Brak prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją projektu.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 sierpnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 18 sierpnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków udokumentowanych fakturami związanymi z realizacją Projektu. Uzupełnili go Państwo pismem z 6 września 2023 r. (wpływ 6 września 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Gmina realizuje operację pn. „(...)” (dalej: Projekt, Operacja, Przedsięwzięcie). Gmina wystąpiła o pomoc finansową na realizację tego przedsięwzięcia w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 w ramach poddziałania „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” z wyłączeniem projektów grantowych oraz operacji w zakresie podejmowania działalności gospodarczej.

Gmina realizuje operację w ramach wykonywania zadań własnych, o których mowa w ustawie z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.; dalej: ustawa o samorządzie gminnym), w szczególności: (1) w zakresie ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym, (2) w zakresie kultury fizycznej i turystki, w tym terenów sportowych i urządzeń sportowych z art. 7 ust. 1 pkt 10 ustawy o samorządzie gminnym, (3) w zakresie wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzenia aktywności obywatelskiej z art. 7 ust. 1 pkt 17 ustawy o samorządzie gminnym.

Zasadniczo realizując wymienione zadania własne, Gmina występuje w charakterze organu władzy publicznej, a nie jako podatnik VAT, bowiem nie realizuje tych zadań w związku z prowadzeniem działalności cywilno-prawnej, która wiązałyby się z pobieraniem wynagrodzenia przez Gminę w zamian za wykonanie określonych czynności na rzecz lokalnej społeczności.

Głównym celem planowanej operacji jest stworzenie na bazie walorów przyrodniczych i kulturowych ciekawej oferty dla turystów oraz możliwości spędzenia czasu wolnego przez mieszkańców. Przebudowany w wyniku realizacji przedmiotowej Operacji obiekt ma służyć mieszkańcom, a także osobom odwiedzającym (...), jako centrum organizacji różnego rodzaju spotkań oraz miejsce do wspólnego spędzania wolnego czasu. Przedsięwzięcie jest dostosowane do wszystkich grup mieszkańców. Projekt ma charakter innowacyjny, ponieważ na jego terenie znajduje się interaktywna tablica informacyjna, dzięki której poprzez kody QR będzie można pobrać m.in. ogólne informacje dotyczące obszaru, informacje o edukacji ekologicznej i czystym klimacie, a także sprawdzić aktualną jakość powietrza na terenie miasta. Ponadto Projekt ten sprzyja ochronie środowiska i klimatu, gdyż do budowy obiektu zostały użyte materiały budowlane o obniżonym szkodliwym wpływie na środowisko naturalne. Na terenie inwestycji uwzględniono instalacje przybliżające osobom korzystającym z powstałej infrastruktury tematykę ochrony środowiska w formie tablic informacyjnych oraz budki dla owadów lub domki lęgowe. Przedsięwzięcie to bazuje również na wykorzystaniu lokalnych zasobów – na (...), gdzie powstaje przedmiotowy obiekt, znajdują się pozostałości pomnika wzniesionego w latach (...) ku pamięci żołnierzy poległych w I Wojnie Światowej, natomiast w pobliżu obiektu zlokalizowany jest żarowski kościół wybudowany w roku (...). Przebudowany obiekt zapewni kilka dodatkowych miejsc parkingowych przy kościele w związku z utworzeniem zatok parkingowych.

Obiekt, który powstaje w ramach Projektu, będzie służył mieszkańcom miasta, jak i okolicznych wsi jako miejsce spotkań i integracji międzypokoleniowej, w tym także aktywizacji i integracji społecznej. Infrastruktura, która powstaje, będzie również służyła lokalnym organizacjom pozarządowym, które będą mogły organizować swoje wydarzenia na przebudowanym skwerze.

W ramach promocji obszaru została wykonana ulotka informująca o przebudowywanym obiekcie, która promuje również cały obszar LGD.

Przedmiotem Inwestycji jest montaż obiektów małej architektury dla potrzeb placu zabaw oraz miejsca wypoczynku dla mieszkańców i turystów. W szczególności w ramach przedsięwzięcia Gmina ponosi wydatki inwestycyjne na demontaż istniejących urządzeń i obiektów małej architektury oraz montaż nowych urządzeń do zabawy m.in. huśtawki wagowej, bujaka, karuzeli, zjeżdżalni, huśtawki podwójnej. W wyniku Projektu powstał plac zabaw z nawierzchnią piaskową ograniczoną obrzeżami gumowymi i ogrodzeniem. Ponadto w ramach małej architektury w ogólnej strefie rekreacji zostały zamontowane obiekty, tj.: ławki, kosze, stojak na rowery i tablice regulaminowe. Plac zabaw jest ogrodzony. Gmina w ramach Projektu ponosi również wydatki inwestycyjne na wykonanie nawierzchni z płyt ażurowych umożliwiające bezkolizyjne zatrzymanie się pojazdu. Nawierzchnia na przedmiotowym terenie jest trawiasta, a pod urządzeniami zastosowana została nawierzchnia z piasku. Nastąpiła wymiana gruntu na urodzajny i obsianie trawą (dalej: efekty operacji).

Nowopowstałe miejsce rekreacji jest i będzie ogólnodostępnym obiektem infrastruktury rekreacyjnej, w szczególności po zrealizowaniu Projektu będzie to przestrzeń niekomercyjna, ogólnodostępna dla wszystkich mieszkańców i przyjezdnych.

Powyższe oznacza, że efekty Operacji nie będą służyły Gminie do żadnych czynności odpłatnych – w szczególności Gmina nie będzie pobierała opłat za udostępnianie nowopowstałego skweru z placem zabaw. Ponadto, teren ten nie będzie służył innym działalnościom odpłatnym, typu dzierżawa jego fragmentu pod stoiska gastronomiczne w trakcie wydarzeń dla społeczności lokalnej lub sprzedaż miejsca reklamowego, a utworzone zatoki parkingowe będą nieodpłatne, ogólnodostępne.

Mając na uwadze powyższe z perspektyw przepisów ustawy o VAT zrealizowana Operacja nie będzie w żaden sposób generowała dochodów, które podlegałyby ewidencji VAT.

W konsekwencji, efekty realizowanej Operacji nie będą w ogóle służyły czynnościom opodatkowanym podatkiem od towarów i usług według stawek VAT, ani czynnościom zwolnionym od tego podatku.

W związku z realizacją Zadania, Gmina otrzymuje wystawione na siebie faktury dokumentujące realizację prac w ramach Projektu. Na fakturach widnieje podatek VAT naliczony. Gmina uznaje, że podatek VAT naliczony, który jest wykazany na otrzymanych fakturach, stanowi wydatek kwalifikowalny, co oznacza, że – Jej zdaniem – nie podlega on odliczeniu ani w całości, ani w części.

Gmina realizuje Operację realizując zadania własne, o których mowa w ustawie o samorządzie gminnym opisane powyżej w opisie sprawy. Przedmiotowe Zadania, Gmina realizuje na rzecz lokalnej społeczności nieodpłatnie w ramach działalności publicznoprawnej poza zakresem opodatkowania VAT.

Gmina załączyła do wniosku o dofinansowanie inwestycji oświadczenie Wnioskodawcy o kwalifikowalności VAT, jak również wyśle kopię przedmiotowego wniosku o wydanie interpretacji. W ramach rozpatrywanego wniosku Gmina chce potwierdzić, że nie ma możliwości odzyskania VAT na mocy prawodawstwa krajowego.

Pytanie

Czy Gmina ma prawo do odliczenia VAT naliczonego od wydatków udokumentowanych fakturami na przedsięwzięcie pn. „(...)”?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, Gmina nie ma prawa do odliczenia VAT naliczonego od wydatków udokumentowanych fakturami na Przedsięwzięcie, bowiem nabyte towary i usługi będą służyły Gminie do wykonywania działalności niepodlegającej opodatkowaniu VAT.

Uzasadnienie

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do treści art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uważa się za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Mając powyższe na uwadze jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku VAT występować mogą w dwojakim charakterze: (i) podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa oraz (ii) podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na postawie umów cywilnoprawnych, nawet jeżeli dotyczą one zadań własnych Gminy określonych w art. 7 ustawy o samorządzie gminnym.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawa o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT. Tym samym, aby przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT powinny zostać spełnione jednocześnie dwa warunki – wydatki są dokonywane przez podmiot działający w roli podatnika VAT na cel prowadzenia przez ten podmiot działalności opodatkowanej VAT, generującej zobowiązanie w podatku VAT należnym.

Efekty realizacji Projektu nie będą przez Gminę wykorzystywane do jakichkolwiek czynności opodatkowanych VAT, bowiem jest i będzie to infrastruktura ogólnodostępna, związana wyłącznie z działalnością nieodpłatną Gminy. To oznacza, że użytkownicy nowopowstałego miejsca rekreacji nie będą uiszczali opłat za korzystanie z niego, a użytkownicy zatok parkingowych będą pozostawiać pojazdy nieodpłatnie.

Ponoszone przez Gminę wydatki są związane wyłącznie z realizacją zadań Gminy jako organu władzy publicznej, tj. poprawieniem atrakcyjności turystycznej i wizerunkowej obszaru lokalnej grupy działania. Realizacja Projektu wiąże się z poprawą jakości przestrzeni publicznej oraz zwiększeniem liczby form spędzania wolnego czasu dla mieszkańców i osób odwiedzających. Ponadto, Projekt ma na celu wykorzystanie lokalnych zasobów, tj. zasobów kulturowych, zasobów historycznych oraz zasobów przyrodniczych.

Skoro zatem wydatki ponoszone w ramach opisanego Projektu nie będą ponoszone przez Gminę jako podatnika VAT, nie zostanie spełniony pierwszy z warunków niezbędnych do odliczenia podatku VAT, o którym mowa w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Dodatkowo wydatki nie będą związane z działalnością opodatkowaną VAT Gminy, która generowałaby zobowiązanie w podatku VAT należnym. W konsekwencji, Gminie nie będzie w ogóle przysługiwało prawo do pomniejszenia podatku VAT należnego o kwoty podatku VAT naliczonego wykazanego na fakturach zakupowych Gminy otrzymanych w związku z Projektem.

Stanowisko Gminy potwierdzają liczne interpretacje indywidualne wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w zbliżonych opisach sprawy, przykładowo wydana 7 czerwca 2023 r. interpretacja o sygn. 0112-KDIL1-3.4012.244.2023.1.JŚ, w której organ wyjaśnia, że „Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT, jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny. (...) Wnioskodawca wskazał, że zrealizowana operacja nie będzie w żaden sposób generowała dochodów po stronie Gminy, które podlegałyby opodatkowaniu VAT. Efekty realizowanej operacji nie będą w ogóle służyły czynnościom opodatkowanym podatkiem od towarów i usług według stawek VAT ani czynnościom zwolnionym od tego podatku. Przedmiotowe zadania Gmina realizuje na rzecz lokalnej społeczności nieodpłatnie w ramach działalności publicznoprawnej poza zakresem opodatkowania VAT. W związku z powyższym, Gmina nie będzie miała – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy – prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych na przedsięwzięcie (...)”.

Podsumowując, w ocenie Gminy, w przedstawionym opisie sprawy Gminie nie będzie w ogóle przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków ponoszonych na nabycie towarów i usług służących realizacji Projektu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwa we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570), zwanej dalej „ustawą”:

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Jak wynika z powołanych przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto należy podkreślić, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Natomiast na podstawie przepisu art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Należy zauważyć, że w myśl art. 15 ust. 6 ustawy:

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter wyłącznie podmiotowo-przedmiotowy.

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwojakim charakterze:

§podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz

§podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Tylko bowiem w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.):

Jak stanowi art. 6 ust. 1 powołanej ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1, 10, 17 ww. ustawy:

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia, czy Gmina ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków udokumentowanych fakturami związanymi z realizacją Przedsięwzięcia.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, odliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy, uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

W omawianej sprawie warunki uprawniające do odliczenia nie są spełnione, bowiem – jak wskazał Wnioskodawca – nowopowstałe miejsce rekreacji jest i będzie ogólnodostępnym obiektem infrastruktury rekreacyjnej, w szczególności po zrealizowaniu Projektu będzie to przestrzeń niekomercyjna, ogólnodostępna dla wszystkich mieszkańców i przyjezdnych. Efekty Operacji nie będą służyły Gminie do żadnych czynności odpłatnych – w szczególności Gmina nie będzie pobierała opłat za udostępnianie nowopowstałego skweru z placem zabaw. Ponadto, teren ten nie będzie służył innym działalnościom odpłatnym, typu dzierżawa jego fragmentu pod stoiska gastronomiczne w trakcie wydarzeń dla społeczności lokalnej lub sprzedaż miejsca reklamowego, a utworzone zatoki parkingowe będą nieodpłatne, ogólnodostępne. Efekty realizowanej Operacji nie będą w ogóle służyły czynnościom opodatkowanym podatkiem od towarów i usług według stawek VAT, ani czynnościom zwolnionym od tego podatku. Gmina realizuje Operację realizując zadania własne, o których mowa w ustawie o samorządzie gminnym opisane powyżej w opisie sprawy. Przedmiotowe Zadania, Gmina realizuje na rzecz lokalnej społeczności nieodpłatnie w ramach działalności publicznoprawnej poza zakresem opodatkowania VAT.

Zatem w analizowanej sprawie podstawowe warunki uprawniające do odliczenia podatku naliczonego nie są spełnione. Tym samym w odniesieniu do Projektu – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy – nie mają Państwo możliwości odliczenia naliczonego podatku VAT.