Wyłączenie z opodatkowania czynności przeniesienia na syna gospodarstwa rolnego w formie darowizny.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 czerwca 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 23 czerwca 2023 r., o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy wyłączenia z opodatkowania czynności przeniesienia na syna Wnioskodawcy gospodarstwa rolnego w formie darowizny. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie –  pismami z 21 sierpnia 2023 r. (data wpływu) oraz z 28 września 2023 r. (data wpływu).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Planuje Pan przekazać gospodarstwo rolne synowi w formie darowizny, w skład którego wchodzą grunty rolne 20 ha, budynki i budowle, budynek mieszkalny, maszyny i urządzenia rolnicze. Jako rolnik od 2004 r. jest Pan czynnym podatnikiem podatku VAT część z planowanych do przekazania maszyn rolniczych zakupił Pan przed rokiem 2004, a część nabył Pan już jako podatnik VAT i uzyskał zwrot podatku VAT. Pana Syn od 2010 r. jest też rolnikiem i jest czynnym podatnikiem VAT. Przekazany majątek posłuży Pańskiemu synowi do kontynuowania dalszej działalności w zakresie produkcji roślinnej.

Na pytania zawarte w wezwaniu z 11 sierpnia 2023 r. o treści:

1)Należy wskazać czy przedmiotem darowizny będą wszystkie składniki wchodzące w skład gospodarstwa rolnego, wykorzystywane przez Pana w działalności dotyczącej produkcji roślinnej?

2)Należy sprecyzować czy przedmiotem darowizny na rzecz syna będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), stanowiące zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, obejmujący w szczególności:

·oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

·własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

·prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

·wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

·koncesje, licencje i zezwolenia;

·patenty i inne prawa własności przemysłowej;

·majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

·tajemnice przedsiębiorstwa;

·księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

3)Czy Nabywca w oparciu o nabyte składniki majątku zamierza kontynuować działalność w zakresie, w jakim prowadził ją Zbywca?

4)Należy wskazać, czy w oparciu o przekazane składniki materialne i niematerialne gospodarstwa rolnego, możliwe jest samodzielne prowadzenie działalności gospodarczej?

5)Czy po przekazaniu gospodarstwa rolnego będzie Pan prowadził działalność gospodarczą? Jeżeli tak, to w jakim zakresie?

wskazał Pan, że:

Ad 1.

Przedmiotem darowizny będą wszystkie składniki wchodzące w skład gospodarstwa rolnego, wykorzystywane w działalności dotyczącej produkcji roślinnej.

Ad. 2

Przedmiotem darowizny będzie gospodarstwo rolne, jako zorganizowana całość gospodarcza. W skład gospodarstwa rolnego wchodzą grunty rolne o powierzchni ok. 20 ha, budynki i budowle, budynek mieszkalny, maszyny i urządzenia rolnicze niezbędne do prowadzenia produkcji roślinnej, jak również nabyte i nie zużyte do dnia dokonania darowizny materiały siewne, nawozy i środki ochrony roślin, paliwa i części rolnicze oraz niesprzedane i nie zużyte produkty roślinne. W skład gospodarstwa wchodzi również dokumentacja związana z prowadzeniem działalności rolniczej oraz tajemnice gospodarstwa rolnego. Gospodarstwo Pana nie ma zawartych umów i nie występują z tego tytułu żadne prawa i zobowiązania. Przedmiotem darowizny nie będą należności za sprzedane produkty roślinne oraz zgromadzone na dzień dokonania darowizny środki pieniężne znajdujące się na prowadzonym odrębnym dla działalności rolniczej rachunku bankowym.

Ad. 3

Pana syn będący obdarowanym ma zamiar w oparciu o nabyte składniki majątku kontynuować działalność rolniczą w zakresie produkcji roślinnej.

Ad. 4

W oparciu o przekazane składniki materialne i niematerialne gospodarstwa rolnego możliwe jest samodzielne prowadzenie działalności gospodarczej tj. działalności rolniczej.

Ad. 5

Po przekazaniu gospodarstwa rolnego zamierza Pan zaprzestać prowadzenia działalności rolniczej. Poza prowadzoną działalnością rolniczą, jest Pan również przedsiębiorcą prowadzącym, działalność gospodarczą zarejestrowaną w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności pod firmą (...), której przedmiotem jest doradztwo w zakresie produkcji roślinnej oraz handel zbożami, nasionami, paszami i wyrobami chemicznymi oraz działalność usługowa wspomagająca produkcję roślinną i tę działalność zamierza Pan kontynuować.

Na pytania w wezwaniu z 21 września 2023 r. o treści:

1.Czy przedmiot darowizny będzie wyodrębniony organizacyjnie, finansowo i funkcjonalnie w istniejącym przedsiębiorstwie?

Przy czym należy wskazać, że wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział itp. Organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze.

Wobec powyższego należy wskazać jednoznacznie, czy przedmiot transakcji na dzień zbycia będzie wyodrębniony organizacyjne na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze? W przypadku negatywnej odpowiedzi, należy wskazać w czym się brak wyodrębnienia organizacyjnego będzie przejawiał.

Wyodrębnienie finansowe natomiast najpełniej realizowane jest w przypadku zakładu lub oddziału osoby prawnej. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której poprzez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Wobec powyższego należy wskazać jednoznacznie, czy na dzień zbycia będzie możliwe przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa? W przypadku negatywnej odpowiedzi, należy wskazać w czym się brak wyodrębnienia finansowego będzie przejawiał.

Wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość – obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona – obiektywnie oceniając – posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą zatem umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.

2.Czy przedmiot darowizny będzie stanowił zespół składników materialnych i niematerialnych niezbędny i wystarczający do samodzielnego wykonywania zadań (kontynuacji działalności prowadzonej w dotychczasowym zakresie przez Pana), a prowadzenie działalności przez Pana syna nie będzie wymagało angażowania innych składników majątku bądź podejmowania dodatkowych działań faktycznych lub prawnych przez Pana syna? Jeżeli Pan syn będzie zobowiązany do dokonania jakichkolwiek czynności, to należy je wskazać?

3.Czy w oparciu wyłącznie o przedmiot darowizny będzie możliwe samodzielne prowadzenie działalności gospodarczej?

4.   Czy przedmiot darowizny w ramach planowanej transakcji będzie stanowił organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależneprzedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania?

5.   Kiedy uzyskał Pan zwrot podatku VAT? Proszę wskazać datę zwrotu podatku VAT.

6.   Przy nabyciu których składników majątku będących przedmiotem darowizny dokonał Pan odliczenia podatku VAT?

7.   Kiedy nastąpiło nabycie środków trwałych będących przedmiotem darowizny przy nabyciu których dokonał Pan odliczenia podatku VAT?

8.   Kiedy dokonał Pan odliczenia podatku VAT od środków trwałych będących przedmiotem darowizny?

wskazał Pan że:

Ad. 1

Przedmiot darowizny w postaci gospodarstwa rolnego jest i będzie wyodrębniony organizacyjnie, finansowo i funkcjonalnie. Wyodrębnienie organizacyjne nie odbędzie się na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze. Wyodrębnienie przejawia się prowadzeniem odrębnej dla gospodarstwa rolnego ewidencji na potrzeby rozliczeń podatku VAT z tytułu dokonywanej w ramach działalności rolniczej sprzedaży i zakupu towarów i usług, w tym środków trwałych. Nadto prowadzona jest odrębna ewidencja środków trwałych służących działalności rolniczej i odrębna dla działalności gospodarczej. Na potrzeby rozliczeń pieniężnych posługuję się również odrębnym rachunkiem bankowym. Wystawiane i otrzymywane faktury były również odpowiednio przyporządkowywane do rodzaju prowadzonej działalności, tym samym możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa w postaci gospodarstwa rolnego. Przedmiot darowizny jako całość gospodarcza posiada potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy i umożliwia nabywcy prowadzenie działalności gospodarczej, w tym przypadku działalności rolniczej.

Ad. 2

Przedmiot darowizny będzie stanowił zespół składników materialnych i niematerialnych niezbędny i wystarczający do samodzielnego wykonywania zadań (kontynuacji działalności rolniczej prowadzonej w dotychczasowym zakresie przeze mnie) a prowadzenie działalności przez mojego syna nie będzie wymagało angażowania innych składników majątku bądź podejmowania dodatkowych działań faktycznych lub prawnych.

Ad. 3

W oparciu wyłącznie o przedmiot darowizny będzie możliwe samodzielne prowadzenie działalności gospodarczej tj. działalności rolniczej.

Ad. 4

Jak już wskazano w odpowiedzi na pyt. 1-3 przedmiot darowizny w ramach planowanej transakcji będzie stanowił organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Ad. 5-8

Nie pamięta Pan czy i kiedy dokładnie uzyskiwałem zwrot podatku naliczonego z tytułu nabycia składników majątku wchodzących w skład prowadzonego gospodarstwa rolnego dla których przysługiwało Panu prawo odliczenia podatku naliczonego. Z zachowanej dokumentacji wynika natomiast, że rozliczeń podatku naliczonego z tytułu dokonywanych zakupów służących opodatkowanej działalności rolniczej dokonywał Pan:

a)w okresie od lipca 2008 do lutego 2009 w zakresie budowy silosów zbożowych,

b)w okresie od grudnia 2008 do lipca 2009 w zakresie utwardzenie placu przy silosach zbożowych,

c)w lipcu 2010 w zakresie nabycia przyczepy ciężarowej,

d)w grudniu 2010 w zakresie nabycia agregatu prądotwórczego,

e)w marcu 2011 w zakresie nabycia zbiornika na olej napędowy,

f)w maju 2014 w zakresie nabycia kosiarki,

g)od czerwca 2015 do września 2015 w zakresie nabycia ogrodzenia;

Wymienione wyżej składniki majątku wchodzą w skład gospodarstwa rolnego będącego przedmiotem darowizny i przy ich nabyciu dokonano odliczenia podatku naliczonego. Nadto prowadząc bieżącą działalność rolniczą dokonuje Pan na bieżąco zakupów m.in. części i paliw do maszyn rolniczych, materiałów siewnych, nawozów, środków ochrony roślin i innych materiałów niezbędnych do prowadzenia tej działalności. Niezużyte towary zostaną na dzień darowizny zinwentaryzowane i będą także stanowiły przedmiot darowizny. Przedmiotem darowizny, jak już wspomniano we wniosku o wydanie interpretacji będą także grunty rolne i budynki oraz inne składniki majtku wchodzące w skład gospodarstwa rolnego przy nabyciu których nie przysługiwało mi prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Jednocześnie prostuje Pan oczywisty błąd pisarski w odpowiedzi na wezwanie z dnia 11 sierpnia 2023 oświadcza Pan, że właściwa odpowiedź na pytanie nr 2 w zdaniu 4 brzmi: Przedmiotem darowizny będą należności za sprzedane produkty roślinne oraz zgromadzone na dzień darowizny środki pieniężne znajdujące się na prowadzonym odrębnym dla działalności rolniczej rachunku bankowym.

Pytanie

Czy w związku z powyższym, należy rozliczyć podatek VAT od ŚT po 2004 r., od kiedy to jestem podatnikiem VAT?

Pana stanowisko w sprawie (ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku)

Według Pana oceny, po zapoznaniu się z licznymi opiniami w podobnych sytuacjach uważa Pan, że całe gospodarstwo rolne jest zorganizowanym przedsiębiorstwem i działalność rolna będzie nadal kontynuowana. Wobec czego zgodnie z art. 6 ustawy o podatku VAT, ta umowa darowizny jest poza vatem.

W świetle przedstawionego własnego stanowiska, uzupełnionego o odpowiedzi na zadane pytania uważa Pan, że Pana gospodarstwo rolne będące przedmiotem planowanej darowizny, jako zespół składników materialnych i niematerialnych spełnia definicję przedsiębiorstwa o której mowa w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1360 ze zm.) i tym samym do czynności darowizny gospodarstwa rolnego nie stosuje się przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług  (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą o VAT”:

Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy o VAT:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT:

W świetle art. 2 pkt 22 ustawy o VAT:

Jednocześnie na mocy art. 6 pkt 1 ustawy o VAT:

Termin „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Podkreślenia wymaga, że ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, winien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT.

Należy zauważyć, że art. 6 pkt 1 ustawy o VAT stanowi implementację art. 19 ust. 1 i 2 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347, z 11.12.2006, str. 1, ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”.

W myśl art. 19 ust. 1 i 2 Dyrektywy 2006/112/WE:

Z powyższego przepisu wynika, że wprowadza on, tak samo jak ma to miejsce w ustawie o podatku od towarów i usług, możliwość wyłączenia z zakresu opodatkowania przekazania całości lub części majątku przedsiębiorstwa.

Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”. Dlatego też, dla potrzeb przepisów ustawy o podatku od towarów i usług należy posłużyć się definicją sformułowaną w art. 55¹ ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem:

Przy czym, zgodnie z art. 55² Kodeksu cywilnego:

Przedsiębiorstwo jest nie tylko sumą składników materialnych i niematerialnych, lecz ich zorganizowanym zespołem, tzn. składniki te powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie tylko o zbiorze pewnych elementów. „Czynnikiem konstytuującym przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym jest występowanie elementu organizacji oraz funkcjonalnego powiązania różnorodnych jego składników, umożliwiających traktowanie przedsiębiorstwa jako pewnej całości” – wyrok NSA z dnia 27 marca 2008 r. (sygn. II FSK 1896/11).

Zatem, przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym.

Definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta jest w art. 2 ust. 27e ustawy o VAT, pod którym to pojęciem rozumie się:

Zorganizowana część przedsiębiorstwa, jako przedmiot zbycia, musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

Podstawowym wymogiem dla uznania, że transakcja dotyczy zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest więc to, aby stanowiła ona zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań). Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych).

Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział itp. Przy czym, w doktrynie zwraca się uwagę, że organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze. Organizacyjny aspekt wyodrębnienia oznacza, że składniki tworzące „część przedsiębiorstwa” powinny posiadać cechę zorganizowania. Cecha ta powinna występować w „istniejącym przedsiębiorstwie”, a więc w ramach prowadzonej działalności i dotyczyć określonego zespołu składników tworzących część tego przedsiębiorstwa.

Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Ponadto wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie. Powyższe oznacza, że przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa można rozumieć wyłącznie tę część przedsiębiorstwa, która jest przede wszystkim wyodrębniona organizacyjnie, ale także posiada wewnętrzną samodzielność finansową.

Natomiast wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość – obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona – obiektywnie oceniając – posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą zatem umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.

W związku z powyższym, w rozumieniu przepisów podatkowych, aby określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.

Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Oznacza to, że zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest sumą poszczególnych składników, przy pomocy których będzie można prowadzić odrębny zakład, lecz zorganizowanym zespołem tych składników, przy czym punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa (na ile stanowią w nim wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość).

Zatem na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:

• istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania,
• zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie,
• składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych,
• zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.

Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o VAT.

Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy zaś zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

W tym miejscu wskazać należy, iż zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

W myśl art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego:

W ocenie tut. Organu wskazany wyżej przepis art. 2 pkt 27e ustawy powinien być interpretowany z uwzględnieniem wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) z dnia 27 listopada 2003 r. w sprawie C-497/01.

W wyroku C-497/01 w sprawie Zita Modes Sàrl przeciwko Administration  de l’enregistrement et des domaines Trybunał zwracając uwagę, że niezgodne z przepisami Dyrektywy jest wprowadzanie przez państwo członkowskie jakichkolwiek ograniczeń – innych niż te, o których mowa w Dyrektywie podkreślił, że pojęcie zbycia całości lub części majątku należy interpretować tak, że obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, włącznie z jego rzeczowymi składnikami oraz – w zależności od konkretnego przypadku – składnikami niematerialnymi, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub jego część zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Ponadto TSUE stwierdził, iż fakt, że VI Dyrektywa nie zawiera definicji pojęcia przedsiębiorstwa lub jego części, nie oznacza, że państwa członkowskie mają swobodę jego interpretacji. Pojęcia w niej używane powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny od innych przepisów, z wyjątkiem sytuacji, gdy sama Dyrektywa daje państwom członkowskim jasną dyspozycję do zdefiniowania pojęcia w krajowej legislacji. TSUE wskazał też, iż nabywca musi jednak posiadać zamiar kontynuowania działalności gospodarczej przejmowanego przedsiębiorstwa lub jego części, nie zaś jedynie natychmiast likwidować daną działalność i sprzedać przejęte mienie.

Na przydatność zespołu składników do prowadzenia (kontynuowania) działalności przez nabywcę, zwrócił uwagę TSUE w wyroku C-408/98 (Abbey National Plc), podzielając opinię Rzecznika Generalnego z dnia 13 kwietnia 2000 r., który stwierdził, iż „rozwiązanie przyjęte w Zjednoczonym Królestwie wydaje się rozsądne: gdy aktywa stanowiące część przedsiębiorstwa zdolną do odrębnego funkcjonowania są zbywane w taki sposób, że sprzedana część kontynuuje swoją działalność, ma zastosowanie opcja, z której Zjednoczone Królestwo skorzystało na mocy art. 5(8) VI Dyrektywy i uznaje się, że nie nastąpiła dostawa towarów”.

W kontekście zatem zbycia przedsiębiorstwa, z wyłączenia stosowania przepisów ustawy korzysta przekazanie przedsiębiorstwa lub jego niezależnej części, w tym dóbr materialnych oraz ewentualnie elementów niematerialnych, które razem tworzą przedsiębiorstwo lub jego część zdolne do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Nabywca musi jednakże mieć na celu prowadzenie przekazanego przedsiębiorstwa lub jego części,  a nie jedynie natychmiastową likwidację danej działalności lub sprzedanie zapasów zasobów, jeśli istnieją.

Sformułowanie zawarte w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, należy w aspekcie art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, rozumieć w sposób funkcjonalny, a nie tylko werbalny, tzn. analizując, czy dany zespół aktywów, który jest przedmiotem zbycia, pozwala na prowadzenie i służy w sposób trwały prowadzeniu samodzielnej działalności gospodarczej nabywcy, realizowanej uprzednio w przedsiębiorstwie Zbywcy.

Oznacza to, że zespół składników materialnych i niematerialnych pozwala z uwagi na swoje zorganizowanie, infrastrukturę itp. na prowadzenie określonej działalności gospodarczej. Podkreśla się przy tym, że możliwość stanowienia przez ten zespół składników niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego zadania gospodarcze powinna mieć wymiar rzeczywisty, a nie jedynie potencjalny. Oznacza to, że majątek ten powinien stanowić już u zbywcy zorganizowany zespół składników gotowych realizować określone zadania gospodarcze jako samodzielne przedsiębiorstwo, a po jego zbyciu możliwe musi być kontynuowanie działalności gospodarczej przez nabywcę przedsiębiorstwa.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że zbycie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, ma miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa lub jego zorganizowana część przechodzi na własność nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy.

Kontynuowanie działalności gospodarczej przy zbyciu przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa należy rozumieć, jako sytuację, w której nabywca w związku z dokonanym nabyciem nadal prowadzi przedsiębiorstwo. Przy czym nie chodzi tu o prowadzenie jakiejkolwiek działalności z wykorzystaniem składników nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, a o prowadzenie nabytego przedsiębiorstwa.

Z treści wniosku wynika, że Planuje Pan przekazać gospodarstwo rolne synowi w formie darowizny. Przekazany majątek posłuży Pańskiemu synowi do kontynuowania dalszej działalności w zakresie produkcji roślinnej. Przedmiotem darowizny będą wszystkie składniki wchodzące w skład gospodarstwa rolnego, wykorzystywane w działalności dotyczącej produkcji roślinnej. Przedmiotem darowizny będzie gospodarstwo rolne, jako zorganizowana całość gospodarcza. W skład gospodarstwa rolnego wchodzą grunty rolne o powierzchni ok. 20 ha, budynki i budowle, budynek mieszkalny, maszyny i urządzenia rolnicze niezbędne do prowadzenia produkcji roślinnej, jak również nabyte i nie zużyte do dnia dokonania darowizny materiały siewne, nawozy i środki ochrony roślin, paliwa i części rolnicze oraz niesprzedane i nie zużyte produkty roślinne. W skład gospodarstwa wchodzi również dokumentacja związana z prowadzeniem działalności rolniczej oraz tajemnice gospodarstwa rolnego. Gospodarstwo Pana nie ma zawartych umów i nie występują z tego tytułu żadne prawa i zobowiązania. Przedmiot darowizny w postaci gospodarstwa rolnego jest i będzie wyodrębniony organizacyjnie, finansowo i funkcjonalnie. Wyodrębnienie przejawia się prowadzeniem odrębnej dla gospodarstwa rolnego ewidencji na potrzeby rozliczeń podatku VAT z tytułu dokonywanej w ramach działalności rolniczej sprzedaży i zakupu towarów i usług, w tym środków trwałych. Nadto prowadzona jest odrębna ewidencja środków trwałych służących działalności rolniczej i odrębna dla działalności gospodarczej. Na potrzeby rozliczeń pieniężnych posługuje się Pan również odrębnym rachunkiem bankowym. Wystawiane i otrzymywane faktury były również odpowiednio przyporządkowywane do rodzaju prowadzonej działalności, tym samym możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa w postaci gospodarstwa rolnego. Przedmiot darowizny jako całość gospodarcza posiada potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy i umożliwia nabywcy prowadzenie działalności gospodarczej, w tym przypadku działalności rolniczej. Przedmiot darowizny będzie stanowił zespół składników materialnych i niematerialnych niezbędny i wystarczający do samodzielnego wykonywania zadań (kontynuacji działalności rolniczej prowadzonej w dotychczasowym zakresie przez Wnioskodawcę) a prowadzenie działalności przez Pana syna nie będzie wymagało angażowania innych składników majątku bądź podejmowania dodatkowych działań faktycznych lub prawnych. W oparciu wyłącznie o przedmiot darowizny będzie możliwe samodzielne prowadzenie działalności gospodarczej tj. działalności rolniczej. Pana syn będący obdarowanym ma zamiar w oparciu o nabyte składniki majątku kontynuować działalność rolniczą w zakresie produkcji roślinnej. W oparciu o przekazane składniki materialne i niematerialne gospodarstwa rolnego możliwe jest samodzielne prowadzenie działalności gospodarczej tj. działalności rolniczej. Po przekazaniu gospodarstwa rolnego zamierza Pan zaprzestać prowadzenia działalności rolniczej. Poza prowadzoną działalnością rolniczą, jest Pan również przedsiębiorcą prowadzącym, działalność gospodarczą, której przedmiotem jest doradztwo w zakresie produkcji roślinnej oraz handel zbożami, nasionami, paszami i wyrobami chemicznymi oraz działalność usługowa wspomagająca produkcję roślinną i tę działalność zamierza Pan kontynuować.

Analiza przedstawionego opisu sprawy oraz treści powołanych przepisów prawa, prowadzi do stwierdzenia, że przedmiot darowizny nie będzie stanowił przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ ustawy Kodeks cywilny ponieważ nie dojdzie do przekazania na rzecz Pana syna działalności której przedmiotem jest doradztwo w zakresie produkcji roślinnej oraz handel zbożami, nasionami, paszami i wyrobami chemicznymi oraz działalność usługowa wspomagająca produkcję roślinną. Przedmiotem darowizny będzie wyłącznie gospodarstwo rolne, które spełnia wszystkie wskazane wcześniej przesłanki do uznania wyodrębnionego w ramach Pana przedsiębiorstwa zespołu składników materialnych i niematerialnych, za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy.

Zespół składników materialnych i niematerialnych wyodrębniony w ramach Pana przedsiębiorstwa, jak wynika z wniosku, będzie stanowił zespół składników, który będzie organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie oraz będzie przeznaczony do realizacji określonych zadań gospodarczych. Ponadto obdarowany (nabywca) będzie nabyty zespół składników materialnych i niematerialnych wykorzystywał do prowadzenia działalności gospodarczej w tym samym zakresie co darczyńca (zbywca).

Wobec powyższego, skoro w niniejszej sprawie zespół składników materialnych i niematerialnych, który będzie przedmiotem darowizny, będzie charakteryzować się wyodrębnieniem organizacyjnym, finansowym i funkcjonalnym oraz nabywca będzie kontynuował prowadzoną dotychczas przez Pana działalność gospodarczą, to przedmiotowa transakcja będzie stanowić zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy. W konsekwencji przedmiotowa transakcja w związku z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekty podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do ich dokonania zostały określone w art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy

Stosownie do art. 91 ust. 2 ustawy:

Na mocy art. 91 ust. 3 ustawy:

Ponadto, art. 91 ust. 4 ustawy stanowi, że:

W myśl art. 91 ust. 5 ustawy:

Zgodnie z art. 91 ust. 6 ustawy:

Stosownie do art. 91 ust. 7 ustawy:

Według art. 91 ust. 7a ustawy:

Stosownie do art. 91 ust. 7b ustawy:

Na mocy art. 91 ust. 7c ustawy:

Zgodnie z art. 91 ust. 7d ustawy:

W myśl art. 91 ust. 8 ustawy:

Jednocześnie, na mocy art. 91 ust. 9 ustawy:

Jak wynika z cytowanego wyżej art. 91 ust. 9 ustawy, w przypadku gdy przedmiotem zbycia jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część do korekt, o których mowa w art. 91 ustawy zobowiązany jest nabywca przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

Odnosząc się zatem do brzmienia przytoczonych wyżej przepisów do opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że skoro przedmiotem przekazania (darowizny) przez Wnioskodawcę na rzecz Syna będzie gospodarstwo rolne stanowiące zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy, to czynność ta – jak wskazano w interpretacji – będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT. Oznacza to, że Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego, gdyż zgodnie z art. 91 ust. 9 ustawy, ewentualny obowiązek korekty podatku naliczonego będzie ciążyć na nabywcy gospodarstwa rolnego.

W świetle powyższego oceniając całościowo Pana stanowisko należy uznać je za nieprawidłowe, bowiem jakkolwiek wywodzi Pan prawidłowy skutek prawny w postaci możliwości wyłączenia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności darowizny gospodarstwa rolnego, jednakże jego uzasadnienie jest odmienne od przedstawionego przez tut. Organ.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz.U. 2023 r. poz.1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. 2651 ze zm.).