Opodatkowanie i jednoczesne zwolnienie z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, czynności udzielenia Panu pożyczki przez Spółkę.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 października 2023 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. opodatkowania i jednoczesnego zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, czynności udzielenia Panu pożyczki przez Spółkę.

Uzupełnił go Pan pismem z 23 listopada 2023 r. (data wpływu do Organu 23 listopada 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

D.A. prowadzi działalności pod firmą: (…) i pozostaje czynnie zarejestrowanym podatnikiem VAT. Z kolei spółka (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: (…)) świadczy usługi doradcze w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania. Spółka jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Spółka posiada siedzibę i zarząd na terytorium Polski. Jedynym wspólnikiem spółki pozostaje D.A. (100%) udziałów.

W dniu 13 października 2023 r. Spółka udzieliła pożyczki na kwotę (…) zł na rzecz wspólnika spółki – D.A. Pożyczka udzielona została na cele niezwiązane z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą - pożyczkobiorca zobowiązał się przeznaczyć kwotę pożyczki na pokrycie ceny nabycia akcji innej spółki.

Oprocentowanie udzielonej pożyczki wynosi 6% w stosunku rocznym. Spłata pożyczki ma nastąpić do dnia 31 stycznia 2024 roku. Tytułem zabezpieczenia roszczenia o zwrot pożyczki, Pożyczkobiorca zobowiązał się do ustanowienia na rzecz Spółki zastawu na nabytych akcjach. Wskazać należy, że przedmiotem działalności Spółki nie jest udzielanie pożyczek ani inne usługi finansowe. Czynność ta miała charakter jednorazowy. Spółka nie ma zamiaru dokonywać pożyczek w sposób częstotliwy, w celach zarobkowych.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług

1)Czy skoro udzielania pożyczek przez Spółkę (…) Sp. z o.o. nie stanowi przedmiotu jej działalności gospodarczej to czy udzielenie jednorazowej pożyczki przez Spółkę, poza zakresem jej działalności i nie w ramach jej profesjonalnego obrotu - jej wspólnikowi podlega podatkowi VAT, jeśli tak, to czy wobec tego podlega zwolnieniu z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług;

Pana stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 111): Podatkowi podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku.

Stosownie do treści art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy: Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

W myśl art. 4 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych: Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży - przy umowie pożyczki - na biorącym pożyczkę.

W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Podstawę opodatkowania stanowi - przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego - kwota lub wartość pożyczki albo depozytu, a w przypadku umowy określającej, że wypłata środków pieniężnych nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy - kwota każdorazowej wypłaty środków pieniężnych.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy: Stawka podatku wynosi od umowy pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego - 0,5%, z zastrzeżeniem ust. 5.

Na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

a)nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

b)w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług, jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

-umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach, - umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zgodnie z art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych: Użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

W związku z powyższymi regulacjami należy stwierdzić, że umowa pożyczki podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tego podatku ciąży na biorącym pożyczkę. W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z treści art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tego podatku zwolniona. Przy czym, mimo zwolnienia z podatku od towarów i usług, wyłączenie z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie będzie miało miejsca wówczas, gdy czynność będzie dotyczyć m.in. umowy sprzedaży a jej przedmiotem będzie m.in. nieruchomość lub prawo użytkowania wieczystego.

Z przedstawionego stanu faktyczne wynika, że Wnioskodawca (jako Pożyczkobiorca) zawarł ze Spółką, w której jest jedynym udziałowcem (Pożyczkodawcą), a która to zawodowo nie zajmuje się udzielaniem pożyczek - umowę pożyczki oprocentowanej.

Ocena opodatkowania umowy pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych uzależniona od analizy jakie skutki podatkowe z tytułu jej zawarcia powstaną na gruncie podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1) ustawy o podatku od towarów i usług: Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej ,,podatkiem’’, podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

Zgodnie zaś z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług - zwalnia się z podatku: usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi kwestia, czy skoro Pożyczkodawca nie zajmuje się zawodowo udzielaniem pożyczek to czy czynność ta podlega w ogóle podatkowi VAT, a przez to czy może być z tego podatku zwolniona. Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym m.in. w wyroku WSA w Gliwicach z dnia 28 lipca 2020 r. I SA/GI 203/20: Jeżeli dana czynność została wykonana poza zakresem działalności gospodarczej i nie w ramach profesjonalnego obrotu, czy zawodowo, w warunkach systematyczności i powtarzalności, w formie stałej i zorganizowanej, a jedynie okazjonalnie czy przypadkowo, to tym samym nie podlega ona podatkowi VAT, a przez to nie może być z tego podatku zwolniona.

Wnioskodawca odnajduje jednak również odmienne stanowiska wyrażone w orzecznictwie. I tak, zgodnie z wyrokiem NSA z 30 czerwca 2009 r., sygn. akt I FSK 903/08 - W przypadku podatnika VAT prowadzącego działalność gospodarczą podmiot ten działa w charakterze podatnika odnośnie wszystkich czynności - w tym także mających charakter sporadyczny, które pozostają poza jego głównym przedmiotem działalności, lecz stanowiąc konsekwencje tej działalności, bezpośrednio ją uzupełniają. Wskazać należy również na wyrok WSA w Warszawie z 13 lipca 2007 r., sygn. III SA/Wa 3554/06, w którym sąd przypomniał, że pieniądze stanowią majątek rzeczowy, którego wykorzystywanie w celu zarobkowym - odpłatne udostępnianie w zamian za odsetki stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z powyższego wynika, że:

-umowa pożyczki będzie stanowiła odpłatne świadczenie usług, zatem będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,

-czynność udzielenia odpłatnej pożyczki przez Pożyczkodawcę będzie korzystać ze zwolnienia z tego podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług.

Przekładając powyższe na grunt niniejszej sprawy - w ocenie Wnioskodawcy pożyczka udzielona Wnioskodawcy przez Spółkę, stanowiła odpłatne świadczenie usług, ale korzystała ze zwolnienia z tego podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług. Skoro omawiana czynność udzielenia pożyczki jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług, to w powyższej sprawie znajdzie zastosowanie wyłączenie zawarte w art. 2 pkt 4 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W takim przypadku, opisana umowa pożyczki będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. To oznacza, że na Wnioskodawca jako pożyczkobiorcy nie ciąży obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie niniejszej interpretacji należy wyjaśnić, iż został Pan (pożyczkobiorca) uznany za podmiot zainteresowany w sprawie będącej przedmiotem wniosku w związku z możliwością opodatkowania ww. czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych w przypadku, gdyby czynność udzielenia pożyczki przez pożyczkodawcę nie podlegała przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

1)w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

2)świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

Według ust. 2 powołanego artykułu:

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pan działalności pod firmą: (…) i pozostaje czynnie zarejestrowanym podatnikiem VAT. Z kolei Spółka (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością świadczy usługi doradcze w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania. Spółka jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT i posiada siedzibę i zarząd na terytorium Polski. Pan jest jedynym wspólnikiem spółki. W dniu 13 października 2023 r. Spółka udzieliła Panu pożyczki na kwotę (…) zł. Pożyczka udzielona została na cele niezwiązane z prowadzoną przez Pana działalnością gospodarczą - zobowiązał się Pan przeznaczyć kwotę pożyczki na pokrycie ceny nabycia akcji innej spółki. Oprocentowanie udzielonej pożyczki wynosi 6% w stosunku rocznym. Spłata pożyczki ma nastąpić do dnia 31 stycznia 2024 roku. Tytułem zabezpieczenia roszczenia o zwrot pożyczki, zobowiązał się Pan do ustanowienia na rzecz Spółki zastawu na nabytych akcjach. Przedmiotem działalności Spółki nie jest udzielanie pożyczek ani inne usługi finansowe. Czynność ta miała charakter jednorazowy. Spółka nie ma zamiaru dokonywać pożyczek w sposób częstotliwy, w celach zarobkowych.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy, Pana wątpliwości dotyczą kwestii opodatkowania i jednoczesnego zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, czynności udzielenia Panu pożyczki przez Spółkę.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1610 ze zm.). Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego:

W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Czynność polegająca na udzieleniu pożyczki pieniężnej podlegającej oprocentowaniu stanowi odpłatne świadczenie usług i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tej czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu jej udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczki przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy ta czynność nie znajduje się w jej zakresie przedmiotowym.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz wskazane wyżej przepisy należy stwierdzić, że czynność udzielenia pożyczki, w okolicznościach przedstawionych we wniosku, spełnia przesłanki uznania tej czynność za podlegającą opodatkowaniu. Udzielanie pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług.

W konsekwencji wskazana we wniosku czynność udzielenia Panu pożyczki przez Spółkę, jako odpłatne świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

I tak, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy:

W odniesieniu do przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, należy wskazać, że czynność udzielenia Panu odpłatnej pożyczki przez Spółkę, stanowi czynność mieszczącą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu VAT, jako odpłatne świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy. Z uwagi na to, że usługi te mieszczą się w zakresie czynności, o których mowa w cyt. art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy jako wymienione wprost w tym przepisie - usługa udzielenia pożyczki przez Spółkę na Pana rzecz korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie tego przepisu.

Zatem Pana stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług. Ocena prawna Pana stanowiska w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Ponadto tut. Organ informuje, że interpretacja wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko dla Pana, tj. Wnioskodawcy, który wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej; wydana interpretacja nie wywołuje więc skutków prawnopodatkowych dla innych podmiotów, w tym Pożyczkodawcy.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pana sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i musi się Pan zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie e-PUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.