Prawo do odliczenia podatku VAT (usuwanie azbestu).

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 lipca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 26 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie braku prawa do odliczenia podatku VAT w związku z realizację przedsięwzięcia pn.: „(…)”.

Uzupełnili go Państwo pismem z 8 września 2023 r. (wpływ 8 września 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina i Miasto (dalej Gmina) jest podatnikiem podatku od towarów i usług, zarejestrowanym jako podatnik czynny.

W strukturze organizacyjnej Gminy funkcjonuje aktualnie 7 jednostek budżetowych (dalej: Jednostki) w tym: Zakład Gospodarki Komunalnej. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (dalej: Ustawa centralizacyjna), najpóźniej od dnia 1 stycznia 2017 r. wszystkie jednostki samorządu terytorialnego zobowiązane zostały do dokonywania scentralizowanych rozliczeń podatku VAT wraz ze swoimi jednostkami budżetowymi i zakładami budżetowymi.

Jednostki nie stanowią zatem odrębnych od Gminy podatników VAT – obroty osiągane przez Jednostki są wykazywane w skonsolidowanych rozliczeniach VAT Gminy. Gmina podjęła wspólne rozliczenia w VAT z funkcjonującymi w jej strukturze Jednostkami począwszy od 1 stycznia 2017 r.

Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: podatek VAT). Na podstawie ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: ustawa o samorządzie gminnym), Gmina jest wyposażona w osobowość prawną i posiada zdolność do czynności cywilnoprawnych. Wykonuje zadania własne samodzielnie lub poprzez powołane gminne jednostki organizacyjne mające na celu zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty.

Gmina otrzyma pomoc finansową z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na realizację przedsięwzięcia pn.: „(…)” w formie dotacji do kwoty 75 000,00 zł. Planowany termin realizacji zadania – do dnia 15 listopada 2023 r. Realizacja zadania mieści się w zakresie obowiązkowych zadań Gminy, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40).

Konieczność eliminowania azbestu z terytorium Polski została odnotowana w rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 19 czerwca 1997 r., w sprawie programu wycofywania azbestu z gospodarki a także w Programie usuwania azbestu dla (…).

Źródłem finansowania zadania realizowanego przez Gminę w ramach reżimu publiczno -prawnego będzie dotacja z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (dalej: WFOŚiGW). WFOŚiGW zapewnia dofinansowanie do wysokości 500 zł od tony zebranego azbestu. Dofinansowanie będzie uzależnione od ilości zebranych wyrobów zawierających azbest. Ilość mieszkańców nie ma wpływu na dofinansowanie. Jeśli Gmina finalnie zbierze mniej wyrobów zawierających azbest niż planowała, jest to zapisane we wniosku o dofinansowanie, to otrzyma zwrot środków do wysokości zrealizowanego zadania. Finansowaniu zaś podlegają koszty realizacji przedsięwzięć związanych z usuwaniem i unieszkodliwianiem wyrobów zawierających azbest, polegające na:

·przygotowaniu do transportu i transporcie wyrobów zawierających azbest do miejsca unieszkodliwienia,

·unieszkodliwieniu poprzez składowanie wyrobów zawierających azbest na składowisku odpadów niebezpiecznych.

Gmina nie będzie pobierać żadnych opłat od mieszkańców za wyświadczone usługi dotyczące odbioru, transportu oraz utylizacji azbestu i wyrobów zawierających azbest.

Warunkiem finansowania zadania jest złożenie wniosku do Burmistrza Gminy i Miasta. Wykonawcą zadania obejmującego zakres prac wskazany powyżej będzie uprawniony podmiot wyłoniony przez Gminę. Gmina zawiera z wykonawcą umowę w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Wykonawca na zlecenie Gminy wykona następujące czynności: demontaż, transport, odpowiednie zapakowanie odpadu, załadunek i unieszkodliwienie azbestu oraz wyrobów zawierających azbest związanych z wymianą pokryć dachowych lub elementów elewacji.

W ramach wyżej wymienionego zadania wnioski o sfinansowanie usuwania wyrobów zawierających azbest mogą składać właściciele nieruchomości położonych na terenie Gminy i Miasta. Wnioskodawcami mogą być osoby fizyczne.

Gmina nie będzie zawierać żadnych umów z osobami fizycznymi jako właścicielami nieruchomości na wykonanie prac w ramach zadania. Mieszkańcy nie będą ponosić w tym zakresie odpłatności – ani na rzecz Gminy, ani na rzecz wykonawcy.

Udzielone wsparcie nie będzie mogło być przeznaczone na inny cel niż usuwanie i unieszkodliwienie odpadów zawierających azbest z terenu Gminy i Miasta.

Wszystkie faktury w ramach realizacji tego zadania dokumentujące nabycie towarów i usług wystawione będą na Gminę i Miasto. Zakupione towary i usługi służące realizacji projektu nie będą wykorzystywane do czynności podlegających ustawie o podatku od towarów i usług (dalej: VAT).

Efekty projektu będą wykorzystywane tylko po to, aby służyć poprawie stanu środowiska oraz warunków życia i zdrowia mieszkańców lokalnej społeczności.

W uzupełnieniu do wniosku wskazali Państwo, iż wniosek dotyczy zdarzenia przyszłego.

Pytanie

Czy Gmina i Miasto będzie posiadała prawo do odliczenia podatku VAT w związku z realizacją zadania pn.: „(…)”?

Państwa stanowisko w sprawie ostatecznie sformułowane w piśmie z dnia 8 września 2023 r.

Gmina nie będzie posiadała prawa do odliczenia podatku VAT w związku z realizacją zadania pn.: „(…)”.

Nie występuje jako usługodawca i jednocześnie podatnik VAT.

Nie oferuje świadczenia usług usuwania azbestu z nieruchomości zainteresowanych klientów w sposób charakterystyczny dla obrotu gospodarczego, nie wykonuje w tym zakresie czynności podlegających VAT. Czynności podejmowane przez Gminę należy wiązać wyłącznie z wywiązywaniem się przez nią – jako organ władzy publicznej – z zadań publicznych, ukierunkowanych bezpośrednio na ochronę zdrowia i życia jej mieszkańców oraz na ochronę środowiska naturalnego na administrowanym przez Gminę obszarze.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 119 oraz art. 124.

Prawo to przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, a więc takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Należy zauważyć, że w myśl art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W świetle powyższego, zdaniem Gminy usuwając azbest z nieruchomości mieszkańców, Gmina nie realizuje przedsięwzięcia gospodarczego w sferze obrotu prywatnoprawnego. Nie występuje w stosunku do mieszkańców z ofertą wykonania usług polegających na demontażu i wywozie elementów zawierających azbest, jako przedsiębiorca, w warunkach wolnorynkowych. Gmina wykonuje spoczywający na niej publicznoprawny obowiązek eliminowania azbestu z terenu gminy, jako substancji groźnej dla zdrowia i życia ludzi oraz dla środowiska.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą.

W świetle art. 86 ust. 1 ustawy:

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Jak wynika z powołanych przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jak wynika z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

W myśl art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

W świetle art. 15 ust. 6 ustawy:

Oznacza to, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter wyłącznie podmiotowo-przedmiotowy.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych) – tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.):

Natomiast, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Na mocy art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o samorządzie gminnym:

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, Gmina jest podatnikiem podatku od towarów i usług, zarejestrowanym jako podatnik czynny.

Gmina otrzyma pomoc finansową na realizację przedsięwzięcia pn.: „(…)” w formie dotacji. Realizacja zadania mieści się w zakresie obowiązkowych zadań Gminy, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.

Dofinansowanie będzie uzależnione od ilości zebranych wyrobów zawierających azbest. Ilość mieszkańców nie ma wpływu na dofinansowanie. Jeśli Gmina finalnie zbierze mniej wyrobów zawierających azbest niż planowała, jest to zapisane we wniosku o dofinansowanie, to otrzyma zwrot środków do wysokości zrealizowanego zadania. Finansowaniu zaś podlegają koszty realizacji przedsięwzięć związanych z usuwaniem i unieszkodliwianiem wyrobów zawierających azbest.

Gmina nie będzie pobierać żadnych opłat od mieszkańców za wyświadczone usługi dotyczące odbioru, transportu oraz utylizacji azbestu i wyrobów zawierających azbest.

Warunkiem finansowania zadania jest złożenie wniosku do Burmistrza Gminy i Miasta. Wykonawcą zadania obejmującego zakres prac wskazany powyżej będzie uprawniony podmiot wyłoniony przez Gminę. Gmina zawiera z wykonawcą umowę w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Wykonawca na zlecenie Gminy wykona następujące czynności: demontaż, transport, odpowiednie zapakowanie odpadu, załadunek i unieszkodliwienie azbestu oraz wyrobów zawierających azbest związanych z wymianą pokryć dachowych lub elementów elewacji.

W ramach wyżej wymienionego zadania wnioski o sfinansowanie usuwania wyrobów zawierających azbest mogą składać właściciele nieruchomości położonych na terenie Gminy. Wnioskodawcami mogą być osoby fizyczne.

Gmina nie będzie zawierać żadnych umów z osobami fizycznymi jako właścicielami nieruchomości na wykonanie prac w ramach zadania. Mieszkańcy nie będą ponosić w tym zakresie odpłatności – ani na rzecz Gminy, ani na rzecz wykonawcy.

Udzielone wsparcie nie będzie mogło być przeznaczone na inny cel niż usuwanie i unieszkodliwienie odpadów zawierających azbest z terenu Gminy.

Wszystkie faktury w ramach realizacji tego zadania dokumentujące nabycie towarów i usług wystawione będą na Gminę.

Wątpliwości Państwa w analizowanej sprawie dotyczą braku prawa do odliczenia podatku VAT wykazanego w fakturach związanych z realizacją projektu pn.: „(…)”.

Jak wynika z powołanych powyżej przepisów prawa, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

W analizowanej sprawie związek taki nie występuje. Z informacji zawartych we wniosku wynika, że pomoc w dofinansowaniu dla mieszkańców Gminy obejmująca demontaż, zbieranie, transport i unieszkodliwiane wyrobów zawierających azbest jest zadaniem własnym Gminy i nie należy tym samym do działalności opodatkowanej podatkiem VAT.

Ponadto, zakupione towary i usługi służące realizacji projektu nie będą wykorzystywane do czynności podlegających ustawie o podatku od towarów i usług. Efekty projektu będą wykorzystywane tylko po to, aby służyć poprawie stanu środowiska oraz warunków życia i zdrowia mieszkańców lokalnej społeczności.

W związku z powyższym, ze względu na niespełnienie podstawowej pozytywnej przesłanki, warunkującej prawo do odliczenia podatku naliczonego, jaką jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, Gmina nie ma – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy – prawa do odliczenia podatku naliczonego zawartego w fakturach dokumentujących zakup towarów i usług związanych z realizacją przedmiotowego projektu.

Podsumowując, Gmina nie będzie miała prawa do odliczenia podatku VAT w związku z realizacją zadania pn.: „(…)”.

Tym samym, Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W konsekwencji w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).