Zwolnienie od podatku świadczonych usług. - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 02.04.2019, sygn. 0114-KDIP4.4012.8.2019.1.BS, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

Zwolnienie od podatku świadczonych usług.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 20 grudnia 2018 r. (data wpływu 2 stycznia 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 stycznia 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca pełni funkcję prezesa zarządu na podstawie powołania w spółce S.A. Z tytułu pełnionej funkcji otrzymuje wynagrodzenie na podstawie uchwały.
W dniu 26 lutego 2016 r. Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (dalej jako: Towarzystwo) zawarło ze spółką S.A. (dalej jako: Zarządzający) Umowę o zarządzanie (dalej jako Umowa o zarządzanie) portfelem inwestycyjnym funduszu X. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych (dalej jako: Fundusz).

Fundusz został utworzony przez Towarzystwo na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. 2004 Nr 146, poz. 1546), (dalej jako Ustawa Zmieniana) obecnie ustawa o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi z dnia 27 maja 2004 r. (Dz. U. Nr 146, poz. 1546) (dalej jako: Ustawa) oraz wpisany do rejestru funduszy inwestycyjnych prowadzącego przez Sąd Okręgowy Wydział Cywilny Rejestrowy.

Umowa o Zarządzanie obejmuje działania w rozumieniu art. 46 ust. 3 Ustawy tj. obejmujące wykonywanie czynności polegających na zarządzaniu portfelem inwestycyjnym funduszu inwestycyjnego zamkniętego aktywów niepublicznych lub jego częścią.

Z uwagi na treść art. 50. ust. 1 Ustawy z dnia 31 marca 2016 roku o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2016 poz. 615) Towarzystwo funduszy inwestycyjnych zarządzające funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196 ustawy zmienianej, które zawarło umowę, o której mowa w art. 45a ust. 1 ustawy zmienianej w brzmieniu dotychczasowym, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w art. 46 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym, niepodlegającym nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym i nieposiadającym zezwolenia na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, obowiązane jest w terminie 2 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy złożyć wniosek o udzielenie zgody, o której mowa w art. 46 ust. 3a ustawy.

Postępowanie administracyjne prowadzone przed Komisją Nadzoru Finansowego obejmuje działania w rozumieniu art. 46 ust. 3a Ustawy. Z uwagi na złożenie wniosku w terminie i dyspozycje art. 50. ust. 1 Ustawy Zmieniającej umowa pomiędzy S.A. a Towarzystwem jest kontynuowana. Zaś S.A. jest podmiotem uprawnionym do zarządzania portfelem inwestycyjnym Funduszu.

Do obowiązków członka zarządu określonych w Kodeksie Spółek Handlowych (dalej KSH) należą: prowadzenie spraw spółki i reprezentowanie spółki (art. 368 KSH). Należy przyjąć, że do kompetencji zarządu należą wszystkie te czynności z zakresu prowadzenia spraw spółki oraz jej reprezentacji, które nie zostały przepisami prawa lub postanowieniami statutu spółki zastrzeżone do kompetencji innego jej organu. Poprzez działania zarządu i pozostałych organów spółki materializuje się wola osoby prawnej, jaką jest spółka akcyjna. Pojęcie reprezentacji spółki dotyczy sfery stosunków zewnętrznych spółki, a więc obejmuje stosunki spółki ze światem zewnętrznym. W praktyce sfera reprezentacji spółki obejmuje więc wszelkie czynności prawne, wywołujące skutki na zewnątrz spółki. Pojęcie prowadzenia spraw spółki należy ściśle powiązać ze sferą stosunków wewnętrznych spółki, a w konsekwencji z tymi jej działaniami, które nie wywołują bezpośrednich skutków w stosunkach z osobami trzecimi, będą to więc przede wszystkim czynności faktyczne, organizatorskie i planistyczne. Obowiązki członka zarządu wynikają także z Ustawy o rachunkowości (dalej UoR). UoR posługuje się pojęciem kierownik i zgodnie z definicją zawartą w art. 3 ust. 1 pkt 6 kierownik to m.in. członek zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy członków tego organu. Podstawowym obowiązkiem kierownika jednostki jest ponoszenie odpowiedzialności za wykonanie obowiązków w zakresie rachunkowości. Zgodnie z art. 4a UoR kierownik jednostki jest zobowiązany do zapewnienia, aby sprawozdanie finansowe, skonsolidowane sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z działalności oraz sprawozdanie z działalności grupy kapitałowej spełniały wymagania przewidziane w ustawie i odpowiada za szkodę wyrządzoną swoim działaniem lub zaniechaniem w przypadku naruszenia tych obowiązków. Do pozostałych obowiązków kierownika jednostki zgodnie z art. 4 i art. 4a UoR należy ustalenie polityki rachunkowości, przeprowadzanie inwentaryzacji, zapewnienie terminowego sporządzenia sprawozdania finansowego oraz sprawozdania z działalności jednostki (art. 52 UoR), poddanie sprawozdania badaniu przez biegłego rewidenta (art. 67 UoR), a także złożenie we właściwym rejestrze sądowym (art. 69 UoR) oraz do urzędu skarbowego zgodnie z art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny i z tytułu świadczonych usług wystawia faktury VAT.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca będzie świadczył usługi, które zgodnie z definicją zawartą w przepisach prawa Unii Europejskiej, składają się na zarządzanie funduszami inwestycyjnymi towarzystw funduszy inwestycyjnych (zwanych dalej: TFI lub Towarzystwami), samych funduszy inwestycyjnych oraz / lub spółek zarządzających funduszami inwestycyjnymi, w tym na podstawie umowy z TFI. Wnioskodawca zamierza świadczyć usługi także dla S.A., które nie mieszczą się w sferze reprezentacji i prowadzenia spraw spółki.

W szczególności Wnioskodawca zamierza świadczyć usługi polegające na:

dokonywaniu analiz przedinwestycyjnych,
badaniu aktywów/ podmiotów rozważanych jako możliwy cel inwestycji/ lokaty funduszu inwestycyjnego,
doradztwie przy przeprowadzaniu transakcji polegających na nabywaniu lub zbywaniu składników lokat funduszu inwestycyjnego,
badaniu stanu prawnego, finansowego i faktycznego przedmiotu lokat Funduszu, w tym identyfikowanie związanych z tym ryzyk oraz informowanie o nich podmiotu zarządzającego funduszem inwestycyjnym,
bieżących czynnościach zarządczych dotyczących lokat/ aktywów funduszu inwestycyjnego (w tym związane z działalnością biznesową tych podmiotów oraz wykonywaniem przysługujących Funduszowi uprawnień korporacyjnych/ właścicielskich).

Wnioskodawca zamierza świadczyć przedmiotowe usługi na podstawie umów zawieranych:

bezpośrednio z funduszami inwestycyjnymi,
z towarzystwami funduszy inwestycyjnych (TFI) będącymi organem funduszu inwestycyjnego,
z podmiotami zarządzającymi funduszami inwestycyjnymi, innymi niż TFI, którym TFI powierzyło zarządzanie danym funduszem inwestycyjnym (Zarządzający).

Zależnie od tego, z kim zawrze umowę Wnioskodawca, faktury VAT za świadczone usługi będą wystawiane na fundusz inwestycyjny, TFI lub Zarządzającego.

Jednocześnie Wnioskodawca wskazuje, że wszystkie faktury VAT za świadczenie usług świadczonych w zakresie innym niż zarządzanie funduszem inwestycyjnym, będą wystawiane ze stawką VAT wynikającą z innych przepisów ustawy o VAT w szczególności ze stawką 23%.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy świadczenie usług, które zgodnie z przepisami prawa wspólnotowego stanowią czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi, wykonywanych na podstawie umów zawartych bezpośrednio z funduszem inwestycyjnym, TFI lub Zarządzającym, jest objęte zwolnieniem z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Wyżej wymienione usługi związane ściśle z funkcjonowaniem Funduszu są zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT w związku z art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 roku w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. W związku z tym, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do naliczenia podatku VAT z tytułu świadczonych usług.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych
portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
otwartymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa:
usług w zakresie leasingu.

W odniesieniu do powyższego należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy znajdzie zastosowanie w przypadku, gdy usługi zarządzania dotyczą portfeli inwestycyjnych, lub ich części, funduszy inwestycyjnych, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi z dnia 27 maja 2004 r. (Dz. U. z 2016 r., poz. 1896, z późn. zm), zwana dalej ustawą o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

W myśl art. 45a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, z zastrzeżeniem art. 47 ust. 6 oraz z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo.

Art. 46 ust. 3 ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych wskazuje, że w przypadku gdy towarzystwo zarządza funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196, może zawrzeć umowę, o której mowa w art. 45a ust. 1, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1, jeżeli podmiot ten podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym i posiada zezwolenie na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, z uwzględnieniem art. 78 rozporządzenia 231/2013.

Na podstawie art. 46 ust. 3a ustawy o funduszach inwestycyjnych zawarcie przez towarzystwo zarządzające funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196, umowy, o której mowa w art. 45a ust. 1, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1 i ust. 3, wymaga zgody Komisji.

Z powyższych przepisów wynika, że Towarzystwo zarządzające funduszem inwestycyjnym może zlecić zarządzanie portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią innym podmiotom, wymienionym w ww. przepisach.

Przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT stanowi implementację regulacji zawartych w Dyrektywie 112. Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. g) wspomnianej dyrektywy, państwa członkowskie zwalniają z opodatkowania VAT zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. Określenia funduszy względem, których przysługuje zwolnienie, pozostało w gestii państw członkowskich.

W Ustawie o VAT, w art. 43 ust. 8 Ustawy o VAT do dnia 1 kwietnia 2013 roku zawarta była definicja usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi i były one rozumiane, jako:

zarządzanie aktywami;
dystrybucja tytułów uczestnictwa;
tworzenie rejestrów uczestników i administrowanie nimi; prowadzenie rachunków i rejestrów aktywów;
przechowywanie aktywów.

Obowiązujące przepisy krajowe nie zawierają takiej definicji. Zarządzanie funduszami inwestycyjnymi zostało zdefiniowane na poziomie prawodawstwa wspólnotowego.

Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. Nr 347, s. 1 z późn. zm.) państwa członkowskie zwalniają transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. Analizując przedstawione powyżej regulacje dotyczące zwolnień zauważyć należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, pojęcie usługi zarządzania funduszami odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Dyrektywa 112 nie definiuje pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. W powyższym zakresie zasadnym jest więc odniesienie się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz.U.UE.L. 2009.302.32).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II. Zgodnie z treścią załącznika II, funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to funkcje obejmujące:

zarządzanie inwestycjami,
administrację:
1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłata zysków;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg,
wprowadzanie do obrotu.

W dokonaniu interpretacji pojęcia zarządzania w sposób zgodny z celami Dyrektywy VAT pomocne są orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert S.A. (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągać go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. Zdaniem pełnomocnika, transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi.

Natomiast, doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National pic Inscape lnvestment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli gdy oceniać je globalnie tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Dalej Trybunał zaznaczył, że: odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług. Dalej w uzasadnieniu Trybunał podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie.

Natomiast przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH), była kwestia możliwości zwolnienia opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym i stwierdził: okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (...) Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d).

W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.

W konsekwencji Trybunał orzekł, że art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie.

Ze względu na fakt, że pojęcie zarządzania funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Z powołanego orzecznictwa TSUE wynika więc, że państwa członkowskie nie mogą samodzielnie tworzyć definicji zarządzania na potrzeby omawianego zwolnienia z VAT. Na pojęcie zarządzania funduszami składa się zatem szereg czynności wykonywanych również przez podmioty inne niż podmioty zarządzające funduszami. TSUE uznał usługi m.in. w zakresie zarządzania inwestycjami, prowadzenia rachunkowości funduszy, wyceny, administracji, a także doradztwa inwestycyjnego świadczone przez podmiot zarządzający (osobę trzecią) za zwolnione z opodatkowania VAT. Jednakże kryterium decydującym o możliwości zaliczenia danej czynności do katalogu czynności zarządzania funduszem jest jej odrębność oraz istotność dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi (zbiorczymi portfelami papierów wartościowych bądź portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych).

Podobny wniosek można wyciągnąć z analizy krajowego orzecznictwa sądów administracyjnych.

W wyroku z dnia 17 stycznia 2013 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, sygn. III SA/Wa 1466/12, uznał, że skoro pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi przewidziane w art. 135 Dyrektywy 112 stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno być zdefiniowane, również w prawie krajowym, z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić w wewnętrznych aktach prawodawczych poszczególnych państw członkowskich.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 28 kwietnia 2016 r. I SA/Kr 272/16, w którym Sąd stwierdził, że na pojęcie zarządzanie funduszami składa się szereg czynności, które mogą być wykonywane również przez podmioty inne niż towarzystwa funduszy inwestycyjnych. W tym przypadku kryterium decydującym o możliwości zaliczenia danej czynności do katalogu czynności zarządzania funduszem jest jej odrębność oraz istotność dla zarządzania funduszami.

Z zasady neutralności wynika, że opodatkowanie VAT nie powinno zależeć tylko i wyłącznie od samego faktu zmiany podmiotu świadczącego usługi. Przeciwne założenie prowadziłoby do sytuacji obciążenia ekonomicznym ciężarem podatku VAT podmiotów będących uczestnikami Funduszu, którzy z istoty opodatkowania VAT nie powinni ponosić tego kosztu.

Co do niektórych czynności, które będą wykonywane przez Wnioskodawcę można wskazać, że mają one charakter doradczy, jednak nie ma to wpływu na możliwość skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania dla całej usługi kompleksowej. Odwołując się ponownie do orzecznictwa TSUE oraz do stanowiska przedstawianego w doktrynie, skoro czynności jako kompleksowy zespół specyficznych dla funduszu świadczeń wpisywać się będą w zakres działań podejmowanych przez podmiot bezpośrednio zarządzający funduszami, to usługa finansowa oraz doradztwo jako jej element będą korzystać ze zwolnienia. W takim przypadku doradztwo nie będzie stanowiło samodzielnej usługi dla potrzeb opodatkowania VAT (por. J. Martini, P. Skorupa, M. Wojda, VAT Komentarz, Legalis 2014, komentarz do artykułu 43; wyrok TSUE z 21 czerwca 2007 r., sygn. C-435/05).

Zdaniem Wnioskodawcy z uwagi na powyższe wyjaśnienia należy przyjąć, że zakres opisanych przez Wnioskodawcę usług mieści się w całości w definicji zarządzania inwestycjami w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Definicja ta obejmuje swoim zakresem usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu inwestycyjnego, usługi doradztwa w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym oraz usługi administrowania funduszem inwestycyjnym. Świadczone usługi wypełniają definicję zarządzania w świetle wniosków wynikających z orzecznictwa TSUE.

W ocenie Wnioskodawcy wszystkie usługi przedstawione w opisie stanu faktycznego mieszczą się w pojęciu zarządzania funduszem inwestycyjnym.

Opisane wyżej czynności będą świadczone zawsze w związku z funkcjonowaniem funduszu inwestycyjnego, w szczególności analizy przedinwestycyjnej, dokonywania inwestycji, monitorowania stanu inwestycji oraz dezinwestycji. Zatem wszystkie opisane czynności stanowią powiązany ze sobą zespół świadczeń, których zakres jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania funduszem. W analizowanej sprawie wymienione czynności będą bezpośrednio dotyczyły czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi lub ich portfelami inwestycyjnymi.

Jak wskazano wyżej, Wnioskodawca przewiduje sytuacje, w których stroną umowy o świadczenie usług będzie zarówno fundusz inwestycyjny, jak również TFI oraz Zarządzający.

Powyższe nie wpływa na ocenę, że beneficjentem wszystkich tego rodzaju świadczeń Wnioskodawcy będzie właśnie fundusz inwestycyjny.

Zatem usługi opisane we wniosku mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług i świadczone są na podstawie umów zawartych bezpośrednio z funduszem inwestycyjnym, TFI lub Zarządzającym, będą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie ww. artykułu.

Powyżej zaprezentowane stanowisko potwierdzają organy podatkowe, m.in.:

Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 14 listopada 2017 roku, 0114-KDIP4.4012.599.2017.1.EK
Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 3 października 2017 roku, 0114-KDIP4.4012.454.2017.1.EK
Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 15 lutego 2016 roku, sygn.IPPP1/4512-1326/15-2/KC
Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 30 czerwca 2015 roku, sygn.IPPP1/4512-341/15-2/JL
Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 7 września 2015 roku, sygn. i PPP1/4512-666/15-2/KC.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.

I tak, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Stosownie natomiast do postanowień art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Jak stanowi art. 41 ust. 1 ustawy stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast według art. 146a pkt 1 ustawy w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

W świetle art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6% stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w ustawie, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

I tak, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.
pracowniczymi planami kapitałowymi, w rozumieniu ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz.U. poz. 2215).

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca pełni funkcję prezesa zarządu na podstawie powołania w spółce S.A. Z tytułu pełnionej funkcji otrzymuje wynagrodzenie na podstawie uchwały.

W dniu 26 lutego 2016 r. Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (Towarzystwo) zawarło ze spółką S.A. (Zarządzający) Umowę o zarządzanie (Umowa o zarządzanie) portfelem inwestycyjnym funduszu X. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych (Fundusz).

Fundusz został utworzony przez Towarzystwo na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych, (Ustawa Zmieniana) obecnie ustawa o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi z dnia 27 maja 2004 r. (Ustawa) oraz wpisany do rejestru funduszy inwestycyjnych prowadzącego przez Sąd Okręgowy. Umowa o Zarządzanie obejmuje działania w rozumieniu art. 46 ust. 3 Ustawy tj. obejmujące wykonywanie czynności polegających na zarządzaniu portfelem inwestycyjnym funduszu inwestycyjnego zamkniętego aktywów niepublicznych lub jego częścią.

W dniu 4 czerwca 2018 r. Towarzystwo na podstawie art. 46 ust. 3a Ustawy o Funduszach inwestycyjnych w związku z upływającym terminem zwróciło się do Komisji Nadzoru Finansowego z wnioskiem o udzielenie zgody na zawarcie Umowy o Zarządzanie. Postępowanie administracyjne prowadzone przed Komisją Nadzoru Finansowego obejmuje działania w rozumieniu art. 46 ust. 3a Ustawy. Z uwagi na złożenie wniosku w terminie i dyspozycje art. 50 ust. 1 Ustawy Zmieniającej umowa pomiędzy S.A. a Towarzystwem jest kontynuowana. Zaś S.A. jest podmiotem uprawnionym do zarządzania portfelem inwestycyjnym Funduszu.

Wnioskodawca prowadzi także jednoosobową działalność gospodarczą świadczącą pozostałe usługi doradztwa związane z prowadzeniem działalności gospodarczej i usługi zarządzania (PKD 70.22.Z). Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny i z tytułu świadczonych usług wystawia faktury VAT.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca będzie świadczył usługi, które zgodnie z definicją zawartą w przepisach prawa Unii Europejskiej, składają się na zarządzanie funduszami inwestycyjnymi towarzystw funduszy inwestycyjnych (TFI lub Towarzystwami), samych funduszy inwestycyjnych oraz / lub spółek zarządzających funduszami inwestycyjnymi, w tym na podstawie umowy z TFI. Wnioskodawca zamierza świadczyć usługi także dla S.A., które nie mieszczą się w sferze reprezentacji i prowadzenia spraw spółki.

W szczególności Wnioskodawca zamierza świadczyć usługi polegające na:

dokonywaniu analiz przedinwestycyjnych,
badaniu aktywów/ podmiotów rozważanych jako możliwy cel inwestycji/ lokaty funduszu inwestycyjnego,
doradztwie przy przeprowadzaniu transakcji polegających na nabywaniu lub zbywaniu składników lokat funduszu inwestycyjnego,
badaniu stanu prawnego, finansowego i faktycznego przedmiotu lokat Funduszu, w tym identyfikowanie związanych z tym ryzyk oraz informowanie o nich podmiotu zarządzającego funduszem inwestycyjnym,
bieżących czynnościach zarządczych dotyczących lokat/ aktywów funduszu inwestycyjnego (w tym związane z działalnością biznesową tych podmiotów oraz wykonywaniem przysługujących Funduszowi uprawnień korporacyjnych/ właścicielskich).

Wnioskodawca zamierza świadczyć przedmiotowe usługi na podstawie umów zawieranych:

bezpośrednio z funduszami inwestycyjnymi,
z towarzystwami funduszy inwestycyjnych (TFI) będącymi organem funduszu inwestycyjnego,
z podmiotami zarządzającymi funduszami inwestycyjnymi, innymi niż TFI, którym TFI powierzyło zarządzanie danym funduszem inwestycyjnym (Zarządzający).

Zależnie od tego, z kim zawrze umowę Wnioskodawca, faktury VAT za świadczone usługi będą wystawiane na fundusz inwestycyjny, TFI lub Zarządzającego.

W odniesieniu do przedstawionego opisu sprawy wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą możliwości zastosowania zwolnienia od podatku do świadczonych usług (wykonywanych na podstawie umów zawartych bezpośrednio z funduszem inwestycyjnym, TFI lub Zarządzającym), na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

W odniesieniu do powyższego należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy znajdzie zastosowanie w przypadku, gdy usługi zarządzania dotyczą m.in. funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Działalność funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1355), zwanej dalej ustawą o funduszach inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

W myśl art. 3 ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych Fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

Natomiast stosownie do art. 3 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

fundusz inwestycyjny otwarty;
alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że przedmiotem interpretacji jest zwolnienie od podatku świadczonych przez Wnioskodawcę usług dotyczących funduszy inwestycyjnych zamkniętych. Jak wskazał Wnioskodawca Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (Towarzystwo) zawarło ze spółką S.A. (Zarządzający) Umowę o zarządzanie portfelem inwestycyjnym funduszu X. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych (Fundusz).

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca będzie świadczył usługi, które zgodnie z definicją zawartą w przepisach prawa Unii Europejskiej, składają się na zarządzanie funduszami inwestycyjnymi towarzystw funduszy inwestycyjnych, samych funduszy inwestycyjnych oraz / lub spółek zarządzających funduszami inwestycyjnymi, w tym na podstawie umowy z TFI. Wnioskodawca zamierza świadczyć usługi także dla S.A., które nie mieszczą się w sferze reprezentacji i prowadzenia spraw spółki.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

Stosownie do art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

Zarządzającym ASI może być w myśl art. 8b ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych wyłącznie:

w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;
w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

W myśl art. 45a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, z zastrzeżeniem art. 47 ust. 6 oraz z uwzględnieniem art. 7582 rozporządzenia 231/2013, towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, umowa, o której mowa w art. 45a ust. 1, której przedmiotem jest zlecenie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, może być, z uwzględnieniem art. 78 rozporządzenia 231/2013 w przypadku specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego i funduszu inwestycyjnego zamkniętego, zawarta wyłącznie z:

podmiotem prowadzącym działalność maklerską w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, lub innym towarzystwem posiadającym zezwolenie, o którym mowa w art. 45 ust. 2 pkt 1;
podmiotem prowadzącym działalność maklerską w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, mającym siedzibę w innym państwie członkowskim;
podmiotem prowadzącym działalność maklerską z siedzibą w państwie należącym do OECD niebędącym państwem członkowskim, jeżeli:
1. do portfela inwestycyjnego funduszu lub jego części mogą być nabywane papiery wartościowe i instrumenty rynku pieniężnego zgodnie z ustawą i statutem funduszu,
2. podmiot prowadzący działalność maklerską podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym w tym państwie i uzyskał zezwolenie tego organu równoważne zezwoleniu na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych,
3. jest zapewniona, na zasadzie wzajemności, współpraca Komisji z tym organem nadzoru.

W tym miejscu powołać także należy art. 196 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zgodnie z którym fundusz inwestycyjny zamknięty lub specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty stosujący zasady i ograniczenia inwestycyjne funduszu zamkniętego może być utworzony jako fundusz aktywów niepublicznych lokujący co najmniej 80% wartości swoich aktywów w aktywa inne niż:

papiery wartościowe będące przedmiotem publicznej oferty lub papiery wartościowe dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, chyba że papiery wartościowe stały się przedmiotem publicznej oferty lub zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym po ich nabyciu przez fundusz;
instrumenty rynku pieniężnego, chyba że zostały wyemitowane przez spółki niepubliczne, których akcje lub udziały wchodzą w skład portfela inwestycyjnego funduszu.

Zgodnie z art. 70a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI).

Stosownie do art. 70a ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI.

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym ASI, w tym wprowadzanie tych ASI do obrotu. Zarządzanie unijnym ASI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.

Stosownie do art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.

Wskazać należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług pojęcie usługi zarządzania funduszami odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. Nr 347, s. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE państwa członkowskie zwalniają transakcje: zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Zarówno w przepisach krajowych, jak i przepisach unijnych brak jest definicji zarządzania. Dyrektywa 2006/112/WE nie definiuje pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. W powyższym zakresie zasadnym jest więc odniesienie się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz. Urz. UE L Nr 302, s. 32, z późn. zm.).

Na mocy art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Zgodnie z treścią załącznika II funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to funkcje obejmujące:

zarządzanie inwestycjami,
administrację:
1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłata zysków;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg,
wprowadzanie do obrotu.

Natomiast na podstawie pkt 1 załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. U. UE. L 174/1) (dalej: AIFMD) minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZASI, zarządzając ASI:

zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi;
zarządzaniu ryzykiem.

Według pkt 2 ww. załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE inne funkcje, które ZASI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania ASI:

administrowanie:
1. obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;
6. podział dochodu;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;
8. ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;
9. przechowywania ksiąg;
wprowadzaniu do obrotu;
działalność związana z aktywami ASI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZASI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, porady i usługi związane z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem ASI i innymi aktywami w które zainwestowali.

W dokonaniu interpretacji pojęcia zarządzania w sposób zgodny z celami Dyrektywy VAT pomocne są orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu z 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert SA (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. Zdaniem pełnomocnika transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi VAT.

Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z 4 maja 2006 r. w sprawie C 169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli gdy oceniać je globalnie tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Trybunał zaznaczył też, że: odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług. W uzasadnieniu TSUE podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie.

Natomiast przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z 7 marca 2013 r. w sprawie C 275/11 (GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH), była kwestia możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym i stwierdził: okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (). Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d).

Zgodnie z orzecznictwem TSUE pojęcie zarządzania może obejmować różne odrębne usługi np. usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy (wyrok C-169/04), czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11), które będą korzystały ze zwolnienia, nawet jeżeli będą świadczone przez zarządzających będących osobami trzecimi. Jedynym warunkiem jest, aby usługi te spełniały szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie z treścią załącznika nr II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to zarządzanie inwestycjami, administracja, w tym m.in. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem oraz wprowadzanie do obrotu. Należy jednakże zauważyć, że do zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, tj. zarządzających wszelkimi typami funduszy, które nie są objęte Dyrektywą UCITS zastosowanie znajduje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dyrektywa ZAFI).

Jak wynika z art. 4 ust. 1 lit. w cyt. Dyrektywy ZAFI zarządzanie AFI (rozumiane jako alternatywne fundusze inwestycyjne) oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a) lub b) załącznika I na rzecz jednego lub większej liczby AFI. Minimalny zakres funkcji zarządzania to:

zarządzanie portfelem inwestycyjnym pkt 1 lit. a ww. załącznika,

zarządzanie ryzykiem pkt 1 lit. b ww. załącznika.

Podobne uregulowania zawarto w ustawie o funduszach inwestycyjnych. W myśl przepisów tej ustawy, zarządzający zarządza alternatywną spółką inwestycyjną (która jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym), w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem (art. 8b ust. 1 i art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych).

Mając na uwadze, że przepisy ustawy o VAT wprost wskazują, że zwolnienie dla czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi powinno być rozumiane zgodnie z przepisami o zarządzaniu tymi funduszami, a zatem wykonywane przez Wnioskodawcę czynności należy rozpatrywać w oparciu o przepisy ww. Dyrektywy ZAFI oraz ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Na konieczność dokonania analizy pojęcia zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w oparciu o ww. przepisy ustawy i Dyrektywy ZAFI wskazał również WSA w wyroku z dnia 18 lipca 2018 r. sygn. akt III SA/Wa 3563/17.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że czynności, które planuje wykonywać Wnioskodawca nie będą spełniały szczególnych i istotnych funkcji z zakresu zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym jakimi są zarządzanie portfelem inwestycyjnym lub zarządzanie ryzykiem. W świetle Dyrektywy ZAFI zarządzanie portfelami inwestycyjnymi lub zarządzanie ryzykiem stanowią elementy kluczowe do zdefiniowania czynności zarządzania.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym, usługi, które zamierza świadczyć Wnioskodawca, polegające m.in. na dokonywaniu analiz, badaniu aktywów czy doradztwie przy przeprowadzaniu transakcji, nie będą stanowiły usług zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym, ponieważ opisany we wniosku zakres planowanych czynności nie będzie obejmował zarządzania portfelami inwestycyjnymi lub zarządzania ryzykiem. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę będą polegały na dostarczaniu eksperckiej wiedzy w zakresie badania aktywów, badania stanu prawnego, finansowego, i faktycznego przedmiotu lokat, czy identyfikacji i zgłaszaniu ryzyk podmiotowi zarządzającemu funduszem inwestycyjnym, tj. informacji i analiz co przy braku pełnienia funkcji w zakresie zarządzania portfelem lub zarządzania ryzykiem, o których mowa w pkt 1 lit. a lub b załącznika I Dyrektywy ZAFI nie pozwala uznać tych świadczeń za usługi zarządzania AFI w rozumieniu tej Dyrektywy.

Podsumowując, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz takich podmiotów jak wskazano w opisie sprawy nie mogą być uznane za usługi zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i w konsekwencji nie będą podlegały zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy uznano za nieprawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych należy wskazać, że interpretacje wydawane są w indywidualnych sprawach podatników w oparciu o aktualnie obowiązujące przepisy prawa i stan faktyczny/zdarzenie przyszłe przedstawiony przez danego podatnika. Powołane interpretacje nie stanowią źródła powszechnie obowiązującego prawa, więc zawartego w nich stanowiska organu podatkowego nie można wprost przenosić na grunt innej sprawy. Każdą sprawę tut. organ jest zobowiązany rozpatrywać indywidualnie.

Zaznaczyć należy, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego przyporządkowanego do przedstawionego zdarzenia przyszłego, tj. zdarzenia przyszłego odnoszącego się do funduszy inwestycyjnych zamkniętych.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r. poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie