Temat interpretacji

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana ... przedstawione we wniosku z dnia 21 lipca 2008 r. (data wpływu: 1 sierpnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania cesji wierzytelności jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 sierpnia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania cesji wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna będąca czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca zamierza nabyć wierzytelność obcą spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wynikającą z umów kredytowych od Zamkniętego Funduszu Inwestycyjnego. Zbywca jest podmiotem, który profesjonalnie zajmuje się obrotem wierzytelności. Nabycie wierzytelności ma nastąpić na podstawie umowy przelewu wierzytelności (cesji), gdzie Zamknięty Fundusz Inwestycyjny występuje jako cedent a nabywca wierzytelności jako cesjonariusz.

Wnioskodawca działając jako cesjonariusz zamierza nabyć wierzytelność od cedenta za cenę niższą niż wartość nominalna tej wierzytelności. Na wartość nominalną składają się: należność główna, kwota odsetek oraz kwota kosztów i prowizji bankowych. Wnioskodawca zakupi wierzytelność ze środków własnych i jeszcze nie wie, czy daną wierzytelność sprzeda, czy przeprowadzi windykację na własny rachunek.

Cesjonariusz powinien wystawić fakturę na cedenta.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy, występuje tutaj cesja czyli przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem) a jej nabywcą (cesjonariuszem), który to świadczy na rzecz zbywcy usługę pośrednictwa finansowego sklasyfikowaną wg PKWiU w sekcji J ex (65-67), której celem jest uwolnienie sprzedawcy wierzytelności od ciężaru jej egzekucji. W związku z powyższym cesjonariusz (nabywca wierzytelności) będzie zwolniony z VAT. Nabycie wierzytelności w celu wykorzystania do operacji prawno gospodarczych zaliczane jest do usług pośrednictwa finansowego PKWiU 65.23.10, tj. usługi pośrednictwa finansowego, gdzie indziej niesklasyfikowane. PKWiU posługuje się pojęciem usługi pośrednictwa finansowego i jak wynika z załącznika nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług, usługi te są zwolnione od podatku od towarów i usług. Według Wnioskodawcy, jeżeli PKWiU posługuje się ogólnym pojęciem usług finansowych, nie rozróżniając ich na nabywanie oraz zbywanie wierzytelności to nabycie wierzytelności będzie zwolnione od podatku od towarów i usług. Czynność, która polega na zbyciu wierzytelności nie może być uznana, ani za dostawę towaru, albowiem wierzytelność stanowi prawo majątkowe, ani za świadczenie usługi, albowiem jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności, w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi).

Wnioskodawca odwołał się do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 29 maja 2007 r. sygn. akt I SA/Wr 2008/07, w którym został zawarty następujący pogląd: w ocenie sądu obrót wierzytelnościami w rozumieniu ustawy o VAT następuje już w momencie ich nabycia poprzez podmiot świadczący usługi finansowe w celu ich dalszej odsprzedaży lub windykacji na własny rachunek i ryzyko, a co wiąże się z tym cywilnoprawna czynność sprzedaży wierzytelności dokonana w takich warunkach jest po stronie nabywcy świadczeniem usługi pośrednictwa finansowego zwolnionej od podatku VAT, oraz pisma Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 31 grudnia 2007 r. nr 1401/PH-I/4407/14-16/07/AŁ/PV-I.

Według Wnioskodawcy, podstawą opodatkowania dla nabywcy wierzytelności (cesjonariusza) będzie różnica między wartością nominalną wierzytelności cedowanej a kwotą jaką Wnioskodawca (cesjonariusz) zapłaci za tę wierzytelność.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów stosownie do art. 7 ust. 1 powołanej ustawy rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast przez świadczenie usług stosownie do art. 8 ust. 1 pkt 1 cytowanej ustawy każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę w jakiej dokonano czynności prawnej.

W myśl art. 8 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług, usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Świadczenie usług na gruncie podatku od towarów i usług ma szersze znaczenie niż świadczenie usług w rozumieniu potocznym. W świetle ogólnych zasad konstrukcyjnych podatku oraz przytoczonych przepisów należy stwierdzić, że świadczenie usług obejmuje nie tylko transakcje polegające na aktywnym zachowaniu usługodawcy. Przy definiowaniu świadczenia należy odwołać się do przepisów prawa cywilnego. Według art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu. W orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wskazano tylko jedną istotną cechę usługi. Otóż z usługą mamy do czynienia wtedy, gdy istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść (choćby potencjalną). Tak więc dopóki nie ma kogoś, kto odnosiłby lub powinien odnosić korzyści wiążące się z danym świadczeniem trudno mówić o usłudze.

Zgodnie z art. 509 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Ponadto, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Analiza przepisów prawa cywilnego, w szczególności art. 509 Kodeksu cywilnego, prowadzi do wniosku, że ponieważ dokonanie cesji wierzytelności ma na celu wyręczenie poprzedniego wierzyciela z czynności o charakterze egzekucyjnym, przeto stanowi świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług nie ma znaczenia, czy wierzytelność, którą zbywa cedent, ma charakter pierwotny czy też wtórny (tj. została nabyta od kogoś innego w celu dalszej sprzedaży). Cesja wierzytelności może być również wielokrotna, lecz nie zmienia to sposobu jej traktowania na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług.

Stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podstawowa stawka podatku wynosi 22%. Jednakże w przepisach podatkowych przewidziano opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, a nawet zwolnienie od podatku.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W pozycji nr 3 przedmiotowego załącznika określono jako zwolnione usługi pośrednictwa finansowego, z wyłączeniem:

1. działalności lombardów, z wyjątkiem usług świadczonych przez banki,
2. usług polegających na oddaniu w odpłatne użytkowanie rzeczy ruchomej,
3. usług doradztwa finansowego (PKWiU ex 67.13.10-00.20),
4. usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10-00.20, -00.30), z wyjątkiem świadczonych przez zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych w tym zakresie przez podmioty działające w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń,
5. usług ściągania długów oraz faktoringu,
6. usług zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lub związkach, obligacjami i innymi rodzajami papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
7. usług przechowywania akcji, udziałów w spółkach lub związkach, obligacji i innych rodzajów papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
8. transakcji dotyczących dokumentów ustanawiających tytuł własności,
9. transakcji dotyczących praw w odniesieniu do nieruchomości.

Nie powinno budzić wątpliwości, że zakup wierzytelności w celu ich odzyskania we własnym zakresie lub w celu dalszej sprzedaży, mieści się w zakresie usług pośrednictwa finansowego sklasyfikowanych według PKWiU w sekcji J (65-67).

Usługi ściągania długów i faktoringu należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady faktoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

Mając na uwadze powyższe, należy zauważyć, że od treści umowy i od dokonanych między stronami ustaleń będzie zależeć charakter umowy związanej z obsługą finansową.

Wyłączenie z ustawowego zwolnienia od podatku od towarów i usług transakcji odzyskiwania długów i faktoringu zawierał art. 13B lit. d pkt 3 VI Dyrektywy 77/388/EWG Rady Unii Europejskiej z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstwa Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa opodatkowania (Dz. U. UE L 145/1). Również przepisy Dyrektywy 2006/112/WE Rady Unii Europejskiej z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L 347/1), która zastąpiła VI Dyrektywę, w art. 135 ust. 1 lit. d zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Z opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna będąca czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskodawca zamierza nabyć wierzytelność od Zamkniętego Funduszu Inwestycyjnego.

Transakcja pomiędzy cedentem a cesjonariuszem polega na przelewie wierzytelności z cedenta na cesjonariusza, który przejmuje wierzytelność w celu jej realizacji we własnym imieniu. Niewątpliwie tego typu transakcja powoduje uwolnienie przedsiębiorcy (cedenta) od ciężaru egzekwowania wierzytelności i stanowi czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Koncepcja odzyskiwania długów nie zależy bowiem od sposobu, w jaki odzyskiwanie to się odbywa. Pojęcie odzyskiwania długów dotyczy jasno sprecyzowanych transakcji finansowych mających na celu uzyskanie zapłaty wierzytelności pieniężnej (vide: pkt 77 i 78 wyroku w sprawie C-305/01 Finanzamt Groß-Gerau v. MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring GmbH). Zatem pomimo, że nabywca dopuszcza ewentualną sprzedaż nabytych wierzytelności, nie zmienia to faktu, że celem (zamiarem) tej transakcji jest właśnie ściągnięcie długów. Z przytoczonych przepisów wynika, że przedmiotowe czynności nie korzystają ze zwolnienia od podatku.

Natomiast odnośnie podstawy opodatkowania czynności będących przedmiotem wniosku, należy zauważyć, że zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. W świetle powyższego, podstawą opodatkowania opisanej w zapytaniu czynności polegającej na nabyciu wierzytelności za cenę niższą od jej wartości nominalnej jest dyskonto czyli różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a wartością, którą Wnioskodawca zapłacił wierzycielowi pierwotnemu.

Reasumując, świadczone przez Wnioskodawcę usługi podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej w wysokości 22%, natomiast podstawą opodatkowania jest różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a wartością, którą Wnioskodawca zapłacił wierzycielowi pierwotnemu.

Należy w tym miejscu również zauważyć, że na rozstrzygnięcie sprawy nie ma wpływu powołany przez Wnioskodawcę wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 29 maja 2007 r. sygn. akt I SA/Wr 2008/07, albowiem wspomniany wyrok zapadł w indywidualnej sprawie i nie stanowi źródła prawa powszechnie obowiązującego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.