VAT - dotyczy opodatkowania wywłaszczenia działek.

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 lipca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 14 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych wywłaszczenia działek nr 1/1, 1/2, 2/1 i 3/1.

Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 9 sierpnia 2023 r. (wpływ 9 sierpnia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina (...) (zwana dalej: „Gminą” lub „Wnioskodawcą”) jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT. Gmina dokonała centralizacji rozliczeń VAT - dla potrzeb VAT rozlicza się wspólnie ze swoimi jednostkami budżetowymi. Jednostką budżetową obsługującą Gminę jest Urząd Miasta (...) (dalej zwana „Urzędem”).

W czerwcu 2023 r. A. Sp. z o.o. (dalej zwana „Spółką”) dokonała zapłaty na rachunek Urzędu kwot odszkodowania wynikających z nw. Decyzji Wojewody (...):

1.z dnia 19 maja 2023 roku - znak: (...) - w kwocie: (...) zł,

2.z dnia 19 maja 2023 roku - znak: (...) - w kwocie (...) zł,

3.z dnia 19 maja 2023 roku - znak: (...) - w kwocie (...) zł.

Ww. decyzje zostały wydane na podstawie (...) ustawy (...) ((...)), zwanej dalej „specustawą gazową”.

Z ww. decyzji wynika, co następuje:

- decyzja (...)

Wypłacono odszkodowanie dla działki oznaczonej jako 3/1 o powierzchni 0,0307 ha. Działka objęta jest decyzją ostateczną nr: (...) z dnia 30 marca 2022 r., znak: (...) o ustaleniu na rzecz A. Sp. z o.o. lokalizacji inwestycji towarzyszącej w zakresie terminalu dla zadania pn.: „(...) (...)”, na terenie gminy (...). Odszkodowanie ustalono na kwotę (...) zł. Działka jest niezabudowana i objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego - oznaczona w tymże planie jako tereny infrastruktury gazowej (Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (...) z dnia (...) października 2003 r., nr uchwały: (…) - publ: Dz. U. Woj. (...) Nr (…) grudnia 2003 r.).

Jak wynika z ww. planu zagospodarowania przestrzennego:

1.Dla działki 3/1 ustala się następujące przeznaczenie:

1)zieleń o charakterze ogólnodostępnym,

2)gazociąg wysokiego ciśnienia ze strefą kontrolowaną (w rozumieniu przepisów o warunkach technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe), stanowiącą pas terenu o szerokości 6 m (po 3 m od osi gazociągu),

3)odstokowe rowy odwadniające,

4)ciąg pieszo-rowerowy.

2.Ustala się orientacyjny przebieg: trasy gazociągu wysokiego ciśnienia, rowów odwadniających i ciągu pieszo-rowerowego.

Trasa gazociągu wysokiego ciśnienia i związane z gazociągiem granice strefy kontrolowanej oraz trasy rowów odwadniających i ciągu pieszo-rowerowego planowane na obszarze objętym zmianą w planie, zostaną uszczegółowione w postępowaniach administracyjnych związanych z realizacją inwestycji, stosownie do zakresu rozstrzygania w tych postępowaniach.

3.Ustala się granice obszaru zorganizowanej działalności inwestycyjnej.

Dla obszaru objętego niniejszą zmianą ustala się następujące zakazy:

1)wznoszenia obiektów budowlanych niezwiązanych z przeznaczeniem terenu ustalonym w § 4, ust. 1, za wyjątkiem sieci technicznych powszechnego użytku,

2)sadzenia drzew i krzewów w strefach kontrolowanych, określonych w § 4, ust. 1 i uszczegółowionych w projekcie budowlanym gazociągu,

3)zmiany ukształtowania terenu niezwiązanego z budową obiektów budowlanych (budowli ) wymienionych w pkt 1,

4)wznoszenia stałych i tymczasowych ogrodzeń niezwiązanych z budową gazociągu,

5)podziału działek; dopuszcza się podziały działek w linii wyznaczonej granicą obszaru objętego niniejszą zmianą w planie.

- decyzja (...)

Odszkodowanie dla działek oznaczonych jako 1/2 o powierzchni 0,0022 ha oraz 1/1 o powierzchni 0,2912. Działki objęte są decyzją ostateczną nr: (...) z dnia 30 marca 2022 r., znak: (...) o ustaleniu na rzecz A. Sp. z o.o. lokalizacji inwestycji towarzyszącej w zakresie terminalu dla zadania pn.: „(...) (...)”, na terenie gminy (...). Odszkodowanie ustalono na kwotę (...) zł (działka o nr 1/1 - (...)1 zł, działka nr 1/2- (…) zł). Działki są niezabudowane i objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego - oznaczone jako tereny zieleni urządzonej - Z1 (Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (...) z dnia (...) grudnia 2004 r., nr uchwały: (...) - publ.: Dz. U. Woj. (...) (...) z dnia (…) marca 2005 r.).

- decyzja (...)

Odszkodowanie dla działki oznaczonej jako 2/1 o powierzchni 0,0220 ha. Działka objęta jest decyzją ostateczną nr: (...) z dnia 30 marca 2022 r., znak: (...) o ustaleniu na rzecz A. Sp. z o.o. lokalizacji inwestycji towarzyszącej w zakresie terminalu dla zadania pn.: „(...) (...)” na terenie gminy (...). Odszkodowanie ustalono na kwotę (...) zł. Działka jest niezabudowana i objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego - oznaczona jako tereny zieleni urządzonej - Z1 (Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (...) z dnia (...) grudnia 2004 r., nr uchwały: (...) - publ.: Dz. U. Woj. (...) (...) z dnia (…) marca 2005 r.).

Jak wynika z § 50 ww. planu zagospodarowania przestrzennego:

1.Wyznacza się następujące obszary, których podstawowym przeznaczeniem jest zieleń o charakterze ogólnodostępnym z odstokowymi rowami odwadniającymi:

1)o symbolu Z1 o pow. około 5,09 ha,

2)o symbolu Z2 o pow. około 0,24 ha.

2.Ustala się jako funkcję dopuszczalną usługi związane z rekreacją i sportem wyłącznie w postaci urządzeń terenowych.

3.Zakazuje się podziału działek i budowy ogrodzeń stałych niezwiązanych z urządzeniami terenowymi.

4.Ustala się orientacyjny przebieg ścieżki rowerowej w sposób pokazany na rysunku planu.

5.We wschodniej części obszaru Z1 zakazuje się dokonywania indywidualnych (niezwiązanych z pracami regulacyjnymi i zabezpieczającymi) zmian w morfologii zbocza doliny, wykonywania nasypów i prac ziemnych powodujących zawężenie doliny i koryta rzeki (...).

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Działki ewid. nr 3, 1 i 2 zostały nabyte przez Gminę (...) w ramach procesu scalenia i podziału nieruchomości, przeprowadzonych na podstawie Uchwały Nr (...) Rady Miejskiej (...) z dnia (…) września 2006 r. o scaleniu i podziale nieruchomości. Decyzją Wojewody (...) Nr (...) z dnia (...) marca 2022 r., znak: (...) o ustaleniu lokalizacji inwestycji towarzyszącej w zakresie terminalu dla zadania pn. „(...) (...)” (m. in. na dz. ewid. nr 2/1, 3/1, 1/1 i 1/2) zatwierdzono podział działek ewid. nr:

• 2 na działki ewid. nr: 2/1 i 2/2,
• 3 na działki ewid. nr: 3/1 i 3/2,
• 1 na działki ewid. nr: 1/1 i 1/2.

Scalenie i podział nieruchomości nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Dotyczy to obu stron postępowania. Sprawy scalania nieruchomości przeznaczonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego na inne cele niż rolne i leśne regulowane są przez przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2023 r. poz. 334 ze zm.).

Z tytułu nabycia działek ewid. nr 3/1, 1/1, 1/2 i 2/1 nie przysługiwało Gminie (...) prawo do odliczenia podatku z uwagi na niepodleganie opodatkowaniu podatkiem VAT procesu scalenia i podziału.

Działki o numerach ewidencyjnych nr 3/1, 1/1, 1/2 i 2/1 przez cały okres ich posiadania przez Gminę (...) nie były w żaden sposób wykorzystywane, poza procesem podziału i scalenia.

Działki o numerach ewidencyjnych 1/2, 1/1 i 2/1 obręb (...) są położone na terenie objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego terenu „(...)” (...) zatwierdzonym Uchwałą Nr (...) Rady Miejskiej (...) z dnia (...) grudnia 2004 r. opublikowaną w Dz. Urz. Woj. (...) (...) z dnia (...) marca 2005 r.

Wnioskowane nieruchomości położone są na obszarze funkcjonalnym oznaczonym na rysunku planu symbolem: Z1 - zieleń o charakterze ogólnodostępnym

• podstawowym przeznaczeniem tego terenu jest zieleń o charakterze ogólnodostępnym z odstokowymi rowami odwadniającymi;
• jako funkcję dopuszczalną ustala się usługi związane z rekreacją i sportem wyłącznie w postaci urządzeń terenowych.

Wobec powyższego dla ww. nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego nie przewiduje się możliwości ich zabudowy.

W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dla działek o numerach ewidencyjnych 1/2, 1/1, 2/1 obręb (...) nie było wyznaczonych linii rozgraniczających tereny o różnym przeznaczeniu, gdyż położone są one na jednym obszarze funkcjonalnym, którego przeznaczeniem jest zieleń o charakterze ogólnodostępnym.

Pomiędzy działkami o numerach ewidencyjnych 3/1 oraz 1/1 obręb (...) przebiega granica dwóch miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego:

• działka o nr 3/1 położona jest na terenie Zmiany Nr (…) miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta (...) zatwierdzonego Uchwałą Nr (…) Rady Miejskiej (...) z dnia 23 października 2004 r. opublikowaną w Dz. U. Woj. (...) Nr (...) grudnia 2003 r. w terenie zieleni o charakterze ogólnodostępnym, gdzie znajduje się gazociąg wysokiego ciśnienia ze strefą kontrolowaną (w rozumieniu przepisów o warunkach technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe), stanowiącą pas terenu o szerokości 6 m (po 3 m od osi gazociągu), odstokowe rowy odwadniające, ciąg pieszo-rowerowy;
• działka o nr 3/1 położona jest na terenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu „(...)” (...) zatwierdzonego Uchwałą Nr (...) Rady Miejskiej (...) z dnia (…) grudnia 2004 r. opublikowaną w Dz. Urz. Woj. (...) Nr (...) marca 2005 r. w terenie zieleni o charakterze ogólnodostępnym.

Dla działek nr ewid. 3/1, 1/2, 1/1 i 2/1, obręb (...) nie wydano decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Pytanie

Czy odszkodowanie za wywłaszczenie działek gruntu, opisanych szczegółowo w stanie faktycznym, powinno korzystać ze zwolnienia od podatku VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, zgodnie z którym zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane?

Państwa stanowisko w sprawie

Odszkodowanie za wywłaszczenie działek gruntu o nr ewidencyjnych 2/1, 1/2, 1/1 powinno korzystać ze zwolnienia od podatku VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, zgodnie z którym zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane. Odszkodowanie za wywłaszczenie działki gruntu o nr ewidencyjnym 3/1 nie korzysta z ww. zwolnienia od podatku VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem², podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W świetle art. 2 pkt 6 ustawy o VAT - przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy o VAT - sprzedaż to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT należy przyjąć, że zbycie nieruchomości gruntowych (działek), traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 tej ustawy.

Podkreślić należy, że dokonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Przy czym, zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o VAT.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT - zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

Na podstawie art. 2 pkt 33 ustawy o VAT - ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o terenach budowlanych - rozumie się przez to grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Powyższe oznacza, że zwolnienie przysługuje względem takiej dostawy (w tym również przeniesienia własności z nakazu organu władzy publicznej za odszkodowaniem), której przedmiotem jest grunt niezabudowany i jednocześnie o przeznaczeniu innym niż budowlane.

Zatem ze zwolnienia od podatku korzystać będą dostawy gruntów o charakterze rolnym, leśnym itp. Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 503 ze zm.) reguluje zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej.

W oparciu o art. 3 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych, należy do zadań własnych gminy.

W świetle art. 4 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

Stosownie do art. 4 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym:

1)lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego;

2)sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy.

O przeznaczeniu nieruchomości stanowią zatem akty prawa miejscowego. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - jako źródło prawa miejscowego, a w przypadku jego braku decyzja o warunkach zabudowy - jako akt indywidualny prawa administracyjnego.

W tym miejscu warto wyjaśnić, że stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen - teren budowlany" oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę.

Zatem, także w świetle orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości, za teren budowlany uznać można jedynie taki, który regulacjami prawa krajowego został przeznaczony pod zabudowę.

Wprowadzony do ustawy o podatku od towarów i usług art. 2 pkt 33, odpowiada więc także treści orzeczenia, gdyż cechę przeznaczenia pod zabudowę ustalić należy na podstawie określonych wprost w ustawie dokumentów prawa miejscowego.

Z powyższego wynika, że ustawa nakazuje oceniać przeznaczenie określonego gruntu wyłącznie w oparciu o istniejący plan zagospodarowania przestrzennego oraz wydane decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Przy czym, w sytuacji gdy w planie zagospodarowania przestrzennego lub w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu dla danej działki wyznaczono linie rozgraniczające miejsce zabudowy, to teren taki tylko w tej części, w której przeznaczony jest pod zabudowę, będzie uznany za teren budowlany, pozostała część działki będzie uznana za teren inny niż budowlany.

Z opisu sprawy wynika, że w czerwcu 2023 r. A. Sp. z o.o. (dalej zwana „Spółką”) dokonała w czerwcu 2023 r. zapłaty na rachunek Urzędu kwot odszkodowania wynikających z nw. Decyzji Wojewody (...):

• z dnia 19 maja 2023 roku - znak : (...) - w kwocie: (...) zł
• z dnia 19 maja 2023 roku - znak : (...) - w kwocie (...) zł
• z dnia 19 maja 2023 roku - znak : (...) - w kwocie (...) zł.

Ww. decyzje zostały wydane na podstawie (...) Ustawy (...) ((...)), zwanej dalej „specustawą gazową”.

Z ww. decyzji wynika, co następuje:

- decyzja (...)

Wypłacono odszkodowanie dla działki oznaczonej jako 3/1 o powierzchni 0,0307 ha. Działka objęta jest decyzją ostateczną nr: (...) z dnia 30 marca 2022 r., znak: (...) o ustaleniu na rzecz A. Sp. z o.o. lokalizacji inwestycji towarzyszącej w zakresie terminalu dla zadania pn.: „(...) (...)”, na terenie gminy (...). Odszkodowanie ustalono na kwotę (...) zł. Działka jest niezabudowana i objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego - oznaczona w tymże planie jako tereny infrastruktury gazowej - IG- (Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (...) z dnia (...) grudnia 2004 r., nr uchwały: (...) - publ.: Dz. U. Woj. (...) (...) z dnia (...) marca 2005 r.).

- decyzja (...)

Odszkodowanie dla działek oznaczonych jako 1/2 o powierzchni 0,0022 ha oraz 1/1 o powierzchni 0,2912. Działki objęte są decyzją ostateczną nr: (...) z dnia (...) marca 2022 r., znak: (...) o ustaleniu na rzecz A. Sp. z o.o. lokalizacji inwestycji towarzyszącej w zakresie terminalu dla zadania pn.: „(...) (...)”, na terenie gminy (...). Odszkodowanie ustalono na kwotę (...) zł (działka o nr 1/1 – (...)1 zł, działka nr 1/2- (...) zł). Działki są niezabudowane i objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego – oznaczone jako tereny zieleni urządzonej – Z1 (Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (...) z dnia (...) grudnia 2004 r., nr uchwały: (...) – publ.: Dz. U. Woj. (...) (...) z dnia (...) marca 2005 r.).

- decyzja (...)

Odszkodowanie dla działki oznaczonej jako 2/1 o powierzchni 0,0220 ha. Działka objęta jest decyzją ostateczną nr: (...) z dnia (...) marca 2022 r., znak: (...) o ustaleniu na rzecz A. Sp. z o.o. lokalizacji inwestycji towarzyszącej w zakresie terminalu dla zadania pn.: „(...) (...)” na terenie gminy (...). Odszkodowanie ustalono na kwotę (...) zł Działka jest niezabudowana i objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego – oznaczona jako tereny zieleni urządzonej - Z1 (Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (...) z dnia 23 grudnia 2004 r., nr uchwały: (...) - publ.: Dz. U. Woj. (...) (...) z dnia (...) marca 2005 r.).

Przy tak przedstawionym opisie sprawy wątpliwości Gminy dotyczą kwestii, czy odszkodowanie uzyskane za ww. działki będzie korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.

Mając na uwadze opis sprawy oraz ww. przepisy, należy stwierdzić, że odszkodowanie za wywłaszczone działek gruntu o nr ewidencyjnych 2/1, 1/2, 1/1 powinno korzystać ze zwolnienia od podatku VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, zgodnie z którym zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

Wskazane działki gruntu są co prawda objęte planie zagospodarowania przestrzennego, jednakże są w tym planie oznaczone jako teren zieleni urządzonej.

Odszkodowanie za wywłaszczone działki gruntu o nr ewidencyjnym 3/1 nie korzysta z ww. zwolnienia od podatku VAT, gdyż z planu zagospodarowania przestrzennego wynika, że działka stanowi teren budowlany (jest oznaczona w planie zagospodarowania przestrzennego jako teren infrastruktury gazowej, gdzie dopuszcza się zabudowę).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Według art. 2 pkt 6 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Z przywołanego powyżej przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

W takiej sytuacji uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, natomiast odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną – objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Z art. 15 ust. 1 ustawy wynika, że:

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Natomiast stosownie do treści art. 15 ust. 6 ustawy:

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z dnia 11 grudnia 2006 r. str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:

Z opisu sprawy wynika, że przedmiotem wniosku są działki nr 3/1, 1/2, 1/1, 2/1 objęte decyzją ostateczną nr: (...) z dnia 30 marca 2022 r., znak: (...) o ustaleniu na rzecz A. Sp. z o.o. lokalizacji inwestycji towarzyszącej w zakresie terminalu dla zadania pn.: „(...) (...)”, na terenie gminy (...).

W czerwcu 2023 r. otrzymali Państwo od A. Sp. z o.o. zapłatę odszkodowania z tyt. wywłaszczenia działek, wynikającego z Decyzji Wojewody (...) z (…) maja 2023 r.

Działka nr 3/1 jest niezabudowana i objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego - oznaczona jako tereny infrastruktury gazowej, gdzie ustalony jest orientacyjny przebieg trasy gazociągu wysokiego ciśnienia, rowów odwadniających i ciągu pieszo-rowerowego.

Działki nr 1/1, 1/2, 2/1 są niezabudowane i objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego - oznaczone jako tereny zieleni urządzonej (działka 2/1 dodatkowo z odstokowymi rowami odwadniającymi). Na działkach tych nie przewiduje się możliwości ich zabudowy.

Z tytułu nabycia działek nr 3/1, 1/1, 1/2 i 2/1 nie przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku z uwagi na niepodleganie opodatkowaniu podatkiem VAT procesu scalenia i podziału. Działki o numerach ewidencyjnych nr 3/1, 1/1, 1/2 i 2/1 przez cały okres ich posiadania przez Państwa nie były w żaden sposób wykorzystywane.

Dla działek nr 3/1, 1/2, 1/1 i 2/1, nie wydano decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy odszkodowanie za wywłaszczone działki stanowić będzie wynagrodzenie za czynności korzystające ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.

W pierwszej kolejności zaznaczyć należy, że ani organ władzy publicznej ani urząd obsługujący ten organ wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. W przypadku wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane. Zatem w przedmiotowym zakresie nie występują Państwo jako podmiot prawa publicznego, lecz jako właściciel. Państwa sytuacja w odniesieniu do kwestii własności nieruchomości będzie taka sama jak innych podmiotów, dokonujących dostawy gruntów.

Tym samym dokonując zbycia opisanych nieruchomości gruntowych, będą Państwo działali jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzący działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.

Tak więc przeniesienie przez Państwa własności opisanych we wniosku działek w zamian za odszkodowanie, będzie stanowić odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W tym przypadku odszkodowanie będzie pełnić funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Wyjaśnić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów – przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają opodatkowaniu stawką podatku VAT właściwą dla przedmiotu świadczenia albo korzystają ze zwolnienia od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ust. 1 ustawy.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy:

Powyższe oznacza, że zwolnienie przysługuje względem takiej dostawy, której przedmiotem jest grunt niezabudowany i jednocześnie o przeznaczeniu innym niż budowlane.

Na podstawie art. 2 pkt 33 ustawy,

W tym miejscu warto wyjaśnić, że stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen – „teren budowlany” oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę.

Zatem także w świetle orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości za teren budowlany uznać można jedynie taki, który regulacjami prawa krajowego został przeznaczony pod zabudowę.

Z powyższych przepisów wynika, że przeznaczenie określonego gruntu należy oceniać wyłącznie w oparciu o istniejący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz – w przypadku braku takiego planu – wydane decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Opodatkowaniu podlegają te dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku gruntów niezabudowanych, tylko te, które stanowią tereny budowlane w myśl art. 2 pkt 33 ustawy. Natomiast dostawa gruntów niezabudowanych, które nie są terenami budowlanymi, jest zwolniona od podatku od towarów i usług.

W tym miejscu należy zauważyć, że w myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 977 ze zm.),

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ww. ustawy:

Stosownie do art. 4 ust. 2 ww. ustawy:

Z zapisów wyżej cytowanego przepisu wynika, że przez decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu należy rozumieć zarówno decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego, jak i decyzję o warunkach zabudowy.

Dodatkowo należy wskazać, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia „budowli”. W tym zakresie należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 682 ze zm.), zwanej dalej ustawą Prawo budowlane.

W myśl art. 3 pkt 1, pkt 3, pkt 3a ustawy Prawo budowlane:

Analiza przedstawionego opisu sprawy oraz treści przywołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że przeniesienie własności działek gruntu nr 3/1, 1/2, 1/1 i 2/1 należących do Państwa w zamian za odszkodowanie w trybie wywłaszczenia będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy, stanowiąc odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Jednakże z uwagi na okoliczność, że opisane we wniosku działki 1/1, 1/2, 2/1, stanowią teren niezabudowany objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym stanowią tereny zieleni urządzonej bez możliwości zabudowy, a dodatkowo brak jest dla tych działek decyzji o warunkach zabudowy, zbycie tych działek będzie korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.

Natomiast działka nr 3/1 jest niezabudowana i objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, w którym oznaczona została jako tereny infrastruktury gazowej z ustalonym przeznaczeniem - zieleń o charakterze ogólnodostępnym, gazociąg wysokiego ciśnienia ze strefą kontrolowaną, odstokowe rowy odwadniające, ciąg pieszo-rowerowy. Tym samym, stanowi ona teren budowlany, o którym mowa w art. 2 pkt 33 ustawy o VAT, a zatem dostawa tej działki nie będzie korzystać ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.

Z uwagi na okoliczność, że w niniejszej sprawie nie zaistniały przesłanki umożliwiające zastosowanie zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 do zbycia działki nr 3/1, należy rozpatrzyć warunki do zastosowania zwolnienia od podatku dla dostawy tej nieruchomości wynikające z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy,

Wskazać należy, że dla zastosowania zwolnienia od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:

• towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,
• brak prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów.

Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

NSA w wyroku z 28 lutego 2013 r., sygn. akt I FSK 627/12 wskazał, że „zwolnienie, o którym mowa w art. 136 lit. b) dyrektywy 2006/112/WE, a więc również wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u., przysługuje tylko wtedy gdy podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku na skutek ograniczeń i zakazów przewidzianych przepisami dyrektywy lub u.p.t.u., co wynika np. ze związku ze sprzedażą zwolnioną od podatku (por. art. 86 i art. 88 ustawy), a więc nie ma zastosowania, gdy brak odliczenia podatku w poprzedniej fazie obrotu wynika z faktu, że dana czynność w ogóle nie podlegała opodatkowaniu (por. wyrok ETS z 8 grudnia 2005 r. w sprawie C-280/04 Jyske Finanse A/S) oraz gdy podatnik, mając prawo do odliczenia podatku naliczonego, z uprawnienia tego nie skorzystał”.

W wyroku, na który powołuje się Naczelny Sąd Administracyjny, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że ze zwolnienia z VAT nie będzie korzystać dostawa towarów, w stosunku do których podatnik nie odliczył VAT naliczonego z powodów innych niż ściśle określone w art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE. Tym samym, przepis art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE wskazuje zatem, że w przypadkach, w których przy nabyciu towaru VAT w ogóle nie wystąpił, nie można uznać, że mamy do czynienia z brakiem prawa do odliczenia VAT.

Powyższe oznacza, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, nie może mieć zastosowania do zbycia towaru przez podatnika, jeżeli transakcja sprzedaży, w wyniku której nabył on wcześniej ten towar nie była opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Jak Państwo wskazali, nabyli Państwo ww. działki w ramach procesu scalenia i podziału nieruchomości , a więc w ramach czynności niepodlegającej opodatkowaniem VAT. Tym samym nie można stwierdzić, że prawo do odliczenia podatku naliczonego Państwu przysługiwało bądź nie, skoro transakcja w wyniku której nabyli Państwo nieruchomości nie była objęta tym podatkiem.

Wskazali Państwo również, że działka nr 3/1 nie była przez Państwa w żaden sposób wykorzystywana, a wiec nie była również wykorzystywana do czynności zwolnionych od podatku VAT.

Mając zatem na uwadze wskazane okoliczności sprawy, stwierdzić należy, że dostawa ww. działki nie będzie korzystała także ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

W związku z powyższym, dostawa działki nr 3/1 będzie opodatkowana podatkiem VAT według właściwej dla tej czynności stawki podatku od towarów i usług.

Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą Państwo zastosować do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Macie Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - (Dz.U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).