Brak prawa do odliczenia podatku VAT od towarów i usług zakupionych w celu realizacji projektu.

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 listopada 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 2 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku prawa do odliczenia podatku VAT od towarów i usług zakupionych w celu realizacji projektu pn. „(…)”. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 5 grudnia 2023 r. (wpływ 5 grudnia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Miasto (…) (dalej: „Wnioskodawca” lub „Miasto”) jest jednostką samorządu terytorialnego posiadającą osobowość prawną. Miasto jest zarejestrowane jako czynny podatnik VAT w Polsce.

Na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 713 z późn. zm., dalej: „ustawa o samorządzie gminnym”) Miasto wykonuje zadania publiczne własne oraz zlecone z zakresu administracji rządowej. Wykonując wskazane zadania, Miasto działa zarówno w charakterze organu władzy publicznej, jak i jako podatnik VAT na podstawie stosunków o charakterze cywilnoprawnym (stanowiących co do zasady działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT). Ponadto Miasto realizuje zadania własne, określone w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w zakresie zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym m.in. ładu przestrzennego, a także ochrony środowiska i przyrody. Mając powyższe na uwadze, Miasto zdecydowało się na realizację projektu pn. „(…)” (dalej: „Projekt”).

Projekt zakłada usunięcie oraz utylizację (…) Mg wyrobów azbestowych z (…) nieruchomości położonych na terenie miasta (…). Projekt będzie skierowany do osób defaworyzowanych, tj. osób w wieku 50+. Odnosi się do gospodarki odpadami niebezpiecznymi a środki otrzymane w ramach dofinansowania posłużą do specjalistycznej zbiórki, transportu i utylizacji wyrobów zawierających azbest z terenu Miasta (…). Do wykonania prac został zatrudniony wyspecjalizowany podmiot posiadający uprawnienia do wykonania prac. Ponadto, w ramach działań promocyjnych, Projekt przewiduje zamieszczenie informacji o realizowanym Projekcie wraz z podaniem źródła finansowania na stronie internetowej Miasta oraz lokalnej grupy działania, a także w lokalnej prasie.

Celem Projektu jest przede wszystkim poprawa jakości powietrza na terenie Miasta poprzez ograniczenie liczby włókiem azbestowych, a także poprawa ładu przestrzennego Miasta. Ponadto, realizacja Projektu ma na celu zmniejszenie obciążenia środowiska naturalnego szkodliwymi i trudno usuwalnymi substancjami oraz poprawę stanu zdrowia mieszkańców Miasta. Długoterminowe korzyści ekonomiczne, społeczne i ekologiczne związane z realizacją Projektu będą polegały na minimalizacji liczby włókien azbestu, podniesieniu jakości życia mieszkańców, jak również poprawie wyglądu zewnętrznego oraz stanu technicznego obiektów budowlanych.

W związku z realizacją Projektu, Miasto złożyło wniosek o przyznanie mu dofinansowania w ramach „Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…) na lata 2014-2020, Osi Priorytetowej VIII. Infrastruktura dla usług użyteczności publicznej, Działanie 8.6. Inwestycje na rzecz rozwoju lokalnego”. Tym samym, Inwestycja zostanie sfinansowana w części ze środków własnych Miasta, a w części ze środków pochodzących z „Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…) na lata 2014-2020”.

Biorąc pod uwagę powyższe, Projekt finansowany będzie ze środków własnych Miasta oraz środków pozyskanych z dofinansowania. Przedsiębiorcy i mieszkańcy Miasta nie będą partycypować w kosztach Projektu.

Podjęcie wszelkich czynności związanych z Projektem będzie służyć realizacji zadań własnych Miasta w postaci zaspokajania potrzeb społeczności lokalnej. Projekt nie będzie generował sprzedaży opodatkowanej VAT. Efekty realizacji Projektu nie będą bowiem służyły Wnioskodawcy do wykonywania jakichkolwiek odpłatnych czynności na podstawie umów cywilnoprawnych (a więc czynności opodatkowanych zgodnie z przepisami ustawy o VAT).

Pytanie

Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, w świetle art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, Miastu będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wydatków poniesionych w związku z usuwaniem wyrobów zawierających azbest z nieruchomości położonych na terenie Miasta?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, w świetle art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, Miastu nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wydatków poniesionych w związku z usuwaniem wyrobów zawierających azbest z nieruchomości położonych na terenie Miasta.

Uwagi ogólne

Na wstępie Miasto wskazuje, że stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Za dostawę towarów zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, rozumieć należy przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stosownie zaś do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Zgodnie natomiast z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jak wynika więc z powyższych regulacji, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wyłącznie w przypadku kumulatywnego spełnienia dwóch warunków, tj.:

1)Odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług

Jak wynika z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jednocześnie w tym miejscu należy wskazać, że jednostki samorządu terytorialnego co do zasady podlegają wyłączeniu z katalogu podatników VAT, stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.

Zgodnie z tym wyłączeniem Miasto nie występuje jako podatnik VAT w przypadku, gdy wykonuje czynności w roli organu władzy publicznej lub urzędu obsługującego ten organ, w zakresie realizowanych zadań nałożonych na nie odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostało powołane. Stosownie do obowiązujących przepisów, powyższe wyłączenie nie ma zastosowania w przypadku czynności wykonywanych przez Miasto na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Innymi słowy, nie jest możliwe obniżenie podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przez podmiot, który nie występuje w tym zakresie w roli podatnika VAT.

2)Towary i usługi, w związku z nabyciem których podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, a więc w szczególności takich, w wyniku których rozliczany jest VAT należny

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wyklucza to zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od VAT oraz niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Wnioskodawca wskazuje, że Miasto, realizując Inwestycję we wskazanym zakresie, będzie wykonywało zadania własne w ramach reżimu publicznoprawnego (niestanowiące czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych). W związku z tym, w opisanym zdarzeniu przyszłym, w odniesieniu do Miasta znajdzie zastosowanie wyłączenie z katalogu podatników wskazane w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT - Miasto nie będzie w tym zakresie działało jako podatnik VAT. Tym samym, pierwszy warunek należy uznać za niespełniony.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Miasto planuje usunięcie wyrobów zawierających azbest z nieruchomości położonych na terytorium Miasta. Poniesione w tym zakresie wydatki nie będą służyły Miastu do wykonywania jakichkolwiek komercyjnych, odpłatnych czynności.

Powyższe prowadzi więc do wniosku, że towary i usługi nabywane w celu realizacji Inwestycji nie będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych a w rezultacie drugi z warunków również należy uznać za niespełniony.

Stanowisko Miasta znajduje potwierdzenie w interpretacjach Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „Dyrektor KIS”). Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z dnia 25 maja 2021 r. (0113-KDIPT1-3.4012.230.2021.1.MWJ) Dyrektor KIS uznał, że „Wnioskodawca nie będzie miał możliwości odliczenia podatku VAT w całości lub w części od poniesionych wydatków na realizację zadań z zakresu usuwania i unieszkodliwiana wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy, ponieważ towary i usługi nabywane w związku z realizacją ww. zadania nie będą wykorzystywane przez Wnioskodawcę do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług”.

Analogiczne stanowisko przedstawiono w innych interpretacjach indywidualnych wydanych przez Dyrektora KIS:

• z dnia 19 maja 2021 r., 0113-KDIPT1-2.4012.225.2021.1.JSZ;
• z dnia 17 maja 2021 r. 0113-KDIPT1-3.4012.274.2021.1.AG;
• z dnia 14 maja 2021 r., 0113-KDIPT1-1.4012.163.2021.2.AK;
• z dnia 13 maja 2021 r. 0113-KDIPT1-1.4012.182.2021.1.WL;
• z dnia 4 maja 2021 r. 0113-KDIPT1-3.4012.149.2021.2.UNR.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym w świetle art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, Miastu nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wydatków poniesionych w związku z usuwaniem wyrobów zawierających azbest z nieruchomości położonych na terenie Miasta.

W związku z powyższym Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie prawidłowości stanowiska przedstawionego na wstępie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Główne zasady odliczenia podatku VAT zostały przedstawione w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.):

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT:

Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa również pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Art. 15 ust. 1 ustawy o VAT wskazuje, kto jest podatnikiem VAT:

Art. 15 ust. 2 ustawy o VAT stanowi:

Art. 15 ust. 6 ustawy o VAT brzmi:

Oznacza to, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter wyłącznie podmiotowo-przedmiotowy.

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwojakim charakterze:

• podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz
• podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych) - tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.):

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Art. 7 ust. 1 pkt 1 i pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że:

W świetle powołanych wyżej przepisów stwierdzić należy, że zakres aktywności podejmowanej przez jednostkę samorządu terytorialnego należy interpretować w perspektywie ogólnej zasady, tj. że realizacja zadań własnych ma służyć zaspokajaniu zbiorowych potrzeb mieszkańców gminy. Obowiązywanie tej zasady powoduje, że każde działanie podejmowane przez jednostki w imieniu własnym, na własną odpowiedzialność i finansowane z budżetu jednostek, a dotyczące mienia gminy należy uznać za działanie publiczne, służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej, które jest wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadanie własne.

Jak wynika z opisu sprawy zamierzają Państwo realizować projekt pn. „(…)”, w ramach którego będzie usunięte oraz utylizowane (…) Mg wyrobów azbestowych z (…) nieruchomości na terenie Miasta. Do wykonania tego projektu zatrudnili Państwo wyspecjalizowany podmiot. W ramach działań promocyjnych przewidują Państwo zamieszczenie informacji o Projekcie wraz ze źródłami jego finansowania na stronie internetowej Miasta, lokalnej grupy działania oraz w lokalnej prasie. Celem projektu będzie poprawa jakości powietrza na terenie Miasta poprzez ograniczenie liczby włókien azbestowych, a także poprawa ładu przestrzennego.

Złożyli Państwo wniosek o przyznanie dofinansowania w ramach „Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…) na lata 2014-2020, Osi Priorytetowej VIII. Infrastruktura dla usług użyteczności publicznej, Działanie 8.6. Inwestycje na rzecz rozwoju lokalnego”. Będą Państwo realizować projekt ze środków własnych Miasta oraz ze środków pochodzących z dofinansowania.

Czynności związane z projektem służyć będą realizacji zadań własnych Miasta w postaci zaspokojenia potrzeb społeczności lokalnej. Efekty projektu nie będą służyły Państwu do wykonywania jakichkolwiek odpłatnych czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Są Państwo zarejestrowani jako czynny podatnik podatku od towarów i usług.

Państwa wątpliwości dotyczą możliwości odliczenia podatku VAT naliczonego od zakupów towarów i usług nabywanych w celu realizacji Projektu.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Zasada ta wyłącza tym samym możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które są wykorzystywane do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu.

Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku, jest związek nabywanych towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

W analizowanej sprawie nie zostanie spełniona podstawowa przesłanka warunkująca prawo do odliczenia podatku naliczonego bowiem wydatki, które Państwo poniosą w związku z realizacją ww. projektu nie będą związane z wykonywanymi przez Państwa czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podsumowując, nie będzie przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od zakupów towarów i usług dotyczących realizacji projektu pn. „(…)”.

Tym samym Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).