Brak opodatkowania podatkiem VAT czynności nabycia udziałów od wspólników za wynagrodzeniem pieniężnym, celem ich umorzenia w Spółce

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT czynności nabycia udziałów od wspólników za wynagrodzeniem pieniężnym, celem ich umorzenia w Spółce, jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 września 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 11 września 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący m.in. podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy Odpłatne zbycie udziałów KM, RM, MDM, będzie dla Wspólników KM, RM, MDM oraz Spółki czynnością neutralną na gruncie podatku od towarów i usług, tj. zbycie udziałów celem ich umorzenia nie zostanie zakwalifikowane jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług tj. po stronie Spółki nie powstanie z tego tytułu ani dochód, ani przychód, podlegający opodatkowaniu VAT.

Pismem z 28 listopada 2023 r. uzupełniono wniosek.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Spółka M spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w …, adres: ul. …, …, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla … Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS:…, NIP: …, REGON: …., kapitał zakładowy w wysokości … zł („Spółka”) prowadzi działalność gospodarczą sklasyfikowaną pod kodem PKD 70.10.Z Działalność firm centralnych (head offices) i holdingów, z wyłączeniem holdingów finansowych (przeważający kod działalności).

Kapitał zakładowy Spółki wynosi … zł, z czego udziały o wartości … zł zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny (aport). Wspólnikami Spółki są KM, RM oraz MDM („Wspólnicy”).

Historycznie, aktualni Wspólnicy Spółki dnia 13 lipca 2012 roku zawarli z dotychczasowymi wspólnikami Spółki umowy sprzedaży (nabycia) udziałów, w wyniku których nabyli 100% udziałów w kapitale zakładowym Spółki, wynoszącym wówczas 5.000,00 zł, które zostały objęte przez dotychczasowych wspólników oraz pokryte wkładem pieniężnym. Udziały zostały nabyte po wartości nominalnej. Na skutek sprzedaży (nabycia) udziałów. Wspólnikami zostali:

1)KM, PESEL: … (dalej jako: „KM”) posiadający 32 udziały o wartości nominalnej po 50,00 zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej wynoszącej … zł;

2)RM, PESEL: … (dalej jako: „RM”) posiadający 34 udziałów o wartości nominalnej po 50,00 zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej wynoszącej … zł;

3)MDM PESEL: … (dalej jako: „MDM”) posiadający 34 udziałów o wartości nominalnej po 50,00 zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej wynoszącej 1.700,00 zł.

Następnie, na mocy Uchwały nr 3 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Spółki z dnia 12 grudnia 2016 r. zaprotokołowanej w formie aktu notarialnego przez notariusza, rep. A nr …, wpisanej postanowieniem sądu rejestrowego z dnia 10 stycznia 2016 r., Wspólnicy dokonali podwyższenia kapitału zakładowego z kwoty 5.000,00 zł do kwoty … zł tj. o kwotę … zł poprzez utworzenie nowych udziałów. Nowe udziały w podwyższonym kapitale zakładowym zostały objęte przez Wspólników w zamian za wkład niepieniężny, w ten sposób że:

1)KM objął … udziałów o wartości nominalnej po 50,00 zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej … zł, pokrytych wkładem niepieniężnym w postaci:

a.  20 udziałów przysługujących KM w kapitale zakładowym spółki X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w … przy ul. …, …, REGON: …, NIP: …, wpisanej do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: …, o wartości … zł,

b.  123.890 udziałów przysługujących KM w kapitale zakładowym spółki X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w … przy ulicy …, …, REGON: …, NIP: …, wpisanej do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: …, o wartości … zł;

2)RM objął … udziały o wartości nominalnej po 50,00 zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej … zł, pokrytych wkładem niepieniężnym w postaci:

a.  20 udziałów przysługujących RM w kapitale zakładowym spółki X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w … przy ul. …, …, REGON: …, NIP: …, wpisanej do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: …, o wartości … zł,

b.  56.223 udziałów przysługujących RM w kapitale zakładowym spółki I Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w … przy ulicy …, …. REGON: …, NIP: …, wpisanej do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: …, o wartości … zł:

3)MDM objął … udziałów o wartości nominalnej po 50,00 zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej … zł, pokrytych wkładem niepieniężnym w postaci:

a.  20 udziałów przysługujących MDM w kapitale zakładowym spółki I Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w … przy ul. …, …, REGON: …, NIP: …, wpisanej do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: …, o wartości … zł,

b.  57.802 udziały przysługujących MDM w kapitale zakładowym spółki I Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w … przy ulicy …, …, REGON: …, NIP: …, wpisanej do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS:…, o wartości … zł;

Na dzień złożenia przedmiotowego wniosku. Wspólnikami Spółki są:

1)KM posiadający … udziałów o wartości nominalnej po 50,00 zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej wynoszącej … zł;

2)RM posiadający … udziałów o wartości nominalnej po 50,00 zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej … zł;

3)MDM posiadający … udziałów o wartości nominalnej po 50,00 zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej … zł

Łączna liczba udziałów w Spółce wynosi …, każdy o wartości nominalnej 50,00 zł. Łączna wartość nominalna udziałów w kapitale zakładowym Spółki wynosi … zł. Kapitał zakładowy Spółki wynosi … zł. Różnica pomiędzy wartością nominalną wszystkich udziałów w Spółce a wartością kapitału zakładowego wynika z dokonania dobrowolnego umorzenia udziałów za wynagrodzeniem, które zostało wypłacone z czystego zysku, bez konieczności obniżania kapitału zakładowego. Spółka również nie ma obowiązku dostosowania wartości nominalnej udziału do wartości kapitału zakładowego w Spółce.

Wspólnicy pozostają w związkach małżeńskich, w których obowiązuje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej:

1)KM pozostaje w związku małżeńskim z TM (PESEL …). Udziały KM wchodzą w skład majątku wspólnego;

2)RM pozostaje w związku małżeńskim z MM (PESEL …) Udziały RM wchodzą w skład majątku wspólnego;

3)MDM pozostaje w związku małżeńskim z MM (PESEL …). Udziały MDM wchodzą w skład majątku wspólnego.

Wspólnicy oraz Spółka w najbliższym czasie planują dokonać następujących czynności (zdarzenie przyszłe). Wspólnicy zamierzają przeprowadzić czynności zbycia udziałów na rzecz Spółki przez Wspólników w celu ich dobrowolnego umorzenia za wynagrodzeniem.

W tym celu odbędzie się Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki, na którym podjęta zostanie w szczególności uchwała (lub uchwały) w przedmiocie dobrowolnego umorzenia za wynagrodzeniem łącznie … udziałów w Spółce należących do Wspólników wraz z obniżeniem kapitału zakładowego oraz uchwała o zmianie umowy spółki oraz przyjęciu tekstu jednolitego umowy spółki. Wykonanie tychże uchwał nastąpi poprzez:

1)Zbycie przez KM na rzecz Spółki … udziałów o łącznej wartości nominalnej … zł w celu ich dobrowolnego umorzenia za wynagrodzeniem (dalej: „Odpłatne zbycie udziałów KM”).

2)Zbycie przez RM na rzecz Spółki … udziałów o łącznej wartości nominalnej … zł w celu ich dobrowolnego umorzenia za wynagrodzeniem (dalej: „Odpłatne zbycie udziałów RM”),

3)Zbycie przez MDM na rzecz Spółki … udziałów o łącznej wartości nominalnej … zł w celu ich dobrowolnego umorzenia za wynagrodzeniem (dalej: „Odpłatne zbycie udziałów MDM”).

Wspólnicy złożą stosowne oświadczenia o wyrażeniu zgody na umorzenie określonej liczby udziałów stanowiących własność Wspólników.

Umorzenie udziałów w Spółce nastąpi na podstawie postanowienia § 7 ust. 1 umowy Spółki oraz przepisu art 199 § 1, 2 i 7 Kodeksu spółek handlowych („KSH”). Umorzenie nastąpi poprzez nabycie udziałów własnych przez Spółkę oraz dalej z chwilą wpisu przez sąd rejestrowy obniżenia kapitału zakładowego Spółki o wartość nominalną umorzonych udziałów tj. o kwotę … zł do kwoty … zł albo o kwotę … zł do kwoty … zł, po przeprowadzeniu stosownej procedury przewidzianej przepisami KSH. Wartość o jaką zostanie obniżony kapitał zakładowy zostanie precyzyjnie określona uchwałą Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników.

Celem wykonania uchwały o umorzeniu tych udziałów w Spółce, niezwłocznie po jej podjęciu zostanie pomiędzy Spółką a każdym ze Wspólników, zawarta umowa odpłatnego zbycia udziałów, w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi na podstawie której Spółka nabędzie od Wspólników łącznie … udziałów we własnym kapitale zakładowym celem ich umorzenia za wynagrodzeniem (umowa umorzenia udziałów - umowa ze skutkiem rozporządzającym umarzanymi udziałami) - od każdego Wspólnika liczbę udziałów określoną powyżej. Spółka będzie w tym przypadku mogła nabyć udziały własne, z uwagi na wyczerpanie przesłanek dla uznania tej sytuacji za dopuszczalny wyjątek wskazany w przepisie art. 200 § 1 zd. 3 KSH w postaci nabycia przez Spółkę udziałów własnych w celu umorzenia tych udziałów.

Podkreślenia wymaga, że zawarcie tej umowy jest wyłącznie czynnością prawną mającą na celu wykonanie powziętej uchwały (lub uchwał) o umorzeniu udziałów w Spółce należących do Wspólników i unicestwienia tych udziałów za wynagrodzeniem.

Umorzenie udziałów, po podjęciu stosownej uchwały (uchwał) oraz zbyciu udziałów na rzecz Spółki za wynagrodzeniem, będzie wymagało dla swojej skuteczności dokonania ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, w którym Zarząd Spółki wezwie jej wierzycieli do wniesienia sprzeciwu w określonym terminie, jeżeli nie zgadzają się na obniżenie kapitału zakładowego Spółki. Wówczas tacy wierzyciele powinni być przez Spółkę zaspokojeni lub zabezpieczeni zgodnie z przepisem art. 264 § 1 KSH.

Po umorzeniu wyżej wskazanych udziałów, struktura udziałowa w kapitale zakładowym Spółki będzie następująca:

1)KM będzie posiadał … udziały o wartości nominalnej po 50,00 zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej wynoszącej … zł;

2)RM będzie posiadał … udziały o wartości nominalnej po 50,00 zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej wynoszącej … zł;

3)MDM będzie posiadał … udziały o wartości nominalnej po 50,00 zł każdy, tj. o łącznej wartości nominalnej wynoszącej … zł.

Następnie Spółka złoży wniosek do właściwego sądu rejestrowego celem zarejestrowania stosownych zmian w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego wraz z wszystkimi niezbędnymi dokumentami związanych z zarejestrowaniem (ujawnieniem) umorzenia udziałów w kapitale zakładowym Spółki oraz obniżeniem kapitału zakładowego Spółki. Wpis obniżenia kapitału zakładowego przez sąd rejestrowy będzie miał charakter konstytutywny dla umorzenia udziałów Wspólników.

Pismem z 28 listopada 2023 r. uzupełniono opis sprawy następująco.

Wypłata na rzecz wspólników wynagrodzenia w zamian za umorzone udziały będzie miała charakter pieniężny.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług oznaczone nr IV

Czy odpłatne zbycie udziałów KM, RM, MDM, będzie dla Spółki czynnością neutralną na gruncie podatku od towarów i usług, tj. zbycie udziałów celem ich umorzenia nie zostanie zakwalifikowane jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług tj. po stronie Spółki nie powstanie z tego tytułu ani dochód, ani przychód, podlegający opodatkowaniu VAT?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług oznaczone nr IV

Odpłatne zbycie udziałów KM, RM, MDM, będzie dla Spółki czynnością neutralną na gruncie podatku od towarów i usług, tj. zbycie udziałów celem ich umorzenia nie zostanie zakwalifikowane jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług tj. po stronie Spółki nie powstanie z tego tytułu ani dochód, ani przychód, podlegający opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (dalej „VAT”): „opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają, odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.”

Zgodnie z art. 7 ust. 1 VAT: „przez dostawę towarów, o której mowa w art 5 ust. 1 pkt 1. rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” (...).

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 VAT stanowi, że „przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7” (...).

Stanowisko Spółki wynika z faktu, iż w szczególności czynność Odpłatnego zbycia udziałów KM, RM, MDM w sposób opisany w planowanych czynnościach - nie będzie objęta podatkiem od towarów i usług, gdyż nie zostanie zakwalifikowana jako świadczenie usług lub dostawa towarów.

Potwierdzenie tego stanowiska znajduje się w stanowiskach organów podatkowych m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 3 grudnia 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (sygn. 0112-KDIL1-2.4012.527.2019.2.PM), zgodnie z którą:

„Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz U. z 2018 r. poz. 2174, z późn. zm ). zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z brzmienia art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Artykuł. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1. rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...). Wskazać należy, że zarówno odpłatna dostawa towarów, jak i odpłatne świadczenie usług, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są dokonywane przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tych czynności. Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze. Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza - według ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.”

Spółka jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, której wspólnikami są osoby fizyczne. Planowane jest Odpłatne zbycie udziałów KM, RM, MDM w celu ich dobrowolnego umorzenia za wynagrodzeniem tj. poprzez nabycie udziałów przez Spółkę.

Zasady dotyczące umorzenia udziałów w spółce z o.o. zostały zawarte w art .199 KSH.

Zgodnie z art. 199 § 1 Kodeksu spółek handlowych, udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe).

Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.

W świetle § 2 cyt. artykułu, umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie.

Z powyższych przepisów wynika, że umorzenie udziałów jest czynnością zmierzającą do likwidacji pewnej partii lub wszystkich udziałów, a w konsekwencji powoduje likwidację określonej części kapitału zakładowego albo samych udziałów - w przypadku, gdy umorzenie nie jest połączone z obniżeniem kapitału zakładowego (odbywa się z zysku). Umorzenie dobrowolne zostało zdefiniowane jako dokonywane za zgodą wspólnika, w drodze nabycia udziału przez spółkę (np. sprzedaż, darowizna).

W świetle powyższego należy zauważyć, że czynność nabycia przez spółkę udziałów od wspólnika w celu ich umorzenia w zamian za wynagrodzenie nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, ani świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. Wobec tego, przedmiotowa czynność nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Nadmienić należy, że dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, rozumiana jest przez ustawodawcę, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W określeniu jak „właściciel” zawiera się możliwość uznania za dostawę faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług „dostawa” oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem, tj. sprzedaż, zamianę, darowiznę oraz każdą inną transakcję, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu.

Przywołane regulacje prawne wskazują, że w sytuacji przeniesienia na rzecz wspólników własności towarów w zamian za udziały, które mają podlegać umorzeniu, skutki podatkowe dokonania czynności przekazania towarów oraz umorzenia udziałów należy oceniać odrębnie.

Należy zaznaczyć, że aby uznać transakcję za odpłatną, a tym samym podlegającą opodatkowaniu, konieczne jest istnienie bezpośredniego związku między dostawą towarów lub świadczeniem usług a świadczeniem wzajemnym. Tego rodzaju bezpośredni związek ma miejsce, gdy pomiędzy świadczeniodawcą a świadczeniobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Powyższe wnioski potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które w kwestii związanej z transakcjami dotyczącymi akcji/udziałów jednolicie wskazuje, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych, jak również samo ich nabycie, nie stanowi działalności gospodarczej. Nie stanowią tym samym działalności również transakcje polegające na zbyciu wkładów w innych przedsiębiorstwach (np. w wyrokach: z dnia 26 września 2013 r. C 283/12, z dnia 20 czerwca 1996 r. C-155/94).

Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz obowiązujących przepisów prawa prowadzi do wniosku, że sama czynność umorzenia udziałów nie będzie objęta podatkiem od towarów i usług, gdyż - jak już wskazano - nie będzie stanowić ani dostawy towarów ani świadczenia usług. Ponadto, skoro umorzenie udziałów w Spółce nastąpi za wynagrodzeniem w formie pieniężnej, to po stronie Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług w związku z tą czynnością.

Reasumując, dobrowolne umorzenie udziałów za wynagrodzeniem pieniężnym nie stanowi czynności opodatkowanej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. ”

Podobnie interpretacja indywidualna z dnia 4 września 2014 r. Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPP2/443-534/14-2/KBr): „Umorzenie udziałów jest czynnością zmierzającą do unicestwienia pewnej partii lub wszystkich udziałów i sprowadza się do pozbawienia praw udziałowca ucieleśnionych w tych udziałach. Umorzenie udziałów powoduje w konsekwencji likwidację określonej cząstki kapitału zakładowego albo samych udziałów, gdy umorzenie nie jest połączone z obniżeniem kapitału zakładowego (odbywa się z zysku), jak również utratę praw organizacyjnych i obligacyjnych związanych z udziałem (ale nie osobistych, dopóki się jest wspólnikiem).

Umorzenie dobrowolne zostało określone jako dokonywane za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (na przykład sprzedaż, darowizna). W rzeczywistości więc nie chodzi tu w pierwszym rzędzie o umorzenie, ale o czynność prawną nabycia udziału przez spółkę w celu umorzenia (art. 200 kodeksu spółek handlowych). Chodzi więc o rodzaj transakcji, czynność prawną, która jest podstawą umorzenia dobrowolnego. Artykuł 199 § 1 kodeksu spółek handlowych nie dotyczy więc umorzenia, ale czynności prawnej w celu umorzenia w przyszłości. Z punktu widzenia treści czynności prawnej, umowa nabycia udziałów przez spółkę może zawierać elementy treści umowy sprzedaży czy umowy darowizny, należy jednak podkreślić jej odmienny charakter. W klasycznej umowie sprzedaży lub darowizny nabywca ma pełną swobodę w przedmiocie decyzji co do dalszych losów rzeczy lub prawa. W przypadku zaś nabycia udziałów własnych przez spółkę, po stronie spółki powstaje, co do zasady, obowiązek ich umorzenia.

W świetle przedstawionych regulacji prawa podatkowego należy uznać, że czynność nabycia przez Wnioskodawcę od N. SKA udziałów własnych w celu ich umorzenia (w trybie art. 199 § 1 Kodeksu spółek handlowych) w zamian za wynagrodzenie nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, ani też świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Wobec tego, czynność ta nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. ”

Dlatego też w ocenie Spółki Odpłatne zbycie udziałów KM, RM, MDM, będzie dla Spółki czynnością neutralną na gruncie podatku od towarów i usług, tj. zbycie udziałów celem ich umorzenia nie zostanie zakwalifikowane jako świadczenie usług lub dostawa towarów objęte obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług tj. po stronie Spółki nie powstanie z tego tytułu ani dochód, ani przychód, podlegający opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie braku opodatkowaniu podatkiem VAT czynności nabycia udziałów od wspólników za wynagrodzeniem pieniężnym, celem ich umorzenia w Spółce, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy,

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy,

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy,

Wskazać należy, że zarówno odpłatna dostawa towarów, jak i odpłatne świadczenie usług, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są dokonywane przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tych czynności. Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy,

Artykuł 15 ust. 2 stanowi, że

Z opisu sprawy wynika, że Państwo są spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, Wspólnikami Spółki są osoby fizyczne - KM, RM oraz MDM. Wspólnicy zamierzają przeprowadzić czynności zbycia udziałów na rzecz Spółki przez Wspólników w celu ich dobrowolnego umorzenia za wynagrodzeniem. Wypłata na rzecz wspólników wynagrodzenia w zamian za umorzone udziały będzie miała charakter pieniężny.

Wątpliwości Państwa dotyczą braku opodatkowania czynności nabycia udziałów za wynagrodzeniem pieniężnym przez Spółkę celem ich umorzenia.

Zasady dotyczące umorzenia udziałów w spółce z o.o. zostały zawarte w art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1467, ze zm.).

Zgodnie z art. 199 § 1 Kodeksu spółek handlowych,

Z powyższych przepisów wynika, że umorzenie udziałów jest czynnością zmierzającą do likwidacji pewnej partii lub wszystkich udziałów, a w konsekwencji powoduje likwidację określonej części kapitału zakładowego albo samych udziałów – w przypadku, gdy umorzenie nie jest połączone z obniżeniem kapitału zakładowego (odbywa się z zysku). Umorzenie dobrowolne zostało zdefiniowane jako dokonywane za zgodą wspólnika, w drodze nabycia udziału przez spółkę (np. sprzedaż, darowizna).

W świetle powyższego należy zauważyć, że czynność nabycia przez spółkę udziałów od wspólnika w celu ich umorzenia w zamian za wynagrodzenie nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, ani świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. Wobec tego, przedmiotowa czynność nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Nadmienić należy, że dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, rozumiana jest przez ustawodawcę, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W określeniu „jak właściciel” zawiera się możliwość uznania za dostawę faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług „dostawa” oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem, tj. sprzedaż, zamianę, darowiznę oraz każdą inną transakcję, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu.

Przywołane regulacje prawne wskazują, że w sytuacji przeniesienia na rzecz wspólników własności towarów w zamian za udziały, które mają podlegać umorzeniu, skutki podatkowe dokonania czynności przekazania towarów oraz umorzenia udziałów należy oceniać odrębnie.

Należy zaznaczyć, że aby uznać transakcję za odpłatną, a tym samym podlegającą opodatkowaniu, konieczne jest istnienie bezpośredniego związku między dostawą towarów lub świadczeniem usług a świadczeniem wzajemnym. Tego rodzaju bezpośredni związek ma miejsce, gdy pomiędzy świadczeniodawcą a świadczeniobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Powyższe wnioski potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które w kwestii związanej z transakcjami dotyczącymi akcji/udziałów jednolicie wskazuje, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych, jak również samo ich nabycie, nie stanowi działalności gospodarczej. Nie stanowią tym samym działalności również transakcje polegające na zbyciu wkładów w innych przedsiębiorstwach (np. w wyrokach: z dnia 26 września 2013 r. C 283/12, z dnia 20 czerwca 1996 r. C-155/94).

Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz obowiązujących przepisów prawa prowadzi do wniosku, że sama czynność nabycia przez Spółkę udziałów od wspólników w celu umorzenia tych udziałów nie będzie objęta podatkiem od towarów i usług, gdyż – jak już wskazano – nie będzie stanowić ani dostawy towarów ani świadczenia usług. Ponadto, skoro umorzenie udziałów w Spółce nastąpi za wynagrodzeniem w formie pieniężnej, to po stronie Państwa nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług w związku z tą czynnością.

Reasumując, czynność nabycia przez Państwa udziałów od wspólników za wynagrodzeniem pieniężnym celem ich dobrowolnego umorzenia nie stanowi czynności opodatkowanej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Państwa stanowisko, w zakresie braku opodatkowaniu podatkiem VAT czynności umorzenia udziałów w Spółce za wynagrodzeniem pieniężnym w związku z nabyciem udziałów od wspólników w podatku od towarów i usług, jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Stanowisko Państwa w zakresie:

- podatku dochodowego od osób prawnych,

- podatku dochodowego od osób fizycznych,

- podatku od czynności cywilnoprawnych,

- podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania czynności odpłatnego zbycia udziałów KM, RM, MDM - będzie dla Wspólników KM, RM, MDM czynnością neutralną na gruncie podatku od towarów i usług,

zostanie zawarte w odrębnych rozstrzygnięciach.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-   w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-   w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.