Niepodleganie opodatkowaniu podatkiem VAT darowizny działek.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 września 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 18 września 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT darowizny działek. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 25 października 2023 r. (wpływ 26 października 2023 r.), z 27 października 2023 r. (wpływ 27 października 2023 r.) oraz z 27 października 2023 r. (wpływ 29 października 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca

Opis stanu faktycznego

Z dniem 5 maja 1976 roku Podatnik odziedziczył połowę gospodarstwa rolnego. Drugą połowę odziedziczyła jego babka. Poświadczył to Sąd Rejonowy w …. w dniu 12 grudnia 1977 postanowieniem nr. …..

W dniu 6 września 1979 roku Podatnik otrzymał gospodarstwo rolne na własność od babki (umowa nr …) położone w …. obejmujące ziemię wraz z zabudowaniami.

Z dniem 6 stycznia 1981 dla ww. nieruchomości została założona księga wieczysta.

W dniu 14 października 2020 Podatnik składa wniosek o wydanie oświadczenia o zapewnieniu dostawy energii oraz warunków przyłączenia obiektu budowlanego, tj. 18-tu działek budowlanych (działki jeszcze nie są podzielone) .

W dniu 2 listopada 2020 r. …. S.A. wydaje oświadczenie o możliwości dostawy energii elektrycznej do ww. działek budowlanych (działki jeszcze nie były podzielone).

W dniu 02 grudnia 2021 Podatnik złożył wniosek o wydanie decyzji o warunkach zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie osiemnastu budynków mieszkaniowych jednorodzinnych dla działki numer 1.

W dniu 20 kwietnia 2021 r. Prezydent Miasta … wydał postanowienie numer …. pozwalające na podział działki numer 1 na 18 działek ewidencyjnych przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne oraz na działkę o numerze 2 przeznaczoną na wewnętrzną drogę dojazdową.

W dniu 10 września 2021 r. Prezydent Miasta … wydał decyzję podziału nieruchomości ww. działki numer ….

W dniu 2 listopada 2020 r. … S.A. wydaje oświadczenie o możliwości dostawy energii elektrycznej do ww. podzielonych już działek budowlanych.

W dniu 8 lutego 2022 r. Prezydent Miasta … wydał dla wszystkich ww. działek decyzje o warunkach zabudowy na realizację zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej.

W dniu 9 września 2022 r. Podatnik złożył wniosek o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego albo warunków zabudowy, tj. budowę sieci wodociągowej na działce numer 2 przy ul. …..

W dniu 31 października 2022 r. Prezydent Miasta …. wydał decyzję na ustalenie warunków zabudowy na realizację obiektów Infrastruktury technicznej obejmującą budowę sieci wodociągowej.

W dniu 2 grudnia 2022 r. Prezydent Miasta … wydał decyzję numer … zezwalającą na zlokalizowanie w pasie drogowym sieci wodociągowej przy ul. ….

W dniu 03 listopada 2022 r. Podatnik zawiera umowę o roboty budowlane nr …. z firmą ….. na opracowanie dokumentacji projektowej oraz realizację robót budowlanych związanych z wykonaniem sieci wodociągowej przy ….

W dniu 15 kwietnia 2022 Podatnik zawiera umowy z …. S.A. na przyłączenie budynków jednorodzinnych zlokalizowanych na ww. działkach do sieci energetycznej.

W dniu 15 lutego 2023 r. Podatnik zawiera umowę przedwstępną przeniesienia własności wodociągowej nr …. z Zakładem …..

W dniu 14 sierpnia 2023 r. Podatnik darował 12 ww. działek swoim dzieciom i wnukom. I tak córka otrzymała działki 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 2 (udział 7/26), syn otrzymał działki 10, 11, 12, 2 (udział 3/26), wnuczka otrzymała działki 13, 14, 2 (udział 2/26). Łącznie Podatnik darował 12 działek i udziały w działce 2.

Pozostałe 6 działek Podatnik zamierza sprzedać. Sprzedaż będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Od nabycia przedmiotowych działek (pierwotnie jednej dużej działki) Podatnikowi nie przysługiwało prawo odliczenia podatku naliczonego — spadek i darowizna w latach 1976-1979.

Ponadto wskazano, że Podatnikiem, o którym mowa we wniosku jest Pan .... Na dzień 14.08.2023, tj. dzień dokonania darowizny wnukom nie był Pan czynnym podatnikiem VAT. Zgłosił się Pan jako czynny podatnik VAT od 01.10.2023 w związku z zamiarem sprzedaży pozostałych 6 działek budowlanych. Od dnia 01.10.2023 r. jest Pan zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Nie prowadzi Pan działalności gospodarczej.

Pytanie

Czy darowizna dzieciom i wnukom przedmiotowych wydzielonych działek budowlanych podlega pod opodatkowanie podatkiem VAT?

Pana stanowisko w sprawie

Ustawa o podatku od towarów i usług definiuje działalność gospodarczą jako wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły do celów zarobkowych. Powyższa definicja ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem podatnika tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Aczkolwiek ustawa nie wyraża tego wprost, należy przyjąć, że działalnością gospodarczą jest w zasadzie tylko ta aktywność, która wykonywana jest zawodowo, w sposób profesjonalny. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą działalności gospodarczej, nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika. W efekcie opodatkowaniu mogą podlegać te czynności, w przypadku których spełniony został zarówno podmiotowy, jak i przedmiotowy zakres opodatkowania, tzn. zaistniała czynność określona jako opodatkowana, która została wykonana przez podmiot mający cechę podatnika. Należy w tym miejscu zauważyć, że oba te warunki powinny zostać spełnione jednocześnie, co oznacza, że w odniesieniu do danej czynności konkretny podmiot powinien występować w charakterze podatnika. Tak więc wykonanie czynności podlegającej opodatkowaniu przez podmiot niewystępujący w charakterze podatnika pozostaje poza zakresem opodatkowania.

W myśl art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, opodatkowaniu podlegają wszelkie darowizny, pod warunkiem, że podatnikowi nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu.

Podobne stanowisko prezentuje Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 13 kwietnia 2016 r., nr ITPP3/4512-101/16/APR oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 18 stycznia 2017 r., nr 3063-ILPP1-2.4512.229.2016.1.PG.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W świetle art. 2 pkt 6 ustawy:

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, co do zasady, podlega tylko taka dostawa towarów, która ma charakter odpłatny. Jednak w ściśle określonych przypadkach nieodpłatne zbycie towarów może być również przedmiotem opodatkowania tym podatkiem.

Stosownie do brzmienia art. 7 ust. 2 ustawy:

Wyjaśnić ponadto należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu m.in. art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

W świetle powyższego stwierdzić należy, że każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do przyszłego wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług. Tym samym, wykorzystywanie majątku prywatnego przez osobę fizyczną stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Określony w cytowanej ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy, mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że uznanie, iż dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą.

Inaczej jest natomiast – wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Jak wynika z przywołanych przepisów dostawa towarów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika, działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.

Mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy, z których wynika, że:

• złożył Pan wniosek o wydanie oświadczenia o zapewnieniu dostawy energii oraz warunków przyłączenia obiektu budowlanego, tj. 18-tu działek budowlanych;
• złożył Pan wniosek o wydanie decyzji o warunkach zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie osiemnastu budynków mieszkaniowych jednorodzinnych dla działki numer 1 (będącej przedmiotem późniejszego podziału);
• Prezydent Miasta …. – na Pana wniosek – wydał postanowienie pozwalające na podział działki numer 1 na 18 działek ewidencyjnych przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne oraz na działkę o numerze 2 przeznaczoną na wewnętrzną drogę dojazdową;
• złożył Pan wniosek o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego albo warunków zabudowy, tj. budowę sieci wodociągowej na działce numer 2;
• zawarł Pan umowę o roboty budowlane na opracowanie dokumentacji projektowej oraz realizację robót budowlanych związanych z wykonaniem sieci wodociągowej;
• zawarł Pan umowy z S.A. na przyłączenie budynków jednorodzinnych zlokalizowanych na ww. działkach do sieci energetycznej;
• zawarł Pan umowę przedwstępną przeniesienia własności wodociągowej z Zakładem …..

uznać należy, że dokonując darowizny na rzecz dzieci i wnuków występuje Pan w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą w myśl art. 15 ust. 2 ustawy. Takie aktywne działanie w zakresie obrotu nieruchomościami świadczą o angażowaniu środków w sposób podobny do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców. W związku z powyższym, w ocenie tut. Organu, działania podejmowane przez Pana nie należą do zakresu czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności.

Zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Natomiast stosownie do treści art. 890 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Umowa darowizny jest czynnością prawną, na mocy której darczyńca zobowiązuje się do jednostronnego bezpłatnego świadczenia kosztem swojego majątku na rzecz obdarowanego, przy równoczesnym braku nałożenia na niego obowiązku świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Korzyść osiągana przez jedną stronę umowy nie znajduje odpowiednika po drugiej stronie.

Jak wynika z powyższych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie (w tym także darowizna) tych towarów pozostaje poza zakresem opodatkowania (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania), bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).

Zatem niespełnienie powyższego warunku, tj. prawa do odliczenia podatku naliczonego jest podstawą do traktowania nieodpłatnego przekazania towarów (w tym darowizny) – w świetle brzmienia art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – jako wyłączonego spod zakresu działania ustawy, bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).

Jak wskazano we wniosku, od nabycia przedmiotowych działek (pierwotnie jednej dużej działki) nie przysługiwało Panu prawo odliczenia podatku naliczonego — spadek i darowizna w latach 1976-1979, a zatem nie została spełniona przesłanka, o której mowa w art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy w świetle powołanych przepisów uznać należy, że skoro Panu jako podatnikowi podatku VAT z tytułu nabycia przedmiotowych działek (pierwotnie jednej dużej działki) nie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, to w oparciu o art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy czynność darowizny przez Pana, przedmiotowych wydzielonych działek budowlanych, nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Z kolei oceniając całościowo Pana stanowisko należało uznać je za nieprawidłowe. Jakkolwiek wywiódł Pan prawidłowy skutek prawny, to jednak nie sposób podzielić Pana argumentacji co do niewystępowania w charakterze podatnika VAT.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponosi Pan ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem sprawy podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem sprawy i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).