Temat interpretacji

opodatkowanie opłat za korzystanie z przystanków i dworców przez operatorów i przewoźników.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 12 sierpnia 2016 r. (data wpływu 19 sierpnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania opłat za korzystanie z przystanków i dworców przez operatorów i przewoźników - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 sierpnia 2016 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania opłat za korzystanie z przystanków i dworców przez operatorów i przewoźników.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (MZUM) jest jednostką budżetową gminy K. (K).

W dniu 1 marca 2011 r. weszła w życie ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t.j.: Dz.U. z 2015 r. poz. 1440 ze zm. dalej: u.p.t.z.). Zgodnie z art. 16 ww. ustawy za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych, których właścicielem lub zarządzającym jest jednostka samorządu terytorialnego mogą być pobierane opłaty. Stawka opłaty jest ustalona w drodze uchwały podjętej przez właściwy organ danej jednostki samorządu terytorialnego.

W związku z tym Rada Miasta K., działając w oparciu o art. 15 ust. 2 u.p.t.z. w dniu 30 października 2013 r. podjęła uchwałę Nr XLI/964/13 z dnia 30 października 2013 r. w sprawie określenia przystanków komunikacyjnych i dworca, których właścicielem lub zarządzającym jest Miasto K. oraz ustalenia warunków i zasad korzystania z tych obiektów. Przedmiotową uchwałą określono również, w formie regulaminu, warunki i zasady korzystania z przystanków, których właścicielem lub zarządzającym jest Miasto K., przez operatorów publicznego transportu zbiorowego i przewoźników.

Natomiast, do dnia dzisiejszego, Rada Miasta K. nie uchwaliła stawek opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych lub dworców, stosownie do art. 16 ust. 4 u.p.t.z. Zgodnie z art. 16 ust. 5 u.p.t.z. stawka opłaty nie może być wyższa niż:

1. 0,05 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na przystanku komunikacyjnym;
2. 1 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na dworcu;
3. 2 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na dworcu wyznaczonym zgodnie z art. 47h ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym do udzielania pomocy osobom niepełnosprawnym i osobom o ograniczonej sprawności ruchowej w zakresie określonym w załączniku I lit. a do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 181/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. dotyczącego praw pasażerów w transporcie autobusowym i autokarowym i zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 2006/2004.

W związku z realizowanymi inwestycjami na terenie Miasta K. rozważane jest pobieranie opłat za udostępnianie stanowisk odjazdowych na dworcu. Pobieranie opłat może zostać powierzone MZUM Rada Miasta K. planuje podjęcie uchwały w sprawie stawek opłat za korzystanie z przystanków i dworców przez operatorów i przewoźników komunikacyjnych, w której możliwe są dwa warianty:

1. w ww. uchwale Rada Miasta określi konkretną wysokość stawek, mając na uwadze art. 16 ust. 4 i 5 u.p.t.z.,
2. w ww. uchwale Rada Miasta wskaże, że opłaty będą uzgadniane w umowach z danymi operatorami lub przewoźnikami, uwzględniając stawki maksymalne przewidziane w art. 16 ust. 5 u.p.t.z.

Opłaty te będą stanowić dochód Miasta K. zgodnie z art. 16 ust. 7 u.p.t.z. w zw. z art. 18 u.p.t.z. W związku z tym pobieranie opłat jest zadaniem własnym Miasta K. w zakresie publicznego transportu zbiorowego i będzie ewidencjonowane na rachunku dochodów MZUM, a następnie na rachunku dochodów Miasta K.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy opłaty za korzystanie z przystanków komunikacyjnych pobierane przez Wnioskodawcę - MZUM na zasadach określonych w ww. wariancie pierwszym będą opodatkowane podatkiem VAT, czy też zastosowanie znajdzie art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j.: Dz. U. z 2016 r. poz. 710 ze zm. dalej: ustawa o VAT), zgodnie z którym MZUM nie powinno być uznane za podatnika?

Zdaniem Wnioskodawcy: pobierane przez niego opłaty za korzystanie z przystanków komunikacyjnych na zasadach określonych w wariancie pierwszym, tj. na podstawie uchwały Rady Miasta ustalającej wysokość stawek tych opłat, nie będą opodatkowane podatkiem VAT, gdyż zastosowanie znajdzie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z kolei, jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W opinii Wnioskodawcy kluczowe dla rozstrzygnięcia kwestii zaprezentowanej we wniosku jest ustalenie podstawy i statusu opłat pobieranych za udostępnianie stanowisk odjazdowych na dworcach.

Art. 16 u.p.t.z. reguluje ogólne zasady pobierania opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków i dworców. Zgodnie z ust. 2 tego przepisu stawki opłat za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców oraz standardy, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 3 lit. a, są ustalane w drodze negocjacji między gminą, na obszarze której jest usytuowany przystanek komunikacyjny lub dworzec, i właścicielem albo zarządzającym przystankiem komunikacyjnym lub dworcem. W ust. 4 omawianego artykułu ustawodawca zdecydował, że za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców, których właścicielem albo zarządzającym jest jednostka samorządu terytorialnego, mogą być pobierane opłaty. Stawka opłaty jest ustalana w drodze uchwały podjętej przez właściwy organ danej jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem niedyskryminujących zasad.

Z kolei w ust. 5 przywołanego artykułu wskazano, że stawka opłaty nie może być wyższa niż:

1. 0,05 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na przystanku komunikacyjnym;
2. 1 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na dworcu.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca podkreśla, że podstawą ustanowienia opłaty za korzystanie z przystanków komunikacyjnych będzie uchwała Rady Miasta K. wydana na podstawie art. 16 ust. 4 u.p.t.z.

Uchwała ta stanowić będzie akt prawa miejscowego o charakterze ogólnym, w związku z czym każdy podmiot podejmujący się wykonywania usług przewozowych i korzystania z przystanków w odniesieniu do którego ustanowiona została opłata, zobligowany będzie do jej ponoszenia w wysokości określonej w uchwale. Powyższy sposób wprowadzania przedmiotowej opłaty przewidziany w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym, jak również określenie w art. 16 ust. 5 ww. ustawy maksymalnej jej wysokości wskazuje, iż ma ona charakter opłaty administracyjnej.

Należy również dodać, że zgodnie z ust. 7 art. 16 u.p.t.z. ww. opłaty stanowią dochód właściwej jednostki samorządu terytorialnego, z przeznaczeniem na utrzymanie przystanków komunikacyjnych oraz dworców, a także na realizację zadań określonych w art. 18 w przypadku gdy organizatorem jest gmina. Mając na uwadze przedstawioną argumentację prawną w zakresie charakteru prawnego opłaty za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych stanowiących własność lub będące w zarządzaniu Miasta K. i położonych na terenie administracyjnym Miasta K. świadczy, że pobierający tą opłatę nie jest podatnikiem podatku od towaru i usług. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Stanowisko Wnioskodawcy zostało potwierdzone w interpretacjach organów podatkowych, m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 7 września 2015 r. (znak: IBPP3/4512-578/15/JP), zgodnie z którą: stwierdzić należy, że czynności udostępniania przystanków, za które pobierana jest przez jednostkę budżetową lub gminę opłata nie podlegają przepisom ustawy o podatku od towarów i usług, natomiast jednostki budżetowej czy gminy, która wykonuje te czynności jako organ władzy publicznej, nie można uznać za podatnika podatku od towarów i usług.

W podobnym tonie wypowiadały się również sądy administracyjne.

Przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 2 lipca 2015 r. (sygn. akt I FSK 821/14) wskazał, że zarówno zasady korzystania z przystanków jak i stawki opłat za korzystanie z nich ustalane są w drodze uchwały właściwej jednostki samorządu terytorialnego. Przeznaczenie tych opłat nie jest też dowolne, gdyż ustawa wyraźnie określiła na jakie cele mają być one przeznaczone.

Sposób ustalenia tych opłat, a także sposób ustalenia zasad korzystania z przystanków przemawia za tym, że działania związku międzygminnego w tym zakresie są formą sprawowania władztwa publicznego, a nie działaniem na podstawie czynności cywilnoprawnych,. Również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 11 lutego 2015 r. (sygn. akt VIII SA/Wa 592/14) uznał, iż pobieranie opłaty za korzystanie z przystanków komunikacyjnych, których właścicielem lub zarządzającym jest gmina, jest czynnością mieszczącą się w sferze publicznoprawnej, w wykonywaniu której gmina występuje w roli organu władzy publicznej. Dlatego też spełnione zostały obie przesłanki aby stwierdzić, że w rozpoznawanym zakresie gmina nie jest podatnikiem VAT, zatem w stawce przedmiotowej opłaty nie uwzględnia się kwoty podatku VAT.

Ad. 2

Zdaniem Wnioskodawcy pobierane przez niego opłaty za korzystanie z przystanków komunikacyjnych na zasadach określonych w wariancie drugim, tj. w uchwale Rada Miasta wskaże, że opłaty będą uzgadniane w umowach z danymi operatorami lub przewoźnikami, uwzględniając stawki maksymalne przewidziane w art. 16 ust. 5 u.p t.z., nie będą opodatkowane podatkiem VAT, gdyż zastosowanie znajdzie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z kolei, jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W opinii Wnioskodawcy kluczowe dla rozstrzygnięcia kwestii zaprezentowanej we wniosku jest ustalenie podstawy i statusu opłat pobieranych za udostępnianie stanowisk odjazdowych na dworcach.

Art. 16 u.p.t.z. reguluje ogólne zasady pobierania opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków i dworców. Zgodnie z ust. 2 tego przepisu stawki opłat za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców oraz standardy, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 3 lit. a, są ustalane w drodze negocjacji między gminą lub jednostką budżetową, na obszarze której jest usytuowany przystanek komunikacyjny lub dworzec, i właścicielem albo zarządzającym przystankiem komunikacyjnym lub dworcem. W ust. 4 omawianego artykułu ustawodawca zdecydował, że za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców, których właścicielem albo zarządzającym jest jednostka samorządu terytorialnego czy działająca za nią jednostka budżetowa, mogą być pobierane opłaty. Stawka opłaty jest ustalana w drodze uchwały podjętej przez właściwy organ danej jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem niedyskryminujących zasad.

Z kolei w ust. 5 przywołanego artykułu wskazano, że stawka opłaty nie może być wyższa niż:

1. 0,05 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na przystanku komunikacyjnym;
2. 1 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na dworcu.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca podkreśla, że podstawą ustanowienia opłaty za korzystanie z przystanków komunikacyjnych będzie uchwała Rady Miasta K. wydana na podstawie art. 16 ust. 4 u.p.t.z., natomiast opłaty wskazane i pobierane będą w danych umowach z konkretnymi przewoźnikami.

Uchwała ta stanowić będzie akt prawa miejscowego o charakterze ogólnym, w związku z czym każdy podmiot podejmujący się wykonywania usług przewozowych i korzystania z przystanków w odniesieniu do którego ustanowiona została opłata, zobligowany będzie do zawarcia umowy wskazanej w uchwale. Powyższy sposób wprowadzania przedmiotowej opłaty przewidziany w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym, jak również określenie w art. 16 ust. 5 ww. ustawy maksymalnej jej wysokości wskazuje, iż ma ona charakter opłaty administracyjnej.

Należy również dodać, że zgodnie z ust. 7 art. 16 u.p.t.z. ww. opłaty stanowią dochód właściwej jednostki samorządu terytorialnego, z przeznaczeniem na utrzymanie przystanków komunikacyjnych oraz dworców, a także na realizację zadań określonych w art. 18 w przypadku gdy organizatorem jest gmina.

Mając na uwadze przedstawioną argumentację prawną w zakresie charakteru prawnego opłaty za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych stanowiących własność lub będące w zarządzaniu Miasta K. i położonych na terenie administracyjnym Miasta K. świadczy, że pobierająca tą opłatę jednostka budżetowa gminy nie jest podatnikiem podatku od towaru i usług. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, że jeśli obowiązek zapłaty przez przewoźnika wynika z mocy ustawy czy aktów prawa miejscowego, to ewidentne jest, że Miasto K. i jego jednostki budżetowe działają w ramach swojego imperium organu władzy publicznej. Faktu tego nie może zmienić podpisanie umowy potwierdzającej możliwość korzystania przez przewoźników z przystanków czy dworców. W takim bowiem przypadku opłaty nadal pobierane są z mocy prawa, a nie na podstawie zobowiązań umownych. Umowy w tym wypadku są wyłącznie formą sformalizowania możliwości korzystania z infrastruktury gminnej, z którym prawo wiąże obowiązek ponoszenia daniny publicznej.

Stanowisko Wnioskodawcy zostało potwierdzone w licznych orzeczeniach sądów administracyjnych.

NSA w Warszawie w wyrokach z 20 marca 2013 r. (sygn. akt I FSK 687/12) i 27 listopada 2013 r. (sygn. akt I FSK 1781/12) uznał, że opłaty za korzystanie z przystanków pobierane są w ramach władztwa publicznego i tym samym są wyłączone z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, Sąd stwierdził, że takie opłaty mają charakter daniny publicznej, bo pobierający je podmiot działa na ustawowo uregulowanych zasadach. Nie jest zatem w stanie dokonywać modyfikacji dopuszczalnych w stosunkach cywilnoprawnych w ramach swobody zawierania umów postanowień umów zawieranych na podstawie uchwały Rady Miasta dot. przedmiotowych opłat.

Z Kolei w wyroku z dnia 26 marca 2015 r. NSA uznał, iż regulowanie zasad korzystania z przystanków komunikacyjnych lub dworców należy do sfery władztwa publicznego, w które wyposażono gminę w celu zaspokajania potrzeb wspólnoty. Stronami tego stosunku są bowiem: gmina, która działa w charakterze organu władzy publicznej oraz podmiot, któremu przepisy prawa umożliwiają korzystanie z mienia komunalnego w ramach zasad określonych w przepisach regulujących organizację publicznego transportu zbiorowego. Ponadto tryb ustalania wysokości opłaty wskazuje, że mamy tu do czynienia z opłatą zbliżoną do daniny publicznej, a nie z ceną ustalaną w realiach rynkowych. Stosunek prawny łączący gminę oraz podmioty korzystające z jej mienia komunalnego powstaje w dominującym stopniu w oparciu o administracyjnoprawną metodę regulacji, która na plan dalszy spycha cywilnoprawny charakter zawieranych umów. Strony tego stosunku nie mają bowiem pełnej swobody co do ustalania jego treści, albowiem ograniczają je przepisy powszechnie obowiązującego prawa administracyjnego. (...) Zgodnie z art. 15 ust. 6 u.p.tu. nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Powyższy przepis wykładany literalnie uzależnia zatem podmiotowość organu w podatku od towarów i usług od charakteru stosunku prawnego, w ramach którego świadczenie jest dokonywane. Świadczenia w ramach stosunków administracyjnoprawnych (publicznoprawnych) pozostają tym samym poza sferą opodatkowania podatkiem od towarów i usług. (...) Zgodnie z treścią art. 15 ust. 6 u.p.t u. gmina pobierająca opłaty za korzystanie z przystanków komunikacyjnych nie działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 710 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przepisy art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o VAT definiują pojęcie odpowiednio dostawy towarów i świadczenia usług za wynagrodzeniem.

W świetle art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Przyjęcie podziału na dostawę towaru oraz świadczenie usług oznacza w praktyce, że wolą ustawodawcy było określenie maksymalnie szeroko przedmiotu opodatkowania VAT jeżeli nawet wykazane zostałoby w konkretnym przypadku, że nie występuje dostawa towarów, to i tak z reguły należy opodatkować czynność kwalifikowaną wówczas jako świadczenie usług. Nie każda jednak czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do art. 15 ust. 6 ww. ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Analiza wskazanych powyżej przepisów prowadzi do następujących wniosków:

1. wyłączenie organów władzy publicznej i urzędów obsługujących te organy z kategorii podatników podatku od towarów i usług ma charakter wyłącznie podmiotowo przedmiotowy,
2. w celu skorzystania przez ww. podmioty z wyłączenia konieczne jest spełnienie dwóch kumulatywnych warunków:
   
   1. czynności, co do zasady, podlegające opodatkowaniu VAT, muszą być wykonane przez ściśle określone podmioty,
   2. ponadto czynności te muszą być wykonywane w ramach sprawowanego przez te podmioty władztwa publicznego.
   
   
   

W związku z powyższym należy podkreślić, że tylko spełnienie ww. warunków łącznie daje możliwość legalnego wyłączenia z kategorii podatników podatku od towarów i usług na mocy art. 15 ust. 6 ustawy.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca - Miejsku Zarząd Ulic i Mostów (MZUM) jest jednostką budżetową Gminy. W związku z wejściem w życie w dniu 1 marca 2011 r. ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym Rada Miasta K., działając w oparciu o art. 15 ust. 2 ww. ustawy w dniu 30 października 2013 r. podjęła uchwałę Nr XLI/964/13 w sprawie określenia przystanków komunikacyjnych i dworca, których właścicielem lub zarządzającym jest Miasto K. oraz ustalenia warunków i zasad korzystania z tych obiektów. Przedmiotową uchwałą określono również, w formie regulaminu, warunki i zasady korzystania z przystanków, których właścicielem lub zarządzającym jest Miasto K., przez operatorów publicznego transportu zbiorowego i przewoźników.

Natomiast, do dnia dzisiejszego, Rada Miasta K. nie uchwaliła stawek opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych lub dworców, stosownie do art. 16 ust. 4 u.p.t.z.

W związku z realizowanymi inwestycjami na terenie Miasta K. rozważane jest pobieranie opłat za udostępnianie stanowisk odjazdowych na dworcu. Pobieranie opłat może zostać powierzone Wnioskodawcy. Rada Miasta K. planuje podjęcie uchwały w sprawie stawek opłat za korzystanie z przystanków i dworców przez operatorów i przewoźników komunikacyjnych, w której możliwe są dwa warianty:

1. w ww. uchwale Rada Miasta określi konkretną wysokość stawek, mając na uwadze art. 16 ust. 4 i 5 u.p.t.z.,
2. w ww. uchwale Rada Miasta wskaże, że opłaty będą uzgadniane w umowach z danymi operatorami lub przewoźnikami, uwzględniając stawki maksymalne przewidziane w art. 16 ust. 5 u.p.t.z.

Opłaty te będą stanowić dochód Miasta K. zgodnie z art. 16 ust. 7 u.p.t.z. w zw. z art. 18 u.p.t.z. W związku z tym pobieranie opłat jest zadaniem własnym Miasta K. w zakresie publicznego transportu zbiorowego i będzie ewidencjonowane na rachunku dochodów MZUM, a następnie na rachunku dochodów Miasta K.

W związku z powyższym należy wskazać, że myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446), gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują m.in. sprawy lokalnego transportu zbiorowego (art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym).

Należy wskazać, że zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 1440 ze zm.) organizatorem publicznego transportu zbiorowego, zwanym dalej organizatorem, właściwym ze względu na obszar działania lub zasięg przewozów, jest gmina:

1. na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich,
2. której powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między gminami na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich, na obszarze gmin, które zawarły porozumienie.

W myśl art. 8 ww. ustawy do zadań organizatora należy:

1. planowanie rozwoju transportu;
2. organizowanie publicznego transportu zbiorowego;
3. zarządzanie publicznym transportem zbiorowym.

W myśl art. 15 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, organizowanie publicznego transportu zbiorowego polega w szczególności na zapewnieniu odpowiednich warunków funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego, w szczególności w zakresie:

1. standardów dotyczących przystanków komunikacyjnych oraz dworców,
2. korzystania z przystanków komunikacyjnych oraz dworców,
3. funkcjonowania zintegrowanych węzłów przesiadkowych,
4. funkcjonowania zintegrowanego systemu taryfowo-biletowego,
5. systemu informacji dla pasażera.

Z kolei art. 15 ust. 2 ww. ustawy stanowi, że określenie przystanków komunikacyjnych i dworców oraz warunków i zasad korzystania, o których mowa w ust. 1 pkt 6, następuje w drodze uchwały podjętej przez właściwy organ danej jednostki samorządu terytorialnego.

Przepisy ww. ustawy o publicznym transporcie zbiorowym wprowadzają pojęcie operatora publicznego transportu zbiorowego, przez którego w myśl art. 4 ust. 1 pkt 8 tejże ustawy rozumie się samorządowy zakład budżetowy oraz przedsiębiorcę uprawnionego do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób, który zawarł z organizatorem publicznego transportu zbiorowego umowę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, na linii komunikacyjnej określonej w umowie.

Natomiast zgodnie z art. 16 ust. 1 i ust. 2 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym w transporcie drogowym za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców mogą być pobierane opłaty. Stawki opłat za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców oraz standardy, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 3 lit. a, są ustalane w drodze negocjacji między gminą, na obszarze której jest usytuowany przystanek komunikacyjny lub dworzec, i właścicielem albo zarządzającym przystankiem komunikacyjnym lub dworcem.

W przepisie art. 16 ust. 4 cyt. ustawy przewidziano również możliwość pobierania przez jednostkę samorządu terytorialnego opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych lub dworców, których jest właścicielem albo zarządzającym, z tym, że stawka opłaty jest ustalana w drodze uchwały podjętej przez właściwy organ danej jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem niedyskryminujących zasad.

Zgodnie z art. 16 ust. 5 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, stawka opłaty, o której mowa w ust. 4, nie może być wyższa niż:

1. 0,05 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na przystanku komunikacyjnym;
2. 1 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na dworcu;
3. 2 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na dworcu wyznaczonym zgodnie z art. 47h ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym do udzielania pomocy osobom niepełnosprawnym i osobom o ograniczonej sprawności ruchowej w zakresie określonym w załączniku I lit. a do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 181/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. dotyczącego praw pasażerów w transporcie autobusowym i autokarowym i zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 2006/2004.

W myśl art. 16 ust. 7 ww. ustawy, opłaty, o których mowa w ust. 4, stanowią dochód właściwej jednostki samorządu terytorialnego, z przeznaczeniem na:

1. utrzymanie przystanków komunikacyjnych oraz dworców, o których mowa w ust. 4, oraz
2. realizację zadań określonych w art. 18 - w przypadku gdy organizatorem jest gmina.

W przypadku więc, gdy właściwa jednostka samorządowa określi uchwałą wydaną na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym konkretną wysokość stawek za korzystanie z przystanków i dworców przez operatorów i przewoźników (wariant 1) lub wskaże, że opłaty będą uzgadniane w umowach z danymi operatorami lub przewoźnikami, uwzględniając stawki maksymalne przewidziane w art. 16 ust. 5 u.p.t.z. (wariant 2), jednym z warunków korzystania z tych obiektów, określonych uchwałą wydaną na podstawie art. 15 ust. 2, powinien być obowiązek ponoszenia przez podmioty świadczące usługi przewozowe tej opłaty w wysokości wynikającej z pomnożenia opłaty przez liczbę zatrzymań wynikającą z rozkładu jazdy.

Ponadto należy zauważyć, że gmina nie ma swobody wydatkowania dochodów uzyskanych z opłat za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców, których właścicielem albo zarządzającym jest jednostka samorządu terytorialnego. Środki uzyskane w ww. sposób mogą być wydatkowane wyłącznie na cele wskazane w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa stwierdzić należy, że czynności prawne, objęte zapytaniem Wnioskodawcy, należą do imperium uprawnionego organu zarządzającego daną drogą publiczną i infrastrukturą jej towarzyszącą, który wyposażony w kompetencje do orzekania w tych sprawach, realizuje zadania publiczne, wynikające z ustawowego powołania do pełnienia funkcji zarządcy dróg.

W konsekwencji uznać należy, że Wnioskodawca (będący jednostką budżetową Gminy), w przedstawionym we wniosku zakresie, spełni obie przesłanki wskazane w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Pobieranie przez samorząd opłat (daniny publicznej) za korzystanie z dworca autobusowego jest bez wątpienia przejawem wykonywania władztwa publicznego. Podmiot sprawujący zarząd i organizowanie lokalnego transportu zbiorowego przy wykonywaniu tych czynności działa na ustawowo uregulowanych zasadach, a zatem nie jest w stanie dokonywać modyfikacji, dopuszczalnych w stosunkach cywilnoprawnych w ramach swobody zawierania umów. Organ taki, co istotne, pobiera należność o charakterze daniny publicznej, zaś dochód uzyskany z jej poboru służy celom publicznym.

Tak więc w świetle art. 15 ust. 6 ustawy o VAT Wnioskodawca nie będzie w tym przypadku podatnikiem podatku od towarów i usług, a opłaty pobierane od przewoźników za korzystanie z dworca autobusowego, w okolicznościach opisanych we wniosku, tj. zarówno w przypadku, gdy właściwa jednostka samorządowa określi uchwałą wydaną na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym konkretną wysokość stawek za korzystanie z przystanków i dworców przez operatorów i przewoźników (wariant 1) jak i w przypadku gdy w uchwale wskaże, że opłaty będą uzgadniane w umowach z danymi operatorami lub przewoźnikami, uwzględniając stawki maksymalne przewidziane w art. 16 ust. 5 u.p.t.z. (wariant 2), nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w całym zakresie, należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja indywidualna traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub zmiany stanu prawnego.

Końcowo zaznaczyć należy, że 29 września 2015 r. zapadł wyrok TSUE C-276/14, zgodnie z którym gminna jednostka organizacyjna, której działalność gospodarcza nie spełnia kryterium samodzielności w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. Nr 347, str. 1, ze zm.), nie może być uznana za podatnika podatku od wartości dodanej odrębnie od gminy, w której skład jednostka ta wchodzi.

Ponadto, należy podkreślić, że w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 października 2015 r. sygn. akt I FPS 4/15, rozstrzygnięto bardzo szczegółowo, że pomimo większego niż jednostki budżetowe stopnia samodzielności zakładu budżetowego, nie może on być uznany za odrębnego od Gminy podatnika VAT, gdyż nie jest wystarczająco samodzielny. NSA wskazał również na orzeczenie TSUE z 29 września 2015 r. w sprawie C-276/14 Gmina Wrocław i podkreślił, że w wyroku tym TSUE udzielił bardzo szczegółowych wskazówek dotyczących warunków, jakie muszą spełniać publiczne jednostki organizacyjne aby mogły one być uznane za podatników VAT czynnych, tj. działanie we własnym imieniu i na własny rachunek, ponoszenie ryzyka gospodarczego, brak hierarchicznego podporządkowania itp.

NSA zwrócił uwagę na fakt, że dla oceny, czy samorządowy zakład budżetowy jest podmiotem samodzielnym należy zbadać to, czy ten zakład przy realizacji jego zadań jest podporządkowany Gminie.

Z powyższego wynika, że samorządowy zakład budżetowy w myśl przytoczonych przepisów oraz zgodnie z wyrokiem NSA nie może być traktowany jako odrębny podatnik od jednostki samorządu terytorialnego, która go utworzyła.

Jednak, aby zapewnić samorządom czas na przygotowanie się do nowego modelu rozliczeń, 29 września 2015 r. Ministerstwo Finansów wydało komunikat w sprawie objętej wyrokiem TSUE, w którym wskazano, że stosowany model rozliczeń może być kontynuowany do połowy 2016 r. W dniu 16 grudnia 2015 r. Ministerstwo Finansów wprowadziło zmianę do komunikatu polegającą na przedłużeniu terminu ostatecznej centralizacji na dzień 1 stycznia 2017 r.

W związku z powyższym tut. Organ zaznacza, że niniejsza interpretacja została wydana przy uwzględnieniu powyższej informacji i straci ważność w przypadku scentralizowania rozliczeń Gminy ze swoimi jednostkami organizacyjnymi.

W odniesieniu do powołanego przez Wnioskodawcę orzecznictwa sądowego, należy zauważyć, że powołane wyroki sądów administracyjnych są rozstrzygnięciami w indywidualnych sprawach, osądzonych w określonych stanach faktycznych i tylko do nich się zawężają.

Należy też zauważyć, że powołana przez Wnioskodawcę interpretacja indywidualna została wydana w indywidualnej sprawie, w której indywidualnie oceniono zdarzenie przyszłe i stanowisko Wnioskodawcy. Powołana interpretacja nie stanowi źródła prawa i tut. organ nie jest nią związany.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz.U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach