Temat interpretacji

W zakresie określenia podstawy opodatkowania w odniesieniu do transakcji sprzedaży papierów wartościowych.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 sierpnia 2017 r. (data wpływu 16 sierpnia 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy opodatkowania w odniesieniu do transakcji sprzedaży papierów wartościowych jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 sierpnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy opodatkowania w odniesieniu do transakcji sprzedaży papierów wartościowych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (dalej Spółka lub Wnioskodawca) jest podmiotem z siedzibą w Polsce prowadzącym działalność ubezpieczeniową i reasekuracyjną na podstawie ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1844; dalej ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej).

Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Wnioskodawca oferuje i świadczy ochronę ubezpieczeniową w zakresie m.in. ubezpieczeń komunikacyjnych, majątkowych i osobowych na rzecz klientów indywidualnych i korporacyjnych. Dodatkowo, Wnioskodawca także zawiera i wykonuje umowy reasekuracji czynnej. Świadczone przez Spółkę usługi ubezpieczeniowe jak również usługi reasekuracji czynnej objęte są, co do zasady, zwolnieniem od podatku VAT, co wynika z treści art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Ponadto, w ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca zawiera m.in. transakcje kupna i sprzedaży papierów wartościowych we własnym imieniu i na własny rachunek. Wynagrodzeniem Spółki z tytułu realizacji omawianych transakcji i w konsekwencji podstawą opodatkowania ustaloną na potrzeby podatku VAT jest zysk osiągnięty z przeprowadzenia poszczególnych transakcji sprzedaży przedmiotowych papierów (rozumiany jako dodatnia różnica między wartością sprzedaży danych papierów a ich wartością w cenie zakupu) zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

W przypadku papierów wartościowych z prawem do kapitału oraz na okaziciela osiągnięty zysk zostaje ustalony i zaewidencjonowany przez Spółkę w dniu zawarcia transakcji sprzedaży lub rozliczenia transakcji sprzedaży. W przypadku dłużnych papierów wartościowych zysk zostaje ustalony i zaewidencjonowany przez Spółkę w dacie rozliczenia transakcji sprzedaży lub wykupu danego papieru wartościowego przez emitenta.

Jednocześnie, w przypadku akcji i udziałów w innych jednostkach podporządkowanych, które są nabywane i utrzymywane przez Spółkę w celu wykonywania praw właścicielskich z nich wynikających (np. akcje i udziały w jednostkach zależnych, współzależnych, stowarzyszonych i udziały mniejszościowe klasyfikowane jako aktywa trwałe) obrót z tytułu ich sprzedaży nie jest uwzględniany dla celów rozliczeń podatku VAT. Poniższy wniosek nie dotyczy jednak tej kategorii papierów.

Poniższy wniosek Spółki dotyczy tylko papierów wartościowych, które są nabywane i utrzymywane przez Spółkę w celach handlowych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy podstawą opodatkowania VAT w odniesieniu do transakcji sprzedaży papierów wartościowych nabywanych przez Spółkę w celach handlowych, jest zysk osiągnięty z przeprowadzania poszczególnych transakcji (rozumiany jako dodatnia różnica między wartością sprzedaży danych papierów a ich wartością w cenie zakupu) zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym?

Zdaniem Wnioskodawcy, podstawą opodatkowania VAT w odniesieniu do transakcji sprzedaży papierów wartościowych nabywanych przez Spółkę w celach handlowych, jest zysk osiągnięty z przeprowadzania poszczególnych transakcji (rozumiany jako dodatnia różnica między wartością sprzedaży danych papierów a ich wartością w cenie zakupu) zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

Uzasadnienie

1. Obrót papierami wartościowymi przeznaczonymi do sprzedaży a działalność gospodarcza dla celów podatku VAT

Wnioskodawca dysponuje środkami finansowymi, pochodzącymi głównie ze składek otrzymywanych z tytułu świadczonych usług ubezpieczenia oraz reasekuracji czynnej. Zgromadzone środki finansowe są następnie przez Spółkę inwestowane. Jednym ze sposobów inwestowania środków pieniężnych zgromadzonych przez Wnioskodawcę jest nabywanie przez Spółkę we własnym imieniu i na własny rachunek papierów wartościowych w celach handlowych. Działalność ta ma na celu przede wszystkim osiągnięcie zysku.

Polskie przepisy o podatku VAT nie wskazują jednoznacznie jak należy traktować dla celów podatku VAT tego rodzaju działalność. W szczególności przepisy nie wskazują jednoznacznie na sposób określenia podstawy opodatkowania dla celów VAT w przypadku transakcji obrotu papierami wartościowymi.

Powyższe kwestie nie zostały również jednoznacznie rozstrzygnięte przez prawodawstwo europejskie, w szczególności przez Dyrektywę 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

Niemniej jednak, na podstawie tez przedstawianych w orzeczeniach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej TSUE lub Trybunał), można wnioskować, iż w sytuacji gdy wynik realizowany w zakresie transakcji finansowych jest traktowany jako bezpośrednia, stała i konieczna konsekwencja działalności podatnika (por. orzeczenie TSUE C-306/94 Regie Dauphinoise), nosi wówczas znamiona prowadzenia działalności gospodarczej i dlatego należy transakcje te uwzględnić w wartości obrotu, a tym samym w wartości podstawy opodatkowania VAT.

W tym miejscu Wnioskodawca pragnie wskazać, iż również polskie sądy uznają, iż obrót papierami wartościowymi może zostać uznany za działalność gospodarczą, a w konsekwencji obrót wynikający z tej działalności powinien być uwzględniony w wartości podstawy opodatkowania VAT.

W wyroku z dnia 12 stycznia 2000 r. Sąd Najwyższy (dalej SN) sygn. akt III RN 124/991 uznał, że Sprzedaż akcji może mieć charakter usługi pośrednictwa finansowego w pojęciu ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i tym samym może podlegać zwolnieniu od opłaty skarbowej na mocy art. 3 ust 1 pkt 5 lit. a ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej. Podobne stanowisko zostało zaprezentowane przez SN w orzeczeniu z dnia 5 stycznia 2001 r., sygn. akt III RN 118/00.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie będzie miało znaczenia, że powyższe orzeczenia zapadły na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, gdyż w omawianym zakresie ustawa ta nie zawierała żadnych odrębności względem aktualnie obowiązującej ustawy o VAT.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, wskazane transakcje dotyczące operacji na papierach wartościowych nabywanych w celach handlowych, realizowane przez Spółkę w ramach prowadzenia działalności gospodarczej powinny zostać uwzględnione w rozliczeniach podatku VAT.

Niemniej jednak, kwestią wymagającą dalszego rozstrzygnięcia pozostaje sposób określenia podstawy opodatkowania VAT w odniesieniu do tego rodzaju transakcji.

1. Określenie podstawy opodatkowania VAT dla transakcji obrotu papierami wartościowymi przeznaczonymi do sprzedaży

Zgodnie z regulacją art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W przypadku, gdy Wnioskodawca nabywa akcje, udziały lub inne papiery wartościowe na własny rachunek w celu ich dalszej odsprzedaży, wynagrodzeniem Spółki jest zysk zrealizowany na danej transakcji sprzedaży, czyli dodatnia różnica pomiędzy wartości zbycia papierów, a ich wartością zakupu.

Tym samym, zysk na poszczególnych transakcjach z zakresu obrotu papierami wartościowymi, zakupionymi w celach handlowych, a nie w celu wykonywania praw właścicielskich, stanowi łączną kwotę wynagrodzenia Spółki i jednocześnie podstawę opodatkowania VAT z tytułu niniejszych transakcji w zakresie obrotu papierami wartościowymi.

W związku z powyższym, w ocenie Spółki, podstawą opodatkowania VAT w odniesieniu do transakcji sprzedaży papierów wartościowych nabywanych przez Spółkę, w celach handlowych jest zysk osiągnięty z przeprowadzenia poszczególnych transakcji (rozumiany jako dodatnia różnica między wartością sprzedaży danych papierów a ich wartością w cenie zakupu) zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

Powyższe potwierdza wyrok TSUE z dnia 4 lipca 1998 r. w sprawie C-172/96 Commissioners of Customs Excise przeciwko First National Bank of Chicago w odniesieniu do opodatkowania VAT transakcji wymiany dewiz. W orzeczeniu tym Trybunał uznał, że artykuł 11 (A)(l)(a) VI Dyrektywy należy interpretować w taki sposób, aby w transakcjach wymiany dewiz, za które nie zostały naliczone żadne opłaty ani prowizje w odniesieniu do określonych transakcji, podstawę opodatkowania stanowił ogólny wynik transakcji usługodawcy w danym okresie.

Jak wynika z powyższego wyroku, w transakcjach gdzie brak jest opłat czy prowizji, obrotem i w konsekwencji podstawą opodatkowania VAT jest wynik (zysk) rozumiany jako dodatnia różnica wynikająca z transakcji. Tym samym, w przypadku transakcji obrotu papierami wartościowymi podstawą opodatkowania ustalaną dla potrzeb podatku VAT jest zysk z poszczególnych transakcji sprzedaży papierów wartościowych zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

Powyższe znajduje potwierdzenie również w praktyce organów podatkowych. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z dnia 14 marca 2014 r. wydanej przez Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPP1/443-1328/13-2/MPe), organ zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy uznając, że podstawą opodatkowania VAT w odniesieniu do transakcji sprzedaży papierów wartościowych nabywanych przez X. w celach handlowych jest zysk osiągnięty z przeprowadzenia poszczególnych transakcji niniejszego typu (rozumiany jako dodatnia różnica między wartością sprzedaży danych papierów a ich wartością w cenie zakupu) zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

Ponadto, ze względu na specyfikę rynku papierów wartościowych, w niektórych sytuacjach Wnioskodawca dokonuje transakcji, przy których wartość sprzedaży danych papierów jest niższa lub równa ich wartości nabycia. Tym samym, w odniesieniu do tych transakcji, Wnioskodawca nie osiągnie zysku (poniesie stratę lub wynik zerowy) i w konsekwencji nie otrzyma wynagrodzenia za wykonaną usługę, które to wynagrodzenie stanowiłoby podstawę opodatkowania VAT. Tym samym, ujemny wynik osiągnięty przez Spółkę na realizacji takich transakcji nie będzie uwzględniany przy ustalaniu podstawy opodatkowania VAT.

Powyższe stanowisko również akceptowane jest w praktyce organów podatkowych. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z dnia 19 kwietnia 2013 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPP1/443-136/13-2/EK) organ podatkowy uznał, że (...) ze względu na specyfikę rynku papierów wartościowych, w niektórych sytuacjach Bank dokonuje transakcji, przy których wartość sprzedaży danych papierów jest niższa lub równa ich wartości nabycia. Tym samym, w odniesieniu do tych transakcji, Bank nie osiągnie zysku (poniesie stratę lub wynik zerowy) i w konsekwencji nie otrzyma wynagrodzenia za wykonaną usługę, które to wynagrodzenie stanowiłoby podstawę opodatkowania VAT. Tym samym, ujemny wynik osiągnięty przez Bank na realizacji takich transakcji nie będzie uwzględniany przy ustalaniu podstawy opodatkowania VAT. Mając na uwadze przepisy prawa podatkowego oraz przedstawiony stan faktyczny stwierdzić należy, iż w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania papierów wartościowych w imieniu własnym i na własny rachunek podstawą opodatkowania (obrotem), o której mowa w art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług będą: suma odsetek, dyskonto oraz zysk osiągnięty na sprzedaży poszczególnych papierów wartościowych, rozumiany jako nadwyżka ceny sprzedaży papierów wartościowych ponad cenę ich zakupu.

Analogiczne stanowisko znaleźć można również w interpretacji indywidualnej z dnia 5 marca 2014 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPP2/443-13/14-2/MM), który uznał, że jedyną formą zapłaty, jaką otrzymuje Bank w związku ze świadczeniem usług finansowania poprzez nabywanie i zbywanie przeznaczonych do obrotu dłużnych papierów wartościowych, przed terminem ich wykupu przez emitenta, jest zysk rozumiany jako dodatnia różnica pomiędzy ceną ich zbycia a ceną zakupu. Rozpatrując przedstawione zagadnienie należy mieć także na uwadze, że Bank dokonuje transakcji sprzedaży papierów wartościowych po cenie równej lub niższej od ceny ich nabycia. Wówczas na tego typu transakcji Bank osiąga wynik 0 lub realizuje stratę (tj. wynik ujemny). W takim przypadku należy uznać, że Bank nie realizuje zysku (rozumianego jako wynagrodzenie za wykonaną usługę).

W takim przypadku Bank nie ma możliwości uwzględniania takiego wyniku w podstawie opodatkowania VAT, bowiem nie osiągnął zysku (wynagrodzenia). Wobec powyższego, na gruncie stanu prawnego obowiązującego od 1 stycznia 2014 r., w przypadku transakcji polegających na nabywaniu i zbywaniu dłużnych papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu (tj. do celów handlowych) podstawę opodatkowania VAT stanowi zysk rozumiany jako dodatnia różnica pomiędzy ceną po jakiej nabyto dłużne papiery wartościowe a ceną ich zbycia."

Reasumując, zdaniem Spółki, podstawą opodatkowania VAT w odniesieniu do transakcji sprzedaży papierów wartościowych nabywanych przez Spółkę w celach handlowych, jest zysk osiągnięty z przeprowadzania poszczególnych transakcji (rozumiany jako dodatnia różnica między wartością sprzedaży danych papierów a ich wartością w cenie zakupu) zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoja aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2017 r., poz. 1369) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej