Temat interpretacji

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, Podatnik sprzedał samodzielny lokal użytkowy, stanowiący nieruchomość odrębną od budynku, w którym się znajduje. Sprzedaż ta została dokonana na rzecz kilku nabywców, z których każdemu przysługuje określony w częściach ułamkowych udział we współwłasności nieruchomości. Podatnik oddał w wieczyste użytkowanie nabywców lokalu część gruntu, na którym znajduje się budynek, w którym wyodrębniony został przedmiotowy lokal.

Zdaniem Podatnika, w sytuacji, gdy nabywców towaru jest kilku, należy wystawić jedną fakturę wszystkim kontrahentom, którzy nabyli nieruchomość. Faktura powinna w takim przypadku zawierać dane wszystkich nabywców (współwłaścicieli), zgodnie z treścią dokonanej czynności. Uzasadniając własne stanowisko, Podatnik wskazuje, iż wystawienie faktury nie może rodzić nowego stanu faktycznego, innego niż wynikający z dokonanej czynności. Faktura VAT wyłącznie dokumentuje dokonaną transakcję, odzwierciedlając postanowienia zawartej pomiędzy stronami tej transakcji umowy (aktu notarialnego). W związku z powyższym - zdaniem Podatnika - faktura VAT może zawierać dane kilku nabywców, jeżeli osoby te wspólnie dokonały danej czynności.

W ocenie Naczelnika Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu, przedstawione przez Podatnika stanowisko w sprawie, jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. Szczegółowe zasady wystawiania faktur uregulowane zostały natomiast rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798). Mając na uwadze powyższe regulacje, w celu rozstrzygnięcia wątpliwości Podatnika, niezbędnym jest określenie, czy w przedstawionym przez niego stanie faktycznym dochodzi do wykonania kilku - podlegających opodatkowaniu i wymagających udokumentowania - czynności względem różnych podmiotów, czy też do jednej takiej czynności, względem kilku podmiotów. W pierwszym bowiem przypadku, transakcje dokonane z udziałem konkretnego podmiotu powinny być dokumentowane fakturą VAT odrębną od faktur dokumentujących transakcje z pozostałymi kontrahentami. Jeżeli jednak w danym przypadku dochodzi do wykonania jednej czynności, względem kilku podmiotów, należy wystawić jedną fakturę dokumentującą daną sprzedaż. Wskazane przepisy, dotyczące zasad wystawiania faktur VAT, nie wykluczają bowiem sytuacji, w której faktura zawiera dane kilku nabywców, wspólnie dokonujących zakupu.

Jak wynika z przytoczonych przepisów, obowiązek wystawienia faktury VAT jest związany z dokonaniem sprzedaży. Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy o podatku od towarów i usług, za sprzedaż uznać należy odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Towarami są natomiast, zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy, rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę tych towarów, rozumieć należy przeniesienie prawa do rozporządzania nimi jak właściciel.

Interpretacji powyższych przepisów nie sposób jednak dokonywać w zupełnym oderwaniu od regulacji dotyczących instytucji współwłasności, zawartych w ustawie z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Regułą jest, że prawo własności określonej rzeczy przysługuje tylko jednej osobie. Jednakże zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego, własność tej samej rzeczy może także przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Najistotniejszą cechą współwłasności jest to, iż prawo własności jednej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom i bez znaczenia jest przy tym, czy przedmiotem współwłasności jest rzecz podzielna, czy też nie. Oznacza to, iż żadnemu ze współwłaścicieli nie przysługuje prawo do fizycznie wydzielonej części rzeczy. Przeciwnie, każdy ze współwłaścicieli ma prawo do całej rzeczy, ograniczone jedynie takim samym prawem pozostałych współwłaścicieli. Charakteryzując instytucję współwłasności, wskazać należy, że może być ona traktowana jako prawo własności, którego specyficzną cechą jest to, że składa się z zespolonych udziałów, należących do wielu podmiotów. Udział we współwłasności wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej (także w stosunku do pozostałych współwłaścicieli) i jest określony odpowiednim ułamkiem. Jeżeli chodzi o istotę udziału we współwłasności, uznać należy, iż współwłasność nie jest instytucją samoistną, lecz stanowi tylko odmianę własności i jest ze swej istoty prawem własności. Oznacza to, że do współwłasności stosuje się bezpośrednio (a nie jedynie odpowiednio) przepisy odnoszące się do własności. Zestawiając udział we współwłasności z własnością rzeczy, jako całości, należy podkreślić, że prawo własności całej rzeczy przysługuje niepodzielnie wszystkim współwłaścicielom - udział jest natomiast prawem, które należy wyłącznie do współwłaściciela. Konsekwencją tego faktu jest zasada wyrażona w art. 198 Kodeksu cywilnego, iż każdy ze współwłaścicieli może swym udziałem swobodnie rozporządzać, bez zgody pozostałych współwłaścicieli, a wyjątki wynikać mogą jedynie z przepisów prawa. Rozporządzenie to może polegać także na przeniesieniu udziału na inną osobę (red. Gniewek E., Kodeks cywilny - Tom I, Komentarz do artykułów 1-534, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2004, s. 505-512).

Pewne uwagi odnieść należy także do definicji towaru, zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którą, towarami są m. in. rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części. Posiłkując się orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego (np. wyrok sygn. I SA/Kr 1573/97), wskazać należy, że w zakresie pojęcia "części budynków i budowli" mieszczą się również udziały współwłaścicieli, jako prawa do rzeczy wspólnej. Udział wyraża bowiem zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej, tak więc właściciel udziału jest równocześnie właścicielem części ułamkowej wspólnego prawa lub innymi słowy, właścicielem części ułamkowej rzeczy (przedmiotu prawa).

Podsumowując, w przypadku zbycia lokalu użytkowego na rzecz kilku nabywców, z których każdemu przysługuje określony w częściach ułamkowych udział we współwłasności nieruchomości - następuje przeniesienie niepodzielnego prawa własności nieruchomości, na każdego ze współwłaścicieli. Prawo to jest jednak ograniczone takim samym prawem pozostałych współwłaścicieli, a wyrazem tego ograniczenia są - powstałe na skutek sprzedaży nieruchomości - udziały we współwłasności, traktowane jako zbywalne części nieruchomości. Od chwili powstania współwłasności, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać przynależnym mu udziałem. Sprzedaż udziału może wtedy być odrębną od sprzedaży nieruchomości (jako całości) transakcją. W przedstawionym stanie faktycznym, w momencie dokonywania sprzedaży nieruchomości, nie istnieją jeszcze udziały we współwłasności, które to udziały powstają w wyniku właśnie tej sprzedaży. Podatnik sprzedaje całą nieruchomość, a nie poszczególne udziały we współwłasności. Zatem prawo do rozporządzania towarem jak właściciel przeniesione zostało na rzecz każdego ze współwłaścicieli, jednakże przeniesienie to dokonane zostało na skutek jednej czynności. Transakcja ta powinna zostać udokumentowana jedną fakturą VAT, wystawioną wszystkim nabywcom (współwłaścicielom), zawierającą dane każdego z tych nabywców. Dodać jednak należy, iż zgodnie z art. 106 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnicy nie mają obowiązku wystawiania faktur VAT osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej, chyba że osoby te faktury takiej zażądają.

Ponadto, tut. Organ podatkowy wskazuje, iż posiłkując się orzecznictwem sądowym, uznać należy, że wobec braku przepisów normujących instytucję wspólności praw, przepisy o współwłasności należy stosować w drodze analogii do wspólności innych praw, niż prawo własności, np. do prawa wieczystego użytkowania gruntu.

Zgodnie z art. 14a § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu sporządzenia wniosku