Temat interpretacji

Uznanie czynności darowizny Znaku na rzecz jednego z Synów bądź udziału w prawie do Znaku na rzecz każdego z Synów za usługę podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT oraz ustalenie podstawy opodatkowania.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia czerwca 2016 r. (data wpływu 1 czerwca 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 7 czerwca 2016 r. (data wpływu 9 czerwca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czynności darowizny Znaku na rzecz jednego z Synów bądź udziału w prawie do Znaku na rzecz każdego z Synów za usługę podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT oraz ustalenia podstawy opodatkowania jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 czerwca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czynności darowizny Znaku na rzecz jednego z Synów bądź udziału w prawie do Znaku na rzecz każdego z Synów za usługę podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT oraz ustalenia podstawy opodatkowania. Wniosek został uzupełniony w dniu 9 czerwca 2016 r. o pełnomocnictwo oraz potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa i opłaty od wniosku.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną, polskim rezydentem podatkowym. Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskodawca jest właścicielem praw ochronnych na znak towarowy, który jest znakiem słowno-graficznym (dalej: Znak). Znak jest zarejestrowany, tzn. podlega obecnie ochronie wynikającej z rejestracji w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej. Wnioskodawca wykorzystywał Znak w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej do czynności opodatkowanych podatkiem VAT (Wnioskodawca pod Znakiem prowadził działalność polegającą na sprzedaży towarów i świadczeniu usług, które były czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT); obecnie Wnioskodawca odpłatnie udostępnia Znak do korzystania (również w ramach czynności opodatkowanych VAT). Znak został wytworzony we własnym zakresie przez Wnioskodawcę (tzn. Wnioskodawca sam stworzył zaprojektował Znak), w związku z tym, poza kosztami dotyczącymi rejestracji Znaku i utrzymania ochrony Znaku Wnioskodawca nie poniósł innych kosztów związanych z wytworzeniem Znaku. Wnioskodawca rozważa obecnie dokonanie darowizny Znaku na rzecz swoich synów (dalej: Synowie). Wnioskodawca może dokonać darowizny na rzecz jednego z Synów, bądź też każdy z Synów może otrzymać 1/3 udziału w Znaku.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy darowizna Znaku przez Wnioskodawcę na rzecz jednego z Synów będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad 1) darowizna Znaku przez Wnioskodawcę na rzecz jednego z Synów będzie stanowiła nieodpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy VAT i co za tym idzie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT;

Ad 2) darowizna udziału w Znaku na rzecz Synów, a zatem łącznie darowizna Znaku przez Wnioskodawcę, będzie stanowiła nieodpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy VAT i co za tym idzie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT;

Ad 3) podstawę opodatkowania podatkiem VAT przy darowiźnie Znaku, dokonanej przez Wnioskodawcę na rzecz jednego z Synów, stanowić będą zgodnie z art. 29a ust. 5 ustawy VAT wyłącznie koszty świadczenia tej usługi poniesione przez Wnioskodawcę, czyli wydatki poniesione przez Wnioskodawcę w związku z zarejestrowaniem Znaku i utrzymaniem jego ochrony;

Ad 4) podstawę opodatkowania podatkiem VAT darowizny udziału w Znaku, dokonanej przez Wnioskodawcę na rzecz każdego z Synów, a zatem łącznie całości Znaku, stanowić będą zgodnie z art. 29a ust. 5 ustawy VAT wyłącznie koszty świadczenia tej usługi poniesione przez Wnioskodawcę, czyli wydatki poniesione przez Wnioskodawcę w związku z zarejestrowaniem Znaku i utrzymaniem jego ochrony.

Uzasadnienie:

Ad 1) Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy VAT, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel; towarami są, zgodnie z przepisem art. 2 pkt 6 ustawy VAT, rzeczy i ich części, a także wszelkie postacie energii. Natomiast art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT stanowi, że przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, niestanowiące dostawy towarów, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej. W związku z tym należy uznać, że dokonanie darowizny Prawa może zostać uznane za świadczenie usług w rozumieniu ustawy VAT. Zgodnie ze wskazanym wyżej art. 5 ust. 1 ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatne świadczenie usług. Jednocześnie, przepis art. 8 ust. 2 ustawy VAT wskazuje na szczególne sytuacje, w których również nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. W myśl art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Z powyższego przepisu wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:
   • w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia w całości lub w części podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie);
   • w przypadku świadczenia usług świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Jak zostało wskazane powyżej Znak nie jest towarem. W świetle powyższych regulacji, zdaniem Wnioskodawcy, darowizna Znaku na rzecz Syna stanowi nieodpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy VAT i co za tym idzie czynność ta będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ad 2) Wnioskodawca wskazuje, że argumentacja dotycząca dokonania darowizny całości Znaku towarowego znajduje również zastosowanie w odniesieniu do nieodpłatnego przekazania udziału w tym Znaku na rzecz każdego z Synów Wnioskodawcy. W szczególności art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT stanowi, że przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, niestanowiące dostawy towarów, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej. W związku z tym, zdaniem Wnioskodawcy należy uznać, że skoro ustawodawca za świadczenie usług uznaje przeniesienie praw do wartości niematerialnej i prawnej, jaką niewątpliwie w przedstawionym stanie faktycznym jest Znak, to podobnie za świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT należało będzie uznać dokonanie darowizny udziału w Znaku na rzecz każdego z Synów.

Ad 3) Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Zgodnie z art. 29a ust. 5 ustawy VAT, w przypadku świadczenia usług, o których mowa w art. 8 ust. 2 ustawy VAT, podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika. Tym samym, podstawą opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usług jest koszt tych usług poniesiony przez podatnika. Ustawa VAT nie precyzuje, co należy rozumieć pod pojęciem kosztu świadczenia usługi. Stosując wykładnię celowościową wskazanego przepisu należy uznać, że podstawa opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usługi powinna być jak najbliższa rzeczywistemu kosztowi jej wyświadczenia (por. Jerzy Martini, Przemysław Skorupa, Marek Wojda, VAT 2010. Komentarz. wyd. C.H. 11. Beck, Warszawa 2010). Biorąc powyższe stanowisko pod uwagę należy przyjąć, że w przypadku świadczenia usług objętych normą art. 8 ust. 2 ustawy VAT, istotny jest faktycznie poniesiony koszt świadczenia usług, a nie cena rynkowa (czy wartość rynkowa) danej usługi. Tym samym ustalając podstawę opodatkowania usługi polegającej na nieodpłatnym przekazaniu przez Wnioskodawcę Znaku należy wziąć pod uwagę wyłącznie koszty faktycznie poniesione przez Wnioskodawcę w związku z wytworzeniem, rejestracją i ochroną Znaku. Przy czym, podstawa opodatkowania nie powinna obejmować kosztów poniesionych w związku z samą umową darowizny Znaku, tj. kosztów towarzyszących dokonaniu darowizny (np. koszty usług doradczych, koszty aktu notarialnego, koszty wyceny znaku towarowego przez rzeczoznawcę).

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, podstawę opodatkowania przy darowiźnie Znaku przez Wnioskodawcę na rzecz jednego z Synów stanowić będą, zgodnie z art. 29a ust. 5 ustawy VAT, koszty świadczenia tej usługi poniesione przez Wnioskodawcę, w szczególności koszty rejestracji Znaku i przedłużania jego ochrony. Stanowisko Wnioskodawcy znajduje również potwierdzenie w stanowiskach organów podatkowych. Przykładowo w:

• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 2 marca 2015 r., sygn. IPTPP2/4512-33/l5-2/PRP, w której organ podatkowy wskazał, że podstawą opodatkowania zgodnie z art. 29a ust. 5 ustawy będzie faktyczny koszt świadczenia tej usługi, który stanowić będzie kwota poniesionych wydatków w związku z wytworzeniem i zarejestrowaniem znaku towarowego oraz utrzymaniem prawa ochronnego do znaku towarowego, z wyłączeniem natomiast kosztów związanych z dokonaniem darowizny, tj. kosztów usług doradczych, notarialnych oraz wyceny znaku towarowego przez rzeczoznawcę;
• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 25 listopada 2014 r., sygn. ILPP5/443-219/14-2/PG, w której organ podatkowy stwierdził, że Podstawą opodatkowania tej czynności w myśl art. 29a ust. 5 ustawy będzie poniesiony przez Zainteresowanego koszt świadczenia tych usług, który stanowić będzie całkowitą kwotę wydatków poniesionych w związku z wytworzeniem znaków towarowych (np. koszt projektu).

Ad 4) Wnioskodawca wskazuje, że jego zdaniem, argumentacja dotycząca ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług z tytułu dokonania darowizny całości Znaku na rzecz jednego z Synów Wnioskodawcy, znajduje również zastosowanie w odniesieniu do nieodpłatnego przekazania udziału w Znaku na rzecz każdego z Synów Wnioskodawcy. Tym samym ustalając podstawę opodatkowania usługi polegającej na nieodpłatnym przekazaniu przez Wnioskodawcę efektywnie całości Znaku, jednak w udziałach przypadających każdemu z Synów Wnioskodawcy, należy wziąć pod uwagę wyłącznie koszty faktycznie poniesione przez Wnioskodawcę w związku ze świadczenia tej usługi, w szczególności koszty rejestracji Znaku i przedłużenia jego ochrony.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zarówno dostawa towarów, jak i świadczenie usług mieszczą się w definicji sprzedaży, określonej w art. 2 pkt 22 ustawy, według której sprzedaż to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Przez towary stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W powyższych przepisach przyjęto generalną zasadę, zgodnie z którą usługami są wszelkie odpłatne świadczenia, niebędące dostawą towarów. Stąd też definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Określeniem usługi w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług objęto obszerny krąg czynności, obejmujący swym zakresem zarówno czynności określone przez stosowne klasyfikacje statystyczne, jak i cały szereg innych świadczeń, które nie są ujęte w tych klasyfikacjach.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Należy jednak zaznaczyć, że nie każde działanie, powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji jest uznawane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy. Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania usługi. Wynagrodzenie musi być należne za jej wykonanie.

Powołane wyżej unormowania wskazują, że przedmiotem opodatkowania podatkiem VAT są czynności odpłatne, natomiast nieodpłatne dostawy towarów i świadczenie usług, co do zasady nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, za wyjątkiem ściśle określonych sytuacji, wskazanych w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy.

Za odpłatne świadczenie usług zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Z powołanego wyżej przepisu wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

• w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia w całości lub w części podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych (warunki te muszą być spełnione łącznie),
• w przypadku świadczenia usług świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Wypełnienie warunku określonego w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Należy zatem stwierdzić, że opodatkowaniu podlegają te nieodpłatne usługi, które nie mają związku z prowadzoną działalnością.

Za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej.

Jednakże nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług, w rozumieniu art. 5 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Podatnikami według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Natomiast w świetle definicji zawartej w art. 15 ustawy, dla uznania określonych zachowań danego podmiotu za działalność gospodarczą istotne znaczenie ma ich zorganizowany charakter. Przy czym, taka działalność wystąpi również w przypadku wykorzystywania towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Zatem, świadczenie usług będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom podmiotu świadczącego te usługi, można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem podatnik tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

W kontekście powyższego należy stwierdzić, że nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Jeżeli dana czynność została wykonana poza zakresem działań producenta, handlowca, usługodawcy, pozyskującego zasoby naturalne, rolnika, czy wykonującego wolny zawód i jednocześnie okoliczności dokonania tej czynności nie noszą znamion działalności gospodarczej, o której mowa w ustawie, to w świetle cytowanego powyżej art. 15 ust. 2, podmiotu dokonującego tych czynności nie można uznać za podatnika VAT.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest osobą fizyczną, polskim rezydentem podatkowym. Zainteresowany prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskodawca jest właścicielem praw ochronnych na znak towarowy, który jest znakiem słowno-graficznym. Znak jest zarejestrowany, tzn. podlega ochronie wynikającej z rejestracji w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej. Zainteresowany wykorzystywał Znak w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej do czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Zainteresowany pod Znakiem prowadził działalność polegającą na sprzedaży towarów i świadczeniu usług, które były czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT. Obecnie Wnioskodawca odpłatnie udostępnia Znak do korzystania (również w ramach czynności opodatkowanych VAT). Znak został wytworzony we własnym zakresie przez Zainteresowanego (tzn. Wnioskodawca sam stworzył zaprojektował Znak), w związku z tym, poza kosztami dotyczącymi rejestracji Znaku i utrzymania ochrony Znaku Wnioskodawca nie poniósł innych kosztów związanych z wytworzeniem Znaku. Zainteresowany rozważa obecnie dokonanie darowizny Znaku na rzecz swoich synów. Wnioskodawca może dokonać darowizny na rzecz jednego z Synów, bądź też każdy z Synów może otrzymać 1/3 udziału w Znaku.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy, Zainteresowany ma wątpliwości dotyczące m.in. tego, czy czynność darowizny Znaku na rzecz jednego Syna bądź darowizna udziału w prawie do Znaku na rzecz każdego z Synów będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380, z późn. zm.), przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Jak wynika z powyższego darowizna jest umową cywilnoprawną, cechującą się nieodpłatnością oraz przysporzeniem majątkowym tylko jednej ze stron umowy.

W przypadku przeniesienia praw do wartości niematerialnych i prawnych w drodze darowizny, dotychczasowy właściciel przenosi na nabywcę prawo do tych wartości.

Należy więc przyjąć, że przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, dokonywane przez podatnika, w przypadku spełnienia przesłanek wskazanych w art. 8 ust. 2 ustawy, traktowane jest jako czynność odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W tym miejscu zaznaczyć należy, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług również zbycie udziału w towarze (np. współwłasności nieruchomości gruntowej) stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z dnia 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 2/11.

Odnosząc się do wątpliwości Wnioskodawcy w zakresie opodatkowania podatkiem VAT czynności przekazania przez niego na rzecz Syna w formie darowizny Znaku bądź udziału w prawie do Znaku na rzecz każdego z Synów wskazać należy na przepisy ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2013 r., poz. 1410, z późn. zm.).

Zgodnie z treścią art. 120 ust. 1 ww. ustawy, znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa.

W myśl art. 120 ust. 2 cyt. ustawy, znakiem towarowym, w rozumieniu ust. 1, może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy.

Na znak towarowy może być udzielone prawo ochronne (art. 121 ustawy Prawo własności przemysłowej).

Na podstawie art. 153 ust. 1 ww. ustawy, przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy wynosi 10 lat od daty zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym (art. 153 ust. 2 cyt. ustawy).

Stosownie do treści art. 153 ust. 3 ustawy Prawo własności przemysłowej, prawo ochronne na znak towarowy może zostać, na wniosek uprawnionego, przedłużone, w drodze decyzji, dla wszystkich lub części towarów, na kolejne okresy dziesięcioletnie.

Prawo ochronne na znak towarowy jest bezwzględnym prawem podmiotowym, o określonej przepisami ustawy Prawo własności przemysłowej czasowej i terytorialnej skuteczności.

Prawo znaków towarowych to przepisy należące do działu prawa własności intelektualnej, jakim jest prawo własności przemysłowej. Znakiem towarowym są wszelkie znaki, oznaczenia, symbole, których zadaniem jest indywidualizowanie towarów lub usług na rynku. Uważa się, że znaki pełnią trzy funkcje: oznaczania pochodzenia, jakościową, reklamową.

Znak towarowy oznacza pochodzenie, gdy wskazuje, że opatrzone tym znakiem towary lub usługi pochodzą z tego samego źródła (gwarantującego i kontrolującego ich jakość). Funkcja jakościowa znaku towarowego polega na informowaniu przez znak, że wszystkie opatrzone nim towary lub usługi są takiej samej jakości. Funkcję reklamową wypełnia znak, jeśli zachęca on do zakupu opatrzonych tym znakiem towarów lub usług. A tak się dzieje, jeśli klienci z danym znakiem towarowym kojarzą dobrą jakość towarów lub usług lub też znak ten przyciąga uwagę klientów wywołuje u nich pozytywne skojarzenia lub w inny sposób pozytywnie oddziaływa. Funkcję reklamową przede wszystkim realizują renomowane znaki towarowe.

W definicji świadczenia usług sformułowanej na potrzeby ustawy o podatku od towarów i usług niewątpliwie mieści się przekazanie w drodze darowizny znaku towarowego na rzecz innego podmiotu, bowiem w takim przypadku dochodzi do przeniesienia praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Ze wskazanych na wstępie regulacji wynika, że świadczenie usług, co do zasady, jest opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Natomiast w świetle definicji zawartej w art. 15 ustawy, dla uznania określonych zachowań danego podmiotu za działalność gospodarczą istotne znaczenie ma ich zorganizowany charakter. Przy czym, taka działalność wystąpi również w przypadku wykorzystywania towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Zatem świadczenie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom podmiotu dokonującego przeniesienia praw do wartości niematerialnych i prawnych, można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika.

W związku z przedstawionym opisem sprawy w kontekście obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa stwierdzić należy, że przekazanie w formie darowizny Znaku przez Wnioskodawcę na rzecz Syna bądź darowizny udziału w prawie do Znaku na rzecz każdego z Synów, stanowić będzie działalność gospodarczą, w rozumieniu cytowanego art. 15 ust. 2 ustawy, a Zainteresowany wystąpi w związku z realizacją tej czynności jako podatnik VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

W ocenie tut. Organu, charakter znaku towarowego i korzyści wynikające z faktu bycia jego właścicielem wykluczają, by mógł być on wykorzystywany na cele osobiste. Funkcje znaku towarowego, czyli oznaczanie pochodzenia, jakościowa oraz reklamowa powodują, że niemożliwym jest skuteczne realizowanie praw z niego wynikających w sferze życia prywatnego, w oderwaniu od działalności gospodarczej. Trudno jest wskazać okoliczności, kiedy i w jaki sposób znak towarowy miałby służyć celom osobistym osoby fizycznej. Jakkolwiek możliwe jest samo posiadanie praw do znaku towarowego i niekorzystanie z nich, jednak w przypadku kiedy dochodzi do realizacji uprawnień z nich wynikających, zawsze jest to cel zarobkowy, a nie osobisty.

Zatem w świetle powyższego, planowane przekazanie Znaku w drodze umowy darowizny nie pozwala na przyjęcie, że będziemy mieć tutaj do czynienia z majątkiem osobistym, który nie będzie nabyty w celu wykorzystania go do celów prowadzonej działalności gospodarczej. W konsekwencji czynność przekazania przez Wnioskodawcę Znaku w drodze umowy darowizny na rzecz jednego Syna bądź udziału w Znaku na rzecz każdego z Synów dokonana będzie w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy a Zainteresowany dla tej czynności będzie występował w charakterze podatnika VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Należy zauważyć, że wartość znaku towarowego mieści się w kategorii wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy. Wynika z tego, że przeniesienie wartości ww. Znaku zalicza się do świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ustawy.

Jak stanowi cyt. wyżej art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika należy traktować jako odpłatne świadczenie usług.

W analizowanej sprawie Wnioskodawca dokona darowizny Znaku na rzecz Syna bądź darowizny udziału w prawie do Znaku na rzecz każdego z Synów. Czynność ta dla Zainteresowanego jest nieodpłatna bowiem z wniosku nie wynika aby otrzymał on od Syna/Synów jakikolwiek ekwiwalent.

Odnosząc się do opisu sprawy, stwierdzić należy, że opodatkowaniu, zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy podlegają te nieodpłatne usługi, które nie mają związku z prowadzoną działalnością, a więc nie mają wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zysk, wizerunek, odbiór przez kontrahentów.

Zatem przez świadczenie usług niezwiązanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy rozumieć takie świadczenie usług, które odbywa się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności. Natomiast przez usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, należy rozumieć te usługi, które są wykonywane nieodpłatnie w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podmiotu, potrzebami związanymi z funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa. W tym więc aspekcie winny być rozpatrywane działania podejmowane przez podmiot. A zatem, jeśli podjęte przez podmiot działania mają na celu przyniesienie korzyści prowadzonej działalności gospodarczej, tym samym są związane z jej prowadzeniem, a więc, jak to określa art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

W niniejszej sytuacji Wnioskodawca wyzbędzie się części swojego majątku na rzecz Syna/Synów. Syn/Synowie otrzymają prawo do Znaku, które przysługiwało dotychczas Zainteresowanemu. W zamian Wnioskodawca nie otrzyma od Syna/Synów jakiegokolwiek świadczenia. Jak wskazano w opisie sprawy, Zainteresowany zamierza zbyć Znak w formie darowizny, a więc bez uzyskania jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego. Z uwagi na powyższe okoliczności, w przedmiotowej sprawie nie można uznać, że darowizna przez Wnioskodawcę Znaku Synowi/Synom będzie miała wpływ na przyszłą sprzedaż, w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, Zainteresowanego jako osoby prowadzącej działalność gospodarczą, Jego wizerunek, generowane zyski czy odbiór przez kontrahentów. Tak więc, w analizowanej sprawie nie zachodzi żaden związek z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy. W związku z darowizną Znaku na rzecz Syna/Synów wszelkie prawa do tego Znaku zostaną przeniesione na Syna/Synów. Zainteresowany nie będzie posiadał w stosunku do Znaku żadnych praw i roszczeń. Skoro Znak nie będzie własnością Wnioskodawcy to nie będzie mógł być wykorzystywany w celach prowadzenia działalności gospodarczej Zainteresowanego. W konsekwencji, przekazanie Znaku poprzez jego darowiznę będzie dokonane w celach innych niż działalność gospodarcza Wnioskodawcy.

Tym samym, darowizna Znaku na rzecz Syna bądź darowizna udziału w prawie do Znaku na rzecz Synów, będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jako odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy.

Ponadto Zainteresowany ma wątpliwości dotyczące ustalenia podstawy opodatkowania ww. darowizny zarówno na rzecz jednego z Synów bądź też darowizny udziału w prawie do Znaku na rzecz każdego z Synów.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a 30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W myśl art. 29a ust. 5 ustawy, w przypadku świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2, podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika.

Ustawodawca nie określił w sposób precyzyjny, jakiego rodzaju koszty mogą zostać uznane za poniesione przez podatnika w związku ze świadczeniem nieodpłatnie usług. Nie ulega jednak wątpliwości, że chodzi tu o koszty rzeczywiście poniesione w związku ze świadczoną usługą, tzn. takiego rodzaju koszty, bez poniesienia których wykonanie usługi byłoby niemożliwe.

Jak stanowi art. 29a ust. 6 ustawy, podstawa opodatkowania obejmuje:

1. podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2. koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Do podstawy opodatkowania nie wlicza się zatem samego podatku należnego z tytułu danej transakcji.

Mając zatem na uwadze powołane przepisy oraz przedstawiony opis sprawy stwierdzić należy, że w przypadku przedmiotowego nieodpłatnego przekazania (darowizny) Znaku (udziału w prawie do Znaku), która to czynność będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, podstawą opodatkowania zgodnie z art. 29a ust. 5 ustawy będzie faktyczny koszt świadczenia tej usługi, który stanowić będzie kwota poniesionych wydatków w związku z wytworzeniem Znaku, rejestracją i ochroną Znaku, z wyłączeniem natomiast kosztów związanych z dokonaniem darowizny (tj. np. kosztów usług doradczych, notarialnych oraz wyceny znaku towarowego przez rzeczoznawcę).

Mając na uwadze opis sprawy oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że:

1. darowizna Znaku przez Wnioskodawcę na rzecz jednego z Synów będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów usług;
2. darowizna udziału w prawie do Znaku przez Wnioskodawcę na rzecz każdego z Synów będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów usług;
3. podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług darowizny Znaku przez Wnioskodawcę na rzecz jednego z Synów będzie stanowiła wartość ustalona zgodnie z art. 29a ust. 5 ustawy, tj. wszelkie wydatki poniesione przez Wnioskodawcę z tytułu wytworzenia Znaku;
4. podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług darowizny udziału w prawie do Znaku przez Wnioskodawcę na rzecz każdego z Synów będzie stanowiła wartość ustalona zgodnie z art. 29a ust. 5 ustawy, tj. wszelkie wydatki poniesione przez Wnioskodawcę z tytułu wytworzenia Znaku przypadające proporcjonalnie do danego udziału w Znaku.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu