Temat interpretacji

Czy w związku z zawartą umową dzierżawy lokalu użytkowego pomiędzy małżonkami (stanowiącego ich współwłasność) Wnioskodawczyni postępuje prawidłowo, odprowadzając od uzyskanego czynszu dzierżawnego podatek VAT?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 11 października 2011 r. (data wpływu 17 października 2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 27 grudnia 2011 r. (data wpływu 29 grudnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT czynności dzierżawy lokalu użytkowego jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 października 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT czynności dzierżawy lokalu użytkowego. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 27 grudnia 2011 r. (data wpływu 29 grudnia 2011 r.), w którym doprecyzowano opis sprawy.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Dnia 13 stycznia 2011 r. został zakupiony przez Wnioskodawczynię i jej małżonka lokal użytkowy. Lokal ten przeznaczono na sale dydaktyczne, w ramach prowadzonych kursów prawa jazdy. Lokal ten został nabyty do wspólnoty małżeńskiej majątkowej, w której małżonkowie pozostają od daty zawarcia związku małżeńskiego (żadnych umów małżeńskich majątkowych nie zawierali).

Kursy prawa jazdy są realizowane w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka Wnioskodawczyni, wpisanej do ewidencji działalności gospodarczej.

Wnioskodawczyni jako osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej wydzierżawia część zakupionego lokalu na rzecz małżonka, w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Umowa dzierżawy lokalu została zawarta dnia 1 lutego 2011 r. Zainteresowana od uzyskanego czynszu dzierżawnego reguluje podatek VAT, a od uzyskanych przychodów z tego tytułu odprowadza podatek dochodowy. Zgłoszenie Wnioskodawczyni jako podatnika VAT czynnego, nastąpiło w dniu 30 grudnia 2010 r.

Natomiast małżonek Zainteresowanej, który prowadzi działalność zwolnioną od podatku VAT cały czynsz dzierżawny wykazuje jako koszt uzyskania przychodu, w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Małżonek Wnioskodawczyni nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny i nie jest objęty obowiązkiem podatkowym w zakresie tego podatku.

Jednocześnie należy wskazać, że Wnioskodawczyni uzyskała zwrot uiszczonego podatku VAT (w kwocie 59 115 zł), uregulowanego przy nabyciu przedmiotowego lokalu (na skutek obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego).

W uzupełnieniu do wniosku wskazano, iż kwota 59 115 zł stanowi cały podatek VAT naliczony wynikający z faktury VAT dokumentującej nabycie lokalu użytkowego. Cały zakupiony lokal użytkowy wykorzystywany jest na cele działalności gospodarczej Zainteresowanej i z tego względu cały lokal jest przedmiotem umowy dzierżawy zawartej z małżonkiem.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z zawartą umową dzierżawy lokalu użytkowego pomiędzy małżonkami (stanowiącego ich współwłasność) Wnioskodawczyni postępuje prawidłowo, odprowadzając od uzyskanego czynszu dzierżawnego podatek VAT...

Zdaniem Wnioskodawczyni, w świetle obowiązujących przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w związku z zawartą umową dzierżawy lokalu użytkowego pomiędzy małżonkami (stanowiącego ich współwłasność) postępuje ona prawidłowo odprowadzając od uzyskanego czynszu dzierżawnego podatek VAT.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Jednocześnie działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów handlowców lub usługodawców, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematenalnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zwrócić należy uwagę, że zakres pojęcia działalności gospodarczej zdefiniowanego w ustawie o VAT jest szerszy i wykracza poza zakres tego pojęcia zdefiniowany w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 ze zm.). Zgodnie z przepisem art. 2: Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Oznacza to, że do opodatkowania podatkiem VAT nie jest konieczne prowadzenie przez podatnika działalności gospodarczej rozumianej formalnie, np. jako zarejestrowanej. Dlatego też podmiot wynajmując lokal, wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawczyni podkreśliła, iż występuje jako osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o działalności gospodarczej, jednakże dokonała zgłoszenia jako podatnik VAT czynny i z tego względu została uznana za osobę prowadzącą działalność gospodarczą zgodnie z przepisami ustawy o VAT.

W związku z tym w ocenie Wnioskodawczyni, jako osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej, postępuje ona prawidłowo odprowadzając podatek VAT od uzyskanych przychodów z tytułu wydzierżawienia nieruchomości. Z przyczyn wskazanych powyżej traktowana jest w zakresie podatku VAT jak osoba prowadząca działalność gospodarczą.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Przez towary, według art. 2 pkt 6 ustawy, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, na mocy art. 8 ust. 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z opisu stanu faktycznego zawartego we wniosku wynika, iż w dniu 13 stycznia 2011 r. został zakupiony przez Wnioskodawczynię i jej małżonka lokal użytkowy. Lokal ten został nabyty do wspólnoty małżeńskiej majątkowej, w której małżonkowie pozostają od daty zawarcia związku małżeńskiego (żadnych umów małżeńskich majątkowych nie zawierali). Lokal ten przeznaczono na sale dydaktyczne, w ramach prowadzonych kursów prawa jazdy. Kursy prawa jazdy są realizowane w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka Wnioskodawczyni. Zainteresowana jako osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej wydzierżawia część zakupionego lokalu na rzecz małżonka, w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Umowa dzierżawy lokalu została zawarta dnia 1 lutego 2011 r. Zainteresowana od uzyskanego czynszu dzierżawnego reguluje podatek VAT, a od uzyskanych przychodów z tego tytułu odprowadza podatek dochodowy. Zgłoszenie Wnioskodawczyni jako podatnika VAT czynnego, nastąpiło w dniu 30 grudnia 2010 r.

W związku z powyższym Zainteresowana ma wątpliwości czy w związku z zawartą umową dzierżawy lokalu użytkowego pomiędzy małżonkami (stanowiącego ich współwłasność) postępuje ona prawidłowo, odprowadzając od uzyskanego czynszu dzierżawnego podatek VAT.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż małżeństwo nie należy do żadnej kategorii podmiotów wymienionych w art. 15 ust. 1 ustawy.

W związku z powyższym należy przytoczyć przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 ze zm.). W świetle art. 31 § 1 ww. ustawy, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zatem istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego, jak również nie może rozporządzać lub zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku (art. 35 ww. Kodeksu).

Zgodnie z brzmieniem art. 36 § 1 oraz § 2 cyt. ustawy, oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

W oparciu o art. 37 § 1 pkt 1 ww. ustawy, zgoda drugiego małżonka jest potrzebna m.in. do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.

Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa (jak wynika z wniosku ORD-IN w przedmiotowej sprawie występuje ustawowa wspólnota małżeńska). Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Stosownie do zapisu zawartego w art. 43 § 1 ww. Kodeksu, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dotyczących stosunków majątkowych między małżonkami, nic nie uprawnia do wniosku, że wykonywanie czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług przez jednego z małżonków (sprzedaż towarów, odpłatne świadczenie usług, import itp.) czyni podatnikiem tego podatku również drugiego małżonka, gdy czynności te dotyczą składników ich majątku wspólnego, a przychód uzyskany z wykonywania tych czynności stanowi ich majątek dorobkowy.

Skoro każdy z małżonków jest uprawniony do samodzielnego zarządzania majątkiem wspólnym, to może on samodzielnie, we własnym imieniu i na własny rachunek dokonywać czynności prawnych będących wykonywaniem tego zarządu, jakkolwiek skuteczność czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu wymaga akceptacji drugiego małżonka.

Prawno-podatkowa skuteczność czynności podjętej przez jednego z małżonków nie jest uzależniona od zgody drugiego z nich na jej dokonanie, skoro taka czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, niezależnie od tego, czy została wykonana z zachowaniem warunków i form określonych przepisami prawa. Czynności określone w art. 5 ust. 1 ustawy podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa (art. 5 ust. 2 ustawy).

W świetle powołanych wyżej przepisów wskazać należy, że na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług zarówno Wnioskodawczyni jak i jej małżonek są traktowani jako odrębne podmioty, każde z nich spełnia bowiem definicję podatnika. Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość takiej interpretacji jego przepisów, która zakładałaby, że wspólność majątkowa istniejąca między małżonkami na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ma wpływ na zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego transakcje dokonywane między małżonkami, będącymi odrębnymi podmiotami wykonującymi czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług (każde w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej), podlegają przepisom ustawy o VAT na zasadach ogólnych.

W art. 32 ust. 1 ustawy wskazano, iż w przypadku gdy między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą istnieje związek, o którym mowa w ust. 2, oraz w przypadku gdy wynagrodzenie jest:

1. niższe od wartości rynkowej, a nabywca towarów lub usług nie ma zgodnie z art. 86, 88 i 90 oraz z przepisami wydanymi na podstawie art. 92 ust. 3 pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
2. niższe od wartości rynkowej, a dokonujący dostawy towarów lub usługodawca nie ma zgodnie z art. 86, 88 i 90 oraz z przepisami wydanymi na podstawie art. 92 ust. 3 pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a dostawa towarów lub świadczenie usług są zwolnione od podatku,
3. wyższe od wartości rynkowej, a dokonujący dostawy towarów lub usługodawca nie ma zgodnie z art. 86, 88 i 90 oraz z przepisami wydanymi na podstawie art. 92 ust. 3 pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego

organ podatkowy określa wysokość obrotu na podstawie wartości rynkowej pomniejszonej o kwotę podatku, jeżeli okaże się, że związek ten miał wpływ na ustalenie wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług.

Jak stanowi art. 693 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.

Tak więc dzierżawa jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną; odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie dzierżawcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, że świadczenie usług dzierżawy wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywana jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych (zawierane umowy dzierżawy mają zazwyczaj długotrwały charakter, a uzyskiwane korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe), bez względu na to, czy dzierżawa będzie prowadzona w ramach działalności gospodarczej, czy jako odrębne źródło przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego podmiot świadczący we własnym imieniu i na własny rachunek usługę dzierżawy jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i ust. 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe.

W art. 43 ust. 20 ustawy postanowiono, iż zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 36 nie ma zastosowania do usług wymienionych w poz. 163 załącznika nr 3 do ustawy.

Jednakże ww. wyłączenie nie ma zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Zatem, ze zwolnienia od podatku od towarów i usług korzysta wyłącznie świadczenie usług wynajmu (dzierżawy) nieruchomości na cele mieszkalne. Natomiast usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze niemieszkalnym opodatkowane są stawką podatku w wysokości 23%.

Odnosząc treść przytoczonych powyżej przepisów do opisu sprawy wskazać należy, iż Wnioskodawczyni świadcząc we własnym imieniu i na własny rachunek usługi dzierżawy występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, natomiast czynność dzierżawy mieści się w definicji odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem Zainteresowana postępuje prawidłowo opodatkowując usługi będące przedmiotem wniosku.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Informuje się, iż w podatku od towarów i usług w zakresie prawa do zwrotu podatku naliczonego oraz w podatku dochodowym od osób fizycznych zostały wydane odrębne interpretacje. Natomiast w zakresie prawidłowości zawarcia umowy dzierżawy lokalu użytkowego pomiędzy Wnioskodawczynią a Jej mężem oraz w zakresie wykazania czynszu dzierżawnego jako kosztu uzyskania przychodu przez męża Zainteresowanej zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Referencje

ILPB1/415-1186/11-4/IM, interpretacja indywidualna
ILPP2/443-1439/11-5/EN, interpretacja indywidualna

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 785 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu