Temat interpretacji

opodatkowanie wynagrodzeń otrzymywanych od organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz związanego z tym obowiązku ich dokumentowania.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2005r., Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2007r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 24.03.2010r. (data wpływu 06.04.2010r.), uzupełniony pismem z dnia 17.05.2010r. (data wpływu 21.05.2010r.) w odpowiedzi na wezwanie z dnia 14.05.2010r. oraz pismem z dnia 29.06.2010r. (data wpływu 05.07.2010r.) w odpowiedzi na wezwanie z dnia 17.06.2010r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzeń otrzymywanych od organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz związanego z tym obowiązku ich dokumentowania - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 06.04.2010r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzeń otrzymywanych od organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz związanego z tym obowiązku ich dokumentowania.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka jako tzw. wydawca muzyczny (muzyki popularnej) zawarła z autorami utworów muzycznych i słowno-muzycznych umowy według załączonego wzoru (umowa wydawnicza). Nabyte na tej podstawie od autorów na określony czas majątkowe prawa autorskie powierzyła w zarząd organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi - Stowarzyszeniu Autorów na podstawie umowy z dnia 1 września 1998 r. (w załączeniu). Stowarzyszenie, działając na rzecz wydawcy i autorów, ale we własnym imieniu, udziela licencji na korzystanie z tych utworów osobom fizycznym i prawnym, pobierając od nich za to wynagrodzenie, tzw. tantiemy. Przy tym licencja udzielana przez STOWARZYSZENIE na korzystanie z utworów muzycznych i słowno-muzycznych muzyki popularnej (tj. licencja w zakresie tzw. małych praw) jest tzw. licencją generalną tj. na korzystanie z całego repertuaru STOWARZYSZENIA (tj. ogółu utworów tej kategorii powierzonych w zarząd tej organizacji przez wszystkich autorów i wydawców, a także utworów powierzonych zagranicznym organizacjom zbiorowego zarządzania, które STOWARZYSZENIE reprezentuje wobec korzystających z tych utworów w Polsce). Licencjobiorcy w zależności od różnych okoliczności, przede wszystkim rodzaju ich działalności, a co za tym idzie - sposobu korzystania z utworów, płacą Stowarzyszeniu tantiemy w postaci stałych stawek miesięcznych (np. odtwarzający utwory z nośników dźwięku lub z radia w sklepach albo lokalach gastronomicznych), określonej procentowo części przychodów netto ze swojej działalności (np. niepubliczni nadawcy radiowi), określonej procentowo części przychodów netto z korzystania z konkretnego zestawu utworów (np. producenci fonograficzni, organizatorzy koncertów), bądź ustalane w jeszcze inny sposób.

W każdym z tych przypadków stawki licencyjne określane są na podstawie tabel stawek uchwalanych przez zarząd STOWARZYSZENIA albo są indywidualnie negocjowane przez STOWARZYSZENIE z korzystającym z utworów. STOWARZYSZENIE przy tym nie opodatkowuje podatkiem od towarów i usług tantiem pobieranych od licencjobiorców i nie wystawia im faktur VAT. Okresowo STOWARZYSZENIE dokonuje tzw. repartycji pobranych tantiem, tj. ich podziału i wypłaty autorom i wydawcom, potrącając swoją prowizję (zwaną kosztami administracyjnymi lub kosztami inkasa). STOWARZYSZENIE dokonuje tej repartycji według reguł określonych w uchwalonym przez zarząd Stowarzyszenia na podstawie jego statutu Regulaminie Repartycji Wynagrodzeń Autorskich (w załączeniu). W szczególności odbywa się to na podstawie tzw. wykazów programowych, otrzymywanych od licencjobiorców (np. nadawców radiowych i TV, organizatorów koncertów, osób publicznie odtwarzających utwory), a zawierających listy wykorzystanych utworów z repertuaru STOWARZYSZENIA oraz na podstawie zgłoszeń przez producentów wydań fonograficznych, zawierających utwory z repertuaru STOWARZYSZENIA i przekazywanych przez tych licencjobiorców danych o sprzedaży nośników.

Niektórzy z autorów są członkami STOWARZYSZENIA, a pozostali powierzają STOWARZYSZENIU w zarząd prawa majątkowe do swoich utworów na podstawie umowy (podobnie jak to czynią wydawcy odnośnie nabytych przez siebie praw). Jednak zarówno autorzy-członkowie STOWARZYSZENIA jak i nieczłonkowie są przy repartycji wynagrodzeń traktowani jednakowo. Zgodnie z treścią umowy wydawniczej, zawartej pomiędzy spółką a autorem (której wzór załączono), STOWARZYSZENIE wypłaca określoną procentowo część tantiem, przypadających w repartycji na tego autora, spółce, a pozostałą część bezpośrednio autorowi.

Jeżeli spółka wypłaciła autorowi zaliczkę na poczet przyszłych tantiem, które będą mu należne za korzystanie z jego utworów objętych umową wydawniczą za okres od chwili jej zawarcia (tj. jego określonego w umowie udziału w tych tantiemach), to STOWARZYSZENIE wypłaca spółce również część autorską tantiem do chwili, gdy ich łączna wysokość przypadająca na tę część osiągnie kwotę udzielonej autorowi przez spółkę zaliczki. Autorzy nie opodatkowują podatkiem od towarów i usług swoich wynagrodzeń (tantiem) i nie wystawiają z tego tytułu faktur VAT ani STOWARZYSZENIu ani spółce (podobnie zresztą jak innym wydawcom muzycznym).

Ponadto w nadesłanym uzupełnieniu Wnioskodawca dodał, iż treść załączonych do wniosku dokumentów, a w szczególności wzoru zawieranych przez Spółkę umów wydawniczych, umowy Spółki ze Stowarzyszeniem oraz regulaminu repartycji wynagrodzeń autorskich, stanowi integralną część zawartego w tym wniosku opisu stanu faktycznego, w odniesieniu do którego prosi o dokonanie interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Zdaniem wnioskodawcy konieczne jest przedstawienie organowi dokonującemu takiej interpretacji treści tych dokumentów in extenso, aby uniknąć wszelkich wątpliwości co do jakichkolwiek elementów stanu faktycznego, do którego odnosi się interpretacja.

Na pytanie odnoszące się do precyzyjnego określenia charakteru relacji łączących Spółkę jako wydawcę muzycznego z autorami utworów muzycznych w ramach zawartej umowy wydawniczej, Wnioskodawca stwierdził, iż na podstawie umowy (której wzór załączono do wniosku) autor przenosi na wnioskodawcę większość lub całość majątkowych praw autorskich do określonych, stworzonych przez siebie utworów muzycznych, słownych lub słowno-muzycznych lub (i) zobowiązuje się do przeniesienia takich praw do utworów, które dopiero stworzy w przyszłości, w okresie obowiązywania umowy (dotyczy to odpowiednio utworów współautorskich, w przypadku których umowę z wydawcą mogą mieć wszyscy współautorzy lub tylko niektórzy z nich; w tym ostatnim przypadku wnioskodawca nabywa tylko odpowiedni udział w określonych w umowie majątkowych prawach autorskich). Przeniesienie to może być definitywne, tj. na cały ustawowy okres trwania majątkowych praw autorskich, najczęściej jednak (tak jak w załączonym wzorze umowy) jest ono dokonywane na krótszy (kilkuletni), określony w umowie okres (przeniesienie praw z zastrzeżeniem terminu). Wnioskodawca zaś zobowiązuje się profesjonalnie i na swój koszt zarządzać tymi prawami w interesie autora (a tym samym także swoim własnym, ze względu na przewidziany w umowie udział wydawcy w tantiemach); w szczególności zobowiązuje się on do świadczeń określonych w § 3 załączonego wzoru umowy wydawniczej.

Autor otrzymuje od wydawcy w chwili zawarcia umowy określone, zazwyczaj niewielkie wynagrodzenie z tytułu przeniesienia majątkowych praw autorskich na wydawcę (jak w ust. 1. załączonego wzoru załącznika nr 2 do umowy wydawniczej w zw. z § 5 ust. 1 załączonego wzoru tejże umowy). Natomiast gospodarczą istotą umowy jest procentowy podział pomiędzy autora i wydawcę tantiem uzyskiwanych z eksploatacji utworów objętych umową (jak w § 5 ust. 4 - 6 załączonego wzoru umowy wydawniczej), których większą część zazwyczaj otrzymuje twórca.

Są one uzyskiwane częściowo na podstawie licencji na korzystanie z utworów, udzielanej bezpośrednio przez wydawcę (tych tantiem dotyczą postanowienia § 5 ust. 6 załączonego wzoru umowy wydawniczej) i tego zakresu działalności nie dotyczy złożony wniosek o interpretację indywidualną. W tym wypadku bowiem zdaniem wnioskodawcy nie ma wątpliwości, że usługa udzielenia przez wnioskodawcę licencji na korzystanie z utworu podlega opodatkowaniu VAT i wydawcy nie przysługuje zwolnienie od tego podatku. Natomiast na wielu tzw. polach eksploatacji utworów (por. art. 50 ustawy z dn. 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych) wydawca powierza zarządzanie nabytymi prawami do utworów (tj. udzielanie licencji na korzystanie z nich i pobieranie wynagrodzeń z tego tytułu) organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (dotychczas jedyną taką organizacją w Polsce dla przedmiotowej kategorii utworów było i pozostaje Stowarzyszenie Autorów w Warszawie). Powierzenie to następuje na zasadzie powierniczego (nieodpłatnego) przeniesienia przedmiotowych majątkowych praw autorskich na organizację zbiorowego zarządzania (Stowarzyszenie) tak, aby mogła ona we własnym imieniu udzielać licencji na korzystanie z utworów podmiotom z nich korzystającym (np. producentom fonograficznym, nadawcom radiowym i telewizyjnym). W tym zakresie zatem to Stowarzyszenie jest podmiotem udzielającym osobom trzecim licencji na korzystanie z utworów, zaś pobrane od nich wynagrodzenia z tego tytułu (tzw. tantiemy) przekazuje (po potrąceniu określonych procentowo od wysokości tych tantiem tzw. kosztów zarządzania) uprawnionym osobom (autorowi, wydawcy). Tych tantiem dotyczy § 5 ust. 4 i 5 załączonego wzoru umowy wydawniczej.

Przy tym Stowarzyszenie, jak wyjaśniono we wniosku, nie traktuje udzielania przez siebie licencji na korzystanie z utworów jako czynności opodatkowanych VAT, a zatem nie nalicza od nich tego podatku i nie wystawia podmiotom korzystającym z utworów faktur VAT. Takie stanowisko i praktyka Stowarzyszenia została uznana za prawidłową przez WSA w Warszawie w załączonym do wniosku uzasadnieniu wyroku tego sądu z dnia 09,09.2009 (Vlll SA/Wa 223/08) na tle stanu prawnego obowiązującego do dn. 30.11.2008, a zarazem nie podważona, w uzasadnieniu tegoż orzeczenia, w odniesieniu do aktualnie obowiązującego stanu prawnego.

Inna część tantiem gromadzonych przez Stowarzyszenie (zazwyczaj znacznie mniejsza, chociaż są wyjątki) pochodzi z eksploatacji przedmiotowych utworów za granicą. W tym wypadku licencja na korzystanie z nich jest udzielana, na rzecz Stowarzyszenia, za granicą przez tamtejsze organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi na podstawie umów o wzajemną reprezentację, jakie Stowarzyszenie ma zawarte z większością takich organizacji na świecie. Wynagrodzenia za korzystanie z tych utworów są wówczas pobierane od licencjobiorców przez zagraniczne organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, a następnie przekazywane przez nie Stowarzyszeniu, które ostatecznie wypłaca je, po potrąceniu kosztów, uprawnionym osobom (twórcom, wydawcy). W tym wypadku udzielenie licencji podlega bądź nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT lub podobnym, zgodnie z przepisami prawa państwa, w którym ma ono miejsce. W każdym razie z pewnością nie podlega ono wówczas opodatkowaniu VAT w Polsce.

Wprawdzie z § 2 ust. 3 lit. b załączonego wzoru umowy wydawniczej wynika, że powierzenie przez wydawcę praw nabytych od autora na podstawie tej umowy do zbiorowego zarządzania wybranej przez Wydawcę organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, w takim zakresie, w jakim w ocenie Wydawcy jest to uzasadnione i korzystne, jest jedynie dyskrecjonalnym uprawnieniem wydawcy. W praktyce, jak już wspomniano, zarówno w przeszłości jak i na dzień dzisiejszy wydawca nie ma wyboru co do tego, jaka to będzie organizacja, zaś powierzenie przez wnioskodawcę nabytych majątkowych praw autorskich do zbiorowego zarządzania Stowarzyszeniu Autorów na polach eksploatacji, na których zarządzanie takie ono wykonuje, jest regułą nie doznającą wyjątków. Zresztą w przypadku autorów, którzy są członkami Stowarzyszenia lub którzy wcześniej powierzyli Stowarzyszeniu w zarząd prawa do wszystkich swoich utworów i nie wycofają tego, co dotyczy niemal wszystkich twórców przedmiotowej kategorii utworów, jest to koniecznością, gdyż w przeciwnym razie Stowarzyszenie, zgodnie ze swoimi wewnętrznymi regulacjami, nie zgadza się na przeniesienie majątkowych praw autorskich na wydawcę.

Stąd, wbrew wskazanemu na wstępie niniejszego akapitu postanowieniu umownemu, w przypadku umów z większością autorów (z tymi, którzy korzystają z ochrony Stowarzyszenia), z innych postanowień umowy, tak jak w załączonym wzorze, wynika obowiązek powierzenia przez wydawcę nabytych praw do utworów, w odpowiednim zakresie, Stowarzyszeniu. Autorzy ci mają także, zgodnie z wewnętrznymi regulacjami Stowarzyszenia, zagwarantowany minimalny udział w tantiemach, jaki musi przewidywać umowa wydawnicza, aby Stowarzyszenie zgodził się na jej zawarcie. Ponadto określona w umowie wydawniczej procentowa część tantiem, uzyskanych przez Stowarzyszenie, przypadająca autorowi wypłacana jest tym autorom przez Stowarzyszenie bezpośrednio, wydawcy zaś - tylko jego część. Znajduje to odzwierciedlenie w postanowieniach § 5 ust. 4 załączonego wzoru umowy wydawniczej.

Niezależnie od powyższego należy wskazać, że na niektórych polach eksploatacji utworów obowiązuje z mocy ustawy (względnie lub bezwzględnie), w odniesieniu do wszystkich twórców, pośrednictwo organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (czyli w odniesieniu do relewantnej tu kategorii utworów - Stowarzyszenia) w udzielaniu licencji na korzystanie z utworów oraz w wypłacie wynagrodzeń z tego tytułu lub w wypłacie wynagrodzeń (tantiem) przysługujących twórcom z mocy ustawy. Por. w tym zakresie np.: art. 21, art. 211, art. 70 ust. 3 (w zw. z art. 69) ustawy z dn. 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Jeżeli chodzi o inne rozliczenia pomiędzy wydawcą a autorem oraz Stowarzyszeniem, to należy wspomnieć, iż w odróżnieniu od sytuacji opisanej powyżej, w przypadku bardzo nielicznych autorów, tzw. niestowarzyszonych (do której to kategorii należą tylko ci twórcy, którzy zarówno nie są członkami Stowarzyszenia jak i nie powierzyli wcześniej temu stowarzyszeniu praw do swoich utworów pod ochronę, tj. w zarząd) Stowarzyszenie wypłaca 100% tantiem wydawcy, który nabył od takiego twórcy majątkowe prawa autorskie i powierzył je, w odpowiednim zakresie, w zarząd Stowarzyszenia. W takim przypadku wszelkie określone w umowie wydawniczej udziały autora w dochodach z eksploatacji utworów (również w tych uzyskanych przez Stowarzyszenie) wypłaca mu wydawca.

Jednak w sytuacji opisanej poprzednio jako dotyczącej większości twórców (stowarzyszonych), w przypadku gdy w chwili zawarcia umowy wydawniczej lub później wydawca wypłaca autorowi zaliczkę na poczet jego udziału w przyszłych tantiemach, jakie strony spodziewają się uzyskać z eksploatacji utworów objętych umową, co ma miejsce bardzo często (postanowienia dotyczące takiej zaliczki znajdują się w załączonym wzorze umowy wydawniczej i załączników do niej), Stowarzyszenie, na podstawie odpowiedniego oświadczenia woli twórcy, złożonego Stowarzyszeniu, wypłaca 100% uzyskanych przez siebie tantiem z tytułu eksploatacji utworów wydawcy - aż do czasu, gdy wypłacona autorowi przez wydawcę zaliczka znajdzie pokrycie w rzeczywistych tantiemach (w części przypadającej na autora) uzyskanych z eksploatacji utworów (co bywa określane, tak jak w załączonym wzorze umowy wydawniczej, mianem spłaty zaliczki).

Tut. Organ na pytanie kierowane w wezwaniu do uzupełnienia o wskazanie, czy autor utworów przekazuje lub udziela licencji do praw autorskich do utworów oraz czy w oparciu o postanowienia zawartej umowy wydawca zobowiązany jest do wypłaty wynagrodzenia (honorarium) za w/w czynności, uzyskał od Wnioskodawcy następującą odpowiedź. Jak wynika wprost z treści załączonego wzoru umowy wydawniczej, autor utworów przekazuje na jej podstawie wydawcy prawa autorskie do utworów (przenosi je na niego) na cały ustawowy okres ich trwania lub (najczęściej) na krótszy, określony w umowie okres. Jak również wspomniano, twórca otrzymuje od wydawcy z tytułu tej czynności określone w umowie wynagrodzenie (honorarium), zazwyczaj niewielkie, a ponadto uprawniony jest, wraz z wydawcą, w proporcjach określonych w umowie, jak to bliżej wyjaśniono powyżej, do tantiem (honorariów autorskich) z tytułu korzystania z utworów przez zainteresowane podmioty, wypłacanych mu w przeważającej części (podobnie jak wydawcy) za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (Stowarzyszenie), a w pozostałej części (pola eksploatacji nie objęte zarządzaniem przez Stowarzyszenie - przez wydawcę. Przy tym wydawca często wypłaca twórcy zaliczki na poczet tych (spodziewanych w przyszłości) honorariów. W tym wypadku Stowarzyszenie wypłaca część autorską tantiem wydawcy, na spłatę zaliczki. W przypadku nielicznych autorów niestowarzyszonych honoraria za korzystanie z utworów na polach eksploatacji objętych zarządzaniem Stowarzyszenia wypłacane są takiemu twórcy za podwójnym (kolejnym) pośrednictwem Stowarzyszenia i wydawcy.

Na pytanie o precyzyjne określenie charakteru relacji wynikających z umowy zawartej przez wydawcę i Stowarzyszenie, Wnioskodawca dodaje, iż powiernicze przeniesienie własności lub innych praw (w tym wypadku praw autorskich) jest konstrukcją dobrze znaną w doktrynie prawa cywilnego i uwzględnianą w orzecznictwie polskich sądów, w tym Sądu Najwyższego, choć przepisy kodeksu cywilnego nie posługują się tym pojęciem. Jest to przeniesienie określonego prawa podmiotowego, którego przyczyną prawną (causa) jest umożliwienie wykonywania przez podmiot nabywający prawo (powiernika) określonych usług (świadczeń) na rzecz podmiotu zbywającego prawo (powierzającego je), do których należytego wykonania niezbędne jest bycie powiernika podmiotem danych praw. Jest to uznawane za ważną causa przeniesienia prawa podmiotowego.

Przede wszystkim chodzi tu właśnie o przypadki wykonywania przez powiernika usług zarządzania określonym majątkiem (prawami podmiotowymi) na rzecz powierzającego, w tym dokonywanie z osobami trzecimi w imieniu własnym, lecz na rzecz (na rachunek) powierzającego czynności prawnych dotyczących powierzonych praw, w szczególności odpłatne udzielanie różnego rodzaju upoważnień (np. licencji) do korzystania z przedmiotów tych praw. Powiernik może przy tym otrzymywać wynagrodzenie za swoje usługi lub też świadczyć je bezpłatnie na rzecz powierzającego.

Tak więc, w odróżnieniu od innych przypadków przenoszenia praw podmiotowych, przeniesienie powiernicze dokonywane jest wyłącznie w interesie zbywającego takie prawo, a nie nabywającego je, jako czynność służebna dla stosunku prawnego łączącego powierzającego (zbywcę prawa) z powiernikiem (nabywcą prawa), polegającego na świadczeniu przez tego ostatniego określonych usług na rzecz (dla) powierzającego.

W związku z powyższym powiernicze przeniesienie prawa charakteryzuje się, na tle innych rozporządzeń prawami podmiotowymi, kilkoma istotnymi cechami. Przede wszystkim jest nieodpłatne, nie będąc zarazem darowizną. Nabywca prawa nie jest uprawniony do korzystania z niego lub jego przedmiotu we własnym interesie. Jest on zarazem zobowiązany wobec zbywcy prawa do wykonywania w odniesieniu to nabytego prawa wyłącznie określonych czynności w jego interesie i na jego rachunek, jak również do rozliczenia się z nim z wykonywanego zarządu i przedstawienia rachunków. W związku z tym nie może m. in. zbyć ani obciążyć powierzonego prawa. Ponadto zazwyczaj powierzający może w każdej chwili zakończyć stosunek powierniczy, a powiernik jest zobowiązany na żądanie powierzającego niezwłocznie przenieść na niego prawo z powrotem lub dzieje się to już na skutek jednostronnego oświadczenia woli powierzającego (o ile wcześniej nie upłynął termin, na jaki prawa zostały powierzone lub nie ziścił się warunek rozwiązujący). Jest tak również w przypadku powierniczego przeniesienia przez wnioskodawcę nabytych od autorów majątkowych praw autorskich na Stowarzyszenie (por. treść załączonej do wniosku umowy pomiędzy wnioskodawcą a Stowarzyszeniem z 01.09.1998).

W świetle powyższego nie można powierniczego przeniesienia praw, do jakiego doszło pomiędzy wnioskodawcą a Stowarzyszeniem w zakresie majątkowych praw autorskich nabytych uprzednio przez wnioskodawcę od autorów (i do jakiego dochodzi z chwilą przedłożenia przez wnioskodawcę Stowarzyszeniu dowodu nabycia nowych praw autorskich, por. 2 załączonej umowy ze Stowarzyszeniem), w żadnym razie traktować jako jakiegokolwiek świadczenia wnioskodawcy na rzecz Stowarzyszenia, a więc także jako świadczenia usług przez wnioskodawcę na rzecz (dla) Stowarzyszenia w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Jest to jedynie czynność prawna służebna, umożliwiająca świadczenie przez Stowarzyszenie usług zbiorowego zarządzania prawami autorskimi na rzecz (dla) wydawcy oraz autorów. Tak właśnie działalność Stowarzyszenia została zinterpretowana przez WSA w Warszawie w załączonym uzasadnieniu ww. wyroku. Należy dodatkowo zauważyć, iż z uwagi na fakt, że Stowarzyszenie w wielu wypadkach udziela zainteresowanym podmiotom tzw. licencji generalnych, na korzystanie z całego swojego repertuaru, nie byłoby technicznie możliwe świadczenie wspomnianych usług przez Stowarzyszenie bez powierniczego przenoszenia praw, na zasadzie reprezentacji wydawców i autorów (nie korzystających z usług wydawców), tj. udzielania zainteresowanym podmiotom licencji w imieniu określonych autorów lub wydawców.

Niezależnie do tego, jak wyżej wspomniano, powiernicze przeniesienie praw jest czynnością nieodpłatną, również w omawianym tu przypadku powierniczego przeniesienia majątkowych praw autorskich przez wnioskodawcę na Stowarzyszenie. Przekazywane przez Stowarzyszenie wydawcy i autorom tantiemy uzyskane od licencjobiorców (bezpośrednio lub za pośrednictwem zagranicznych organizacji zbiorowego zarządzania) nie są bowiem w żadnym razie zapłatą za to powiernicze przeniesienie, lecz ich przekazywanie wynika ze świadczonych przez Stowarzyszenie na rzecz wnioskodawcy usług zarządzania powierzonymi prawami autorskimi, tj. pośrednictwa w udzielaniu licencji na korzystanie z przedmiotów tych praw oraz w pobieraniu wynagrodzeń (tantiem, honorariów) z tego tytułu i wynagrodzeń (honorariów) przysługujących twórcom lub ich następcom prawnym z mocy ustawy. Wysokość tantiem przekazywanych wnioskodawcy (i autorom) przez Stowarzyszenie zależy zatem wyłącznie od ilości i wartości udzielonych przez Stowarzyszenie w danym okresie rozliczeniowym licencji, intensywności (wolumenu) korzystania w danym okresie rozliczeniowym przez licencjobiorców z utworów, do których prawa nabył wnioskodawca oraz zasad repartycji wynagrodzeń, określonych w załączonym Regulaminie Repartycji Wynagrodzeń Autorskich. Zdarzają się utwory, za które wnioskodawca (ani autor) nie otrzymuje żadnych tantiem ze Stowarzyszenia, mimo powierniczego przeniesienia praw do nich na tę organizację zbiorowego zarządzania.

Należy dodać, że w przypadku wspomnianego powyżej udzielenia przez wydawcę autorowi zaliczki na poczet przysługującej mu części spodziewanych w przyszłości tantiem za korzystanie z jego utworów opodatkowanie VAT wypłacanych wydawcy przez Stowarzyszenie tantiem w części autorskiej byłoby tym bardziej nieuzasadnione, że chodzi w tym wypadku o procentową część tantiem przysługującą, zgodnie z umową wydawniczą, twórcy (zwolnionemu z VAT) bezpośrednio od Stowarzyszenia, a jedynie przekazywaną przez Stowarzyszenie wydawcy na spłatę udzielonej zaliczki i do czasu jej spłaty.

Niezależnie od powyższych argumentów należy zauważyć, że w sytuacji, gdy VAT nie jest pobierany u źródła, tj. przez Stowarzyszenie od korzystających z utworów, obciążanie nim podmiotów uczestniczących w jakikolwiek sposób w obrocie prawami do nich na wcześniejszych etapach (twórców lub wydawców) byłoby sprzeczne z istotą i koncepcją podatku VAT jako podatku od wartości dodanej, mającego być w ostatecznym rozrachunku podatkiem od konsumpcji.

Na pytanie postawione w przedmiotowym wezwaniu w następującym kształcie tj. Czy w świetle zawartych umów wydawca działa we własnym imieniu i na własną rzecz czy też działa w imieniu własnym, ale na rzecz autorów utworów... Wnioskodawca stwierdził, iż nie jest możliwa odpowiedź na tak postawione pytanie bez określenia, o jakie konkretnie działanie wydawcy chodzi, W związku z tym nie jest także jasne, co dokładnie w powyższym pytaniu oznacza pojęcie na rzecz.

Ponadto nie jest to kwestia faktów, lecz ich prawnej oceny, dla której podstawy organ dokonujący interpretacji znajdzie w przedstawionym we wniosku, załącznikach do niego oraz powyżej opisie stanu taktycznego.

Można tu jedynie nadmienić, iż jeżeli chodzi o powiernicze przeniesienie praw przez wnioskodawcę na STOWARZYSZENIE, to zdaniem wnioskodawcy w opisanym stanie faktycznym dokonuje on tego zarówno na rzecz autorów utworów (przede wszystkim) oraz w pewnym zakresie także na swoją rzecz (tj. również w swoim interesie, ze względu na przewidziane w umowie wydawniczej udziały autora oraz wydawcy w tantiemach uzyskiwanych od licencjobiorców za pośrednictwem Stowarzyszenia). Natomiast nie ma to zdaniem wnioskodawcy żadnego znaczenia w niniejszej sprawie, gdyż ze względów szczegółowo wyjaśnionych powyżej z pewnością powiernicze przeniesienie praw przez wnioskodawcę na Stowarzyszenie nie może podlegać opodatkowaniu VAT.

Ponadto dodał również, iż Spółka jest uprawniona do określonego w umowie procentowego udziału w tantiemach uzyskanych z tytułu korzystania przez zainteresowane podmioty z utworów, do których prawa majątkowe wnioskodawca nabył od autorów i w określonym zakresie powierzył do zbiorowego zarządzania Stowarzyszeniu, w tym w szczególności w tantiemach pobranych przez tę organizację zbiorowego zarządzania od korzystających z utworów. W związku z czym Stowarzyszenie przekazuje wydawcy należną mu procentową część tych tantiem.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy świadczenia pieniężne Stowarzyszenia wypłacane spółce z tytułu repartycji wynagrodzeń autorskich podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i czy w związku z tym spółka powinna wystawiać -owi faktury VAT ...

Jeżeli tak, to:

1. czy było tak również w przeszłości, a w szczególności przed wejściem w życie art. 30 ust. 3 ustawy z dnia 11.03.2004 o podatku od towarów i usług...
   W odniesieniu do powyższego pytania Wnioskodawca w uzupełnieniu wyjaśnił, iż prosi o udzielenie odpowiedzi na główne (pierwsze) oraz pozostałe zadane we wniosku pytania również w świetle stanu prawnego obowiązującego od dnia wejścia w życie ustawy o podatku od towarów i usług do dnia 30 listopada 2008 r. (poza odpowiedzią na nie w świetle aktualnie obowiązującego stanu prawnego).
2. czy jest to objęte zwolnieniem przedmiotowym od tego podatku...
3. czy dotyczy to także części tantiem należnej zgodnie z umową wydawniczą autorowi, w tym w sytuacji, gdy część ta, na podstawie postanowień tejże umowy oraz dyspozycji autora, jest przez STOWARZYSZENIE wypłacana spółce na poczet spłaty zaliczki udzielonej autorowi przez spółkę...

Zdaniem Wnioskodawcy wspomniane w głównym pytaniu świadczenia nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a zatem spółka nie powinna wystawiać STOWARZYSZENIU faktur VAT ani rozliczać podatku należnego z tego tytułu. Opodatkowanie tych świadczeń nie znajduje bowiem podstawy w ustawie z dnia 11.03.2004 o podatku od towarów i usług, w przepisach określających przedmiot i zakres opodatkowania. W szczególności nie mamy tu do czynienia z odpłatnym świadczeniem usług przez spółkę na rzecz STOWARZYSZENIA (art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 i 2 ustawy). Spółka bowiem nie wykonuje żadnego świadczenia na rzecz STOWARZYSZENIA. Wprawdzie zgodnie z § 1 i § 2 załączonej umowy pomiędzy spółką a STOWARZYSZENIEM (uwaga: umowa ta została zawarta pod wcześniejszą firmą wnioskodawcy Soundpol Sp. z o.o.) spółka powierza STOWARZYSZENIU służące jej majątkowe prawa autorskie do utworów muzycznych, słownych i słowno-muzycznych, wymienione w § 2 tej umowy. Nie można jednak tego traktować jako przeniesienia praw do wartości niematerialnych i prawnych, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy ani jako jakiegokolwiek innego świadczenia spółki na rzecz STOWARZYSZENIA. STOWARZYSZENIE bowiem w wyniku tej czynności nie uzyskuje prawa do jakiegokolwiek korzystania z utworów lub praw do nich ani dysponowania nimi na własny rachunek. Nabywa jedynie określone uprawnienia do utworów na zasadzie powierniczej.

Udzielając osobom trzecim licencji na korzystanie z utworów lub dochodząc ochrony praw do nich działa całkowicie na rachunek powierzającego. Powierzenie praw następuje zatem wyłącznie w interesie spółki i jest połączone ze zleceniem należytego zarządzania nimi i chronienia oraz obowiązkiem rozliczenia się z tego zarządu ze spółką i przekazania jej wszelkich uzyskanych pożytków tych praw (tantiem), z prawem jedynie potrącenia prowizji STOWARZYSZENIA (tzw. koszty administracyjne, por. § 1 ust. 2 załączonego Regulaminu Repartycji Wynagrodzeń Autorskich), stanowiącej wynagrodzenie za to zarządzanie i ochronę.

Zatem w istocie to STOWARZYSZENIE jako organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi świadczy usługi na rzecz spółki i innych wydawców muzycznych oraz autorów. Takie stanowisko zajął też Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 września 2009 r. (VIII SA/Wa 223/08, kopia w załączeniu). Orzeczenie to dotyczy statusu STOWARZYSZENIA jako podatnika VAT i zakresu obowiązków podatkowych Stowarzyszenia w podatku od towarów i usług.

Zatem głównym problemem, jaki rozważa sąd, jest, czy STOWARZYSZENIE powinien naliczać podatek VAT licencjobiorcom i rozliczać go w urzędzie skarbowym jako należny od pobranych tantiem (jak to orzekł organ podatkowy I instancji i organ odwoławczy). Sąd doszedł do przekonania, iż organizacja ta nie ma takiego obowiązku, działając jako pośrednik, na cudzy rachunek, mimo że działa w stosunku do licencjobiorców w imieniu własnym. Sąd wyraził pogląd, iż istota działalności Stowarzyszenia polega na świadczeniu usług nie na rzecz licencjobiorców (gdyż w stosunku do nich działa na cudzy rachunek), lecz na rzecz autorów, tj. usług zarządzania powierzonymi majątkowymi prawami autorskimi (to samo zatem należy odnieść do wydawców muzycznych, powierzających STOWARZYSZENIU, podobnie jak autorzy, przysługujące im majątkowe prawa autorskie). W związku z tym, zdaniem sądu, podstawę opodatkowania dla STOWARZYSZENIA jako podatnika VAT stanowi kwota wynagrodzenia otrzymywanego z tytułu świadczenia tych usług, tj. kwota pobranej prowizji (tzw. koszty administracyjne), zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy p.t.u. Wprawdzie w okresie, którego dotyczyła zaskarżona decyzja (a także w czasie, gdy toczyło się postępowanie podatkowe, a nawet w chwili wnoszenia skargi do sądu administracyjnego), nie obowiązywał jeszcze, a nawet nie był uchwalony, art. 30 ust. 3 ustawy p.t.u., stanowiący implementację art. 28 dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28.11.2006 w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, w związku z czym, jak to stwierdził sąd, nie miał on w rozstrzyganej sprawie zastosowania. Jednak sąd nie zajął jednoznacznego stanowiska w kwestii, czy gdyby stan faktyczny tamtej sprawy oceniać z punktu widzenia aktualnego stanu prawnego, a w szczególności z uwzględnieniem art. 30 ust. 3 ustawy p.t.u. (obowiązującego od 01.12.2008), to rozstrzygnięcie byłoby inne, tj. czy działalność STOWARZYSZENIA obecnie, po uwzględnieniu wymienionego przepisu i dodanego odesłania do niego w art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy, można uznać za odpłatne świadczenie usług (udzielanie licencji) na rzecz korzystających z utworów, podlegające opodatkowaniu VAT od podstawy opodatkowania określonej w art. 30 ust. 3 p.t.u., czy też raczej powinna ona nadal być traktowana, zgodnie z jej istotą (bez zastosowania fikcji prawnej z art. 28 ww. dyrektywy nr 2006/112 i, obecnie, art. 30 ust. 3 p.t.u.), jako świadczenie usług na rzecz autorów (i wydawców), opodatkowane na zasadzie art. 30. ust. 1 pkt 4 ustawy (od podstawy opodatkowania stanowiącej prowizję STOWARZYSZENIA). Przy tym sąd zdaje się skłaniać ku tej ostatniej interpretacji, wskazując w szczególności, iż: W sprawie nie ma zresztą mowy o usług. STOWARZYSZENIE świadczy głównie na rzecz twórców usługi zarządzania prawami autorskimi i inkasuje na ich rzecz wynagrodzenie, pobierając z tego tytułu stosowną opłatę tytułem wynagrodzenia.

W przypadku uznania, iż po wejściu w życie art. 30 ust. 3 p.t.u. udzielanie przez STOWARZYSZENIE licencji na korzystanie z utworów jest odpłatnym świadczeniem usług przez tę organizację, opodatkowanym VAT od podstawy opodatkowania określonej w tym przepisie, można by w konsekwencji uznać, na zasadzie fikcji prawnej określonej w art. 28 dyrektywy nr 2006/112, że powierzenie STOWARZYSZENIU praw autorskich w zarząd stanowi usługę wyświadczoną Stowarzyszeniu przez autora lub wydawcę muzycznego.

Jednak zdaniem wnioskodawcy brzmienie art. 30 ust. 3 p.t.u. nie daje do tego podstawy, w odróżnieniu od brzmienia art. 28 dyrektywy nr 2006/112, którego wspomniany przepis ustawy miał stanowić wdrożenie (gdyż art. 30 ust. 3 ustawy odnosi się jedynie do czynności pośrednika, a nie, jak art. 28 dyrektywy, również do czynności zleceniodawcy na rzecz pośrednika). Organy podatkowe nie mogą jednak w takim przypadku powoływać się bezpośrednio na przepis dyrektywy, nieprawidłowo implementowany do prawa polskiego. Natomiast w przypadku interpretacji dokonanej przez WSA w Warszawie w uzasadnieniu wspomnianego wyroku, iż STOWARZYSZENIE świadczy jedynie usługi zarządzania prawami autorskimi na rzecz autorów, co dotyczy również takich usług na rzecz wydawców muzycznych, opodatkowane VAT na zasadzie określonej w art. 30 ust. 1 pkt 4 p.t.u., nie jest możliwe uznanie, iż jednocześnie powierzenie przez te ostatnie podmioty STOWARZYSZENIU praw autorskich w zarząd stanowi jakiekolwiek ich świadczenie (usługę) na rzecz tej organizacji. Niezależnie od rozwiązania powyższego zagadnienia w aktualnym stanie prawnym, tj. po wejściu w życie art. 30 ust. 3 p.t.u., nie powinno budzić wątpliwości, w szczególności w świetle wykładni przepisów dokonanej w (załączonym) uzasadnieniu wskazanego powyżej wyroku WSA w Warszawie, iż w okresie przed tą datą (1 grudnia 2008 r.) nie było żadnych podstaw do traktowania działalności STOWARZYSZENIA jako odpłatnego świadczenia usług przez tę organizację zbiorowego zarządzania prawami autorskimi na rzecz licencjobiorców i mogła ona być traktowana jedynie jako odpłatne świadczenie usług na rzecz autorów i wydawców, opodatkowane na zasadzie art. 30 ust. 1 pkt 4 p.t.u. Zatem wykluczone jest również traktowanie Stowarzyszenia w tamtym okresie jako usługobiorcy w stosunku do autorów i wydawców powierzających mu w zarząd przysługujące im majątkowe prawa autorskie.

W konsekwencji nie jest możliwe uznanie, iż autorzy lub wydawcy muzyczni, a w szczególności wnioskodawca, świadczyli w tamtym okresie na rzecz STOWARZYSZENIA jakiekolwiek usługi. Zatem, zdaniem wnioskodawcy, nawet w przypadku pozytywnej odpowiedzi na zadane główne pytanie, odpowiedź na pierwsze z pytań uwarunkowanych pozytywną odpowiedzią na tamto pytanie powinna być negatywna.

Ponadto, niezależnie od powyższego, należy stwierdzić, iż gdyby nawet uznać, że autorzy i wydawcy muzyczni spełniają jakiekolwiek świadczenie (świadczą usługę) na rzecz STOWARZYSZENIA, to byłoby to świadczenie nieodpłatne, a zatem niepodlegające opodatkowaniu VAT. Przekazywane spółce (a także innym wydawcom muzycznym oraz autorom) przez STOWARZYSZENIE kwoty pieniężne w ramach repartycji wynagrodzeń autorskich nie stanowią bowiem zapłaty za jakiekolwiek świadczenie spółki na rzecz STOWARZYSZENIA. Powierzenie praw do danego utworu STOWARZYSZENIU następuje jednorazowo i nieodpłatnie, w interesie powierzającego. Natomiast tantiemy wypłacane przez STOWARZYSZENIE wydawcom i autorom, w szczególności ich wysokość, bądź ich brak, są uzależnione wyłącznie od późniejszego każdorazowego wykorzystania tego utworu w określony sposób i w określonym zakresie, bądź braku takiego wykorzystania, przez określonych licencjobiorców STOWARZYSZENIA i nie pozostają w żadnym związku z samą czynnością powierzenia praw w zarząd, a w szczególności nie stanowią za to zapłaty (wynagrodzenia) ani ekwiwalentu. Nie zachodzą natomiast oczywiście jakiekolwiek okoliczności, o których mowa w art. 8 ust. 2 p.t.u., które uzasadniałyby tu opodatkowanie podatkiem VAT nieodpłatnego świadczenia. W szczególności w przypadku wydawców muzycznych, w tym wnioskodawcy, powierzenie praw autorskich w zarząd STOWARZYSZENIA następuje oczywiście w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a ponadto z tytułu nabycia majątkowych praw autorskich do utworów od autorów, którzy w myśl art. 15 ust. 3a w zw. z art. 15 ust. 1 p.t.u. nie są podatnikami VAT z tego tytułu, wydawcy nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego.

Wreszcie, należy zauważyć, że gdyby nawet uznać, że spółka (a także inni wydawcy muzyczni lub autorzy), powierzając STOWARZYSZENIU w zarząd (na zasadach określonych w załączonej umowie z dnia 01.09.1998, ustawie z dnia 04.02.1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ogólnych warunkach umów STOWARZYSZENIA-u, jak m. in. załączony Regulamin Repartycji Wynagrodzeń Autorskich) majątkowe prawa autorskie do utworów, dokonuje odpłatnego świadczenia jakiejkolwiek usługi, podlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to należałoby zarazem uznać, iż jest to usługa zwolniona od tego podatku na podstawie poz. 11 załącznika nr 4 do ustawy p.t.u. Należy zauważyć, iż wskazanie w tym przepisie w szczególności: usług twórców i artystów wykonawców, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzanych w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania, jest jedynie przykładowe. Zatem świadczenie analogicznych przedmiotowo lub podobnych usług przez inne podmioty niż sami twórcy lub artyści wykonawcy, w szczególności przez podmioty, na które ci ostatni przenieśli swoje majątkowe prawa autorskie lub pokrewne, również znakomicie mieści się w pojęciu usług związanych z kulturą, które, w całym zakresie tego pojęcia (z uwzględnieniem wymienionych wyraźnie w tej pozycji załącznika nr 4 wyłączeń), objęte są przedmiotowym zwolnieniem.

Reasumując, zdaniem wnioskodawcy, odpowiedź na zadane główne pytanie jest negatywna. Natomiast w przypadku pozytywnej odpowiedzi na nie, odpowiedź na pierwsze z pytań zadanych na wypadek pozytywnej odpowiedzi na pytanie główne powinna być negatywna, zaś odpowiedź na drugie z tych pytań - pozytywna. Na koniec należy dodać, że de facto do dnia dzisiejszego STOWARZYSZENIA nie nalicza VAT-u licencjobiorcom (nie wystawia im faktur VAT) i nie rozlicza się z VAT-u jako należnego od udzielania licencji na korzystanie z utworów. Trzyma się zatem interpretacji dokonanej w uzasadnieniu wspomnianego wyżej orzeczenia przez WSA w Warszawie, bez względu na wejście w życie art. 30 ust. 3 ustawy p.t.u. W tej sytuacji ewentualne uznanie, że spółka (a także inni wydawcy muzyczni) powierzając STOWARZYSZENIU w zarząd majątkowe prawa autorskie świadczy na rzecz tej organizacji jakąkolwiek usługę, a ponadto uznanie, iż czyni to odpłatnie (uznanie otrzymywanych za pośrednictwem STOWARZYSZENIA tantiem za korzystanie z utworów za zapłatę za owo powierzenie) i że zatem czynność ta podlega opodatkowaniu VAT od podstawy opodatkowania równej otrzymywanym przez wydawcę od STOWARZYSZENIA tantiemom, pomniejszonym o kwotę podatku i wreszcie uznanie, że usługa ta nie jest objęta zwolnieniem przedmiotowym od podatku VAT (określonym w poz. 11 załącznika nr 4 do ustawy p.t.u.), prowadziłoby nie do opodatkowania podatkiem VAT konsumpcji (korzystania z utworów przez licencjobiorców), lecz do obciążenia tym podatkiem, w wysokości liczonej od całej ostatecznej wartości usługi, pośredników, w szczególności wydawców muzycznych (a w ostatecznym rozrachunku samych twórców, mimo iż nie są oni podatnikami VAT z tego tytułu), co nie znajduje żadnego uzasadnienia i jest sprzeczne z istotą tego podatku, będącego podatkiem od wartości dodanej.

Należy ponadto dodać, iż problem nie występuje z taką ostrością w przypadku powierzania STOWARZYSZENIU w zarząd majątkowych praw autorskich przez samych twórców, gdyż, niezależnie od zwolnienia z poz. 11 załącznika nr 4 do ustawy p.t.u. oraz przedstawionych wyżej argumentów, dotyczących zarówno twórców jak i wydawców, co do braku podstaw prawnych do opodatkowania, twórcy w żadnym razie nie mogą być podatnikami VAT z tego tytułu z mocy art. 15 ust. 3a ustawy p.t.u. Zatem w przypadku zawarcia umowy wydawniczej, zgodnej z załączonym wzorem, problem ten, zdaniem wnioskodawcy, nie istnieje również, z tej samej przyczyny, w odniesieniu do części tantiem należnej zgodnie z postanowieniami tej umowy autorowi. Zdaniem wnioskodawcy jest tak niezależnie do tego, czy część ta jest bezpośrednio wypłacana przez STOWARZYSZENIE autorowi, czy też, w przypadku udzielenia autorowi przez wydawcę zaliczki na poczet przyszłych spodziewanych tantiem, jest ona, na podstawie postanowień umowy i dyspozycji twórcy, wypłacana przez STOWARZYSZENIE wydawcy na poczet spłaty tej zaliczki, gdyż kwestia ta nie zmienia tego, iż jest to część wynagrodzenia za korzystanie z utworu należna na podstawie umowy wydawniczej twórcy i przez niego otrzymywana, w stosunku do której może on jednak dokonać przekazu na rzecz wydawcy w celu rozliczeniowym (wykonania swojego zobowiązania pieniężnego wobec wydawcy).

Zatem odpowiedź na ostatnie (trzecie) z pytań, zadanych na wypadek udzielenia pozytywnej odpowiedzi na pytanie główne, powinna być, w przypadku udzielenia takiej odpowiedzi na tamto pytanie, negatywna.

Dodatkowo warto nadmienić, iż STOWARZYSZENIE również stoi na stanowisku, że tantiemy wypłacane przezeń wydawcom muzycznym (w części należnej wydawcy, jak również, oczywiście, tym bardziej, w części należnej twórcy, w przypadku jej wypłacania wydawcy na poczet spłaty zaliczki udzielonej przez wydawcę twórcy) nie podlegają opodatkowaniu VAT. Jako organizacja zbiorowego zarządzania nie uważa się on za usługobiorcę jakichkolwiek usług świadczonych na jego rzecz przez wydawców muzycznych lub autorów. W związku z tym odsyła wydawcom muzycznym faktury VAT, jeżeli mu je oni wystawiają na kwoty otrzymanych tantiem, przedstawiając uzasadnienie swojego stanowiska takie, jak zawarł m. in. w piśmie do radcy prawnego Janusza Jakubowskiego z dnia 9 grudnia 2004 r. (w załączeniu). Mimo, że pismo to jest z dość odległej daty, stanowisko to nie uległo zmianie do dnia dzisiejszego. Należy przy tym zauważyć, iż zawarta w tym piśmie sugestia, iż zasadne byłoby ewentualne wystawianie faktur VAT przez wydawców muzycznych bezpośrednio podmiotom korzystającym z utworów (którym licencji na to udziela STOWARZYSZENIE) jest czysto teoretyczna. Praktycznie nie istnieje taka możliwość, gdyż wydawców (jak również autorów), których prawami autorskimi zarządza STOWARZYSZENIE i udziela na ich rzecz, lecz we własnym imieniu, osobom trzecim licencji na korzystanie z utworów, nie łączy bezpośrednio z korzystającymi z tych utworów żaden stosunek prawny. Wydawca taki (jak również autor) z reguły nie posiada nawet informacji, kto w danym okresie korzystał z utworów, do których prawa mu przysługują (licencje zaś, jak już wspomniano, w kategorii utworów, o które tu chodzi, udzielane są przez STOWARZYSZENIE generalnie, na korzystanie z całego repertuaru tej organizacji zbiorowego zarządzania). Ponadto procedura taka byłaby w praktyce niemożliwa również ze względu na omówione wyżej: sposób określania i pobierania opłat licencyjnych przez STOWARZYSZENIE od licencjobiorców, jak i, z drugiej strony, zasady i sposób repartycji przez STOWARZYSZENIE pobranych tantiem na rzecz autorów i wydawców.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, zgodnie z którym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenia usług na terytorium kraju. Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 cyt. ustawy. Art. 7 ust. 1 cyt. ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Otrzymana zapłata zatem powinna być konsekwencją wykonanego świadczenia

Jak stanowi art. 106 ust. 1 ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca jako wydawca muzyczny zawiera umowy z autorami utworów muzycznych i słowno-muzycznych, którzy w ramach tychże umów przenoszą na wydawcę prawa majątkowe do określonych, stworzonych przez siebie w/w utworów, a także niekiedy zobowiązują się do przeniesienia takich praw do utworów, które dopiero zostaną stworzone w przyszłości. Powyższe przeniesienie dokonywane jest na określony w umowie czas, może mieć charakter definitywny tj. na cały ustawowy okres trwania majątkowych praw autorskich, bądź na krótszy okres najczęściej kilkuletni. Wnioskodawca w ramach tych umów zobowiązuje się profesjonalnie i na swój koszt zarządzać tymi prawami w interesie autora, a także swoim własnym ze względu na przewidziany w umowie udział wydawcy w tantiemach. W chwili przeniesienia praw na wydawcę muzycznego, autor otrzymuje jedynie niewielkie wynagrodzenie. Istotą zawartej umowy wydawniczej jest procentowy podział tantiem uzyskiwanych z eksploatacji utworów objętych umową pomiędzy autora i wydawcę, przy czym większa ich część trafia do autora.

Na wielu polach eksploatacji wydawca, powierza zarządzanie nabytymi prawami do utworów w zakresie udzielania licencji na korzystanie z nich i pobieranie wynagrodzeń z tego tytułu, organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, przy czym powierzenie to następuje na zasadzie powierniczego (nieodpłatnego), przeniesienia przedmiotowych majątkowych praw autorskich na tą organizację, tak aby mogła ona we własnym imieniu udzielać licencji na korzystanie z utworów podmiotom z nich korzystającym. Pobrane w ten sposób wynagrodzenie przekazuje - po potrąceniu określonych procentowo od wysokości tych tantiem tzw. kosztów zarządzania uprawnionym osobom tj. autorom oraz wydawcy.

Wnioskodawca zaznacza, iż w świetle uregulowań ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, na niektórych polach eksploatacji utworów obowiązuje z mocy tej ustawy, w odniesieniu do wszystkich twórców, pośrednictwo organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi w udzielaniu licencji na korzystanie z utworów oraz w wypłacie wynagrodzeń z tego tytułu.

Spółka podkreśla, iż często w ramach zawieranych umów dochodzi do wypłaty przez wydawcę zaliczki autorowi na poczet jego udziału w przyszłych tantiemach, jakie strony spodziewają się uzyskać z eksploatacji utworów objętych umową. W takiej sytuacji, zgodnie z oświadczeniem woli twórcy, Stowarzyszenie wypłaca całość uzyskanych przez siebie tantiem z tytułu eksploatacji utworów wydawcy do chwili kiedy wypłacona autorowi przez wydawcę zaliczka znajdzie pokrycie w rzeczywistych tantiemach uzyskanych z eksploatacji utworów.

Wątpliwości Wnioskodawcy sprowadzają się do kwestii opodatkowania wynagrodzenia wypłacanego przez organizację zbiorowego zarządzania prawami autorskimi w ramach powierniczej umowy wydawcy muzycznemu.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, umowa łącząca Wnioskodawcę i organizację zbiorowego zarządzania prawami autorskimi zakłada powiernicze przeniesienie własności praw autorskich, nabytych uprzednio od autorów, które ma na celu umożliwienie wykonywania przez podmiot nabywający to prawo tj. powiernika, określonych usług na rzecz podmiotu powierzającego je. W przedmiotowych okolicznościach powiernik (Stowarzyszenie) podejmuje się zarządzania określonym majątkiem na rzecz powierzającego go Wnioskodawcy, w tym także dokonywanie z osobami trzecimi w imieniu własnym, lecz na rzecz (rachunek) powierzającego czynności prawnych dotyczących powierzonych praw. Powiernik (Stowarzyszenie) z tytułu wykonywania określonych umową czynności potrąca sobie prowizję, stanowiącą jego wynagrodzenie.

Zatem, z charakteru przedstawionych w stanie faktycznym umów powierniczych wynika, iż to organizacja zbiorowego zarządzania jest podmiotem świadczącym usługę zarządzania powierzonymi jej prawami autorskimi na rzecz Wnioskodawcy, działającego z kolei na rzecz autorów. Stowarzyszenie bowiem zobowiązany jest wobec wydawcy (autorów) do wykonywania w odniesieniu do nabytego prawa wyłącznie określonych czynności w jego interesie i na jego rachunek, tj. udzielania licencji na korzystanie z utworów podmiotom z nich korzystającym, pobrania należnego z tego tytułu wynagrodzenia (tantiem) oraz podziału (repartycji) należnych tantiem między podmioty uprawnione (wydawcę i autorów). Kryterium dokonywanych repartycji jest ilość, wartość udzielonych w danym okresie licencji przez Stowarzyszenie oraz intensywność (wolumenu) korzystania w danym okresie rozliczeniowym przez licencjobiorców z utworów.

Konfrontując powyższe ustalenia z treścią przywołanych przepisów należy stwierdzić, iż w świetle art. 8 ust. 1 ustawy, nie można traktować powierniczego przeniesienia majątkowych praw autorskich, jakie ma miejsce pomiędzy Wnioskodawcą a Stowarzyszeniem, jako świadczenia usług Wnioskodawcy na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Zauważyć należy, iż w istocie owe powiernicze przeniesienie praw autorskich jest czynnością nieodpłatną, natomiast otrzymywane przez wydawcę muzycznego tantiemy, pozyskane przez Stowarzyszenie od licencjobiorców, nie stanowią ekwiwalentnego wynagrodzenia za jakiekolwiek świadczenie Wnioskodawcy na rzecz Stowarzyszenia. Ich przekazywanie wynika ze świadczonych przez Stowarzyszenie na rzecz Spółki usług zarządzania powierzonymi prawami autorskimi pośrednictwa w udzielaniu licencji na korzystanie z tych praw oraz pobierania z tego tytułu wynagrodzeń w postaci tantiem, honorariów. W związku z tym, nie zachodzą przesłanki pozwalające uznać niniejsze przeniesienie za świadczenie usług , a świadczeń pieniężnych Stowarzyszenia wypłacanych Wnioskodawcy z tytułu repartycji (podziału) wynagrodzeń autorskich nie można uznać za wynagrodzenie za świadczenie usług przez Wnioskodawcę Tak więc zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy, Wnioskodawca nie ma obowiązku dokumentować tej czynności fakturą VAT.

Jednocześnie zaznaczyć należy, że w zaistniałych okolicznościach, z uwagi na nie uznanie otrzymywanych przez Wnioskodawcę świadczeń pieniężnych wypłacanych przez Stowarzyszenie za wynagrodzenie z tytułu świadczenia przez wydawcę na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi jakichkolwiek usług, odpowiedź na pytania warunkowe postawione przez Spółkę stała się bezprzedmiotowa.

Ponadto, zastrzec należy, iż z uwagi na fakt, że w zakresie rozliczeń dokonywanych pomiędzy wydawcą a autorami nie zostało sformułowane pytanie, przedmiotowa interpretacja nie rozstrzyga w tym zakresie. Pomimo przedstawienia przez Wnioskodawcę obszernego stanu faktycznego, tut. Organ wydając niniejszą interpretację dokonał rozstrzygnięcia w zakresie zadanego pytania, traktującego o rozliczeniach dokonywanych pomiędzy wydawcą muzycznym a Stowarzyszeniem, stąd też braku konieczności opodatkowania czynności realizowanych pomiędzy wydawcą a Stowarzyszeniem, nie można rozciągać na rozliczenia między wydawcą a autorami. Niniejsza interpretacja nie potwierdza również zasadności zastosowania wyłączenia, o którym mowa w art. 15 ust. 3a ustawy przez autorów, bowiem zagadnienie to leży w sferze opodatkowania samych autorów, a nie wydawcy. Stąd też ocena statusu podatkowego autorów, pod kątem sugerowanym przez Wnioskodawcę w jego własnym stanowisku nie była przedmiotem rozstrzygnięcia.

Ponadto w przedmiotowej sprawie należy zwrócić uwagę, iż analiza załączników dołączonych do wniosku nie mieści się w ramach określonych w art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), zgodnie z którym minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W związku z powyższym Minister Finansów nie jest uprawniony do oceny prawnej załączników dołączonych przez Wnioskodawcę. Zaznaczyć należy, iż zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej wyczerpujący opis stanu faktycznego winien wynikać z wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, a nie z załączonych do niego dokumentów w związku z czym nie były one przedmiotem merytorycznej analizy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Biuro Krajowej Informacji Podatkowej, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie