Uznanie zespołu składników materialnych i niematerialnych przenoszonych nieodpłatnie do fundacji rodzinnej za przedsiębiorstwo i w rezultacie wyłączenie tej czynności z opodatkowania podatkiem VAT oraz brak obowiązku dokonania korekty, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 września 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 1 września 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania zespołu składników materialnych i niematerialnych przenoszonych do fundacji rodzinnej za przedsiębiorstwo i w rezultacie wyłączenia tej czynności z opodatkowania podatkiem VAT oraz braku obowiązku dokonania korekty, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy.

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 20 listopada 2023 r. (wpływ 22 listopada 2023 r.) oraz pismem z 4 grudnia 2023 r. (wpływ 6 grudnia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest osobą fizyczną podlegającą w Polsce opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.

Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo Przedsiębiorców, pozostając przy tym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług jako osoba fizyczna, wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest działalność usystematyzowana kodem 68.20.Z PKD tj. „Wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi”.

Wnioskodawca w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej przeprowadził cały proces inwestycyjny, polegający na wybudowaniu albo odremontowaniu nabytej nieruchomości, następnie zawarciu umowy z wynajmującymi, z czego są to w dużej mierze podmioty sieciowe np. branży spożywczej oraz drogerie. Aktualnie Wnioskodawca dysponuje 6 (sześcioma) nieruchomościami (użytkowanie wieczyste), z których część jest wynajmowana na rzecz podmiotów sieciowych oraz jest w trakcie jednego procesu inwestycyjnego, związanego z wybudowaniem nieruchomości.

Poniżej Wnioskodawca przedstawia zestawienie Nieruchomości, którymi obecnie dysponuje:

1.Nieruchomość położona w (…) na (…), ul. (…), powiat (…), województwo (…), składająca się z:

• działek nr 1, nr 2, nr 3 i nr 4 o łącznej pow. 0,3561 ha (Kw nr (…)),
• działek nr 5, nr 6, nr 7, nr 8 i nr 9 o łącznej pow. 0,1426 ha (Kw nr (…)),
• działek nr 10, nr 11, nr 12 i nr 13 o łącznej pow. 0,1073 ha (Kw nowo zakładana), wynajmowana na rzecz A. S.A.

2.Nieruchomość położona w (…), ul. (…), powiat (…), województwo (…), składająca się z:

• działki nr 14 o pow. 0,2797 ha (Kw nr (…)),
• działek nr 15 i nr 16 o łącznej pow. 0,6377 ha (Kw nr (…)),
• działek nr 17 i nr 18 o łącznej pow. 0,1019 ha (Kw nr (…)), wynajmowana na rzecz B. S.A., C. Sp. z o.o., D. sp. z o.o., E. sp. z o.o. oraz A. S.A.

3.Nieruchomość położona w (…), ul. (…), powiat (…), województwo (…), składająca się z działek nr 19, nr 20, nr 21, nr 22, nr 23, nr 24, nr 25 i nr 26 o łącznej pow. 0,3196 ha (Kw nr (…)) - sama działka niezabudowana, dla której zrobiony jest projekt budowlany na budowę budynku handlowego oraz wydane zostało pozwolenie na budowę z terminem ważności do wiosny 2024 r.,

4.Lokal mieszkalny nr (…) w budynku nr (…) przy ul. (…) w (…), województwie (…) (Kw nr (…)) - jest tu trzecia siedziba firmy; lokal nie jest wynajmowany,

5.Lokal mieszkalny nr (…) w budynku nr (…) przy ul. (…) w (…), województwie (…) (Kw nr (…)) - lokal nie jest wynajmowany oraz udział 60/10.000 części we własności lokalu niemieszkalnego nr (…) w budynku nr (…) przy ul. (…) w (…), województwie (…) (Kw nr (…)),

6.Użytkowanie wieczyste działki położonej w (…), przy ul. (…), powiecie (…), województwie (…) nr 27 o pow. 0,6525 (Kw nr (…)) oraz własność działki położonej w (…), przy ul. (…), powiecie (…), województwie (…) nr 28 o pow. 0,0660 ha (Kw nr (…)), na której obecnie jest realizowana budowa Parku Handlowego z terminem przekazania do dnia 31 grudnia 2023 r.

Wnioskodawca powziął zamiar przeprowadzenia procesu sukcesyjnego swojego majątku mając na celu akumulację i ochronę zgromadzonych przez lata dóbr materialnych, w postaci nieruchomości oraz wierzytelności z tytułu umów najmu. Wnioskodawca zamierza na tle powyższego powołać fundację rodzinną na podstawie ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 326), gdzie celem Wnioskodawcy będzie integracja majątku wnoszonego do fundacji rodzinnej, zarządzanie tym majątkiem i inwestowanie go w celu pomnażania tak, aby realizować świadczenia wobec beneficjentów w ramach tzw. inwestowania pasywnego dokonując najmu wniesionych nieruchomości do fundacji rodzinnej.

Zamiarem Wnioskodawcy jest więc dokonanie nieodpłatnego przekazania do fundacji rodzinnej zespołu składników majątkowych w postaci wszystkich nieruchomości, wszystkich wierzytelności z tytułu umów najmu oraz wszelkich pozostałych składników wchodzących w skład jednoosobowej działalności gospodarczej Wnioskodawcy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo Przedsiębiorców. W związku z czym Wnioskodawca w przyszłości planuje dokonać nieodpłatnego przeniesienia na rzecz fundacji rodzinnej przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego (Dz. U. 1964 Nr 16 poz. 93; dalej jako: KC).

Fundacja rodzinna, jako nabywca przedsiębiorstwa, będzie kontynuowała dotychczas prowadzoną przez Wnioskodawcę działalność gospodarczą w przedmiocie najmu i dzierżawy nieruchomości w ramach dozwolonej działalności gospodarczej prowadzonej przez fundację rodzinną w myśl art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Na rzecz fundacji rodzinnej zostaną przekazane następujące składniki, które są oraz będą wykorzystywane w działalności:

• Agregat prądotwórczy
• Koparko-ładowarka
• Ładowarka (…)
• Młot
• Motocykl
• Odśnieżarka
• Pomost roboczy z windą
• Przyczepa rolnicza
• Wiertnica diamentowa
• Zagęszczarka
• Zaginarka mechaniczna
• Zamiatarka mechaniczna
• Żuraw
• Samochód osobowy.

Po dokonaniu nieodpłatnego przekazania składników majątkowych na rzecz fundacji rodzinnej, nowo utworzona fundacja rodzinna będzie miała faktyczną możliwość kontynuacji dotychczas prowadzonej działalności gospodarczej, bez konieczności angażowania dodatkowych aktywów, czy również podejmowania dodatkowych działań. Wniesienie stosownych składników majątkowych jest wystarczające, aby w oparciu o nie utworzona fundacja rodzinna mogła kontynuować dotychczasową działalność gospodarczą polegającą na wynajmie i zarządzaniu nieruchomościami.

Po dokonaniu nieodpłatnego przekazania składników majątkowych na rzecz fundacji rodzinnej, dotychczas prowadzona działalność gospodarcza zostanie zamknięta, a następnie zgodnie z procedurą wykreślona z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług

1.Czy w sytuacji, w której planowane przez Wnioskodawcę nieodpłatne przekazanie nieruchomości wraz z wierzytelnościami z tytułu umów czynszu oraz wszelkimi pozostałymi składnikami wchodzącymi w skład jednoosobowej działalności gospodarczej Wnioskodawcy do fundacji rodzinnej będzie stanowić zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, a w konsekwencji czego czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 ustawy o podatku od towarów i usług? (oznaczone we wniosku nr 1)

2.Czy w sytuacji nieodpłatnego przekazania składników majątku stanowiących przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ KC przez Wnioskodawcę na rzecz fundacji rodzinnej, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do dokonania ewentualnej korekty, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy o podatku od towarów i usług? (oznaczone we wniosku nr 4)

Pana stanowisko w sprawie

W zakresie pytania 1

Zdaniem Wnioskodawcy, planowane nieodpłatne przekazanie nieruchomości wraz z wierzytelnościami z tytułu umów najmu oraz wszelkimi pozostałymi składnikami wchodzącymi w skład jednoosobowej działalności gospodarczej Wnioskodawcy do fundacji rodzinnej będzie stanowić transakcje zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o VAT, w związku czym nie będzie podlegała ona opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

W zakresie pytania 4

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w sytuacji w której nieodpłatnego przekazania składników majątku stanowiących przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ KC przez Wnioskodawcę na rzecz fundacji rodzinnej, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do dokonania ewentualnej korekty, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy o VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy:

W zakresie pytania 1 i 4

Ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. statuuje instytucję fundacji rodzinnej w polskim porządku prawnym. Od wejścia w życie ww. wymienionej ustawy, fundacje rodzinne są osobami prawnymi tj. bytami niezależnymi w obrocie prawnym od swoich fundatorów. Tak też mienie wniesione do fundacji rodzinnej, w tym własność nieruchomości, staje się mieniem fundacji rodzinnej.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej, fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej.

W myśl art. 17 ustawy o fundacji rodzinnej fundator wnosi do fundacji rodzinnej mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100 000 zł.

Wskazać przy tym należy, że wniesienie mienia do fundacji rodzinnej przez fundatora, nie ma charakteru aportu, czy też quasi-aportu. W aktualnym stanie prawnym fundator (Wnioskodawca) ma możliwość wniesienia mienia w postaci nieodpłatnego przeniesienia mienia na pokrycie funduszu założycielskiego lub dokonania darowizny na rzecz fundacji rodzinnej. Tzn. zdaniem Wnioskodawcy, on jako fundator fundacji rodzinnej może wnieść na rzecz fundacji rodzinnej w myśl ww. art. 17 mienie w rozumieniu regulacji Kodeksu Cywilnego tj. własność i inne prawa majątkowe.

Zgodnie z powyższym, wyposażenie fundacji rodzinnej w majątek przez fundatora jest czynnością nieodpłatną, pociągającą za sobą następujące skutki na gruncie podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, z racji braku szczególnych rozwiązań w zakresie opodatkowania fundacji rodzinnych na gruncie podatku od towarów i usług, zastosowanie powinny znaleźć zasady ogólne dotyczące opodatkowania podmiotów oraz dokonywanych przez nich transakcji podatkiem VAT. Jeżeli Wnioskodawca posiada, jako fundator, status podatnika VAT i działa on w takim charakterze przekazując majątek w postaci towarów lub usług w rozumieniu ustawy o VAT - to zastosowanie powinna znaleźć ogólna reguła, w myśl której jeżeli Wnioskodawca, jako fundator nabywający towary, a działający jako podatnik VAT, miał prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z tym nabyciem i następnie, decydując się o przekazaniu tych towarów na rzecz fundacji rodzinnej, jest zobowiązany do rozpoznania dostawy towarów za wynagrodzeniem w myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT.

Żadna z regulacji natomiast nie wyklucza zdaniem Wnioskodawcy wniesienia do fundacji rodzinnej przedsiębiorstwa na podstawie art. 17 ustawy o fundacji rodzinnej. Taka kwalifikacja na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług prowadzić będzie do zastosowania następującego stanu prawnego w sytuacji wniesienia przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwa:

• Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
• W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie do rozporządzania towarami jak właściciel.
• Natomiast stosownie do art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przepisów ustawy o VAT nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

Zgodnie z art. 55¹ KC, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3)prawa wynikające z umów najmu I dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5)koncesje, licencje i zezwolenia;

6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8)tajemnice przedsiębiorstwa;

9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Z kolei, zgodnie z art. 55² KC, czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Bazując na powyższym, zdaniem Wnioskodawcy w sytuacji, w której przekazanie nieruchomości wraz z wierzytelnościami z tytułu umów najmu oraz wszelkimi pozostałymi składnikami wchodzącymi w skład jednoosobowej działalności gospodarczej Wnioskodawcy do fundacji rodzinnej będzie poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Co więcej, ustawodawca wprost przyznał możliwość wnoszenia do fundacji rodzinnej przez fundatora czy nabywania przez fundację rodzinną przedsiębiorstwa osoby fizycznej (uzasadnienie projektu ustawy o fundacji rodzinnej - druk sejmowy Nr 2789, Sejm RP IX kadencji). Jedyne co ustawodawca rozgranicza to możliwość prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej poprzez wniesione przedsiębiorstwo osoby fizycznej. Mianowicie, jeżeli działalność gospodarcza takiego przedsiębiorstwa spełnia kryteria art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej, to może być ono wykonywane, a przychody z niego uzyskiwane będą wolne od podatku dochodowego od osób prawnych zgodnie z art. 25 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT w związku z art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej. Co będzie miało miejsce, w związku z przedmiotem działalności gospodarczej przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, tj. przedmiot działalności przedsiębiorstwa Wnioskodawcy 68.20.Z PKD tj. „Wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi”, a art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o fundacji rodzinnej: „Fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221) tylko w zakresie najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie”.

W zakresie pytania 4

Zgodnie art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Według art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się w szczególności przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 Ustawy o VAT. Zgodnie z definicją legalną, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast w art. 6 Ustawy o VAT ustawodawca wskazał zamknięty katalog czynności, co do których nie stosuje się przepisów Ustawy o VAT. W szczególności, przepisów Ustawy o VAT nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa (art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT).

Tym samym, dokonując przeniesienia przedsiębiorstwa na rzecz fundacji rodzinnej, Wnioskodawca będzie dokonywać czynności, która nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy o VAT, po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10,10a lub 10c-10g lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.

Z kolei, w myśl art. 91 ust. 2 przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - w ciągu 10 lat licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania.

Roczna korekta w takim przypadku, w odniesieniu do nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów dotyczy jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym te środki zostały oddane do użytkowania.

Biorąc pod uwagę taką konstrukcje przepisów, korekta powinna być dokonana w przypadku, gdy zmienia się zakres wykorzystania danego środka trwałego. Niemniej jednak wniesienie przedsiębiorstwa przez Wnioskodawcę na rzecz fundacji rodzinnej, samo w sobie nie będzie powodować obowiązku korekty podatku, ponieważ czynność taka nie podlega opodatkowaniu VAT, zatem w odniesieniu do tej czynności nie znajdują zastosowania przepisy ustawy o VAT.

Z kolei dalsze korzystanie ze składników przedsiębiorstwa Wnioskodawcy przez fundację rodzinną będzie implikować obowiązek weryfikacji obowiązku korekty przez nabywcę przedsiębiorstwa tj. fundację rodzinną.

Fakt ten potwierdza art. 91 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym w przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Analogiczny obowiązek nie będzie natomiast ciążył na Wnioskodawcy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Jednocześnie przepis art. 6 ustawy o VAT wskazuje na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Są w nim wskazane czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług, z uwagi jednak na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

I tak, na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Zatem w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji przedsiębiorstwa. Dlatego też dla potrzeb tych przepisów należy posłużyć się definicją sformułowaną w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zgodnie z którym:

Sformułowanie zawarte w zacytowanym art. 55¹ Kodeksu cywilnego „obejmuje ono w szczególności”, pozwala uznać, że definicja wymienia tylko przykładowe elementy przedsiębiorstwa. W rezultacie przedsiębiorstwo może obejmować także inne, niewymienione w tym przepisie składniki, jak również może składać się z niektórych tylko elementów wyliczenia zawartego w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Kluczowym dla uznania, że przedmiot transakcji stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego (a co za tym idzie, ustawy o VAT) jest więc to, że stanowi on „zespół” składników materialnych i niematerialnych o cechach „zorganizowania” oraz „przeznaczenia do prowadzenia działalności gospodarczej”.

Potwierdza to z art. 55² Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym, funkcjonalnym i materialnym. Składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Ponadto, przy ocenie czy składniki majątku powinny być uznane za przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy, uwzględnić należy następujące okoliczności:

1. zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz

2.faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.

Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji. Tym samym, w przypadku, gdy konieczne dla kontynuowania działalności gospodarczej jest angażowanie przez nabywcę innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji lub podejmowanie dodatkowych działań, brak jest możliwości stwierdzenia, że w danym przypadku zespół składników majątkowych stanowi przedsiębiorstwo.

Zakres powyższego wyłączenia zdefiniował w wyrokach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie - nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu - do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów.

W wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, TSUE wywiódł, że regulacja art. 5(8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje natomiast samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

Należy podkreślić, że o tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

W tym miejscu należy ponadto zwrócić uwagę na przepisy dotyczące działalności fundacji rodzinnej, która uregulowana została w ustawie z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 326), zwanej dalej ustawą o fundacji rodzinnej.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy o fundacji rodzinnej:

W myśl art. 5 ust. 1 ww. ustawy o fundacji rodzinnej:

Stosownie do art. 17 ww. ustawy:

W złożonym wniosku wskazał Pan, że prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą i jest Pan czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Przedmiotem Pana działalności gospodarczej jest wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi. Aktualnie dysponuje Pan 6 nieruchomościami, z których część jest wynajmowana na rzecz podmiotów sieciowych oraz jest w trakcie jednego procesu inwestycyjnego, związanego z wybudowaniem nieruchomości.

Jak wynika z opisu sprawy, zamierza Pan powołać fundację rodzinną. Pana zamiarem jest dokonanie nieodpłatnego przekazania do fundacji rodzinnej zespołu składników majątkowych w postaci wszystkich nieruchomości, wszystkich wierzytelności z tytułu umów najmu oraz wszelkich pozostałych składników wchodzących w skład jednoosobowej działalności gospodarczej.

Jak doprecyzował Pan w uzupełnieniu wniosku, na rzecz fundacji rodzinnej zostaną przeniesione:

• agregat prądotwórczy,
• koparko-ładowarka,
• ładowarka (…),
• młot,
• motocykl,
• odśnieżarka,
• pomost roboczy z windą,
• przyczepa rolnicza,
• wiertnica diamentowa,
• zagęszczarka,
• zaginarka mechaniczna,
• zamiatarka mechaniczna,
• żuraw,
• samochód osobowy.

Fundacja rodzinna będzie kontynuowała prowadzoną przez Pana dotychczas działalność gospodarczą w przedmiocie najmu i dzierżawy nieruchomości w ramach dozwolonej działalności gospodarczej prowadzonej przez fundację rodzinną.

Ponadto, po dokonaniu nieodpłatnego przekazania składników majątkowych na rzecz fundacji rodzinnej, nowo utworzona fundacja rodzinna będzie miała faktyczną możliwość kontynuacji dotychczas prowadzonej działalności gospodarczej, bez konieczności angażowania dodatkowych aktywów, czy również podejmowania dodatkowych działań.

Po dokonaniu nieodpłatnego przekazania składników majątkowych na rzecz fundacji rodzinnej dotychczas prowadzona przez Pana działalność zostanie zamknięta, a następnie wykreślona z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy, Pana wątpliwości dotyczą w pierwszej kolejności tego, czy nieodpłatne przekazanie nieruchomości wraz z wierzytelnościami z tytułu umów czynszu oraz wszelkimi pozostałymi składnikami wchodzącymi w skład Pana jednoosobowej działalności gospodarczej do fundacji rodzinnej będzie stanowić zbycie przedsiębiorstwa i w związku z tym będzie czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że jak wynika z powołanego art. 55² Kodeksu cywilnego, strony (poza wyłączeniami wynikającymi z przepisów szczególnych) mają pozostawioną swobodę co do tego, jakie elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa objąć przedmiotem czynności prawnej, z tym że swoboda w wyłączeniu poszczególnych składników nie może iść tak daleko, aby zakres wyłączeń przekreślił istotę przedsiębiorstwa (art. 55¹ Kodeksu cywilnego). Dlatego też zbycie przedsiębiorstwa powinno obejmować co najmniej te składniki, które determinują funkcje spełniane przez przedsiębiorstwa.

Wskazać należy, że zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce wówczas, gdy majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność jednego nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy.

Jak wskazał Pan we wniosku, przedmiotem nieodpłatnego przekazania do fundacji rodzinnej będzie zespół składników majątkowych w postaci wszystkich nieruchomości, wszystkich wierzytelności z tytułu umów najmu oraz innych wymienionych przez Pana składników wchodzących w skład jednoosobowej działalności gospodarczej.

Co istotne w sprawie, po dokonaniu nieodpłatnego przekazania ww. składników przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej, dotychczas prowadzona przez Pana jednoosobowa działalność gospodarcza zostanie zamknięta, a będzie kontynuowana przez fundację rodzinną. Co więcej, jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego, wniesienie przedmiotowych składników majątkowych jest wystarczające, aby w oparciu o nie utworzona fundacja rodzinna mogła kontynuować dotychczasową działalność gospodarczą polegającą na wynajmie i zarządzaniu nieruchomościami, bez konieczności angażowania dodatkowych składników, czy podejmowania dodatkowych działań.

W analizowanej sprawie należy więc zgodzić się z Panem, że przedmiot planowanego przeniesienia do fundacji rodzinnej będzie stanowić przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, a tym samym jego nieodpłatne przekazanie fundacji rodzinnej będzie czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Pana stanowisko do pytania oznaczonego we wniosku nr 1 należy uznać za prawidłowe.

Pana wątpliwości w sprawie dotyczą następnie kwestii obowiązku dokonania przez Pana korekty podatku VAT, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy.

Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekty podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do jej dokonania zostały określone w art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 91 ust. 2 ustawy:

Szczegółowy sposób dokonywania korekty określa art. 91 ust. 3-9 ustawy.

Stosownie do art. 91 ust. 9 ustawy:

Analiza przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego oraz treści powołanych przepisów prawa prowadzi do wniosku, że skoro – jak rozstrzygnięto w niniejszej interpretacji – przedmiotem zbycia będzie przedsiębiorstwo, to w związku z tą czynnością Pan jako zbywca nie będzie zobowiązany do dokonania korekty wcześniej odliczonego podatku, ponieważ zgodnie z art. 91 ust. 9 ustawy obowiązek ewentualnego dokonania korekty będzie ciążyć na nabywcy przedsiębiorstwa.

Podsumowując, wniesienie mienia, stanowiącego przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego do fundacji rodzinnej nie spowoduje po Pana stronie konieczności dokonywania korekty podatku, o której mowa w art. 91 ustawy.

Tym samym, Pana stanowisko w kwestii objętej pytaniem oznaczonym we wniosku nr 4 należy również uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Należy wskazać, że niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie pytań dotyczących podatku od towarów i usług oznaczonych we wniosku nr 1 i 4. W zakresie pytań dotyczących podatku dochodowego od osób prawnych oznaczonych we wniosku nr 2 i 3 zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm. dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).