Brak opodatkowania otrzymanego dofinansowania zadania inwestycyjnego pn. „(…)”, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o pełną kwotę podatku naliczonego z faktur dotyczących realizacji ww. inwestycji.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 września 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 12 września 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie:

-    potwierdzenia, że otrzymane przez Wnioskodawcę dofinansowanie zadania inwestycyjnego pn. „(…)” z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych nie zwiększy podstawy opodatkowania VAT i nie podlega opodatkowaniu VAT;

-    prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o pełną kwotę podatku naliczonego z faktur dotyczących realizacji ww. inwestycji.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 2 listopada 2023 r. (wpływ 6 listopada 2023 r.) oraz pismem z 16 listopada 2023 r. (wpływ 17 listopada 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Na podstawie wniosku Związku Gmin z siedzibą w (…) (dalej: „Związek”) oraz pozytywnej decyzji Prezesa Rady Ministrów została wygenerowana xx xx 2021 r. wstępna promesa do realizacji zadania w ramach Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych pn. „(…)”. We wniosku, w opisie inwestycji znajduje się:

1.Budowa kompleksowej instalacji fotowoltaicznej (…) o mocy 148 kW, wraz z akumulatorami energii o mocy 85 kW (dalej: „Inwestycja”).

W dniu xx xx 2022 r. została udzielona Promesa na ww. Inwestycję.

Wysokość dofinansowania wskazana jest w „(…)”.

W tym dokumencie określona jest kwota promesy, która wynosi xx PLN (słownie: xx), co stanowi 95,00% ostatecznej wartości Inwestycji.

Przewidywany okres realizacji inwestycji to: do 12 miesięcy.

Realizatorem inwestycji jest Związek, na który wystawiane będą faktury VAT, dokumentujące nabycie towarów i usług w ramach realizowanej inwestycji. Będą one ujęte w księgach rachunkowych Związku.

Po zakończeniu zadania, nakłady poniesione na realizację ww. zadania spowodują powstanie nowego środka trwałego.

Związek realizuje zadanie publiczne – zbiorowe dostarczanie wody na podstawie § 2 ust. 1 Statutu Związku Gmin, mówiącego o tym, że do zadań Związku należy eksploatacja wodociągu zbiorowego w obrębie zrzeszonych gmin, począwszy od ujęć wodnych w miejscowości (…) w gminie (…). Związek jest właścicielem stacji uzdatniania wody, która służy do wydobywania, uzdatniania oraz dalszego przesyłu wody odbiorcom. Związek realizuje zadania statutowe poprzez swoją jednostkę organizacyjną Zakład Wodociągowy (…).

Związek jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i składa deklaracje VAT-7 za miesięczne okresy rozliczeniowe, obejmujące scentralizowane rozliczenia podatku VAT ze swoją jednostką organizacyjną – Zakładem Wodociągowym (…), działającym w formie gminnej samorządowej jednostki organizacyjnej Związku.

Inwestycja służy wyłącznie czynnościom opodatkowanym, ale jednocześnie efekty inwestycji będą wykorzystywane do zadań statutowych (czynności opodatkowanych): zaspokojenie potrzeb mieszkańców, zakładów pracy i instytucji w zakresie zaopatrzenia w wodę (czyli dostarczanie wody).

Związek będzie miał możliwość jednoznacznego przypisania poniesionych wydatków do poszczególnych rodzajów działalności, albowiem zadania statutowe Związku Gmin, tj. zaspokojenie potrzeb mieszkańców, zakładów pracy i instytucji w zakresie zaopatrzenia w wodę, czyli dostarczanie wody, są czynnościami opodatkowanymi.

W przypadku niezrealizowania inwestycji dotacja nie zostanie przekazana do Związku. Brak realizacji inwestycji skutkować będzie brakiem faktur od wykonawców i w konsekwencji, brakiem otrzymania dotacji przez Związek. Dofinansowania nie można przeznaczyć na inny cel. Środki z dotacji wypłacane będą przez instytucję finansującą po wystawieniu faktur przez wykonawców i przedstawieniu wymaganej dokumentacji. Rozliczenie następować będzie z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Gdyby dofinansowanie nie zostało przyznane, Związek nie realizowałby zadania lub realizacja zadnia byłaby przewidywana w długim okresie czasu.

Realizacja zadania jest uzależniona od otrzymania dofinansowania. Związek złożył wniosek o dofinansowanie z Rządowego Funduszu Polski Ład: Programu Inwestycji Strategicznych na wskazaną inwestycję. Wnioskowana kwota musiała mieścić się w limicie Programu i wynikała z przewidywanego kosztu inwestycji. Wysokość otrzymanego dofinansowania wynika z kwoty określonej we wniosku i zakwalifikowania inwestycji do danego obszaru priorytetowego, określonego przedmiotem inwestycji.

Przedmiotowa inwestycja kwalifikuje się do obszaru inwestycyjnego: Odnawialne źródła energii. Celem inwestycji jest obniżenie kosztów działalności stacji uzdatniania wody (kosztów energii), za pomocą której realizowana jest sprzedaż opodatkowana VAT wody odbiorcom.

Na podstawie art. 20 Ustawy z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2028, z 2022 r. poz. 1549), koszty działalności stacji uzdatniania wody, w tym koszty energii przez nią zużywanej, stanowią jedne z elementów kalkulacji taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie eksploatowanym przez Związek. Zmiana taryf może nastąpić na podstawie decyzji Dyrektora (…). Ostatnia taka decyzja została wydana xx xx 2022 r. na okres 3 lat.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego (wynikające z pisma 2 listopada 2023 r., doprecyzowane w piśmie z 16 listopada 2023 r.).

Towary i usługi nabywane w związku z realizacją ww. inwestycji będą wykorzystywane przez Związek Gmin wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Dofinansowanie otrzymane z Rządowego Funduszu Polski Ład na zadanie inwestycyjne pn. „(…)” nie stanowi w całości lub w części dopłaty do ceny konkretnych świadczonych za pośrednictwem Zakładu Wodociągowego (…) na rzecz odbiorców usług w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę. Dofinansowanie to przeznaczone zostało na pokrycie wydatków związanych z realizacją ww. zadania w ramach działalności gospodarczej, finansuje koszy działalności Wnioskodawcy.

Pytania

1.  Czy otrzymane przez Związek Gmin z siedzibą w (…) dofinansowanie zadania inwestycyjnego w ramach realizowanego zadania pn. „(…)” z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych zwiększy podstawę opodatkowania VAT i podlega opodatkowaniu VAT?

2.  Czy Związek Gmin z siedzibą w (…) ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (w 100%) o kwotę podatku naliczonego z faktur dotyczących wykonawstwa inwestycji, tj. realizacji zadania pn. „(…)” z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych?

Państwa stanowisko w sprawie (uzupełnione w piśmie z 16 listopada 2023 r.)

Ad 1.

W ocenie Związku Gmin z siedzibą w (…), dofinansowanie zadania inwestycyjnego w ramach realizowanego zadania pn. „(…)” z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych nie podlega podatkowi VAT i nie zwiększy podstawy opodatkowania podatkiem VAT, gdyż nie stanowi dotacji wpływającej na podstawę opodatkowania w rozumieniu art. 29a ustawy. Jeżeli bowiem podatnik otrzyma dotację podmiotową, niezwiązaną z konkretną dostawą towaru lub świadczeniem konkretnej usługi, to dotacja ta nie wchodzi do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Nie każda otrzymana dotacja podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, lecz jedynie ta, która jest związana z dostawą towarów lub świadczeniem usług. Przy czym, związek ten musi być bezpośredni i bezsporny.

Nie ma możliwości przyporządkowania dotacji do ceny ustalonej w taryfie za dostarczanie wody, ponieważ cena taryfowa stanowi cenę wynikową, a nie cenę transakcyjną osobną dla każdej usługi. Cena taryfowa nie jest ceną negocjowalną z odbiorcą wody.

W myśl art. 29a ust. 1 ustawy, podstawę opodatkowania VAT stanowi wszystko to, co może być uznane za zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze, mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Ustawa mówi więc wprost, że dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które mają bezpośredni wpływ na cenę towarów i usług, należy włączyć do podstawy opodatkowania VAT.

Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie dotacje podlegają opodatkowaniu VAT. Do podstawy opodatkowania wliczane są tylko te dotacje, które mają bezpośredni wpływ na cenę towaru lub usługi. Za każdym razem wynikać to będzie z warunków przyznawania środków, sformułowania celów dofinansowania w konkretnej formie. Wyłącznie dotacje mające wpływ na cenę podlegają opodatkowaniu VAT. Chodzi o przełożenie (wpływ) na cenę sprzedaży towaru lub usługi, a nie na cenę zakupu wyżej wymienionych.

Co prawda finansowanie kosztów działalności w pewnym sensie wpływa na cenę, to jednak nie jest to bezpośredni wpływ (por. wyrok TS z 22 czerwca 2016 r., C-11/15, Odvolací financní reditelství przeciwko Ceský rozhlas, EU:C:2016:470, oraz wyrok NSA z 16 maja 2017 r., I FSK 1664/15, LEX nr 2307463). Zasadniczo, dotacje podmiotowe i dotacje przeznaczone na finansowanie samych kosztów działalności nie są opodatkowane. Z orzecznictwa ETS wynika, że określenie związku pomiędzy dotacją a świadczeniem usług, czy dostawą towaru jako „ bezpośredniego”, ma istotne znaczenie dla opodatkowania.

W uzasadnieniu wyroku z 22 listopada 2001 r. (C-184/00, Office des produits wallons ASBL v. Belgian State) podkreślono, że sam tylko fakt, iż dotacja (czy inny sposób dofinansowania) wpływa na ostateczną cenę świadczenia (co niemal zawsze ma miejsce), nie może być decydujący dla uznania, że dotacja ta powinna zwiększać podstawę opodatkowania.

Jednocześnie wyjaśniono, że do uznania dotacji (subwencji itp.) za zwiększającą podstawę opodatkowania konieczne jest stwierdzenie, że dotacja ta jest dokonywana w celu sfinansowania konkretnej czynności opodatkowanej (dostawy towarów lub świadczenia usług). Opowiedziano się więc za takim rozumieniem przepisów, aby opodatkowanie dotacji następowało tylko w stosunku do takich dotacji, które odpowiadają całości lub części wynagrodzenia z tytułu takiej czynności.

Dotacja powinna być związana także z konkretną, oznaczoną dostawą albo usługą.

Nie ma zatem wątpliwości, że dotacje podmiotowe, czy przeznaczone na pokrycie kosztów działalności – chociaż mogą mieć w ostatecznym rozrachunku jakiś wpływ na cenę świadczonych usług lub dostarczanych towarów – nie są uwzględniane w podstawie opodatkowania. Aby otrzymana dotacja zwiększała podstawę opodatkowania, konieczne jest stwierdzenie, że dotacja ta została dokonana w celu sfinansowania dostawy konkretnych towarów lub świadczenia konkretnych usług.

W ocenie Wnioskodawcy, dofinansowanie otrzymane z Rządowego Funduszu Polski Ład na zadanie inwestycyjne pn. „(…)” nie podlega opodatkowaniu VAT, ponieważ pomimo tego, że celem inwestycji jest obniżenie kosztów działalności stacji uzdatniania wody (kosztów energii), a te stanowią element kalkulacji cen taryfowych, to nie można w sposób zindywidualizowany i policzalny powiązać dofinasowania z ceną transakcyjną dla danej świadczonej usługi.

Ad 2.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Podatnik ma więc prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w przypadku, gdy wydatek jest związany z działalnością opodatkowaną.

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Zauważyć należy, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy zaznaczyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy, oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W interpretacji indywidualnej z 25 czerwca 2021 r., 0113-KDIPT1-2.4012.394.2021.1.JS, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że jednostce samorządu terytorialnego przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, gdy istnieje związek zakupów z wykonywaniem czynności opodatkowanych, niezależnie od źródła finansowania.

Związek Gmin uważa, że ma pełne prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT w pełnej wysokości (100%) od otrzymanych faktur od wykonawcy wyłonionego w drodze przetargu na realizację inwestycji i zgodnie z wystawionymi przez tego wykonawcę fakturami za wykonane usługi i dostarczone towary, skoro majątek inwestycji dofinansowanych z powyższego Rządowego programu będzie wykorzystywany przez Związek, działający w charakterze podatnika VAT, do czynności opodatkowanych VAT i ponieważ może dokonać bezpośredniej alokacji ww. wydatków w zakresie odpowiadającym wykorzystywaniu zakupów do czynności opodatkowanych, tj.: pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody.

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywaniem czynności opodatkowanych niezależnie od źródła finansowania. Związek występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a ww. czynność – jako usługa zdefiniowana w art. 8 ust. 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jednocześnie transakcja ta nie korzysta ze zwolnienia od podatku, gdyż ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani też rozporządzenia wykonawcze do niej nie przewidują w takim przypadku zwolnienia od podatku.

Skoro więc Związek prowadzi inwestycję polegającą na budowie instalacji fotowoltaicznej na stacji uzdatniania wody realizuje zadanie z przeznaczeniem na prowadzenie działalności gospodarczej opodatkowanej, uzyskuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w fakturach wykonawcy w pełnej wysokości.

Podatek VAT odliczony nie stanowi kosztu danej inwestycji, ponieważ pełną jego wysokość Związek odliczy od podatku VAT należnego. Zatem kosztem inwestycji jest tylko kwota netto wynikająca z faktur wykonawcy. Należy również podkreślić, że prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego uzależnione jest jedynie od tego, czy realizowane zakupy przeznaczone są dla działalności opodatkowanej. Fakt, że realizacja zakupów finansowana jest z dotacji nie ma wpływu na ograniczenie tego prawa.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Należy jednak zaznaczyć, że nie każde działanie, powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy.

Pojęcie „dostawa towarów” w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Z kolei każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

·w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

·świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Przy czym oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Oznacza to, że pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Należy podkreślić, że przepisy dotyczące funkcjonowania podatku VAT w krajach członkowskich Unii Europejskiej podlegają harmonizacji na zasadach określonych w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE. Uszczegółowieniem zasad obowiązywania i funkcjonowania podatku VAT określonych w dyrektywie są wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

TSUE, w wyroku z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG wskazał, że: „(...) w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT (zob. wyrok z dnia 29 października 2009 r. w sprawie C-246/08 Komisja przeciwko Finlandii, Zb. Orz. s. I 10605, pkt 43). W tym świetle świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy VAT, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy (ww. wyrok w sprawie MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring, pkt 47). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „świadczenie usług dokonywane odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem (wyrok z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie C-40/09 Astra Zeneca UK, Zb. Orz. s. 1 7505, pkt 27 i przytoczone orzecznictwo)” (pkt 17-19).

W wyroku z dnia 27 marca 2014 r. w sprawie C-151/13 Le Rayon d’Or SARL przeciwko Ministre de l’Économie et des Finances Trybunał wskazał, że: „(...) aby świadczenie usług mogło być uznane za »odpłatne« w rozumieniu tej dyrektywy, nie wymaga ona, aby świadczenie wzajemne za taką usługę było uzyskane bezpośrednio od jej odbiorcy. Świadczenie wzajemne może pochodzić także od osoby trzeciej (zob. podobnie wyrok Loyalty Management UK i Baxi Group, C-53/09 i C-55/09, EU:C:2010:590, pkt 56)” (pkt 34).

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem, aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Należy również wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy:

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:

Należy wskazać, że pojęcie podatnika obejmuje swym zakresem podmioty, które dokonują czynności podlegających opodatkowaniu. Ustawodawca określił wskazane pojęcie na tyle szeroko, by w każdym przypadku profesjonalnej aktywności zawodowej, dokonywania czynności opodatkowanych podmiot mógł zostać uznany za podatnika w zakresie tych czynności. Podkreślić przy tym należy, że działalność gospodarcza ma miejsce również wówczas, gdy nie przyniosła ona żadnych widocznych efektów (bez względu na cel i rezultat takiej działalności). Charakterystyka ta pozwala na uznanie, że pojęcie podatnika na gruncie podatku od towarów i usług ma wymiar autonomiczny – niezależny od uregulowań innych aktów normatywnych regulujących stosunki prawnopodatkowe.

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.), zwanej dalej ustawą o samorządzie gminnym:

Jak stanowi art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym:

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Stosownie do art. 64 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym:

Jak stanowi art. 64 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym:

Zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Według art. 65 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym:

W myśl art. 73a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Przepis art. 64 ustawy o samorządzie gminnym stanowi o możliwości połączenia się gmin w nowy podmiot, jakim jest związek międzygminny. Cel, dla którego taki związek może być utworzony, to wspólne wykonywanie zadania lub też zadań publicznych.

Określenie „wspólne wykonywanie zadań” odnosi się przy tym do tego, że gminy wchodzące w skład związku międzygminnego wykonują razem określony rodzaj zadania przypisanego przez ustawodawcę im wszystkim, w zinstytucjonalizowanej formie związku. Gmina może również przekazać związkowi częściowe wykonanie danego zadania. W takiej sytuacji związek będzie realizował zadanie wyłącznie w zakresie przekazanej części, w pozostałej – gmina. Wykonanie tak przekazanego zadania musi przebiegać w sposób, który nie narusza wzajemnie zakresu realizacji zadania przez oba podmioty – gminę i związek.

Związek międzygminny jest odrębnym od gmin podmiotem prawa publicznego. Wyodrębnienie podmiotu prawa za pomocą osobowości prawnej ma w istocie to znaczenie, że danemu podmiotowi prawa przyznaje się zdolność stawania się podmiotem praw i obowiązków oraz związanej z tym zdolności prawnej do realizacji tych praw i obowiązków. Związek międzygminny, podobnie jak tworzące go gminy, posiada osobowość prawną, gdyż taką wolę ustawodawca wyraził w przepisie art. 65 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym. Pomimo że związek wykonuje zadania publiczne i posiada osobowość prawną, nie tworzy kolejnego szczebla samorządu terytorialnego i występuje jako odrębny podmiot publicznoprawny. Tak więc uzyskanie osobowości prawnej umożliwia skuteczne i samodzielne występowanie w obrocie prawnym. Związek posiada zarówno osobowość publicznoprawną, jak i cywilnoprawną. Osobowość publicznoprawna pozwala mu na podejmowanie działań, w tym z zastosowaniem władczych form działania administracji publicznej, które zmierzać będą do realizacji zadań publicznych. Dzięki osobowości cywilnoprawnej związek międzygminny posiada zdolność do czynności prawnych i może np. zawierać umowy, dysponować mieniem czy też zaciągać zobowiązania.

W świetle powołanych wyżej przepisów należy stwierdzić, że w przypadku gdy zadania, których obowiązek wykonania ciążył na gminie, zostaną przekazane związkowi międzygminnemu, podobnie jak gmina związek wykonuje je we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Oznacza to, że dochodzi do przekazania zadań, które w okresie istnienia związku przestają być zadaniami jednostek tworzących ten związek, z wszelkimi tego konsekwencjami. Jest to więc odpowiedzialność zarówno cywilnoprawna, jak i publicznoprawna.

Tym samym, związki międzygminne, w świetle przepisów art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, uznawane są za odrębnych od gmin podatników podatku VAT.

Stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy:

W świetle art. 29a ust. 6 ustawy:

Zgodnie z art. 29a ust. 7 ustawy:

Z treści art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.

Przepis art. 29a ust. 6 i 7 ustawy wymienia elementy, które powinny, bądź nie powinny być wliczane do podstawy opodatkowania.

Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są czy też nie są opodatkowane istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.

Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.

Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi.

W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą towarów lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zatem, podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne – na pokrycie kosztów działalności – nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Przepis art. 29a ust. 1 ustawy jest odpowiednikiem art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:

Należy uznać, że opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie subwencje (dotacje) stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Jedynie takie, które są subwencjami (dotacjami) związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów, czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły. Wykładnia ścisła prowadzi do wniosku, że tylko subwencje (dotacje) bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Natomiast inne subwencje (dotacje) nie wchodzą do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Jednocześnie nie ma znaczenia status podmiotu wypłacającego dofinansowanie ani pochodzenie środków, z których dofinansowanie jest wypłacane.

Z treści powołanych przepisów wynika, że w sytuacji, gdy podatnik, w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, otrzymuje dofinansowanie (dotację, subwencję), stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi, tego rodzaju dofinansowanie stanowi obok ceny, uzupełniający element podstawy opodatkowania z tytułu danej dostawy lub świadczenia.

Istotne zatem dla wykładni art. 29a ust. 1 ustawy, jest wyjaśnienie pojęcia „dotacja bezpośrednio związana z ceną”.

W tym kontekście istotne znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w szczególności wyroki w sprawach:

-C-184/00 (Office des produits wallons ASBL v. Belgian State),

-C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Ltd. v. Commisioners od Customs and Excise, w skrócie KNW).

W wyroku z 22 listopada 2001 r. w sprawie C-184/00 Trybunał stwierdził, że pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego. Trybunał argumentował, że w celu ustalenia, czy dotacja stanowi wynagrodzenie, cena towarów i usług musi, co do zasady, być ustalana nie później, niż w momencie zdarzenia podlegającego opodatkowaniu. Zobowiązanie do zapłaty dotacji dokonane przez osobę, która jej udziela, rodzi korelat, jakim jest prawo beneficjenta do jej otrzymania, ponieważ dokonał on dostawy podlegającej opodatkowaniu. Ten związek pomiędzy dotacją a ceną musi być jednoznacznie widoczny na podstawie indywidualnej analizy okoliczności stanowiących podstawę wypłaty tego wynagrodzenia. Z drugiej strony nie jest konieczne, aby cena towarów lub usług, bądź część tej ceny została ustalona. Wystarczy by możliwe było jej ustalenie. Cena, jaką płaci nabywca, musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni. Trybunał w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wskazał sądowi odsyłającemu szereg wskazówek, stwierdzając, że sąd krajowy musi zbadać obiektywnie, czy fakt, iż dotacja jest wypłacana sprzedawcy lub świadczącemu pozwala mu sprzedawać towary lub świadczyć usługi po cenie niższej, niż musiałby on żądać w braku takiej dotacji. Nie jest konieczne, by dotacja odpowiadała bezpośrednio zmniejszeniu ceny dostarczanych towarów, wystarczy by relacja pomiędzy zmniejszeniem ceny a dotacją, która może być wyrażona ryczałtowo, była istotna.

W wyroku z 13 czerwca 2002 r. w sprawie C-353/00 Trybunał wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.

Związek dotacji z ceną nie został szczegółowo przeanalizowany w tym wyroku. Szersze uwagi na ten temat znalazły się natomiast w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał. Jak wskazuje rzecznik, dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym.

W praktyce dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu) albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT.

Tego rodzaju dotacje występowały w przypadku KNW. Istniał bezpośredni związek pomiędzy usługami podatnika a otrzymywanymi dotacjami (dotacje były korelatem usług i wypłacano je tylko w razie ich świadczenia; również kwotowo zależały od liczby usług). Wpływ na cenę również był oczywisty: ostateczny odbiorca nie musiał płacić za usługę właśnie z powodu pokrycia jej dotacją. Mimo, że dotacje oczywiście wpływały na działalność przedsiębiorstwa i w sensie ekonomicznym pokrywały część kosztów jego funkcjonowania, przede wszystkim były one związane z ceną. Dlatego też nie można było ich traktować jako pozostających poza podatkiem VAT.

Jeżeli otrzymywane dofinansowanie (dotacja) jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związane z ceną danego świadczenia/danej dostawy (tj. świadczenie/dostawa dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę lub świadczeniobiorca otrzymuje je za darmo), takie dofinansowanie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dofinansowanie nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i należy – potraktować je jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.

W sytuacji zatem, gdy podatnik dla konkretnej dostawy towarów lub konkretnego świadczenia usług otrzymuje od innego podmiotu dofinansowanie, np. w postaci dotacji stanowiącej dopłatę do ceny towaru lub usługi – tego rodzaju dofinansowanie stanowi, obok ceny, uzupełniający ją element podstawy opodatkowania z tytułu tej dostawy lub świadczenia. Natomiast dotacje mające na celu dofinansowanie ogólnych kosztów działalności, nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a więc nieuzależnione od ilości i wartości dostarczanych towarów lub świadczonych usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy, a zatem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Bezpośrednio z art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że nie ma znaczenia od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę – czy od nabywcy czy od osoby trzeciej, ważne jest aby było to wynagrodzenie za dane konkretne świadczenie lub za daną konkretną dostawę.

Podsumowując, należy wskazać, że warunkiem zaliczenia dotacji do podstawy opodatkowania jest jej bezpośredni związek z ceną (wpływ na poziom ceny). Bezpośredni związek dopłaty z ceną (a więc cenotwórczy charakter tej dopłaty) występuje jedynie w przypadku, gdy w sposób jednoznaczny można określić jej wpływ na poziom ceny konkretnego towaru lub usługi.

Z opisu sprawy wynika, że Związek Gmin z siedzibą w (…) otrzymał wstępną promesę do realizacji zadania w ramach Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych pn. „(…)”. Kwota promesy wynosi xx PLN, co stanowi 95,00% ostatecznej wartości Inwestycji. Przewidywany okres realizacji inwestycji to: do 12 miesięcy. Realizatorem inwestycji jest Związek, na który wystawiane będą faktury VAT, dokumentujące nabycie towarów i usług w ramach realizowanej inwestycji. Po zakończeniu zadania, nakłady poniesione na realizację ww. zadania spowodują powstanie nowego środka trwałego. Związek realizuje zadanie publiczne – zbiorowe dostarczanie wody na podstawie Statutu Związku Gmin, mówiącego o tym, że do zadań Związku należy eksploatacja wodociągu zbiorowego w obrębie zrzeszonych gmin. Związek jest właścicielem stacji uzdatniania wody, która służy do wydobywania, uzdatniania oraz dalszego przesyłu wody odbiorcom. Związek realizuje zadania statutowe poprzez swoją jednostkę organizacyjną Zakład Wodociągowy Związku Gmin. Związek jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i składa deklaracje VAT-7 za miesięczne okresy rozliczeniowe, obejmujące scentralizowane rozliczenia podatku VAT ze swoją jednostką organizacyjną – Zakładem Wodociągowym Związku Gmin, działającym w formie gminnej samorządowej jednostki organizacyjnej Związku. Inwestycja służy wyłącznie czynnościom opodatkowanym, ale jednocześnie efekty inwestycji będą wykorzystywane do zadań statutowych (czynności opodatkowanych): zaspokojenie potrzeb mieszkańców, zakładów pracy i instytucji w zakresie zaopatrzenia w wodę (czyli dostarczanie wody). Związek będzie miał możliwość jednoznacznego przypisania poniesionych wydatków do poszczególnych rodzajów działalności, ponieważ zadania statutowe Związku Gmin, tj. zaspokojenie potrzeb mieszkańców, zakładów pracy i instytucji w zakresie zaopatrzenia w wodę, czyli dostarczanie wody, są czynnościami opodatkowanymi. W przypadku niezrealizowania inwestycji dotacja nie zostanie przekazana do Związku. Brak realizacji inwestycji skutkować będzie brakiem faktur od wykonawców i w konsekwencji, brakiem otrzymania dotacji przez Związek. Dofinansowania nie można przeznaczyć na inny cel. Środki z dotacji wypłacane będą przez instytucję finansującą po wystawieniu faktur przez wykonawców i przedstawieniu wymaganej dokumentacji. Rozliczenie następować będzie z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Gdyby dofinansowanie nie zostało przyznane, Związek nie realizowałby zadania lub realizacja zadnia byłaby przewidywana w długim okresie czasu. Realizacja zadania jest uzależniona od otrzymania dofinansowania. Związek złożył wniosek o dofinansowanie z Rządowego Funduszu Polski Ład: Programu Inwestycji Strategicznych na wskazaną inwestycję. Wnioskowana kwota musiała mieścić się w limicie Programu i wynikała z przewidywanego kosztu inwestycji. Wysokość otrzymanego dofinansowania wynika z kwoty określonej we wniosku i zakwalifikowania inwestycji do danego obszaru priorytetowego, określonego przedmiotem inwestycji. Przedmiotowa inwestycja kwalifikuje się do obszaru inwestycyjnego: Odnawialne źródła energii. Celem inwestycji jest obniżenie kosztów działalności stacji uzdatniania wody (kosztów energii), za pomocą której realizowana jest sprzedaż opodatkowana VAT wody odbiorcom. Koszty działalności stacji uzdatniania wody, w tym koszty energii przez nią zużywanej, stanowią jedne z elementów kalkulacji taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie eksploatowanym przez Związek. Dofinansowanie otrzymane z Rządowego Funduszu Polski Ład na zadanie inwestycyjne pn. „(…)” nie stanowi w całości lub w części dopłaty do ceny konkretnych świadczonych za pośrednictwem Zakładu Wodociągowego (…) na rzecz odbiorców usług w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę. Dofinansowanie to przeznaczone zostało na pokrycie wydatków związanych z realizacją ww. zadania w ramach działalności gospodarczej, finansuje koszy działalności Wnioskodawcy.

Wątpliwości Wnioskodawcy w pierwszej kolejności dotyczą wskazania, czy dofinansowanie zadania inwestycyjnego pn. „(…)” z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych zwiększy podstawę opodatkowania i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (pytanie oznaczone we wniosku nr 1).

Jak już wcześniej wskazano, dotacja podlega opodatkowaniu, jeżeli ma bezpośredni związek z ceną dostarczonego towaru/usługi świadczonej przez otrzymującego dotację. W takiej sytuacji przyjmuje się, że dotacja stanowi składnik tej ceny. Innymi słowy dotacja „uzupełniając” podstawę opodatkowania z tytułu dostawy towaru/świadczenia usługi jest opodatkowana na takich samych zasadach jak czynność, której dotyczy.

Analizując zatem kwestię, czy otrzymywana dotacja podlega opodatkowaniu, należy rozważyć, czy występują konkretne podlegające opodatkowaniu czynności (dostawa towarów lub świadczenie usług) wykonywane przez Wnioskodawcę, z którymi związane jest to dofinansowanie.

Ocena przedstawionego opisu sprawy oraz powołanych przepisów prawa podatkowego, jak i orzeczeń TSUE prowadzi do stwierdzenia, że w analizowanej sprawie będziemy mieli do czynienia z sytuacją, w której nie wystąpią skonkretyzowane świadczenia w zamian za określone wynagrodzenie, bowiem w tym przypadku otrzymane dofinansowanie dotyczy wyłącznie wskazanego we wniosku zadania. Jak bowiem wskazał Wnioskodawca, dofinansowanie otrzymane z Rządowego Funduszu Polski Ład na zadanie inwestycyjne pn. „(…)” nie stanowi dopłaty do ceny konkretnych świadczonych za pośrednictwem Zakładu Wodociągowego Związku Gmin na rzecz odbiorców usług w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę.

Udzielona dotacja jest więc dotacją kosztową – do kosztu realizacji zadania. Otrzymane przez Wnioskodawcę dofinansowanie zostanie przekazane na pokrycie wydatków zadania i nie stanowi dla Wnioskodawcy wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT oraz nie ma bezpośredniego wpływu na cenę świadczonych przez Związek Gmin usług. W analizowanej sprawie dofinansowanie nie odnosi się do ceny konkretnej usługi, lecz ma charakter ogólny – odnosi się do realizacji opisanego zadania, finansuje koszty działalności Wnioskodawcy. Tym samym nie stanowi wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W związku z tym dofinansowania nie należy uwzględniać w podstawie opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy.

Zatem należy wskazać, że otrzymane dofinansowanie na pokrycie kosztów Inwestycji nie będzie dotacją mającą bezpośredni wpływ na wartość świadczonych usług przez Związek, zatem nie zwiększa podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W konsekwencji, otrzymane przez Związek Gmin z siedzibą w (…) dofinansowanie zadania inwestycyjnego, w ramach realizowanego zadania pn. „(…)” z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych, nie zwiększy podstawy opodatkowania VAT i nie podlega opodatkowaniu VAT.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest prawidłowe.

Kolejne wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur dotyczących wykonawstwa inwestycji, tj. realizacji zadania pn. „(…)” z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy. W myśl tego przepisu:

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z powyższych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku od towarów i usług oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Na podstawie art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Zgodnie natomiast z art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Należy również podkreślić, że prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane, ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Możliwość wykonania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami. Decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi.

Jak wynika z powołanych powyżej przepisów prawa, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT, jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

Z opisu sprawy wynika, że Związek Gmin jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Towary i usługi nabywane w związku z realizacją ww. inwestycji będą wykorzystywane przez Związek Gmin (...) wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług – Inwestycja służy wyłącznie czynnościom opodatkowanym, ale jednocześnie efekty inwestycji będą wykorzystywane do zadań statutowych (czynności opodatkowanych): zaspokojenie potrzeb mieszkańców, zakładów pracy i instytucji w zakresie zaopatrzenia w wodę (czyli dostarczanie wody).

W związku z powyższym, skoro Związek Gmin wykorzystuje nabywane w ramach projektu pn. „(…)” towary i usługi wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, to Wnioskodawcy przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku VAT, pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych z art. 88 ustawy.

Podsumowując, Związek Gmin z siedzibą w (…) ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (w 100%) o kwotę podatku naliczonego z faktur dotyczących inwestycji, tj. realizacji zadania pn. „(…)” z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·    w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·    w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).