Temat interpretacji

Pani L. - rzeczoznawca majątkowy - prowadzi działalność gospodarczą na własne nazwisko, w zakresie rzeczoznawstwa majątkowego i wyceny nieruchomości. Od 28 stycznia 2002r Pani L. jest czynnym i zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Od 2004 roku Pani L. jest biegłym sądowym z zakresu wyceny nieruchomości w trzech sądach.

Zapytanie wnioskodawcy dotyczy kwestii opodatkowania podatkiem od towarów i usług wykonywanych przez nią czynności jako biegłego sądowego oraz dokumentowania wyżej wymienionych czynności.

Zdaniem podatnika czynności wykonywane przez biegłych sądowych nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wykonywane czynności należy udokumentować rachunkiem.

Sposób zastosowania prawa podatkowego: stanowisko wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

W świetle art. 5 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 11.03.2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust.1 pkt 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 tej ustawy, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa, co wynika z brzmienia art. 8 ust. 1 pkt 3 ww ustawy o podatku od towarów i usług. Zatem sam fakt wykonywania pewnych czynności z nakazu władzy, np. sądu nie jest kryterium do uznania, że świadczenie nie jest wykonywane w sposób samodzielny.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 ze zm.) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 106 ust. 1 ww ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Zgodnie z art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54 poz. 535 z póź. zm.) za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów o których mowa z pkt 9), jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności osoby te związane są ze zlecającym wykonanie tych czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Zgodnie z art. 157 ustawy z dnia 27 lipca 2001r Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. nr 98, poz. 1070 z póź. zm.) prezes sądu okręgowego ustanawia biegłych sądowych i prowadzi ich listę. W myśl art. 278 Kodeksu postępowania cywilnego (Dz. U. nr 43, poz. 296 z póź. zm.) sąd może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii. W postępowaniu cywilnym osoba powołana na biegłego może jedynie wyjątkowo (w określonych przypadkach) nie przyjąć włożonego na nią obowiązku (art. 280 k.p.c.).

Zgodnie z art. 194 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997r Kodeks postępowania karnego (Dz. U. nr 89, poz. 555 z póź. zm.) o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego wydaje się postanowienie, w którym należy wskazać: przedmiot i zakres ekspertyzy ze sformułowaniem, w miarę potrzeby, pytań szczegółowych oraz termin dostarczenia opinii. Opinia wydana przez biegłego jest dowodem w postępowaniu sądowym, a nie usługą, której bezpośrednim odbiorcą jest uczestnik postępowania.

Odpowiedzialność rzeczoznawcy majątkowego określona jest przepisami ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004r nr 261, poz. 2603 z póź. zm.).

W ocenie tut. organu biegli zachowują autonomię co do wyboru metod, technik i środków badawczych zleconej im opinii, stopień samodzielności biegłego przy opracowywaniu opinii jest duży, a odpowiedzialność za wydanie opinii spoczywa na wydającym opinię tj. na zleceniobiorcy. W związku z powyższym osoba wykonująca czynności biegłego sądowego, nie może korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54 poz. 535 z póź. zm.), ponieważ w stosunku prawnym łączącym sąd z wyznaczonym do wykonania określonych czynności biegłym, nie występują przesłanki wymienione w tym przepisie, pozwalające na wyłączenie biegłego z kręgu podatników VAT.

Reasumując, czynności świadczone przez podatnika będącego biegłym sądowym na zlecenie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według zasad ogólnych i powinny być udokumentowane fakturą VAT wystawioną zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005r w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 95, poz. 798).

Ponadto Naczelnik tut. Urzędu Skarbowego informuje, że zgodnie z § 3 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 97 poz. 970 z póź. zm.) w przypadku świadczenia usług na rzecz sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury przez osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, którym sądy te lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zleciły wykonanie określonych czynności związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.