Dotyczy braku obowiązku odprowadzenia podatku należnego od uzyskanej dotacji na realizację zadania dotyczącego usuwania wyrobów zawierających azbest oraz braku prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją ww. zadania.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 lipca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 4 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku obowiązku odprowadzenia podatku należnego od uzyskanej dotacji na realizację zadania pn. „(…)” oraz braku prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją ww. zadania.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 4 lipca 2023 r. (wpływ 8 września 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina (…) (dalej jako: „Gmina”, „Wnioskodawca” lub „JST”) jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”).

Gmina planuje realizację zadania pn. „(…)” (dalej: „Zadanie”). Usuwanie z terenu Gminy wyrobów zawierających azbest obejmować będzie wyroby pochodzące od mieszkańców z terenu Gminy.

Zakres robót będzie obejmował odbiór, transport oraz unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest (dalej: „Wydatki”). Wyżej wymienione prace Gmina będzie realizowała poprzez wybranego przez siebie wykonawcę. Umowa zostanie zawarta z wykonawcą Zadania przez Gminę.

W celu realizacji Zadania, Gmina zawrze z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w (…) (dalej: „WFOŚiGW”) umowę na dofinasowanie Zadania. Wnioskodawca będzie realizować Zadanie wyłącznie ze środków uzyskanych z dofinansowania WFOŚiGW. Gmina w szczególności podkreśla, iż uczestnicy Zadania nie będą wnosić na rzecz Gminy żadnych wpłat z tytułu realizacji Zadania.

Dofinansowanie ze środków WFOŚiGW zostanie przeznaczone na sfinansowanie konkretnych czynności wykonywanych w ramach Zadania. W tym kontekście Wnioskodawca wyjaśnia, że wysokość otrzymanego dofinansowania nie będzie uzależniona od liczby uczestników biorących udział w Zadaniu.

Gmina będzie zobowiązana rozliczyć się z otrzymanych środków finansowych z WFOŚiGW, przedkładając do WFOŚiGW faktury, formularz rozliczenia Zadania oraz karty osiągnięcia efektu ekologicznego Zadania.

Gmina nie zawrze umów cywilnoprawnych z poszczególnymi uczestnikami na wykonanie prac w ramach Zadania. Każdorazowo podstawą uczestnictwa w Zadaniu będzie złożenie przez mieszkańca wniosku do Gminy o odbiór zdemontowanych wyrobów zawierających azbest, wskazując lokalizację wyrobu, ilość oraz rodzaj (eternit płaski, eternit falisty).

Faktury VAT dokumentujące Wydatki związane z Zadaniem będą wystawiane na Gminę. W związku z powyższym Gmina będzie otrzymywała faktury VAT z podatkiem naliczonym. W ramach Zadania VAT stanowi jego koszt kwalifikowalny.

Gmina nie prowadzi działalności gospodarczej związanej z unieszkodliwianiem wyrobów zawierających azbest. Realizacja przedmiotowego Zadania należy do zadań własnych Gminy, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm., dalej: „ustawa o samorządzie gminnym”) polegających na zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty obejmujących sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej. Unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych będzie miało wpływ na zmniejszenie zagrożenia dla zdrowia ludzi, wywoływanego przez włókna azbestowe uwalniane do atmosfery.

Nabywane towary i usługi w związku z realizacją projektów polegających na usunięciu i unieszkodliwieniu wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy wynikają z realizacji Ogólnopolskiego programu finansowania usuwania wyrobów zawierających azbest.

Pytania

1.Czy dotacja z WFOŚiGW na realizację Zadania będzie podlegała opodatkowaniu VAT?

2.Czy Gmina z tytułu realizacji Zadania będzie miała prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących Wydatki poniesione w związku z realizacją Zadania?

Państwa stanowisko w sprawie

1.Zdaniem Gminy, dotacja z WFOŚiGW nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

2.Gminie nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących Wydatki poniesione w związku z realizacją Zadania.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Gmina jako podmiot władzy publicznej, posiada specyficzny status na gruncie ustawy o VAT.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, odnoszący się do prawnopodatkowej podmiotowości organów władzy publicznej, stanowi lex specialis w odniesieniu do art. 15 ust. 1 w zw. z ust. 2 ustawy o VAT, w świetle którego dana czynność podlega VAT, jeśli jest dokonywana przez przedsiębiorcę i następuje w wykonaniu jego działalności gospodarczej. Jest to zasada ogólna, odnosząca się również do organów władzy publicznej (w tym gmin).

Art. 15 ust. 6 ustawy o VAT ustanawia natomiast wyjątek od tej reguły, gdyż na jego mocy nie uznaje się za podatników organów władzy publicznej w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Jeżeli zatem dana czynność ma miejsce w ramach wykonywania zadań nałożonych na Gminę odrębnymi przepisami prawa i nie ma formy umowy cywilnoprawnej - nie podlega VAT.

Ad 1

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Wpływ dotacji na cenę

W świetle przytoczonego powyżej art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawę opodatkowania zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Podobnie wskazuje art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. 347 s. 1 ze zm., dalej: „Dyrektywa VAT”), zgodnie z którym podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.

W konsekwencji, decydujący dla opodatkowania dotacji podatkiem VAT powinien być element bezwzględnego i bezpośredniego związku dotacji z ceną jednostkową towaru lub usługi (możliwość alokacji dotacji do ceny towaru lub usługi). Jeżeli zatem sposób kalkulacji dotacji związany jest nawet z ceną jednostkową towaru lub usługi, ale jedynie pośrednio (tylko w sensie ekonomicznym) albo kalkulacja dotacji oderwana jest całkowicie od ceny towaru, czy usługi świadczonej przez podatnika, dotacja (dopłata) taka nie podlega opodatkowaniu.

W przedmiotowej sytuacji dotacja będzie pokrywać koszty związane z realizacją Zadania, a tym samym będzie stanowiła dotację kosztową, a nie zakupową.

Ponadto, Wnioskodawca wskazuje, iż Gmina organizując usuwanie azbestu realizować będzie zadania własne.

Podsumowując, w przedmiotowej sytuacji, nie będzie możliwości powiązania otrzymanej dotacji z ceną świadczonych usług, ponieważ takowe (cena oraz świadczenie usług) nie będą występować.

Stanowisko Gminy zostało potwierdzone m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej również jako: „Organ”):

• z dnia 4 lipca 2018 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.405.2018.1.MK, zgodnie z którą: „W opisie sprawy Wnioskodawca wskazał, że w zakres prac w ramach zadania będzie wchodzić: demontaż, zebranie, zabezpieczenie, załadunek, transport oraz unieszkodliwienie na specjalnie przeznaczonym do tego celu składowisku wyrobów zawierających azbest. Zainteresowany we wniosku jednoznacznie wskazał, że właściciele nieruchomości nie będą dokonywać żadnych płatności na rzecz Gminy z tego tytułu, tj. nie będą partycypować w kosztach analizowanego przedsięwzięcia. W celu zgłoszenia chęci uczestnictwa w Zadaniu mieszkańcy będą zobowiązani złożyć do Gminy stosowny wniosek. Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku nie wystąpi bezpośredni związek pomiędzy otrzymanym dofinansowaniem od Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na realizację ww. projektu, a ceną wykonywanych przez Wnioskodawcę czynności. Należy bowiem zauważyć, że otrzymane przez Gminę środki zostaną przeznaczone na pokrycie kosztów projektu, tym samym przedmiotowa dotacja jest dotacją kosztową”;
• z dnia 5 czerwca 2018 r., o sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.298.2018.3.JK, w której Organ stwierdził: „Mając na uwadze powyższe przepisy oraz przedstawiony przez Wnioskodawcę opis sprawy stwierdzić należy, że przedmiotowe dofinansowanie na realizację zadania pn. „(…)” nie będzie zwiększało podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy, a tym samym nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym „dotacja ta nie powinna podlegać opodatkowaniu” jest prawidłowe”;
• z dnia 11 kwietnia 2022 r., o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.597.2020.9.S.MAT, w której Organ stwierdził: „Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego oraz powołany wyrok WSA należy stwierdzić, że dofinansowanie w niniejszej sprawie nie odnosi się do ceny konkretnej usługi, lecz ma charakter ogólny - odnosi się do realizacji opisanego projektu. Tym samym nie stanowi wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Reasumując podstawą opodatkowania dla świadczonych przez Gminę na rzecz mieszkańców usług jest kwota należna, w postaci opłaty, którą uiszcza Mieszkaniec zgodnie z zawartą umową, natomiast środki otrzymane przez Gminę od podmiotu trzeciego na realizację ww. Inwestycji nie stanowią wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu VAT, a w konsekwencji nie stanowią podstawy opodatkowania”.

Cel przyjętej regulacji

Ponadto, Wnioskodawca wskazuje na cel normy prawnej określonej w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT. Mianowicie jest nim realizacja zasady neutralności VAT.

Konieczność uwzględnienia otrzymanych przez podatnika dotacji w podstawie opodatkowania związana jest z wynikającą z tego możliwością obniżenia cen z tytułu świadczonych usług lub dostawy towarów. Gdyby zatem dotacja w takich okolicznościach pozostała poza zakresem opodatkowania VAT, podatnik, zachowując pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego, korzystałby - przy niezmiennej wysokości uzyskanego dochodu - z możliwości zmniejszenia swego zobowiązania z tytułu podatku należnego VAT.

Norma prawna określona w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT pozwala zatem na wyeliminowanie ww. nieuprawnionej korzyści po stronie podatnika i utrzymanie wysokości podatku należnego na poziomie zapewniającym zachowanie zasady neutralności VAT.

W opinii Wnioskodawcy, uznanie przez Organ, iż w przedmiotowej sprawie zachodzi konieczność opodatkowania dotacji byłoby sprzeczne z realizacją powyżej przedstawionego celu. Wynika to z faktu, iż Gmina, w związku z realizacją Zadania, nie będzie wykonywała podlegających opodatkowaniu VAT świadczeń, skutkujących nabyciem prawa do odliczenia podatku należnego (co zostało szerzej przedstawione w dalszej części uzasadnienia).

Nieodpłatne świadczenie usług

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z faktem, iż Gmina realizując Zadanie będzie wypełniać swoje zadania własne określone w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym oraz nie będzie działać na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych, to na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, Gmina nie będzie działać w przedmiotowym zakresie jako podatnik VAT.

Według Wnioskodawcy, wykonywanie opisywanych działań będzie analogiczne do innych czynności realizowanych w ramach wykonywania zadań własnych przez Gminę, np. prace porządkowe, remonty dróg, itp. Działania te realizowane są na rzecz lokalnej społeczności nieodpłatnie, a jednocześnie można w wielu przypadkach zidentyfikować konkretnych beneficjentów zrealizowanych czynności (np. mieszkańców ulicy, która była przedmiotem remontu).

Tym samym, w opinii Wnioskodawcy, w związku z faktem, iż Zadanie nie będzie przez Gminę realizowane w charakterze podatnika podatku VAT (a zatem nie podlega ocenie na gruncie regulacji ustawy o VAT), to nie powinno ono zostać uznane za nieodpłatne świadczenie usług zrównane z odpłatnym świadczeniem usług na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT.

Powyższe znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych w odniesieniu do stanów faktycznych dotyczących analogicznych projektów:

• interpretacji indywidualnej z dnia 5 października 2018 r., sygn. 0113‑KDIPT1‑3.4012.615.2018.1.MJ, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, iż: „Realizacja przedmiotowego Zadania należy do zadań własnych Gminy, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. (...) jak wynika z wniosku - nabycie towarów i usług w związku z realizacją projektu nie będzie miało związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, lecz z realizacją zadań własnych Gminy, w którym to zakresie Gmina działa w charakterze organu władzy, zdefiniowanego w art. 15 ust. 6 ustawy”;
• interpretacji indywidualnej z dnia 8 czerwca 2017 r., sygn. 0112‑KDIL1‑2.4012.72.2017.l.NF, zgodnie z którą: „Biorąc pod uwagę powołane wyżej przepisy w kontekście rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że Wnioskodawca realizując przedmiotowy projekt, nie będzie działać w charakterze podatnika VAT, pomimo że jest czynnym podatnikiem VAT. Powyższe wynika z faktu, że Zainteresowany ww. inwestycję będzie realizował w ramach zadań własnych. Ponadto - jak wskazał Wnioskodawca - nabyte towary i usługi w ramach realizowanej inwestycji nie będą wykorzystywane do prowadzenia czynności opodatkowanych podatkiem VAT“;
• interpretacji indywidualnej z dnia 19 maja 2016 r., sygn. 1061‑IPTPP1.4512.201.2016.2.MSU, w której Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi stwierdził, iż: „Jak wynika z opisu sprawy, usługa będzie służyła wykonywaniu czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż należy ona do zadań własnych Gminy, na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym”.

Końcowo Wnioskodawca zwraca uwagę na niedawne orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 30 marca 2023 r. w sprawie C-616/21, w którym Trybunał wskazał, że jednostka samorządu terytorialnego realizując projekty w zakresie usuwania azbestu z nieruchomości należących do mieszkańców nie wykonuje działalności gospodarczej a podejmowane przez nią czynności nie podlegają opodatkowaniu VAT. Przedmiotowy wyrok Trybunału potwierdza, że otrzymana przez JST dotacja nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Uwzględniając powyżej przedstawioną argumentację, w opinii Wnioskodawcy, dotacja z WFOŚiGW nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ad 2

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bowiem związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza więc możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Artykuł 8 ust. 1 ustawy o VAT, stanowi iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

W konsekwencji, nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT lub świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Jednocześnie, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie zaś do treści art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uważa się za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast, zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Z kolei w świetle art. 7 ust. 1 tej ustawy, zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej (art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy).

Zdaniem Wnioskodawcy, podatek naliczony jaki będzie zawarty na otrzymywanych przez Gminę fakturach nie będzie podlegał odliczeniu, gdyż w związku z wykonanym przez Gminę Zadaniem nie będzie działała ona jako podatnik VAT, a w konsekwencji nie wystąpi związek ze sprzedażą opodatkowaną.

Podobne stanowisko zostało potwierdzone m.in. w:

• interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 25 marca 2016 r. sygn. 1061-IPTPP2.4512.20.2016.2.KW, w której przedmiotowy organ podatkowy stwierdził, że „Mając na uwadze powołane powyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W omawianej sprawie warunek uprawniający do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie będzie spełniony, ponieważ -jak wskazał Wnioskodawca - wydatki poniesione w związku z realizacją przedmiotowego zadania nie będę związane z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług. W związku z powyższym, Zainteresowany nie będzie miał prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki ponoszone z tytułu realizacji przedmiotowego zadania. Tym samym Wnioskodawcy z tego tytułu nie będzie przysługiwało prawo do zwrotu podatku, o którym mowa w art. 87 ust. 1 ustawy.

Reasumując, Wnioskodawca nie będzie miał prawa do odliczenia podatku VAT w związku z realizacją zadania polegającego na usuwaniu i unieszkodliwianiu wyrobów zawierających azbest na terenie Gminy, ponieważ wydatki poniesione w ramach realizacji tego zadania nie będę miały związku z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług”;

• interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 26 kwietnia 2016 r., sygn. 1061-IPTPP1.4512.128.2016.2.MGO w której ww. organ wskazał, iż: „Analizując okoliczności przedstawione we wniosku należy uznać, iż w przedmiotowej sprawie nie zostaną spełnione przesłanki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy, warunkujące prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony w związku z realizacją programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy. Z opisu zdarzenia przyszłego wynika bowiem, iż czynności związane z usuwaniem azbestu i wyrobów zawierających azbest należą do zadań własnych Gminy i nie będą wykorzystywane do czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem, Wnioskodawca nie będzie miał prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizację ww. programu. Mając na uwadze opis sprawy oraz obowiązujące przepisy, należy stwierdzić, iż Wnioskodawcy nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w związku z nabyciem usług polegających na odbiorze od mieszkańców gminy, transporcie i utylizacji azbestu i wyrobów zawierających azbest, ponieważ usługi te nie będę wykorzystywane do czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.

Ponadto, Gmina zwraca uwagę na niedawne orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 30 marca 2023 r. w sprawie C-616/21, w którym Trybunał wskazał, że jednostka samorządu terytorialnego realizując projekty w zakresie usuwania azbestu z nieruchomości należących do mieszkańców nie wykonuje działalności gospodarczej, a podejmowane przez nią czynności nie podlegają opodatkowaniu VAT.

W konsekwencji, mając powyższe na względzie, Gmina nie będzie miała możliwości odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją Zadania, ponieważ Gmina ponosząc Wydatki na jego realizację nie będzie działała jako podatnik VAT, a w konsekwencji nie wystąpi związek ze sprzedażą opodatkowaną.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe.  

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Z kolei, stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 8 ust. 2a ustawy:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Zatem, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”:

Przepis ten stwierdza, że wykorzystywanie własności dóbr materialnych lub niematerialnych do celów zarobkowych w sposób ciągły, należy w szczególności uznać za działalność gospodarczą.

Z opisu sprawy wynika, że planują Państwo realizację zadania pn. „(…)”. Usuwanie wyrobów zawierających azbest obejmować będzie wyroby pochodzące od mieszkańców z terenu Gminy.

Zakres robót będzie obejmował odbiór, transport oraz unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest (Wydatki). Wyżej wymienione prace będzie realizował wybrany przez Państwa wykonawca, z którym zostanie zawarta umowa.

Będą Państwo realizować Zadanie wyłącznie ze środków uzyskanych z dofinansowania WFOŚiGW. Uczestnicy Zadania (mieszkańcy) nie będą wnosić na Państwa rzecz żadnych wpłat z tytułu realizacji Zadania.

Wysokość otrzymanego dofinansowania nie będzie uzależniona od liczby uczestników biorących udział w Zadaniu. Będą Państwo zobowiązani rozliczyć się z otrzymanych środków finansowych z WFOŚiGW, przedkładając do WFOŚiGW faktury, formularz rozliczenia Zadania oraz karty osiągnięcia efektu ekologicznego Zadania.

Nie będą Państwo zawierać umów cywilnoprawnych z poszczególnymi uczestnikami na wykonanie prac w ramach Zadania. Każdorazowo podstawą uczestnictwa w Zadaniu będzie złożenie przez mieszkańca wniosku do Państwa o odbiór zdemontowanych wyrobów zawierających azbest, wskazując lokalizację wyrobu, ilość oraz rodzaj.

Faktury dokumentujące Wydatki związane z Zadaniem będą wystawiane na Państwa.

Nie prowadzą Państwo działalności gospodarczej związanej z unieszkodliwianiem wyrobów zawierających azbest.

Mają Państwo wątpliwości, czy dotacja na realizację Zadania będzie podlegała opodatkowaniu.

W pierwszej kolejności należy rozstrzygnąć, czy realizacja przez Państwa Zadania, polegającego na usuwaniu wyrobów zawierających azbest z nieruchomości mieszkańców Gminy, będzie dokonywana w ramach działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Wytyczne do oceny charakteru podjętych przez Państwa działań znajdują się w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 30 marca 2023 r. w sprawie C-616/21 Gmina L. przeciwko Dyrektorowi Krajowej Informacji Skarbowej.

Mając na uwadze wyrok C-616/21 wskazać należy, że aby czynność usuwania wyrobów zawierających azbest z nieruchomości stanowiących własność mieszkańców mogła zostać uznana za opodatkowaną podatkiem, powinna ona po pierwsze stanowić świadczenie usług, które wykona gmina odpłatnie na rzecz mieszkańców, a po drugie, być realizowana w ramach działalności gospodarczej, przez podatnika podatku od towarów i usług.

W wyroku C-616/21 Trybunał wskazał, że:

W sprawie C-616/21, Trybunał w przedmiocie dokonania świadczenia usług w ramach działalności gospodarczej zauważył, że:

Trybunał wskazał ponadto, że:

Podsumowując Trybunał uznał, że:

Wskazali Państwo, że unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych będzie miało wpływ na zmniejszenie zagrożenia dla zdrowia ludzi, wywoływanego przez włókna azbestowe uwalniane do atmosfery.

Sposób realizacji zadań własnych w zakresie ochrony środowiska i przyrody, a także zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną doprecyzowują przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2556 ze zm.).

W myśl art. 400a ust. 1 pkt 21 i 22 ustawy Prawo ochrony środowiska:

Zgodnie z art. 403 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska:

Rozpatrując Państwa wątpliwości należy uwzględnić ww. wyrok w sprawie C-616/21, zgodnie z którym dla określenia, czy Państwa czynności związane z usuwaniem wyrobów zawierających azbest z nieruchomości mieszkańców będą realizowane przez Państwa w ramach działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy, kluczowe jest zidentyfikowanie realizowanego Zadania pod kątem jego opodatkowania w świetle przesłanek w nim wskazanych, tj.:

• brak zarobkowego charakteru podejmowanych czynności – czynność nie ma na celu osiągnięcia stałego dochodu,
• brak równorzędnego (albo jakiegokolwiek) ekwiwalentu ekonomicznego ze strony ostatecznego beneficjenta inwestycji (mieszkańca Gminy),
• zgoda mieszkańca na wykonanie usługi na jego nieruchomości,
• uzyskanie dofinansowania,
• zlecenie zrealizowania inwestycji wyspecjalizowanemu podmiotowi trzeciemu.

W przedmiotowej sprawie ww. przesłanki są spełnione, ponieważ:

• celem głównym zadania jest poprawa warunków życia mieszkańców gminy, unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych będzie miało wpływ na zmniejszenie zagrożenia dla zdrowia ludzi;
• podstawą uczestnictwa w Zadaniu będzie złożenie przez mieszkańca wniosku do Państwa o odbiór zdemontowanych wyrobów zawierających azbest, wskazując lokalizację wyrobu, ilość oraz rodzaj;
• prace w związku z usuwaniem wyrobów zawierających azbest zostaną wykonane przez wyłonionego przez Państwa wykonawcę;
• czynności wykonywane przez Państwa polegające na usuwaniu wyrobów zawierających azbest nie będą miały charakteru zarobkowego, mieszkańcy nie będą wnosić żadnych opłat z tytułu realizacji zadania oraz nie prowadzą Państwo działalności dotyczącej usuwania wyrobów zawierających azbest;
• faktury dokumentujące wydatki ponoszone przez Państwa odnośnie usuwania wyrobów zawierających azbest będą wystawiane na Państwa;
• koszty Inwestycji są finansowane ze środków publicznych z WFOŚiGW.

W konsekwencji mieszkańcy nie powierzają Państwu usuwania wyrobów zawierających azbest na ich rachunek, lecz oczekują, że będą beneficjentami programu usuwania azbestu. To zatem Państwo, a nie mieszkańcy decydują o powodzeniu tego procesu. Poza złożeniem wniosku mieszkańcy nie mają wpływu na realizację usługi.

Podejmowane przez Państwa czynności polegające na usuwaniu wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy, nie cechują się trwałym, nieprzerwanym i zorganizowanym profesjonalnie charakterem. Wykonywane przez Państwa czynności nie mają na celu osiągania stałego dochodu.

Zatem odnosząc okoliczności analizowanej sprawy do przedstawionego stanowiska TSUE w wyroku C-616/21, należy stwierdzić, że czynności dotyczące usuwania wyrobów zawierających azbest w ramach realizacji opisanego Zadania nie będą stanowiły świadczenia usług na rzecz mieszkańców i tym samym czynności wykonywane przez Państwa na rzecz mieszkańców, nie będą wykonywane w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Czynności te nie będą zatem podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odnosząc się z kolei do odprowadzenia podatku należnego od uzyskanej dotacji należy zauważyć, że zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:

Art. 29a ust. 6 ustawy:

Z przepisu tego wynika, że podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.

Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są, czy też nie są opodatkowane, istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania. Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.

Co istotne otrzymanie jakiejkolwiek zapłaty bądź dofinansowania (dotacji, dopłaty) nie stanowi samo w sobie żadnej czynności, ani też zdarzenia opodatkowanego.

Dotacje (dopłaty) podlegają opodatkowaniu jako składnik ceny czynności, z którą są związane. Dotacje, które stanowią dopłatę do ceny sprzedawanych towarów, czy świadczonych usług, są ściśle związane z daną usługą lub towarem i podlegają opodatkowaniu.

Skoro, dokonując czynności związanych z usuwaniem wyrobów zawierających azbest, nie będą Państwo świadczyć usług podlegających opodatkowaniu, to również uzyskana dotacja do czynności związanych z usuwaniem azbestu nie może podlegać opodatkowaniu jako element ceny.

Zatem, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki związane z realizacją Zadania.

W odniesieniu do powyższej kwestii należy wskazać, że zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy:

Z przywołanych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, a towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT lub/i niepodlegających temu podatkowi.

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej, do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT, jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

Jak już wcześniej wskazano nabycie towarów i usług w związku z realizacją zadania nie będzie miało związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Zatem w analizowanym przypadku nie zostaną spełnione – wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy – przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego, tj. ponoszone wydatki na realizację Zadania nie będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji nie będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT w związku z realizacją Zadania.

Zatem, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.

Ponadto wskazać należy, że Organ nie analizował kwestii uznania Państwa za organ władzy publicznej w związku z wykonywaniem czynności usuwania wyrobów zawierających azbest, ponieważ brak opodatkowania otrzymanej dotacji oraz brak prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki ponoszone na realizację Zadania, wynika z tego, że wykonując powyższe czynności nie prowadzą Państwo działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Jest to konsekwencją uwzględnienia tez zawartych w wyroku TSUE z 30 marca 2023 r. w sprawie C-616/21 (Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przeciwko Gminie L.).

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”.  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).