Temat interpretacji

Wnioskodawca dokonuje sprzedaży towarów (artykułów żywnościowych), na rzecz pracodawców, wydając towary te bezpośrednio pracownikom, za okazaniem przez nich bonów żywnościowych. Bony towarowe (żywnościowe) w tej sytuacji nie są formą zapłaty za wydane bezpośrednio pracownikom towary, lecz stanowią dokument uprawniający ich do odbioru produktów zapewnianych przez pracodawcę.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 19 sierpnia 2013 r. (data wpływu 29 sierpnia 2013 r.), uzupełnionym pismem z 23 października 2013 r. (data wpływu 29 października 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie sposobu dokumentowania dostawy towarów jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 sierpnia 2013 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie sposobu dokumentowania dostawy towarów. Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 23 października 2013 r. (data wpływu 29 października 2013 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie z 17 października 2013 r. znak: IBPP3/443-1081/13/AŚ.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna w zakresie handlu detalicznego mięsa i wędlin. Prowadząc sklep Wnioskodawca zawarł z kopalniami węgla kamiennego umowę na realizację bonów na posiłki profilaktyczne dla pracowników kopalni. Bony te są wydawane przez kopalnię swoim pracownikom w ramach realizacji obowiązku zapewnienia posiłków profilaktycznych dla pracowników zatrudnionych w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub przy pracach uciążliwych (rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 w sprawie posiłków profilaktycznych i napojów Dz.U. 60 poz. 279).

Realizacja bonu przez pracownika kopalni polega na wymianie go na określony towar. Jeżeli wartość zakupionego towaru przewyższa wartość bonu, różnica jest regulowana dostępnymi środkami płatniczymi. Nie istnieje możliwość wypłaty równowartości bonu w gotówce.

Po zakończeniu miesiąca należności za wydane produkty spożywcze na podstawie bonów, kopalnie regulują przelewami na podstawie wystawionych przez Wnioskodawcę faktur (kopalnie nie honorują innych niż faktury VAT dokumentów za zrealizowane bony). Ponadto w zawartej umowie jest zapis, że za wydane na podstawie bonów towary, sklepy są zobowiązane wydawać nabywcom paragony kasowe.

W takiej sytuacji transakcje realizacji bonów ewidencjonowane są podwójnie raz za pomocą urządzenia fiskalnego w momencie wydania towaru pracownikowi kopalni, drugi raz na podstawie faktury VAT wystawionej na rzecz kopalni po zakończeniu miesiąca, którego bony dotyczyły.

W piśmie z 23 października 2013 r. Wnioskodawca uzupełnił stan faktyczny o następujące informacje:

Ad. 1

Przedmiotem umów zawartych z kopalniami węgla kamiennego jest:

• realizacja przez wykonawcę bonów na posiłki profilaktyczne dla pracowników kopalni .... Realizacja powinna być zgodna z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 maja1996 r. w sprawie posiłków profilaktycznych i napojów (Dz.U. 60 poz. 279)
• zamawiający (kopalnia) zleca, a wykonawca podejmuje się wydawania produktów spożywczych na przygotowanie posiłków profilaktycznych w swoim punkcie handlowym ... na podstawie talonów o kreślonej wartości, wydawanych przez Koordynatora ds. Socjalnych ...

Wykonawca zobowiązany jest do realizacji talonów wydanych przez Zamawiającego (kopalnię) na dany miesiąc, do ostatniego dnia miesiąca, w którym zostały one wydane, bez obowiązku realizacji talonów uszkodzonych lub zniszczonych, których nie można zidentyfikować

• Zleceniodawca (kopalnia) zleca, a Zleceniobiorca przyjmuje na siebie obowiązek realizacji bonów żywnościowych dla pracowników ... w M. w placówce handlowej Zleceniobiorcy znajdującej się w K. przy ul. L.

Zleceniobiorca przyjmuje na siebie obowiązek sprzedaży za ww. bony żywnościowe artykułów żywnościowych potrzebnych do przygotowania posiłków regeneracyjnych i profilaktycznych, oprócz piwa, alkoholu, papierosów (zgodnie z Rozporządzeniem RM z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie posiłków i napojów profilaktycznych

• wydawanie i sprzedaż porcji produktów i półproduktów dla sporządzanie posiłków profilaktycznych realizowanych przez pracowników ....

Wydawanie produktów i półproduktów dla sporządzania posiłków profilaktycznych następuje w oparciu o bon posiłek profilaktyczny w sklepie ... w K. przy ul. M.

• Zleceniodawca (...) zleca Zleceniobiorcy realizację upoważnień do pobrania produktów posiłkowych wydanych przez ... sp. z o.o., swoim pracownikom firmie: Wnioskodawcy

Upoważnienia, o których mowa powyżej są drukami ścisłego zarachowania i będą stanowić podstawę rozliczenia pomiędzy Stronami na podstawie wystawionych faktur, do których należy załączyć specyfikację wydanych produktów.

Ad. 2

Umowy na wydanie towarów w zamian za bony zawarte są z kopalniami, płatność za wydane produkty dokonuje również kopalnia, odbiorcą tych produktów są pracownicy kopalni.

Ponieważ nie znajduje w umowach zapisu kto jest nabywcą wydawanych towarów, Wnioskodawca dołącza do wyjaśnień kserokopie zawartych umów.

Ad.3

Wystawione przez Wnioskodawcę faktury dokumentują równowartość wydanych towarów w danym miesiącu na rzecz pracowników kopalń.

Treść faktury brzmi: mięso-wędliny za wydanie i sprzedaż produktów i półproduktów spożywczych umowa nr .... Z dnia... Wartość netto faktur to równowartość zrealizowanych bonów, stawka podatku VAT 5%, taka jak obowiązuje dla wydawanych produktów.

Nabywcą na wystawionych fakturach są kopalnie, z którymi Wnioskodawca zawarł umowy na realizację bonów. Faktury wystawiane są ostatniego dnia miesiąca, którego dotyczą. Płatność za zrealizowane i wydane towary następuje przelewem na konto firmowe.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy realizacja bonów żywieniowych względem pracowników kopalni wymaga ewidencjonowania w kasie fiskalnej... Jeśli tak to czy pracownik otrzymuje od Wnioskodawcy paragon fiskalny czy też paragon zostaje u Wnioskodawcy i dołącza go do wystawionej kopii faktury...
2. Czy w sytuacji kiedy wydanie towaru w zamian za bony pracownikowi kopalni wymaga ewidencjonowania w kasie fiskalnej, podlega ewidencji w ewidencji dostaw VAT Wnioskodawcy, faktura wystawiona dla kopalni za zrealizowane bony... Czy należy ją traktować jako dokument drugorzędny, jako że podstawą do wykazania obrotu będą paragony dokumentujące wydanie towarów...

Stanowisko Wnioskodawcy:

Wnioskodawca uważa, że wydanie pracownikowi kopalni towaru w zamian za bony powinno być ewidencjonowane za pomocą kasy fiskalnej, gdyż jest to sprzedaż na rzecz osoby fizycznej.

Zgodnie z art. 5 ust.1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl przepisu art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Zgodnie zaś z art. 7 ust.1 ustawy przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel.

W opisanej wyżej sytuacji, moment wydania towaru pracownikowi kopalni w zamian za bony, spełnia ustawową definicję dostawy towaru. Skoro tak, to stosownie do art. 19 ust. 1 ustawy o podatku VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Ponieważ jest to dostawa na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, to w myśl przepisu art. 111 ust. 1 ustawy VAT, Wnioskodawca jest obowiązany do prowadzenia obrotu za pomocą kasy fiskalnej, a potwierdzeniem takiej transakcji jest paragon fiskalny, który otrzymuje nabywca towarów. Wnioskodawca uważa również, że wystawiona faktura dla kopalni za zrealizowane w danym miesiącu bony nie powinna podlegać ewidencjonowaniu w ewidencji dostaw VAT. Jest to dokument, który służy tylko dla celów uiszczenia zapłaty przez pracodawcę za zrealizowane przez pracowników bony. Sama sprzedaż - wymiana bonów na towary handlowe, zostanie bowiem ujęta w ewidencjach na podstawie paragonów fiskalnych. Ujęcie tej faktury w ewidencjach spowodowałoby podwójne opodatkowanie tej samej czynności. Skoro przyjmiemy, że do dostawy towarów dochodzi w momencie wymiany bonu na towar i wtedy ewidencjonujemy obrót za pomocą urządzenia fiskalnego, to powtórne ewidencjonowanie tych czynności na podstawie faktury VAT musiałoby rodzić obowiązek zrobienia korekt w rejestrach VAT. Podstawą do zrobienia korekty w sytuacji kiedy dostawa jest ewidencjonowana za pomocą kasy jak i faktury VAT, jest paragon fiskalny dopinany do egzemplarza faktury Wnioskodawcy. W sytuacji Wnioskodawcy nie posiada on paragonu fiskalnego, gdyż zostaje on wydany nabywcy towaru. Wnioskodawca nie ma więc podstawy do dokonania korekty zapisów w ewidencji dostaw VAT. Nowe przepisy rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących, określają sytuacje kiedy można dokonać korekty wartości sprzedaży w odrębnych ewidencjach. Sytuacja Wnioskodawcy nie mieści się w zakresie opisanych w § 3 pkt 3,4 i 5 korekt ww. rozporządzenia.

W konsekwencji uznać należy, że faktura wystawiona dla kopalni, która uiści zapłatę za bony zrealizowane przez pracowników kopalni, oraz sam moment zapłaty, będą miały rolę drugorzędną, jako że podstawą do wykazania obrotu będą raporty fiskalne dokumentujące wydanie towarów. W sytuacji, kiedy kopalnie nie akceptują do rozliczenia not księgowych, Wnioskodawca uważa swoje stanowisko by nie ewidencjonować takich faktur w rejestrach VAT za zasadne

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie z art. 7 ust. 8 ww. ustawy w przypadku, gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach.

Przez towary zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Jak wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, dla uznania, iż dostawa towaru lub świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bezwzględnym warunkiem jest odpłatność za daną czynność.

Odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym. Dostawę towarów lub świadczenie usług musi łączyć z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności. Wynagrodzenie musi być wyrażone w pieniądzu, co jednak nie oznacza, że musi ono mieć postać pieniężną, gdyż wynagrodzenie (odpłatność) jako świadczenie może przybrać również postać rzeczową (np. zapłatą za usługę może być inny towar lub usługa). Innymi słowy musi istnieć możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za dostawę towarów lub świadczenie usług. Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zidentyfikowanej korzyści na rzecz dostawcy towaru lub świadczącego usługę oraz świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Zasady dokumentowania sprzedaży reguluje art. 106 ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68 poz. 360 ze zm.).

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

W myśl ust. 4 ww. artykułu podatnicy nie mają obowiązku wystawiania faktur osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawienia faktury.

Stosownie do przepisu art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, iż obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem podstawowym kryterium decydującym o obowiązku stosowania ewidencji za pomocą kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń.

Zasadą jest zatem dokumentowanie sprzedaży wystawianiem faktur VAT. W przypadku natomiast, gdy sprzedaż jest dokonywana na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, sprzedawca obowiązany jest wystawić fakturę VAT jedynie w sytuacji, gdy nabywcy tego zażądają.

Przepisy ustawy o podatku VAT oraz przepisy aktów wykonawczych do tej ustawy nakazują zatem podatnikom dokonującym sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolnikom ryczałtowym prowadzić ewidencję tej sprzedaży za pomocą kas rejestrujących.

W art. 109 ust. 3 ustawy o VAT postanowiono, że podatnicy, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 i 82 ust. 3 oraz zwolnionych od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą: kwoty określone w art. 90, dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokość podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżające kwotę podatku należnego oraz kwotę podatku podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu oraz inne dane służące do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej, a w przypadkach określonych w art. 120 ust. 15, art. 125, 134, 138 dane określone tymi przepisami niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej.

Przytoczona regulacja wskazuje zatem, na konieczność prowadzenia przez podatnika ewidencji, służącej prawidłowemu sporządzeniu deklaracji podatkowej.

Jak już wskazano, obowiązek stosowania kas rejestrujących wynika z cytowanego wyżej art. 111 ust. 1 ustawy o VAT. Z przepisu tego jednoznacznie wynika, iż obowiązek ten ciąży na podatnikach dokonujących sprzedaży na rzecz dwóch rodzajów podmiotów, mianowicie osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Należy podkreślić, iż obowiązek ten dotyczy wyłącznie sprzedaży, która została dokonana na rzecz tych wyżej wymienionych podmiotów oraz nie została objęta zwolnieniem z obowiązku ewidencjonowania.

Zaznaczenia wymaga, iż kasa rejestrująca jest szczególnego rodzaju ewidencją podatkową, ma ona charakter ewidencji sprzedaży. Ewidencja prowadzona na kasie rejestrującej jest niezależna od ewidencji, której prowadzenia wymagają inne przepisy w szczególności cyt. wyżej art. 109 ust. 3 ustawy o VAT. Ewidencja prowadzona przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy bowiem tylko części sprzedaży podatnika ściśle wskazanej w art. 111 ust.1 ustawy. Jest to przede wszystkim sprzedaż niedokumentowana fakturami, czyli objęta wyjątkiem od zasady, że podatnik podatku VAT zobowiązany jest do wystawienia faktur wynikającym z art. 106 ust. 4 ustawy.

Jak już wskazano wyżej ustawodawca jednoznacznie określił obowiązki w zakresie dokumentowania sprzedaży: dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą za pomocą faktur VAT, a dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej za pomocą paragonów fiskalnych (jeżeli na podatniku ciąży obowiązek prowadzenia ewidencji za pomocą kasy rejestrującej) lub faktur VAT wystawianych na żądanie nabywcy.

Z przedstawionego opisu wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna w zakresie handlu detalicznego mięsa i wędlin. Prowadząc sklep Wnioskodawca zawarł z kopalniami węgla kamiennego umowę na realizację bonów na posiłki profilaktyczne dla pracowników kopalni. Bony te są wydawane przez kopalnię swoim pracownikom w ramach realizacji obowiązku zapewnienia posiłków profilaktycznych dla pracowników zatrudnionych w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub przy pracach uciążliwych (rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie posiłków profilaktycznych i napojów Dz.U. 60 poz. 279). Realizacja bonu przez pracownika kopalni polega na wymianie go na określony towar. Umowy na wydanie towarów w zamian za bony zawarte są z kopalniami, płatność za wydane produkty dokonuje również kopalnia, odbiorcą tych produktów są pracownicy kopalni. Po zakończeniu miesiąca należności za wydane produkty spożywcze na podstawie bonów, kopalnie regulują przelewami na podstawie wystawionych przez Wnioskodawcę faktur (kopalnie nie honorują innych niż faktury VAT dokumentów za zrealizowane bony). Nabywcą na wystawionych fakturach są kopalnie, z którymi Wnioskodawca zawarł umowy na realizację bonów. Faktury wystawiane są ostatniego dnia miesiąca, którego dotyczą. Płatność za zrealizowane i wydane towary następuje przelewem na konto firmowe. Wystawione przez Wnioskodawcę faktury dokumentują równowartość wydanych towarów w danym miesiącu na rzecz pracowników kopalń. Treść faktury brzmi: mięso-wędliny za wydanie i sprzedaż produktów i półproduktów spożywczych umowa nr .... Z dnia... Wartość netto faktur to równowartość zrealizowanych bonów, stawka podatku VAT 5%, taka jak obowiązuje dla wydawanych produktów.

Zgodnie z art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998r . Nr 21, poz. 94 ze zm.) pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje tych posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny spełniać, a także przypadki i warunki ich wydawania.

Natomiast w myśl § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60 poz. 279), jeżeli pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy lub ze względów organizacyjnych, może zapewnić w czasie pracy:

1. korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych,
2. przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów.

Stosownie do przepisu § 8 ww. rozporządzenia pracownikom nie przysługuje ekwiwalent pieniężny za posiłki i napoje.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług ani przepisy wykonawcze nie definiują pojęcia nabywca, dlatego zasadnym wydaje się odwołanie do wykładni językowej. Zgodnie z definicją zawartą w Słowniku języka polskiego PWN nabywcą jest ten, kto coś nabywa (nabył) przez kupno (Słownik języka polskiego, pod red.: prof. Mieczysława Szymczaka, s. 288, Wydawnictwo Naukowe PWN).

W kontekście powyższej definicji należy zauważyć, że w rozpatrywanej sprawie nabywcą podmiotem, który nabywa przez kupno towary Wnioskodawcy są kopalnie, z którymi Wnioskodawca zawarł umowy. Wnioskodawca dokonuje sprzedaży towarów na rzecz kopalni, z tym że towary te wydaje pracownikom kopalni, za okazaniem przez nich bonów, zgodnie z postanowieniami umowy. Podkreślenia wymaga, że to pracodawcy (Kopalnie) są obowiązani do zapewnienia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednich posiłków i napojów, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Jeżeli pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy lub ze względów organizacyjnych, może zapewnić w czasie pracy korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych, przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów. To Pracodawcy (Kopalnie) zlecają zakup i wydanie towarów oraz dokonują płatności za wydane przez Wnioskodawcę towary. Więc w rzeczywistości w rozpatrywanej sytuacji Wnioskodawca świadczy usługę na rzecz Kopalni, a pracownicy realizując bony korzystają z przysługującego im uprawnienia ze strony pracodawców.

Zaznaczenia wymaga, że powyższe obowiązki pracodawców, a uprawnienia pracowników wynikają bezpośrednio z przepisów prawa pracy. Rodzaje tych posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny spełniać, a także przypadki i warunki ich wydawania określa powołane wyżej rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Jak wynika z tego rozporządzenia, pracodawca ma obowiązek nieodpłatnie zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych:

• posiłki wydawane ze względów profilaktycznych, w formie jednego dania gorącego,
• napoje, których rodzaj i temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy.

Rozporządzenie określa szczegółowo skład posiłków (zawartość węglowodanów, tłuszczów, białek), ich wymaganą wartość kaloryczną. Określa też warunki, w których posiłki te przysługują pracownikom, tj. wykonującym prace związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej określony efektywny wydatek energetyczny organizmu u mężczyzn i u kobiet, wykonującym prace w pomieszczeniach zamkniętych o określonej temperaturze lub wskaźniku obciążenia termicznego, wykonującym prace na otwartej przestrzeni w okresie zimowym.

Ww. przepisy nie przewidują możliwości wypłaty ani ekwiwalentu, ani zwrotu wydatków poniesionych przez pracownika. Obowiązki pracodawcy w zakresie przekazywania pracownikom posiłków profilaktycznych i napojów mogą być realizowane jedynie poprzez wydawanie ich w naturze przez pracodawcę albo zapewnienie korzystania z takich posiłków w punktach gastronomicznych, albo wydawanie produktów do przygotowania posiłków przez pracowników. W określonych sytuacjach, gdy pracodawca nie ma możliwości wydania pracownikom artykułów czy posiłków, w zamian tych świadczeń wydaje im bony. Istotne natomiast jest to, że z przekazywanych pracownikom kuponów czy innych dowodów musi jednoznacznie wynikać, że uprawniają one jedynie do otrzymania posiłków, artykułów spożywczych czy napojów bezalkoholowych. Celem tych uregulowań nie jest bowiem zapewnienie pracownikom dowolnego wyżywienia w trakcie pracy, lecz zagwarantowanie osobom pracującym w szczególnych warunkach, ze względu na rodzaj wykonywanej pracy, ściśle określonych co do składu posiłków o charakterze profilaktycznym. Rodzaj i charakter tych posiłków nie jest kształtowany przez pracowników, lecz jest precyzyjnie określony przepisami prawa. Przepisy prawa w zakresie zagwarantowania posiłków profilaktycznych realizują Pracodawcy (Kopalnie), a nie pracownicy osoby którym wydawane są produkty.

Kopalnie (Pracodawcy), realizując swój obowiązek zapewnienia nieodpłatnie posiłków profilaktycznych pracownikom, zlecają Wnioskodawcy wydawanie produktów spożywczych potrzebnych do przygotowania posiłków, na podstawie bonów o określonej wartości wydanych przez kopalnię. Jednakże obowiązki Wnioskodawcy w zakresie zakupu produktów spożywczych i wydania ich pracownikom może pełnić każda osoba umocowana przez Kopalnie, co sprawia że w istocie w rozpatrywanej sprawie dochodzi do wydania pracownikom produktów zakupionych przez Kopalnie.

Podkreślenia również wymaga, ze bony (upoważnienia) stanowią podstawę rozliczenia pomiędzy stronami (Wnioskodawcą i kopalnią) na podstawie wystawionych faktur, do których należy załączyć specyfikację wydanych produktów. Podsumowując, w rozpatrywanej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której stronami transakcji jest Wnioskodawca i Kopalnie.

Jak wskazano na wstępie, dostawę towarów lub świadczenie usług musi łączyć z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności, więc mimo, że podmiotami korzystającymi z danych towarów są osoby fizyczne pracownicy kopalni, to jednak rzeczywistym nabywcą tych towarów są podmioty, z którymi Wnioskodawca zawiera umowy i które dokonują płatności za wydany towar.

W przedmiotowej sprawie należy zatem uznać, że bony na posiłki profilaktyczne dla pracowników kopalni w tej sytuacji nie są formą zapłaty za towary wydane bezpośrednio pracownikom kopalni, lecz stanowią dokument uprawniający ich do odbioru produktów zapewnianych przez pracodawcę.

Odnosząc przedstawiony stan faktyczny do powołanych przepisów prawa należy stwierdzić, że Wnioskodawca zobowiązany jest do dokumentowania ww. czynności dostawy towarów na rzecz nabywców (kopalni) fakturami VAT, spełniającymi wymogi § 5 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Przechodząc tym samym do kwestii związanej bezpośrednio z wątpliwościami Wnioskodawcy a dotyczącej obowiązku ewidencji bonów żywieniowych względem pracowników kopalni w kasie fiskalnej należy przypomnieć, że obowiązek stosowania kas rejestrujących wynika bezpośrednio z art. 111 ustawy o VAT, zgodnie z którym podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Zauważyć jednak należy, iż w przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia ze sprzedażą towarów na rzecz osób fizycznych, lecz na rzecz podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, jakimi są kopalnie, tak więc wydanie przez Wnioskodawcę ww. towarów bezpośrednio pracownikom w imieniu pracodawców nie podlega ewidencjonowaniu przy użyciu kasy rejestrującej. W tej sytuacji Wnioskodawca winien dysponować jakimikolwiek dokumentami potwierdzającymi fakt wydania przez niego ww. towarów na rzecz pracowników kopalni, zawierającymi dane umożliwiające prawidłowe wystawienie faktur VAT na rzecz kopalni.

Podsumowując powyższe rozważania należy zauważyć, że w opisanej we wniosku sytuacji tj. sprzedaży towarów na rzecz pracodawców, Wnioskodawca sprzedaż tą powinien udokumentować fakturą VAT wystawioną dla pracodawców (kopalni), zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT. Tym samym wydanie towarów w zamian za bony pracownikom kopalni, ze względu na fakt, że Wnioskodawca nie dokonuje sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej nie podlega obowiązkowi ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania pierwszego należało uznać za nieprawidłowe.

W związku z uznaniem, że wydanie towaru w zamian za bony nie podlega obowiązkowi ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej, Wnioskodawca w prowadzonej ewidencji dla celów VAT powinien zaewidencjonować fakturę VAT wystawioną dla Kopalni za zrealizowane bony. Faktura ta będzie podstawą do wykazania obrotu z tyt. sprzedaży, celem prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej.

Mając na uwadze powyższe stanowisko Wnioskodawcy oceniane całościowo należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowo należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 14b § 3 ww. ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Natomiast w myśl art. 14c § 1 tej ustawy, interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Z powyższych przepisów wynika zatem, że przedmiotem interpretacji może być jedynie ocena stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego przedstawionego we wniosku stanu faktycznego. Organ wydający interpretację nie jest natomiast uprawniony do analizowania i oceny załączonych do wniosku o interpretację dokumentów.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz.U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz.U. z 2012r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 273 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach