Temat interpretacji

Czy jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą kancelarię adwokacką tj. będąca podatnikiem VAT czynnym, Wnioskodawca może traktować pisanie artykułów do wydawnictw prasowych i serwisów internetowych jako czynności nienależące do wykonywanej przez niego działalności gospodarczej a tym samym wykonywać je na podstawie umów o współpracy wystawiając rachunki, a nie wystawiając faktur VAT ?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 12.06.2009 r. (data wpływu 15.06.2009 r.),uzupełnionym w dniu 03.08.2009 r. na wezwanie tut. organu z dnia 27.07.2009 r. (skutecznie doręczone w dniu 30.07.2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania usług pisania artykułów do wydawnictw prasowych i serwisów internetowych wykonywanych na podstawie umów o współpracy za samodzielnie wykonywaną działalność w rozumieniu art. 15 ustawy - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15.06.2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania usług pisania artykułów do wydawnictw prasowych i serwisów internetowych wykonywanych na podstawie umów o współpracy za samodzielnie wykonywaną działalność w rozumieniu art. 15 ustawy.

Wniosek został uzupełniony w dniu 03.08.2009 r. (data wpływu 04.08.2009 r.)

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe :

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą Kancelaria Prawna Adwokat Grzegorz M. Jako indywidualna kancelaria adwokacka świadczy usługi pomocy prawnej o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze, tj. udzielania porad prawnych, sporządzania opinii prawnych, opracowywania projektów aktów prawnych oraz występowania przed sądami i urzędami. W Polskiej Klasyfikacji Działalności odpowiada to pojęciu Działalności prawniczej oznaczonej kodem 6910Z (PKD 2007) lub 7411Z (PKD 2004). Działalność prawnicza jest jedyną wskazaną w zakresie działalności we wpisie do ewidencji działalności gospodarczej. Za wszelkie opinie prawne, reprezentacje stron w procesach itd. Wnioskodawca wystawia faktury VAT 22%, odprowadza należny podatek VAT i podatek dochodowy od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą podatek liniowy 19%.

Kolejnym źródłem dochodów Wnioskodawcy jest pisanie artykułów naukowo prawnych do czasopism i serwisów internetowych. Z wydawnictwami Wnioskodawca jest związany umowami o współpracy, na podstawie których za napisane artykuły wystawia osobne rachunki, od których zleceniodawca odprowadza podatek dochodowy od osób fizycznych. Napisanie artykułu łączy się z przekazaniem praw autorskich od niego zleceniodawcy. Dochody z tytułu tej działalności nie stanowią znacznej części dochodów Wnioskodawcy, ale charakteryzują się stałością i powtarzalnością. Pisania powyższych artykułów Wnioskodawca nie uznaje za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą z uwagi na to, że ich wykonywanie odpowiada warunkom, o których mowa w art. 15 ust. 3 ustawy o VAT, jak również z ich wykonaniem wiąże się przekazywanie praw autorskich art. 15 ust. 3a ustawy o VAT.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 03.08.2009 r. Wnioskodawca wskazuje ponadto, iż w chwili obecnej tworzy na rzecz wydawnictw i serwisów internetowych dzieła w rozumieniu prawa autorskiego artykuły, komentarze, analizy. Dzieła te wykonuje na podstawie stałych umów wykonywania (zawartych np. na rok). Wydawnictwo wskazuje w umowie warunki wykonania ww. dzieł, określa w umowie wynagrodzenie, określa że :

§ 2 umowy Oświadczenie Autora

1. Autor oświadcza, że utwory dostarczone Wydawcy będą w pełni oryginalne, bez zapożyczeń z utworów osób trzecich i bez naruszenia autorskich praw majątkowych i osobistych. W razie konieczności uwzględnienia roszczeń osób trzecich, w wyniku naruszenia, o którym mowa wyżej, Autor weźmie na siebie pełną odpowiedzialność i pokryje roszczenia osób trzecich z tego tytułu.
2. Autor nie może powierzyć stworzenia utworów osobom trzecim ani przenieść na osobę trzecią żadnych praw i obowiązków wynikających z niniejszej umowy.
3. Strony ustalają, że z chwilą przyjęcia utworu Wydawca będzie ponosić całkowitą odpowiedzialność wobec osób trzecich za treść i jakość utworu stanowiącego przedmiot niniejszej umowy, z wyłączeniem jednakże odpowiedzialności za działania lub zaniechania Autora, o których mowa w ust. 1.

Tym samym wydawnictwo ponosi całkowitą odpowiedzialność wobec osób trzecich, z wyłączeniem przypadku naruszenia praw autorskich innych osób (czyli niedozwolonym zapożyczaniem fragmentów utworów innych osób).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie :

Czy jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą kancelarię adwokacką tj. będąca podatnikiem VAT czynnym, Wnioskodawca może traktować pisanie artykułów do wydawnictw prasowych i serwisów internetowych jako czynności nienależące do wykonywanej przez niego działalności gospodarczej a tym samym wykonywać je na podstawie umów o współpracy wystawiając rachunki, a nie wystawiając faktur VAT ...

Na wstępie Wnioskodawca pragnie zaznaczyć, że z art. 4 ust. 1 ustawy o adwokaturze wynika, że zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami. Wykonywanie zawodu adwokata może następować w kancelarii adwokackiej, w zespole adwokackim oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej, przy czym wspólnikami w spółkach cywilnej, jawnej i partnerskiej oraz komplementariuszami w spółce komandytowej mogą być wyłącznie adwokaci lub adwokaci i radcowie prawni, a także prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o świadczeniu przez pracowników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 126, poz. 1069), a wyłącznym przedmiotem działalności takich spółek jest świadczenie pomocy prawnej. Tym samym z przepisu art. 4a ww. ustawy można wnioskować, że skoro wyłącznym przedmiotem działalności spółek adwokackich może być tylko świadczenie pomocy prawnej to musi być ono również wyłącznym przedmiotem działalności kancelarii adwokackich ( i tak jest to często interpretowane).

Jednocześnie jednak adwokaci nie są ograniczeni w postaci generalnego zakazu wykonywania innych zajęć zarobkowych. Nie mogą być zatrudnieni na umowę o pracę w trakcie wykonywania zawodu, co wynika bezpośrednio z art. 4b ust. 1 pkt 1 ustawy o adwokaturze. Ponadto z Kodeksu Etyki Adwokackiej wynika zakaz łączenia z zawodem adwokata takich zajęć, które uwłaczałyby godności zawodu lub ograniczałyby niezawisłość adwokata. Za kolidujące z wykonywaniem zawodu adwokackiego wskazano :

• zajmowanie w cudzym przedsiębiorstwie stanowiska zarządcy,
• sprawowanie funkcji członka zarządu, prokurenta w spółkach prawa handlowego (nie dotyczy to spółek zajmujących się świadczeniem pomocy prawnej),
• podejmowanie się zawodowo pośrednictwa przy transakcjach handlowych,
• prowadzenie kancelarii adwokackiej w tym samym lokalu z osobą prowadzącą inną działalność, gdy taka sytuacja byłaby sprzeczna z zasadami etyki adwokackiej.

Reasumując prowadzenie szkoleń i wykładów, jak również pisanie artykułów naukowych w prasie branżowej oraz wydawanie książek mieści się w działalności, która może towarzyszyć wykonywaniu zawodu adwokata, ale nie powinna mieścić się w przedmiocie działalności kancelarii adwokackiej.

Konsekwencją przyjęcia powyższej tezy jest nie wpisanie w przedmiocie działalności Kancelarii Prawnej Adwokat Grzegorz M. zarówno działalności edukacyjnej (prowadzenie szkoleń i wykładów) jak również działalności publicystycznej (pisanie artykułów, komentarzy i książek). Tym samym jak wskazał wyżej Wnioskodawca stosownie do art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT nie traktuje prowadzenia wykładów i szkoleń jako wykonywanej samodzielnie działalności gospodarczej z uwagi na to, że zlecający przeprowadzenie szkolenia lub wykładu wskazuje warunki jego wykonania, wynagrodzenie a odpowiedzialność wobec osób trzecich również leży po jego stronie.

Analogiczna sytuacja następuje w przypadku pisania artykułów naukowo-prawnych do czasopism i serwerów internetowych. Z wydawnictwami Wnioskodawca jest związany umowami o współpracy, na podstawie których za napisane artykuły wystawia rachunki, od których zleceniodawca odprowadza podatek dochodowy od osób fizycznych. Napisanie artykułu łączy się z przekazaniem praw autorskich do niego zleceniodawcy. Dochody z tytułu tej działalności nie stanowią znacznej części dochodów Wnioskodawcy, ale charakteryzują się stałością i powtarzalnością. Pisania powyższych artykułów Wnioskodawca nie uznaje za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą z uwagi na to, że ich wykonywanie odpowiada warunkom o których mowa w art. 15 ust. 3 ustawy o VAT jak również z ich wykonywaniem wiążę się przekazanie praw autorskich art. 15 ust. 3a ustawy o VAT. Ponadto nie stanowi to świadczenia pomocy prawnej, a tym samym odpowiada to również interpretacji art. 4 i 4a ustawy Prawo o adwokaturze.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Według art. 8 ust 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o których mowa w wyżej wymienionym przepisie, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

• przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
• zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
• świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. W myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Jednakże, w świetle art. 15 ust. 3 pkt 3 powołanej ustawy, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Wskazać należy, iż w rozumieniu z art. 13 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej - z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.

Ponadto, zgodnie z art. 15 ust. 3a przepis ust. 3 pkt 3 stosuje się odpowiednio do usług twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzanych w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw artystycznego wykonania albo ich wykonanie, w tym również wynagradzanych za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że na podstawie stałych umów o współpracy (zawartych np. na rok) Wnioskodawca tworzy na rzecz wydawnictw i serwisów internetowych dzieła w rozumieniu prawa autorskiego. Wydawnictwo w zawartych umowach określa warunki wykonania dzieł, wynagrodzenie oraz ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich za treść i jakość utworu stanowiącego przedmiot umowy z wyłączeniem przypadku naruszenia praw autorskich innych osób (czyli niedozwolonym zapożyczaniem fragmentów utworów innych osób). Zawarta umowa w § 2 zawiera zapis, iż Autor weźmie na siebie pełną odpowiedzialność i pokryje roszczenia osób trzecich z tego tytułu.

Uwzględniając treść w/w przepisów należy uznać, że jeżeli istnieje stosunek prawny, w ramach którego zleceniodawca ponosi odpowiedzialność za działania zleceniobiorcy, to wtedy nie jest to działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, a w konsekwencji nie podlegają one opodatkowaniu tym podatkiem. Chodzi o taki stosunek prawny między usługodawcą a usługobiorcą, który wskazuje cechy właściwe stosunkowi pracy, tj. podporządkowanie usługodawcy co do warunków realizacji umówionych czynności, określenie wynagrodzenia, a dodatkowo z dokumentów dotyczących zawarcia umowy o wykonanie świadczenia powinna wynikać kwestia odpowiedzialności osoby zlecającej wobec osób trzecich.

W obecnym stanie prawnym nie są uważane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą usługi twórców i artystów wykonawców, wynagradzanych w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw artystycznego wykonania albo ich wykonanie, w tym również wynagradzanych za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, pod warunkiem, że usługi świadczone przez te podmioty są wykonywane na podstawie umów, których treść spełnia warunki, o których mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy. W przypadku gdy treść umowy zawartej przez twórcę lub artystę wykonawcę nie spełnia jednego ze wspomnianych wyżej warunków, to twórca lub artysta wykonawca jest w zakresie czynności wynikającej z takiej umowy podatnikiem podatku od towarów i usług.

W związku z tym, że w przypadku wykonywanych przez Wnioskodawcę usług polegających na pisaniu artykułów naukowo prawnych do czasopism i serwisów internetowych z przeniesieniem praw autorskich, odpowiedzialność wobec osób trzecich za naruszenie praw autorskich innych osób ponosi Strona osobiście, a nie zlecający świadczenie takich usług stanowić będzie samodzielnie wykonywaną działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Świadczenie przez Wnioskodawcę przedmiotowych usług winno być udokumentowane wystawioną przez niego fakturą VAT. Zgodnie z zapisem art. 106 ust. 1 i ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. Powyższe przepisy stosuje się odpowiednio do części należności otrzymywanych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedmiotowym stanie faktycznym a w przypadku zdarzenia przyszłego dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa , po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock

Referencje

IPPP1-443-581/09-4/MP, interpretacja indywidualna

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie