Temat interpretacji

DECYZJA

Na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, po rozpoznaniu zażalenia Pana X z dnia 8 września 2005r. na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Rybniku z dnia 29 sierpnia 2005r. nr PP/443/45/05 stanowiące interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej opodatkowania podatkiem od towarów i usług wynagrodzenia biegłego sądowego

- zmienia ww. postanowienie w części dotyczącej zastosowania do czynności biegłego sądowego zwolnienia podmiotowego z art. 113 ustawy o VAT, natomiast w pozostałej części odmawia zmiany.

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 14.06.2005r. Pan X zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Rybniku o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w przedmiocie opodatkowania czynności wykonywanych przez biegłego sądowego w zakresie geodezji.

Pismem z dnia 23.06.2005r. organ podatkowy I instancji wezwał Stronę na podstawie art. 169 § 1 ustawy z dnia 29.08.1997r. Ordynacja podatkowa, o uzupełnienie braków wniosku.

Pismem z dnia 2.07.2005r. podatnik uzupełnił braki pisma z dnia 14.06.2005r.

Zdaniem podatnika, opracowywanie opinii dla Sądu, Prokuratury, Policji i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego ujęte jest w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2005r. o podatku od towarów i usług, zmienionej ustawą z 21 kwietnia 2005r. Charakter czynności biegłego przy opracowaniu opinii odpowiada również pozostałym wymogom określonym w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług i z tego powodu przychód za opracowanie opinii przez biegłego nie podlega podatkowi od towarów i usług. Ponadto podatnik wskazał, że zlecenia wykonywane dla Sądu przez osoby prowadzące działalność gospodarczą podlegają opodatkowaniu VAT, a zlecenia wykonywane przez osoby nie prowadzące działalności gospodarczej nie podlegają podatkowi VAT.

Postanowieniem z dnia 29.08.2005r. nr PP/443/45/05 Naczelnik Urzędu Skarbowego w Rybniku uznał za nieprawidłowe stanowisko Podatnika w sprawie będącej przedmiotem wniosku.

Organ podatkowy I instancji w ww. postanowieniu stwierdził, że czynności wykonywane na zlecenie Sądu przez biegłych sądowych nie korzystają z wyłączenia z zakresu ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż nie jest spełniony jeden z warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę i tym samym podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.

Na powyższe postanowienie Strona złożyła zażalenie z dnia 8 września 2005r.

Podatnik nie zgadza się ze stanowiskiem Naczelnika Urzędu Skarbowego w Rybniku w zakresie odpowiedzialności za opracowaną przez biegłego opinię. Twierdzi bowiem, że Sąd weryfikuje opinię biegłego i dopuszcza ją jako dowód w sprawie, a zatem z chwilą dopuszczenia opinii biegłego sądowego jako dowodu w sprawie, Sąd przejmuje odpowiedzialność za wykonaną opinię przez biegłego w rozumieniu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, co skutkuje tym, że wynagrodzenie biegłego sądowego nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

W toku postępowania odwoławczego podatnik złożył dodatkowe wyjaśnienia. W piśmie z dnia 12.10.2005r. wniósł o dopuszczenie dowodu z załączonej kopii postanowienia Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 8.10.1997r., z którego, zdaniem Strony wynika, że Sąd przejmuje odpowiedzialność za wykonana opinię biegłego w rozumieniu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11.03.2004r. o podatku od towarów i usług.

Po rozpatrzeniu przedmiotowego zażalenia Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdza co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54, poz. 535) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W świetle art. 15 ust. 2 ww. ustawy, działalność gospodarcza obejmuje m. in. wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność ta została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

Jednocześnie, w art. 15 ust. 3 ustawy o VAT wymieniono czynności, których nie uznaje się za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą. Przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 tej ustawy wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do:

• warunków wykonywania tych czynności,
• wynagrodzenia
• odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Zgodnie z przepisem art. 13 pkt 6 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym (...).

Z powyższego wynika zatem, że wykonywane przez biegłego sądowego opinie na zlecenie sądu, a ściślej przychody z tego tytułu, kwalifikowane są jako przychody z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednak aby czynności osoby fizycznej nie były uznawane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, muszą być spełnione niezbędne warunki, a mianowicie: związanie wykonującego czynności ze zlecającym ich wykonanie prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

W praktyce chodzi o to, aby odpowiedzialność wobec osób trzecich, za działania zleceniobiorcy, ponosił zleceniodawca. Chodzi tu o sytuację gdy czynności wykonywane przez osobę fizyczną zatrudnioną na umowę zlecenia są tożsame z czynnościami podmiotu zlecającego wykonanie tych czynności. W przeciwnym wypadku, zlecający co do zasady nie ponosi odpowiedzialności wobec osób trzecich. Czynności wykonywane przez biegłych sądowych i w tym zakresie kształt wzajemnych relacji, praw i obowiązków, zarówno zlecającego - sądu, jak i zleceniobiorcy - biegłego, regulowany jest wprost obowiązującymi przepisami prawa

Zgodnie z treścią rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005r. w sprawie biegłych sądowych (Dz. U. Nr 15, poz. 133), biegłych sądowych ustanawia przy sądzie okręgowym prezes tego sądu na okres 5 lat. Biegłych ustanawia się dla poszczególnych gałęzi nauki, techniki sztuki, rzemiosła a także innych umiejętności.

W przypadku czynności wykonywanych przez biegłych sądowych nie można mówić, iż sąd bierze odpowiedzialność za czynności biegłego. Sąd "odpowiada" za wydany wyrok w tym za wyjaśnienie wszystkich okoliczności również i tych, które wymagają "wiadomości specjalnych ". Natomiast nie ma w przedmiotowej sprawie tożsamości czynności (sądu i biegłego), których odbiorcą jest uczestnik postępowania sądowego. Status prawny, zakres kompetencji a także odpowiedzialności biegłych regulują przepisy powołanego wyżej rozporządzenia z 24.01.2005r. Ponadto biegły nie przestaje być podmiotem podlegającym rygorom wykonywanego zawodu.

Odpowiedzialność biegłego obejmuje przynajmniej jego odpowiedzialność w zakresie interesu publicznego, uczciwość, obiektywizm, oraz kompetencje zawodowe i należytą staranność. Odpowiedzialność biegłego w zakresie interesu publicznego - oznacza , że do jakości pracy biegłego ma zaufanie szersza społeczność osób i instytucji.

Niewątpliwie to organ zlecający obowiązany jest do zadbania o to, aby biegły dysponował materiałem niezbędnym do wykonania opinii. Ale jednocześnie biegli wykonują swoją działalność w swoich biurach, sami organizują materiały, wyposażenie, mogą zatrudniać dodatkowy personel.Fakt, iż są zobowiązani do korzystania z akt przekazanych przez sąd nie może przesądzać, iż korzystają oni z infrastruktury sądu i nie są samodzielni.

Ponadto należy zauważyć, że to biegły ponosi ryzyko ekonomiczne związane ze swoją działalnością , gdyż ich dochody uzależnione są nie tylko od przyznanego im wynagrodzenia ale również od ponoszonych kosztów. Prowadzą działalność w warunkach niepewności np. co do popytu, konkurencji.

Koszty są niewątpliwie zwracane przez sąd lecz to od biegłego zależy jakie i w jakiej wysokości koszty będą obciążały wydaną przez niego ekspertyzę. Ponadto biegły przy ich ustalaniu musi mieć na względzie to, że sąd może takie koszty zakwestionować.

Tak więc odpowiednie kompetencje zawodowe, jakość pracy biegłego jak również wysokość ponoszonych kosztów i właściwe w tym zakresie gospodarowanie mogą mieć wpływ na to, czy dany podmiot zostanie ustanowiony biegłym sądowym, jak również niewątpliwie mają wpływ na to czy może zostać ustanowiony biegłym ponownie.

Sąd ustanawiając biegłych sądowych dokonuje wyboru z kręgu większej ilości osób, kierując się min. ww. przesłankami.

Podsumowując powyższe należy stwierdzić, iż możliwość stosowania cyt. przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku VAT i tym samym możliwość wyłączenia z grona podatników osoby wykonujące czynności jako biegły sądowy, wymaga łącznego spełnienia wszystkich wymienionych w przepisie kryteriów, stąd też niespełnienie warunku w zakresie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności powoduje, iż czynności te uznać należy za podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem w tej części organ odwoławczy postanowił odmówić zmiany zaskarżonego postanowienia.

W postanowieniu tym organ I instancji wskazał jednak, iż stosownie do art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, kwoty osiągane ze sprzedaży usług polegających na wydawaniu opinii na zlecenie sądu podlegają zwolnieniu podmiotowemu do momentu przekroczenia progu podatkowego, tj. kwoty 43.800 zł za 2005r. oraz 45.700 zł za rok 2004r.

W tej części tut. organ podatkowy postanowił zmienić zaskarżone postanowienie, albowiem stanowisko wskazane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Rybniku jest nieprawidłowe.

Zauważa się bowiem, iż w przypadku usług świadczonych przez biegłych mamy na ogół do czynienia z usługami w zakresie rzeczoznawstwa wymienionymi w poz. 37 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 95 poz. 798).

W Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18.03.1997r. brak jest odrębnej klasyfikacji usług świadczonych przez rzeczoznawców. Według nieobowiązującej już Klasyfikacji Usług, symbol 89302 obejmował usługi rzeczoznawstwa tj. m. in. sporządzanie opinii i wykonywanie ekspertyz.

Mały Słownik Języka Polskiego jako rzeczoznawcę określa specjalistę powołanego do wydawania orzeczenia i opinii w sprawach spornych i wchodzących w zakres jego kwalifikacji zawodowych; biegły; ekspert. (Wyd. Nauk. PWN, W-wa 1994).

Stosownie do przepisu art. 113 ust. 13 pkt 2 i ust. 14 pkt 2 ustawy o podatku VAT zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9 nie stosuje się do podatników świadczących usługi prawnicze, w zakresie doradztwa a także usługi jubilerskie, wymienionych w wyżej powołanym rozporządzeniu Ministra Finansów.

Zatem przyjąć należy, iż usługi świadczone przez biegłych polegające na wydawaniu opinii, ekspertyz w temacie ściśle specjalistycznym są usługami rzeczoznawców, a to oznacza, że z tytułu świadczenia ww. usług biegły staje się podatnikiem VAT niezależnie od wysokości osiągniętego obrotu (nawet osiągając obroty poniżej 10.000 euro).

Wobec powyższego, postanowiono orzec jak w sentencji.