Temat interpretacji

Zbycie wierzytelności.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 6 kwietnia 2012 r. (data wpływu 11 kwietnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku opodatkowania zbycia wierzytelności - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 kwietnia 2012 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zbycia wierzytelności.

W złożonym wniosku, przedstawiono następujące zdarzenia przyszłe.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest m.in. sprzedaż hurtowa i detaliczna elektrycznych artykułów użytku domowego, komputerów, maszyn i urządzeń biurowych, transport drogowy towarów, wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi oraz pośrednictwo w obrocie nieruchomościami.

W 1994 r. A Spółka Akcyjna (w 1997 r. dokonała zmiany nazwy na D Spółka Akcyjna), której następcą prawnym w wyniku podziału spółki jest Wnioskodawca (Wnioskodawca jest spółką zawiązaną w wyniku podziału przez wydzielenie w trybie art. 529 § 1 pkt 4 Kodeksu spółek handlowych D Spółki Akcyjnej), nabyła przedsiębiorstwo (w rozumieniu art. 55¹ K.c.) od likwidowanej spółdzielni pracy z wyłączeniem praw i roszczeń wynikających z wierzytelności z tytułu nakładów oraz prawa i roszczenia z nimi związane, dotyczące nieruchomości położonych w B. Niemniej jednak na A S.A. przeniesione zostało posiadanie tychże nieruchomości.

Prawa i roszczenia wynikające z wierzytelności z tytułu nakładów oraz prawa i roszczenia z nimi związane, dotyczące nieruchomości położonych w B., które zostały wyłączone z przedsiębiorstwa zbywanego w 1994 r., zostały nabyte przez D Spółkę Akcyjną w 2001 r. na mocy odrębnej umowy.

Niezależnie od nabycia wierzytelności z tytułu nakładów, w czasie korzystania z przedmiotowych lokali D Spółka Akcyjna, poniosła nakłady na modernizację, remonty, podwyższenia standardów lokali oraz przystosowania pomieszczeń do najmu. Opisane nakłady zostały dokonane przez spółkę po dacie nabycia przedsiębiorstwa od spółdzielni pracy, które nastąpiło w 1994 r.

W związku z powyższym Wnioskodawcy przysługuje:

1. wierzytelność z tytułu poniesionych przez D Spółkę Akcyjną nakładów na modernizację, remonty, podwyższenie standardów lokali oraz przystosowania pomieszczeń do najmu, nieruchomości położonych w B.,
2. wierzytelność nabyta od spółdzielni pracy z tytułu nakładów oraz prawa i roszczenia z nimi związane, dotyczące nieruchomości położonych w B.

Wnioskodawca zamierza w drodze umowy przelewu wierzytelności dokonać odpłatnego zbycia powyższych wierzytelności. Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie obrotu wierzytelnościami i dochodzenia ich od dłużników. Ponadto podmiot, na rzecz którego ma nastąpić zbycie wierzytelności, nie jest dłużnikiem z tytułu tych wierzytelności. Nabywcą wierzytelności ma być podmiot będący posiadaczem części jednej z nieruchomości, której wierzytelności dotyczą, co wskazuje na to, że przyczyną nabycia wierzytelności nie jest dochodzenie wierzytelności nabytej od Wnioskodawcy (ściąganie długu).

W związku z powyższym zadano pytania:

1. Czy odpłatny przelew wierzytelności z tytułu nakładów na nieruchomości wraz z roszczeniami z nich wypływającymi dokonany na podstawie umowy przelewu wierzytelności będzie opodatkowany podatkiem od towarów i usług...
2. W przypadku, gdy omawiany przelew wierzytelności będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT, to czy będzie korzystał ze zwolnienia od tego podatku...

Zdaniem Wnioskodawcy, instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w art. 509-517 Kodeksu cywilnego. W myśl art. 509 § 1 K.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Przeniesienie wierzytelności może nastąpić w drodze umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności (art. 510 K.c).

Mając na uwadze przytoczone przepisy Kodeksu cywilnego uznać należy, iż umowa zawarta między wierzycielem a osobą trzecią ma ten skutek, iż prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności (cesjonariusza). Cesjonariusz ma prawo żądać spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, jak również ma prawo rozporządzać wierzytelnością, a cedent (Wnioskodawca) ma prawo żądać od cesjonariusza zapłaty umówionej ceny. Zatem przeniesienie wierzytelności z majątku Wnioskodawcy do majątku nabywcy wierzytelności jest rozporządzeniem przedmiotową wierzytelnością, jednym z dopuszczalnych sposobów zrealizowania praw Wnioskodawcy jako wierzyciela.

Jako, że wierzytelność nie jest towarem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, obrót wierzytelnościami może być rozpatrywany jedynie w kategorii świadczenia usług. Przywołując brzmienie art. 8 ust. 1 ustawy Wnioskodawca wskazuje, że w omawianym stanie faktycznym zbycie wierzytelności nie stanowi świadczenia usługi, gdyż jest ono jedynie przejawem wykonania prawa do rozporządzania prawem majątkowym, tj. rodzajem realizacji tego prawa. Dodatkowo sprzedaż wierzytelności nie będzie w takim przypadku świadczeniem usług, skoro Wnioskodawca (zbywca) nie prowadzi działalności gospodarczej związanej z obrotem wierzytelnościami, a niniejsza sytuacja ma charakter wyjątkowy. Podobnie jest w przypadku nabywcy wierzytelności, który nie dokonuje zakupu wierzytelności w celu jej wykorzystania do operacji gospodarczych - windykacji czy odsprzedaży. W związku z powyższym nie może być mowy o świadczeniu przez nabywcę usługi pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie zbywcy od ciężaru jej egzekwowania.

W konsekwencji powyższego należy przyjąć, że sprzedaż wierzytelności nie będzie opodatkowana podatkiem VAT, gdyż transakcja nie wypełnia żadnego przepisu określonego w ustawie wskazującego na czynności stanowiące przedmiot opodatkowania VAT.

Niezależnie od argumentacji przedstawionej powyżej, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w przypadku uznania przez organ podatkowy, iż przelew wierzytelności opisanej w stanie faktycznym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to stawką właściwą będzie stawka podstawowa, czyli 23 %. Zdaniem Wnioskodawcy w niniejszym przypadku nie znajdzie zastosowanie zwolnienie od podatku. W szczególności brak podstaw do zastosowania zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszystkie postacie energii. W związku z przytoczoną definicją nie można uznać, że wierzytelność jest towarem używanym, gdyż, zgodnie z intencją ustawodawcy, są nim tylko rzeczy materialne oraz postacie energii.

Podobnie należy się odnieść do możliwości zwolnienia omówionego w art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT, gdyż zbycie wierzytelności, w opinii Wnioskodawcy, nie stanowi dostawy budynków, budowli lub ich części, nawet jeśli wierzytelności dotyczą nakładów na tego typu nieruchomości. Wierzytelności są prawem majątkowym, nie są jednak prawem rzeczowym (własnością) do nieruchomości, a więc nie można mówić o dostawie nieruchomości.

Reasumując - jeśli przyjąć, że zbycie wierzytelności podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (z czym jednak Wnioskodawca się nie zgadza, jak opisano w stanowisku do pytania 1), to właściwa dla transakcji jest stawka podstawowa podatku i brak jest podstaw do zastosowania zwolnienia od podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177 poz. 1054) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 509 § 1 ww. ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509 § 2 cyt. ustawy).

W oparciu o art. 510 § 1 ustawy Kodeks cywilny, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności, prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności nabywca wierzytelności może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta.

Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem). W przypadku sprzedaży wierzytelności własnej (przez pierwszego wierzyciela) nie można zakładać, iż czynność ta może być wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Uwzględniając powyższe, jak również przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego, z którego wynika, iż Wnioskodawca zamierza w drodze umowy przelewu wierzytelności dokonać odpłatnego zbycia przysługujących mu wierzytelności wraz z wynikającymi z nich roszczeniami wskazać należy, że przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności jest skutkiem rozporządzenia tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

Zamierzonej przez Wnioskodawcę czynności, jak słusznie wskazano we wniosku, nie można uznać za dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 cyt. ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług pod pojęciem towaru. Zbycie wierzytelności nie stanowi również świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 powołanej ustawy, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi). Zatem planowana transakcja, której przedmiotem będzie jedynie sprzedaż przysługujących Wnioskodawcy wierzytelności własnych pozostanie - po stronie Wnioskodawcy - poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W związku z pozytywną oceną stanowiska Wnioskodawcy odnoszącego się do zagadnienia związanego z brakiem podstaw do opodatkowania czynności zbycia wierzytelności, wydanie interpretacji w przedmiocie stawki podatku stało się bezprzedmiotowe.

Końcowo informuje się, że niniejsza interpretacja jest rozstrzygnięciem wyłącznie w indywidualnej sprawie Wnioskodawcy i nie rozstrzyga w zakresie sytuacji prawnopodatkowej kontrahenta Wnioskodawcy, będącego przyszłym nabywcą przedmiotowych wierzytelności. A zatem interpretacja nie ma mocy wiążącej dla nabywcy zbywanych przez Wnioskodawcę wierzytelności, który chcąc uzyskać interpretację indywidualną winien wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie. W konsekwencji regulacje zawarte w art. 14k-14n ustawy Ordynacja podatkowa nie będą miały zastosowania do tego podmiotu.

Interpretacja dotyczy zdarzeń przyszłych przedstawionych przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do wojewódzkiego sądu administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 2 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy