatkowa (druk sejmowy nr 3255), wprowadzającej instytucję więżącej informacji stawkowej (ustawa z dnia 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw; t. j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1751).
Mianowicie „zgodnie z projektowanymi przepisami WIS będzie decyzję wydawaną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, na potrzeby opodatkowania VAT dostawy, importu, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów albo świadczenia usług. WIS - zawierająca m.in. klasyfikację towaru według CN albo według Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, albo według PKWiU - będzie mogła być wykorzystana przez podatnika również na potrzeby stosowania przepisów w zakresie VAT, które tę klasyfikację przywołują, np. opodatkowania VAT transakcji na zasadzie odwróconego obciążenia, na potrzeby stosowania instytucji odpowiedzialności solidarnej, zwolnienia podmiotowego czy też zwolnienia z obowiązku stosowania kasy rejestrującej - art. 42a ustawy o VAT”.
Analiza treści wskazanych wyżej regulacji art. 43 ust. 1 pkt 9, art. 43 ust. 1 pkt 10, art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT, prowadzi do wniosku, że zawarte w nich zwolnienia nie odwołują się w żaden sposób do klasyfikacji statystycznych, lecz skonstruowane są w sposób opisowy. Tym samym pytanie o opodatkowanie VAT w ramach przedmiotowego wniosku nie może być przedmiotem wniosku o wydanie wiążącej informacji stawkowej ze względu na fakt, że jest ściśle związane z interpretacją przepisów ustawy o VAT dotyczących opisowych zwolnień przedmiotowych, które nie odwołują się w żaden sposób do klasyfikacji statystycznych (CN, PKOB, PKWiU). W konsekwencji, zasadnym jest udzielenie odpowiedzi w tym zakresie w trybie postępowania interpretacyjnego.
Ad 2
Prawo do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony wynikający z faktury od Cedenta
Zdaniem Zainteresowanych, elementem kluczowym dla rozstrzygnięcia o prawie do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony przy nabyciu praw i obowiązków wynikających z Cesji, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, jest potwierdzenie faktu, że ogół praw i obowiązków będących przedmiotem Cesji został nabyty przez Cesjonariusza z zamiarem wykonywania czynności opodatkowanych VAT.
Jak wynika bowiem z treści art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług w zakresie, w jakim są one wykorzystywane do wykonywania przez podatnika czynności opodatkowanych VAT. Jeżeli, zatem, dane towary lub usługi są wykorzystywane wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych VAT, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia całości VAT naliczonego przy ich nabyciu. Równocześnie, zgodnie z powszechnie przyjętą praktyką prawa podatkowego, w celu zachowania prawa do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego wystarczające jest, by przedsiębiorca miał rzeczywisty zamiar wykorzystania nabytych towarów lub usług na potrzeby swojej działalności.
Na dzień dokonania Cesji Cesjonariusz był zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT i spełniał ustawową definicję podatnika zawartą w art. 15 ustawy o VAT.
Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, Cesjonariusz zamierza prowadzić (w oparciu o Umowy Najmu zawarte wcześniej przez Cedenta oraz ewentualnie inne umowy najmu) działalność gospodarczą w zakresie wynajmu powierzchni obiektu zlokalizowanego na Nieruchomości, tj. działalność gospodarczą opodatkowaną VAT.
W świetle powyższego, zdaniem Zainteresowanych, po dokonaniu Cesji i otrzymaniu od Cedenta faktury VAT potwierdzającej jej faktyczne dokonanie, Cesjonariusz ma prawo do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony wynikający z faktury od Cedenta.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo w kwestii sposobu opodatkowania cesji praw i obowiązków z umowy przedwstępnej z tytułu nabycia Nieruchomości oraz prawa Cesjonariusza do obniżenia podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego z faktury otrzymanej od Cedenta dokumentującej cesję (pytania oznaczone w złożonym wniosku nr 1 i 2) – jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:
1.przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka; spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.
Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Jak wynika z powołanych przepisów opodatkowaniu podatkiem VAT – co do zasady – podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Co istotne, ww. świadczenie musi zostać wykonane przez działającego w tym zakresie podatnika podatku VAT.
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Mając na względzie wyżej przytoczone przepisy, stwierdzić należy, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie).
Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Z okoliczności sprawy wynika, że są Państwo zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT. Prowadzą Państwo działalność gospodarczą w zakresie m.in.: wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi i dzierżawionymi, a także obsługa rynku oraz działalność holdingów finansowych. Natomiast Cedent, tj. B. sp. z o.o. prowadzi działalność gospodarczą m.in. w przedmiocie realizacji projektów budowalnych oraz robót budowalnych związanych ze wznoszeniem budynków mieszkalnych, w ramach której Cedent jest czynnym podatnikiem podatku VAT.
17 listopada 2021 r. Cedent – B. spółka z o.o. zawarł z osobami fizycznymi, tj. małżeństwem - niebędącymi czynnymi podatnikami podatku VAT umowę przedwstępną sprzedaży Nieruchomości, na mocy której Sprzedający zobowiązali się zawrzeć umowę sprzedaży przedmiotowej Nieruchomości. W umowie zaznaczono, że Cedent za zgodą Sprzedających może wystąpić z wnioskiem o uzyskanie pozwolenia na budowę obiektu handlowo-usługowego. Przedmiotowa umowa – jak Państwo wskazali – nie została rozwiązana. Na podstawie ww. umowy Cedent otrzymał zgodę od Sprzedających, że może wystąpić z wnioskiem o uzyskanie pozwolenia na budowę. Prawa i obowiązki z ww. umowy – jak wynika z wniosku - były przedmiotem sprzedaży na rzecz Cesjonariusza – A. sp. z o.o. w ramach umowy cesji.
W dniu zawarcia umowy przedwstępnej Cedent wpłacił zaliczkę (zadatek) w wysokości (...) tysięcy złotych na poczet nabycia Nieruchomości. W związku z otrzymanym zadatkiem, Sprzedający ustanowili w księdze wieczystej hipotekę do sumy zadatku w celu zabezpieczenia ewentualnych wierzytelności Cedenta wynikających z umowy przedwstępnej. Przedmiotem umowy przedwstępnej było prawo własności niezabudowanych działek gruntu o nr 1, 2, 3, 4. Na przedmiotowych działkach nie znajdowały się żadne budynki i budowle, a w miejscowym planie zagospodarowania terenu ww. działki – jak Państwo wskazaliście – przeznaczone były pod zabudowę usługową mieszkaniową.
Ponadto, 14 listopada 2022 r. Cesjonariusz - A. sp. z o.o. zawarł z Cedentem – B. sp. z o.o. umowę cesji, której przedmiotem było przeniesienie na Cesjonariusza, tj. na Państwa praw i obowiązków wynikających z ww. umowy przedwstępnej, w tym prawo zwrotu wpłaconego zadatku. Zgodnie z Państwa wskazaniem – nie doszło do zwrotu zadatku. Zmiana w zakresie zadatku dotyczyła jedynie podmiotu, tj. w ramach umowy cesji Cedent – B. sp. z o.o. przeniósł na Cesjonariusza – A. sp. z o.o. prawo do zwrotu zadatku wpłaconego przez Cedenta. Zadatek został zaliczony na poczet ceny płatnej przez Cesjonariusza na rzecz Sprzedających. Cesja umowy obejmowała przeniesienie praw i obowiązków z umowy przedwstępnej (również prawo zadatku oraz umów najmu). Dodatkowo, cesja obejmowała także prawa autorskie, majątkowe oraz prawa do dokumentacji projektowej obiektu mającego powstać na przedmiotowej Nieruchomości. Zgodnie z Państwa wskazaniem cesja nie obejmowała jakichkolwiek innych praw i zobowiązań składników przedsiębiorstwa Cedenta. W wyniku umowy cesji – jak wskazaliście Państwo – doszło wyłącznie do modyfikacji istniejącego stosunku zobowiązaniowego (wynikającego z umowy przedwstępnej) poprzez zmianę Nabywcy, tj. z Cedenta na Cesjonariusza, tym samym uległ zmianie stan faktyczny jedynie na płaszczyźnie podmiotowej.
Z tytułu przeniesienia praw i obowiązków w drodze cesji Cedent otrzymał ustalone przez Strony wynagrodzenie. Wskazaliście Państwo, że otrzymane przez Cedenta wynagrodzenie obejmowało cenę płatną w ramach umowy cesji za przeniesienie wszystkich praw i obowiązków (w tym prawo do zwrotu zadatku) wynikających z umowy przedwstępnej oraz umów najmu. Przeniesienie praw i obowiązków zostało udokumentowane przez Cedenta fakturą nr (…) z 15 grudnia 2022 r. Na dzień Transakcji zarówno Państwo jak i Cedent – B. sp. z o.o. byliście zarejestrowanymi czynnymi podatnikami podatku VAT.
W opisie sprawy wskazaliście Państwo, że umowa warunkowa zawarta z Cesjonariuszem (A. sp. z o.o.) ze Sprzedającymi została podpisana w wykonaniu umowy przedwstępnej, do której prawa i obowiązki Państwa Spółka nabyła w ramach umowy cesji. W umowie warunkowej Sprzedający potwierdzili również wcześniej wyrażoną zgodę na cesję. Zmiana ceny sprzedaży Nieruchomości nastąpiła – zgodnie z Państwa wskazaniem – wskutek zmiany umowy przedwstępnej na podstawie aktu notarialnego i nastąpiła przed podpisaniem umowy cesji. Ustalenie (zmiana) wysokości ceny wynikała z potrzeb ekonomicznych obu Stron.
Na przedmiotowej Nieruchomości, którą Państwo nabyli już jako Kupujący toczy się proces inwestycyjny, tj. trwają prace budowlane obiektu o funkcji handlowej. W przyszłości wybudowany obiekt – jak Państwo wskazaliście – będzie służył do usług komercyjnych. Zamierzają Państwo świadczyć na podstawie przeniesionych umów najmu (w ramach cesji), a także innych umów najmu zawartych w przyszłości czynności opodatkowane podatkiem VAT w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Na tle wyżej zaprezentowanego opisu sprawy, Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą ustalenia, czy cesja praw i obowiązków wynikająca z umowy przedwstępnej stanowiła czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, i czy nie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT.
Należy zauważyć, że z powołanych wyżej regulacji zawartych w art. 7 i 8 ustawy wynika, że pojęcie świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej. Innymi słowy, pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności, bądź sytuacji. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu za odpłatnością.
Zgodnie z art. 509 ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):
Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.
Przedmiotem przelewu jest prawo majątkowe, nie zaś „towar”. Inaczej mówiąc, przedmiotem cesji jest konkretna wierzytelność, czyli dające się precyzyjnie określić prawo majątkowe.
Mając na uwadze powyższe przepisy, sama instytucja cesji jako umowa prawa cywilnego dotyczy wyłącznie praw, a nie konkretnego towaru, nawet, jeżeli dostawa tego towaru jest niejako „efektem końcowym” scedowanego zobowiązania.
W myśl art. 389 § 1 ustawy Kodeks cywilny:
Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.
Z treści powyższego zapisu wynika, że właściwa umowa sprzedaży może być poprzedzona umową przedwstępną. Poprzez umowę przedwstępną strony zobowiązują się do zawarcia w przyszłości przyrzeczonej umowy. Umowa przenosząca własność (sprzedaż) ma charakter umowy wzajemnej, do której odnosi się wyrażona w art. 488 Kodeksu cywilnego zasada jednoczesnego wykonania świadczeń, tj. przeniesienia własności nieruchomości i zapłacenia sprzedawcy ceny. Jednakże przepis ten przewiduje również wyjątki, z których najważniejsze znaczenie ma umowa pomiędzy stronami, albowiem w granicach zasady swobody umów ustanowionej w art. 353¹ Kodeksu cywilnego strony mogą ustalić, że przed zawarciem definitywnej umowy sprzedaży kupujący może zapłacić część lub całość ceny.
Należy zauważyć, że w rozpatrywanej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której Państwem - Cesjonariuszem a Cedentem – B. sp. z o.o. doszło jedynie do przeniesienia praw i obowiązków z umowy przedwstępnej z tytułu nabycia Nieruchomości. W sprawie jak sami Państwo wskazali nastąpiła jedynie zmiana stron umowy przedwstępnej (tj. nie doszło do zawarcia nowego stosunku zobowiązaniowego, nastąpiła zmiana Strony Nabywcy).
Przeniesienie przez Cedenta – B. sp. z o.o. praw i obowiązków określonych w przedwstępnej umowie sprzedaży na rzecz Cesjonariusza - Państwa jest świadczeniem, które zgodnie z Państwa wskazaniem było czynnością odpłatną. Jak sami Państwo wskazaliście w opisie sprawy z tytułu zawarcia umowy cesji Strony ustaliły wynagrodzenia na rzecz Cedenta. Na wynagrodzenie składała się cena płatna przez Cesjonariusza na rzecz Cedenta za przeniesienie praw i obowiązków w drodze umowy cesji. Nadmienić należy, że w wyniku cesji przejęliście Państwo – jak wskazaliście - wszelkie prawa i obowiązki wynikające z umowy przedwstępnej, w tym prawo do zwrotu zadatku. Ponadto, w ramach umowy cesji zostały przeniesione na Państwa również prawa i obowiązki wynikające z zawartych przez Cedenta umów najmu, zawartych przez Cedenta oraz przysługujące Cedentowi prawa autorskie majątkowe, prawa do dokumentacji projektowej obiektu i prawa wynikające z umowy o prace projektowe. W związku z cesją Cedent wyraził zgodę na wykreślenie przysługujących mu roszczeń.
Podkreślić należy, że cesja to pewien rodzaj umowy. Jedna ze stron – Cedent zobowiązuje się do zbycia praw i obowiązków – druga natomiast – Cesjonariusz – do ich nabycia. Wynagrodzenie ustalone przez Strony na rzecz Cedenta z tytułu zbycia prawa do Nieruchomości jest kwotą niezależną od kwoty wpłaconego zadatku przez Cedenta. W ramach tej transakcji gospodarczej Cedent zrealizował świadczenie polegające na umożliwieniu innemu podmiotowi – Cesjonariuszowi (tu Państwo) wstąpienie w prawa i obowiązki określone w umowie cesji, dzięki czemu Państwo jako Cesjonariusz uzyskali wymierną korzyść (nabyli prawa i obowiązki Cedenta, wynikające z umowy przedwstępnej), w zamian za co zobowiązali się do zapłaty na rzecz Cedenta ustalonego w określonej kwocie wynagrodzenia.
Cedent podjął określone działania, za które otrzymał ustalone wynagrodzenie. Z kolei Państwo stali się niewątpliwie beneficjentem tego działania – byli Państwo bezpośrednim odbiorcą świadczenia odnoszącym korzyść o charakterze majątkowym, gdyż przeszły na Państwa wskazane w umowie cesji prawa i obowiązki wynikające z umowy przedwstępnej dot. nabycia Nieruchomości, w tym prawo do zwrotu zadatku. Pomiędzy Państwem a Cedentem – B. sp. z o.o. powstała zatem więź o charakterze zobowiązaniowym, która na gruncie ustawy o VAT jest świadczeniem usług za wynagrodzeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega w myśl art. 5 ustawy, opodatkowaniu podatkiem VAT właściwą stawką podatku VAT dla przedmiotu usługi.
Tak więc Państwa stanowisko, że cesja praw i obowiązków z zawartej umowy przedwstępnej dotyczącej Nieruchomości gruntowej stanowiła świadczoną usługę przez Cedenta na rzecz Państwa - Cesjonariusza, a nie dostawę towarów uznaję za prawidłowe.
Należy zauważyć, że ani przepisy, ani też rozporządzenia wykonawczego do ustawy nie przewidują zwolnienia od podatku dla czynności przeniesienia praw i obowiązków (cesji umowy).
W szczególności do opisanej sytuacji nie będą miały zastosowania przepisy art. 43 ust. 1 pkt 2 i pkt 9 oraz pkt 10 i pkt 10a ustawy.
Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.
W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.
Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Natomiast w myśl art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:
a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że:
a)w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
b) dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.
Jak wskazano w niniejszej interpretacji dokonanie przez Cedenta cesji praw i obowiązków z umowy przedwstępnej na nabycie Nieruchomości stanowiło usługę świadczoną przez Cedenta - B. sp. z o.o. na rzecz Cesjonariusza (tu Państwo) za wynagrodzeniem, a nie dostawę towaru w myśl art. 7 ust. 1 ustawy, tym samym zwolnienie od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 i 9 oraz pkt 10 i 10a ustawy nie znajduje zastosowania w przedmiotowej sprawie.
Podsumowując powyższe, czynność dokonania cesji praw i obowiązków wynikających z umowy przedwstępnej na nabycie Nieruchomości, do której doszło między Państwem a Cedentem stanowi świadczenie usługi, o którym mowa w art. 8 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w myśl art. 5 ustawy, właściwą dla przedmiotu usługi stawką podatku VAT.
Państwa wątpliwości w przedmiotowej sprawie dotyczą również kwestii ustalenia, czy Cesjonariuszowi (tu Państwo) przysługiwało prawo do obniżenia podatku VAT należnego okwotę podatku VAT naliczonego z tytułu faktury wystawionej od Cedenta - B. sp. z o.o. dokumentującej przeniesienie praw i obowiązków z umowy przedwstępnej z tytułu nabycia Nieruchomości.
Należy wskazać, że podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy. W myśl tego przepisu:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a) nabycia towarów i usług,
b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Z przywołanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Zasada ta wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikowi w całości lub w części pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
W myśl art. 88 ust. 3a pkt 2 oraz pkt 4 lit. b ustawy:
Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy:
2) transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku;
4) wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:
b) podają kwoty niezgodne z rzeczywistością – w części dotyczącej tych pozycji, dla których zostały podane kwoty niezgodne z rzeczywistością.
Aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, powinien spełnić również przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Według art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Przy czym, w świetle przytoczonych wyżej przepisów status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
W okolicznościach niniejszej sprawy, należy zauważyć, że zarówno Państwo – Cesjonariusz oraz Cedent – B. sp. z o.o. na dzień przeniesienia praw i obowiązków z umowy przedwstępnej nabycia Nieruchomości prowadziliście działalność gospodarczą, w ramach której byliście Państwo zarejestrowanymi, czynnymi podatnikami podatku VAT. Dodatkowo, jak wskazano powyżej zbycie praw i obowiązków do umowy przedwstępnej stanowiło odpłatne świadczenie usług i podlegało w myśl art. 5 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy opodatkowaniu podatkiem VAT właściwą stawką podatku VAT dla przedmiotu usługi.
Wobec powyższego należy stwierdzić, że w sytuacji, w której doszło do zawarcia umowy cesji na podstawie, której nabyli Państwo jako Cesjonariusz ogół praw i obowiązków przysługujących Państwu do Nieruchomości wskazanej we wniosku, to jako Kupującemu przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury VAT otrzymanej od Cedenta dokumentującej przeniesienie tych praw i obowiązków.
Wynika to z faktu, że w analizowanym przypadku były spełnione – wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy – przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego. Ponadto, w analizowanej sprawie nie znajdzie zastosowania również art. 88 ustawy, gdyż faktura wystawiona na Państwa rzecz od Cedenta dokumentowała faktyczną czynność, tj. opodatkowane podatkiem VAT świadczenie usług.
W związku z powyższym Państwa stanowisko w kwestii prawa Cesjonariusza (tu Państwa) do obniżenia podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego z tytułu faktury wystawionej od Cedenta – B. sp. z o.o. dokumentującej przeniesienie praw i obowiązków z umowy przedwstępnej z tytułu nabycia Nieruchomości uznaję za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie podatku od towarów i usług (pytania nr 1 i 2 we wniosku). Natomiast w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych (pytanie nr 3 we wniosku) zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.
W świetle art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:
Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.
Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym. Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Zatem, należy zaznaczyć, że interpretacja indywidualna opiera się na wynikającym z treści wniosku oraz przesłanego uzupełnienia opisie stanu fatycznego. W konsekwencji w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.
Zgodnie z art. 14f § 2b Ordynacji podatkowej:
Opłata za wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej podlega zwrotowi wyłącznie w przypadku:
1) wycofania wniosku - w całości;
2) wycofania części wniosku w odniesieniu do przedstawionego w nim odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego - w odpowiedniej części;
3) uiszczenia jej w kwocie wyższej od należnej - w odpowiedniej części.
W myśl art. 14r § 4 Ordynacji podatkowej:
Opłata za wniosek wspólny jest ustalona jako iloczyn kwoty określonej zgodnie z art. 14f i liczby zainteresowanych wskazanych we wniosku.
Państwa wniosek wspólny dotyczy dwóch podatków, tj.:
- podatku od czynności cywilnoprawnych (pytanie oznaczone we wniosku nr 3) – jeden stan faktyczny x 2 Zainteresowanych,
- podatku od towarów i usług (pytania oznaczone w złożonym wniosku nr 1 i 2) -dwa stany faktyczne x 2 Zainteresowanych,
- zatem w Państwa przypadku opłata od złożonego wniosku wspólnego wynosi 240 zł (40 zł x ilość stanów faktycznych x 2 Zainteresowanych).
Wnieśli Państwo opłatę za wydanie interpretacji indywidualnej 13 października 2023 r. w wysokości 480 zł – tytułem opłata za wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej.
W związku tym, że całkowita opłata od Państwa wniosku wspólnego wynosi 240 zł, kwota 240 zł jest opłatą nienależną, zatem stanowi nadpłatę w rozumieniu art. 14f § 2b pkt 3 Ordynacji podatkowej i podlega, według Państwa dyspozycji – zwrot przekazem pocztowym na wskazany adres Zainteresowanego będącego stroną postępowania.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).