Temat interpretacji

Brak opodatkowania przeniesienia własności gruntu z mocy prawa w sytuacji rezygnacji z wypłaty odzkodowania.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 sierpnia 2017 r. (data wpływu 4 września 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania nieodpłatnej dostawy nieruchomości gruntowych jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 września 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania nieodpłatnej dostawy nieruchomości gruntowych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Decyzją Prezydenta Miasta z dnia ..., o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn. , nieruchomość będąca własnością Skarbu Państwa, położona w miejscowości przy ul. , oznaczona ewidencyjnie jako Obręb L. , wydzielona z działki nr .., Obręb L. , wydzielona z działki nr oraz Obręb C. , wydzielona z działki nr , dla których Sąd Rejonowy prowadził księgę wieczystą, przeszła z mocy prawa w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych na własność Gminy.

Na dzień wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, właścicielem nieruchomości, z której zostały wydzielone przedmiotowe działki był Skarb Państwa.

Podstawą nabycia przez Skarb Państwa prawa własności była umowa sprzedaży nieruchomości z dnia ...

Sprzedający: R. V., M. V., A. V., J. V., M. V.;

Kupujący: Skarb Państwa Przedsiębiorstwo Państwowe pod nazwą Z. R. R. z siedzibą w G.

Nabycie w trybie art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (t.j.: Dz. U. nr 10 poz. 64 z 1974 r.) działek nr: 421/52, 425/52, 422/52, 424/52, 423/52 i 178/52 łącznego obszaru 4.656 m².

Ponadto, prawo użytkowania wieczystego przedmiotowego gruntu posiadał R. S. A., zgodnie z wpisem w księdze wieczystej na podstawie Krajowego Rejestru Sądowego z Rejestru Przedsiębiorców.

Dział III księgi wieczystej wolny były od wpisów, w Dziale IV wpisane są dwie hipoteki umowne łączne na rzecz banku.

Zgodnie z art. 12 ust. 4f ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, odszkodowanie przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

Na gruncie niniejszej sprawy, odszkodowanie przysługuje byłemu właścicielowi nieruchomości, tj. Skarbowi Państwa z tytułu utraty prawa własności do gruntu oraz byłemu użytkownikowi wieczystemu nieruchomości, tj. R. S.A., z tytułu wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego lub (w pierwszej kolejności) wierzycielowi hipotecznemu bankowi z tytułu wygaśnięcia ograniczonych praw rzeczowych na prawie użytkowania wieczystego nieruchomości w przypadku potwierdzenia aktualności hipotek, wpisanych w księdze wieczystej.

Wysokość odszkodowania ustalana jest na podstawie wyceny rzeczoznawcy majątkowego w odrębnym postępowaniu administracyjnym. Należy podkreślić, że wszczęcie postepowania odszkodowawczego następuje z urzędu, a dniem wszczęcia jest dzień wydania decyzji w sprawie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej.

Ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz niektórych innych ustaw, ustawodawca wprowadził przepis umożliwiający zrzeczenie się odszkodowania przez Skarb Państwa oraz jednostki samorządu terytorialnego. Z przepisów ww. ustawy wynika, iż możliwość ta istnieje zarówno przed wszczęciem postępowania odszkodowawczego, w trakcie trwania procedury jak i po wydaniu decyzji odszkodowawczej.

W związku z nowelizacją przepisów, obecnie w toku prowadzonego postępowania odszkodowawczego, Skarb Państwa jako dotychczasowy właściciel nieruchomości rozważa możliwość zrzeczenia się odszkodowania za przejętą na własność Gminy nieruchomość.

Mając na uwadze art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust 1 pkt 1, rozumie sie przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w przypadku zrzeczenia się przez Skarb Państwa odszkodowania z tytułu utraty prawa własności do nieruchomości gruntowej na rzecz Gminy Miasta, powstanie po stronie Skarbu Państwa obowiązek w zakresie podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, w sytuacji gdy w związku z przejęciem z mocy prawa własności do nieruchomości przez Gminę Miasta nastąpiłaby wypłata odszkodowania na rzecz Skarbu Państwa, wówczas doszłoby do odpłatnej dostawy towarów skutkującej powstaniem po stronie Skarbu Państwa obowiązku zapłaty podatku od towarów i usług.

Na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości gruntowej w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Jednakże, w przypadku zrzeczenia się odszkodowania przez Skarb Państwa, zdaniem Gminy, nie dochodzi do dostawy towarów za wynagrodzeniem, w związku z czym w tej sytuacji, obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług nie powstanie, bez względu na moment zrzeczenia się odszkodowania.

Ponadto, Gmina zwraca uwagę na to, że nabycie nieruchomości przez Skarb Państwa nastąpiło w 1978 r., czyli przed wejściem w życie ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.), opodatkowaniu tym podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary na mocy art. 2 pkt 6 ww. ustawy rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z powyższego wynika, że opodatkowaniu co do zasady, podlegają czynności wykonane w sposób odpłatny (za wynagrodzeniem). Jednocześnie ustawodawca zrównał niektóre dostawy towarów i świadczenia usług wykonywane nieodpłatne z odpłatną dostawą towarów i odpłatnym świadczeniem usług, a więc z czynnościami, które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Należy podkreślić, że co do zasady, dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest odpłatność za daną czynność, co wynika wprost z treści przywołanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Ponadto z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (w tym np. gruntów) w zamian za odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Należy przy tym zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Zgodnie z art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2016 r. poz. 2147, z późn. zm.), wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.

Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny

• jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jak wynika z cytowanego przepisu, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, a także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, jedynie wówczas, gdy podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

W opisanym stanie sprawy mamy do czynienia z przeniesieniem własności gruntu na rzecz Gminy Miasta, przy czym jak wynika z wniosku Skarb Państwa rozważa możliwość zrzeczenia się odszkodowania za nieruchomość przejętą na własność Gminy Miasta.

Odnosząc się do okoliczności sprawy oraz mając na uwadze obowiązujące przepisy, należy wskazać, że jak wskazano, określony w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług obejmuje odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług.

Zauważyć należy, że w oparciu o treść art. 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podlega również stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Jednak z okoliczności sprawy wynika, że Skarb Państwa właściciel gruntów zamierza podjąć kroki zmierzające do zrzeczenia się odszkodowań w związku z przekazaniem gruntów na rzecz Gminy Miasta. Zatem w sytuacji, gdy Skarb Państwa nie otrzyma ww. odszkodowania (wynagrodzenia), w przedmiotowej sprawie nie nastąpi odpłatna dostawa towarów (gruntów), o której mowa w przywołanych przepisach, podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dlatego też w przypadku zrzeczenia się odszkodowania za nieruchomości przejęte na podstawie decyzji o realizacji inwestycji drogowej przekazanie nieruchomości (gruntów) nastąpi nieodpłatnie, zatem nie dojdzie do dokonania dostawy towarów na podstawie ww. przepisów.

Nieodpłatne przekazanie prawa własności nieruchomości stanowi dostawę towarów, wówczas, gdy podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy jej nabyciu.

Jak wskazano we wniosku nieruchomości gruntowe będące przedmiotem wywłaszczenia zostały nabyte w 1978 r. od osób fizycznych. A zatem uznać należy, że z tytułu ich nabycia, Skarbowi Państwa nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Tym samym ww. czynność przekazania bez odszkodowania nieruchomości przez Skarb Państwa na rzecz Gminy Miasta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, ponieważ przy nabyciu ww. nieruchomości nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Reasumując, w sytuacji, gdy Skarb Państwa dokona zrzeczenia się odszkodowania w związku z wywłaszczeniem nieruchomości, o których mowa we wniosku, z uwagi na fakt, że nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu ich nabycia, czynność ta nie będzie stanowić odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Zatem nieodpłatne przekazanie nieruchomości, w myśl art. 7 ust. 2 ww. ustawy, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym należy stwierdzić, że stanowisko Gminy Miasta jest prawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Jednocześnie zaznacza się, że niniejsza interpretacja indywidualna została wydana na podstawie przedstawionych we wniosku okoliczności, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej