Temat interpretacji

Ze stanu faktycznego przedstawionego w zapytaniu wynika, że w dniu 01.02.2005 r. Jednostka zawarła umowy o cesji wierzytelności z firmą X z siedzibą w Republice Czeskiej oraz z Y z siedzibą na Cyprze. Cedowana od firmy X wierzytelność powstała z tytułu zawarcia umowy kupna sprzedaży 54 sztuk hardware (obudów automatów) z firmą Z z siedzibą w Polsce. Przedmiotowy sprzęt został odsprzedany następnie przez spółkę Z wnioskującej Jednostce. Cedowana od firmy Y wierzytelność powstała z tytułu zawarcia umowy sublicencyjnej za 54 sztuk software (programów do automatów hazardowych) z firmą XY z siedzibą w Polsce. Przedmiotowe oprogramowanie zostało odsprzedane przez spółkę XY wnioskującej Jednostce. W złożonym wniosku podatnik pyta, czy zawarcie w/w umów o cesji wierzytelności oraz późniejsze ewentualne wyegzekwowanie przedmiotowych wierzytelności poprzez przelanie ich na konto Jednostki lub/i potrącenie ich z wierzytelnościami, które w/w spółki posiadają wobec Jednostki, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Jeżeli podlega, to kiedy powstaje obowiązek podatkowy, jaka kwota jest podstawą opodatkowania oraz jakie stawki podatku należy zastosować.
Zgodnie ze stanowiskiem podatnika w w/w przypadku występuje transakcja przelewu wierzytelności, czyli cesja, zdefiniowana w art. 509-519 kodeksu cywilnego. Obrót wierzytelnościami traktowany jest jako usługa pośrednictwa finansowego (PKWiU 65-66). W świetle art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług przez usługi rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu ustawy. W związku z tym przeniesienie praw do wierzytelności, jako niematerialnych praw majątkowych, stanowi świadczenie usług i tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku VAT zwalnia się z opodatkowania usługi wymienione w załączniku nr 4 do tej ustawy. W pozycji 3 załącznika do ustawy znajdują się zwolnione od podatku usługi pośrednictwa podatkowego (sekcja J ex 65-67). Zwolnieniem nie zostały jednak objęte wszystkie usługi sklasyfikowane w grupowaniu PKWiU nr 65-66. Wyłączone ze zwolnienia zostały m.in. usługi ściągania długów i faktoringu. W praktyce obrotu wierzytelnościami ukształtowane zostały trzy podstawowe formy przelewu wierzytelności (cesji). Można wyróżnić:
1. cesję powierniczą, której istota sprowadza sie do czasowego przejęcia (nabycia) wierzytelności od właściciela w celu odzyskania wierzytelności,
2. cesję warunkową polegającą na tym, że wierzyciel pierwotny przelewa na wierzyciela wtórnego należność w celu jej realizacji, uzyskując w zamian warunkowe zobowiązanie przejmującego (wierzyciela wtórnego), że ten przekaże na rzecz wierzyciela pierwotnego określoną w umowie równowartość należności ze zrealizowanej części wierzytelności,
3. cesję bezwarunkową, która polega na tym, że wierzyciel pierwotny (cedent) przelewa należność za określoną w umowie równowartość na wierzyciela wtórnego (cesjonariusza) w celu jej realizacji, jednocześnie cesjonariusz przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika.
Cesja powiernicza oraz cesja warunkowa z istoty swej zmierzają do "ściągnięcia" wierzytelności (tj. długu, jaki posiada wobec wierzyciela jego dłużnik), a zatem czynności przelewu wierzytelności dokonane na warunkach charakteryzujących oba wymienione wyżej rodzaje cesji podlegać będą opodatkowaniu podatkiem VAT jako "usługi ściągania długów". Cesji bezwarunkowej nie można scharakteryzować jako "usługi ściągania długów", więc korzysta ze zwolnienia od podatku VAT.W związku z powyższym Jednostka stwierdza, że w/w umowy cesji wierzytelności zostały zawarte na warunkach charakteryzujących cesję bezwarunkową, zatem korzystają ze zwolnienia od podatku VAT. W miesiącu zawarcia w/w umów Jednostka powinna wykazać w poz. 20 deklaracji VAT-7 (dostawa towarów oraz świadczenie usług, na terytorium kraju, zwolnione od podatku) kwotę stanowiącą równowartość przelanej wierzytelności.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Radomsku przedstawia własne stanowisko w sprawie.Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Ponieważ odpłatne przeniesienie praw do wierzytelności (sprzedaż, zamiana itp.), jako niematerialnych praw majątkowych, bez względu na formę w jakiej dokonano tej czynności jest świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) zatem podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Pod pojęciem obrotu wierzytelnościami rozumie się najczęściej zakup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub w celu dalszej ich sprzedaży (tak GUS Wykaz interpretacji klasyfikacyjnych w zakresie SWW oraz KU, Warszawa 1993, s. 189). W usłudze obrotu wierzytelnościami mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji) polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem) a jej nabywcą (cesjonariuszem). W tym przypadku usługę świadczy nabywca (kupujący), a jej beneficjentem jest zbywający (sprzedawca).

W pozycji 3 załącznika nr 4 do ustawy o VAT zwolnione od podatku zostały usługi pośrednictwa finansowego, Sekcja J ex (65-67), z wyjątkiem m.in. usług ściągania długu oraz faktoringu, które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT w wysokości 22%.
W celu określenia czy obrót wierzytelnościami dokonywany przez Spółkę podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, czy też korzysta ze zwolnienia od powyższego podatku, należy właściwie zaklasyfikować zachowania Jednostki i dokonać oceny dokonywanej czynności.
Niewątpliwie w opisanym przypadku usługę świadczy jedynie cesjonariusz, czyli kupujący wierzytelność. Generalnie jest to usługa pośrednictwa finansowego, a jej celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru jej egzekwowania. Podobnej oceny dokonuje Urząd Statystyczny w/g którego, sprzedaż własnych wierzytelności nie jest usługą w rozumieniu PKWiU.
Dlatego ocenie należy poddać zachowanie się cesjonariusza. To zachowanie nie stanowi inkasa - przez które rozumie się nabywanie wierzytelności, za natychmiastową zapłatą i późniejsze ich ściąganie (PKWiU 74.84.12). Także nie będzie to faktoring, który jest złożoną instytucją obejmującą nabycie wierzytelności w celu jej sprzedaży i dodatkowo cechuje się pewną trwałością. Jest to rodzaj stałego przedsięwzięcia - działalności. Faktor nabywając wierzytelność płaci za nią cenę pomniejszoną o jego prowizję. Spółka zapłaciła w obu przypadkach 100% ceny. Obie w/w formy, tj. inkaso i faktoring podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT w/g stawki podstawowej w wysokości 22%.
Pozostałe usługi finansowe (poza kilkoma innymi, które ewidentnie nie odpowiadają zachowaniu Spółki takie jak: działalność lombardów, doradztwo finansowe itp.) podlegają zwolnieniu z opodatkowania. Jedną z nich będzie też cesja wierzytelności, mieszcząca się w grupowaniu: "Usługi pośrednictwa finansowego gdzie indziej niesklasyfikowane, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalno-rentowych (PKWiU 65.23.10)". Tak też należy ocenić i zaklasyfikować działalność Jednostki, która uczestnicząc w umowie cesji nie miała zamiaru (można tak założyć) egzekwować nabytych wierzytelności lecz dokonać kolejnego potrącenia. Do takiego założenia upoważniają następujące fakty: Spółki Z i XY, których wierzytelności nabyła Jednostka działają w podobnej branży, posiadały urządzenia i oprogramowanie interesujące spółkę. Poprzez cesję wnioskujący stał się ich wierzycielem co niewątpliwie miało wpływ na dokonane z nimi transakcje. Bez znaczenia tu pozostaje, czy czasowo pierwsza była umowa cesji, czy dwie umowy na mocy których Jednostka została dłużnikiem Z i XY. Ponadto Spółka zobowiązała sie zapłacić za wierzytelność 100% ceny, w jednym przypadku posługując się pożyczką.

Powyższe czynności korzystają więc ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.