Temat interpretacji

Czy wynagrodzenie za ograniczone prawo w korzystaniu z nieruchomości przez Nadleśnictwo, które zamierza zapłacić Spółka Energetyczna za lata 2006-2013, kiedy to korzystała z gruntu bezumownie bez jakiegokolwiek tytułu prawnego podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w świetle ustawy o podatku VAT?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Nadleśnictwa, przedstawione we wniosku z dnia 15 maja 2013 r. (data wpływu 22 maja 2013 r.), uzupełnionym pismem z dnia 13 sierpnia 2013 r. (data wpływu 19 sierpnia 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzenia za ograniczone prawo w korzystaniu z nieruchomości jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 maja 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzenia za ograniczone prawo w korzystaniu z nieruchomości. Wniosek uzupełniono w dniu 19 sierpnia 2013 r. o doprecyzowanie opisu sprawy.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Nadleśnictwo jest jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej - reprezentującą Skarb Państwa w zakresie zarządzanego mienia. Na gruntach Nadleśnictwa posadowione są urządzenia elektroenergetyczne, w tym głównie linie elektroenergetyczne, które są własnością spółek energetycznych zajmujących się przesyłem energii elektrycznej oraz konserwacją i utrzymaniem ww. linii.

Gospodarka leśna pod liniami jest ograniczona i zdeterminowana obecnością tych urządzeń oraz wymaga specyficznych prac i czynności przy wykonywaniu zabiegów gospodarczych. Nadleśnictwo od kilku lat dochodziło roszczeń od operatorów sieci z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości Skarbu Państwa, będących w zarządzie, na których znajdują się urządzenia elektroenergetyczne, stanowiące własność operatorów.

Obecnie Nadleśnictwo chce podpisać z operatorem sieci elektroenergetycznych umowę ustanowienia służebności przesyłu w formie aktu notarialnego, w którym oprócz płatności bieżących operator zobowiązuje się do zapłaty jednorazowego wynagrodzenia jako kompensaty obejmującej zwrot zapłaconych przez Nadleśnictwo podatków leśnych i innych opłat od tych części nieruchomości, z których korzystanie było i jest ograniczone. Zwrot wynagrodzenia ma formę odszkodowania za bezumowne korzystanie z gruntu Skarbu Państwa i obejmuje okres od roku 2006 do roku 2013.

Spółka Energetyczna w tym okresie korzystała bezumownie ze znajdujących się pod liniami gruntów będących w zarządzie Nadleśnictwa, albowiem nie przysługiwał jej tytuł prawny do władania tymi gruntami. Korzystanie z gruntów odbywało się w złej wierze. W tym okresie wszelkie próby unormowania tego stanu rzeczy nie udały się, wszelkie wezwania i monity do zapłaty odszkodowania przez operatora na rzecz Nadleśnictwa nie odnosiły skutku. Dopiero w chwili obecnej na mocy zapisu art. 38a ustawy o Lasach zostają zawierane porozumienia normujące zasady korzystania z gruntu pod liniami elektroenergetycznymi.

Ponadto, z pisma z dnia 13 sierpnia 2013 r., stanowiącego uzupełnienie wynika, że Wnioskodawca jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. W ramach bezumownego korzystania z części nieruchomości Wnioskodawca nie świadczył na rzecz Spółki Energetycznej żadnych usług. Wnioskodawca nie dążył do odzyskania zajętej nieruchomości, zmierzał wyłącznie do prawnego uregulowania tego stanu. Wnioskodawca w celu unormowania istniejącego stanu rzeczy nie występował na drogę sądową, podjął natomiast następujące działania:

1. pismem wezwano Spółkę Energetyczną bezprawnie korzystającą z gruntu do zwrotu Wnioskodawcy równowartości podatku leśnego odprowadzonego od gruntów przez nią zajętych;
2. pismami z dnia 6 grudnia 2007 r. oraz z dnia 21 lutego 2008 r. wezwano Spółkę Energetyczną do prawnego uregulowania korzystania z gruntów zajętych bezprawnie;
3. pismami z dnia 20 października 2010 r. Wnioskodawca wezwał Spółki Energetyczne do uiszczenia odszkodowania za bezumowne korzystanie z gruntu oraz do zawarcia umowy na korzystanie z gruntów Skarbu Państwa,
4. w dniu 14 grudnia 2011 r. Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w imieniu Wnioskodawcy zawarła ze Spółką Energetyczną porozumienie w sprawie obciążenia służebnością przesyłu gruntów Skarbu Państwa znajdujących się w zarządzie Lasów Państwowych, zajętych pod urządzenia elektroenergetyczne będące własnością Spółki oraz rozliczenia wynagrodzenia za dotychczasowe korzystanie z nieruchomości Skarbu Państwa.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wynagrodzenie za ograniczone prawo w korzystaniu z nieruchomości przez Nadleśnictwo, które zamierza zapłacić Spółka Energetyczna za lata 2006-2013, kiedy to korzystała z gruntu bezumownie bez jakiegokolwiek tytułu prawnego podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w świetle ustawy o podatku VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczenie określone w akcie notarialnym jako kompensata za ograniczone prawo korzystania z nieruchomości jest świadczeniem odszkodowawczym mającym na celu zrekompensować poniesione koszty w kwocie zapłaconych podatków - leśnych, od nieruchomości oraz innych opłat lokalnych w okresie korzystania z gruntów Skarbu Państwa bez tytułu prawnego przez operatora sieci elektroenergetycznych.

Z tego powodu Nadleśnictwo uważa, że wynagrodzenie należy traktować jako odszkodowanie, do którego nie ma zastosowania ustawa o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Wskazane czynności, jak wynika z art. 5 ust. 2 ustawy, podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa.

Powyższe oznacza, że istotny jest przede wszystkim faktyczny przebieg danej czynności i osiągnięty rezultat zgodny z zamiarem umawiających się stron.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, na mocy art. 8 ust. 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów.

Z uwagi na powyższe unormowania, pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Taki szeroki charakter świadczenia usługi potwierdzają także zapisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), dalej k.c.

W świetle art. 353 § 2 k.c., świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu. Tak więc na świadczenie może składać się zachowanie polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) albo na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji). Na świadczenie mogą się również składać jednocześnie zachowania polegające na działaniu oraz na zaniechaniu.

Należy zauważyć, że pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Powyższa definicja jest niewątpliwie szersza niż zakres tego pojęcia w potocznym jego rozumieniu. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej.

Zgodnie z artykułem 25 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, s. 1 ze zm.), świadczeniem usług jest każde zachowanie się podmiotu w wykonaniu stosunku zobowiązaniowego, które niekoniecznie polega na fizycznym wykonaniu jakiejkolwiek czynności lub podjęciu działania. Dyrektywa obejmuje definicją świadczenia usług również zobowiązanie do zaniechania działania bądź do tolerowania czynności lub sytuacji.

W tym miejscu warto podkreślić, że nie każde zaniechanie działania lub tolerowanie czynności uważane jest za świadczenie usług. Dla stwierdzenia, czy dana czynność albo brak podejmowania czynności stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, należy ocenić przedmiotową transakcję w kontekście całego systemu podatku VAT, a w szczególności jego głównych założeń i celów, które zostały wyrażone w artykule 1 Dyrektywy VAT. W myśl tego artykułu, podatek od wartości dodanej jest z założenia podatkiem nałożonym na konsumpcję towarów i usług. Chociaż płatnikiem podatku są wszystkie osoby zaangażowane w kolejne stadia transakcji gospodarczych, faktyczny i ostateczny ciężar podatku spoczywa jedynie na ostatecznym konsumencie. W świetle powyższych założeń opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.

Co się zaś tyczy odpłatności za ww. świadczenie to ustawa o VAT nie definiuje co należy rozumieć przez czynność odpłatną. Jednak dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest odpłatność za daną czynność, co wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Przystępując do rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy na wstępie należy wskazać, że przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem również w tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem, a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Kodeks cywilny rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 k.c.) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 k.c.).

Zgodnie z treścią art. 471 k.c., dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Natomiast kwestię bezumownego korzystania z cudzej rzeczy regulują również przepisy k.c.

Zgodnie z art. 222 § 1 i § 2 k.c., właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.

Na podstawie art. 224 § 1 k.c., samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.

Jak wynika z treści § 2 powołanego przepisu od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.

W oparciu natomiast o art. 225 k.c., obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Z ww. regulacji wynika, że w sytuacji wytoczenia powództwa przeciwko samoistnemu posiadaczowi w złej wierze jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy oraz jest odpowiedzialny za jej stan. Ponadto, spoczywa na nim obowiązek zwrotu pobranych od powyższej chwili pożytków, których nie zużył, jak również winny jest uiścić wartość tych, które zużył.

Zgodnie z dyspozycją art. 230 k.c., przepisy normujące stosunki między właścicielem rzeczy a posiadaczem samoistnym (art. 224-229 k.c.) znajdują odpowiednie zastosowanie do stosunków między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym.

W myśl powołanego wyżej art. 230 k.c., przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.

Stosownie do art. 336 k.c., posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).

O tym, czy bezumowne korzystanie z nieruchomości lub gruntu podlega opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, decydować muszą w każdym przypadku konkretne okoliczności.

Zauważyć należy, że z cytowanych wyżej przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że przy określeniu czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Analiza ww. przepisów ustawy prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy usługą i otrzymaną zapłatą. Kolejnym czynnikiem decydującym o tym, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest ustalenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Kluczowym elementem dla rozstrzygnięcia czy czynność podlega opodatkowaniu jest fakt istnienia zgody, chociażby nieformalnej, na korzystanie z przedmiotu, bądź wystąpienie przez jego właściciela na drogę sądową.

W sytuacji zatem, gdy osoba trzecia korzysta z nieruchomości bez zgody jej właściciela zasadne jest przyjęcie, że pomiędzy właścicielem nieruchomości i korzystającym bezumownie z tej nieruchomości nie istnieje żaden jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa) w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne.

Świadczenie podatnika, nieoparte na tytule prawnym, wskazującym na istnienie obowiązku świadczenia usługi oraz wysokości wynagrodzenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach z tego tytułu nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania nieruchomością i wynikłe z tego tytułu szkody.

Inaczej należy jednak oceniać sytuację, gdy użytkownik użytkuje nieruchomość za zgodą właściciela (nawet dorozumianą) płacąc z tego tytułu określone kwoty, a także sytuację, kiedy właściciel rzeczy (np. nieruchomości) z różnych względów toleruje sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego, inny podmiot korzysta z należącej do niego rzeczy. W tych okolicznościach wynagrodzenie otrzymane przez właściciela z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji należy stwierdzić, że decydujące znaczenie dla opodatkowania lub nieopodatkowania bezumownego korzystania z nieruchomości bez zawiązywania stosunku zobowiązaniowego mają okoliczności faktyczne. Co do zasady, sytuacja ta pozostaje poza opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Jeżeli jednak okoliczności wskazują na dorozumianą, milczącą zgodę właściciela nieruchomości na jej użytkowanie przez dotychczasowego użytkownika czynność ta podlega opodatkowaniu jako świadczenie usług.

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że Wnioskodawca - Nadleśnictwo jest jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, reprezentującą Skarb Państwa w zakresie zarządzanego mienia. Na gruntach Nadleśnictwa posadowione są urządzenia elektroenergetyczne, w tym głównie linie elektroenergetyczne, które są własnością spółek energetycznych zajmujących się przesyłem energii elektrycznej oraz konserwacją i utrzymaniem ww. linii. Gospodarka leśna pod liniami jest ograniczona i zdeterminowana obecnością tych urządzeń oraz wymaga specyficznych prac i czynności przy wykonywaniu zabiegów gospodarczych. Nadleśnictwo od kilku lat dochodziło roszczeń od operatorów sieci z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości Skarbu Państwa, będących w zarządzie, na których znajdują się urządzenia elektroenergetyczne, stanowiące własność operatorów. Obecnie Nadleśnictwo chce podpisać z operatorem sieci elektroenergetycznych umowę ustanowienia służebności przesyłu w formie aktu notarialnego, w którym oprócz płatności bieżących operator zobowiązuje się do zapłaty jednorazowego wynagrodzenia jako kompensaty obejmującej zwrot zapłaconych przez Nadleśnictwo podatków leśnych i innych opłat od tych części nieruchomości, z których korzystanie było i jest ograniczone. Zwrot wynagrodzenia ma formę odszkodowania za bezumowne korzystanie z gruntu Skarbu Państwa i obejmuje okres od roku 2006 do roku 2013. Spółka Energetyczna w tym okresie korzystała bezumownie ze znajdujących się pod liniami gruntów będących w zarządzie Nadleśnictwa, albowiem nie przysługiwał jej tytuł prawny do władania tymi gruntami. Korzystanie z gruntów odbywało się w złej wierze. W ramach bezumownego korzystania z części nieruchomości Wnioskodawca nie świadczył na rzecz Spółki Energetycznej żadnych usług. Wnioskodawca nie dążył do odzyskania zajętej nieruchomości, zmierzał wyłącznie do prawnego uregulowania tego stanu. Wnioskodawca w celu unormowania istniejącego stanu rzeczy nie występował na drogę sądową, natomiast wystosował pisma, w których wezwał m.in. o zwrot Wnioskodawcy równowartości podatku leśnego odprowadzonego od gruntów, czy prawnego uregulowania korzystania z gruntów zajętych bezprawnie. W chwili obecnej, na mocy zapisu art. 38a ustawy o Lasach, zostają zawierane porozumienia normujące zasady korzystania z gruntu pod liniami elektroenergetycznymi.

W związku z powyższym wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii opodatkowania podatkiem VAT wynagrodzenia za ograniczone prawo w korzystaniu z nieruchomości przez Nadleśnictwo, które zamierza zapłacić Spółka Energetyczna za lata 2006-2013, kiedy to korzystała z gruntu bezumownie bez jakiegokolwiek tytułu prawnego.

Zdaniem tut. Organu, w przedmiotowej sprawie, mimo, że między stronami brak było do tej pory porozumienia wyrażającego wolę świadczenia usługi najmu, to Wnioskodawca nie powziął jakichkolwiek czynności mających na celu odzyskanie nieruchomości. Z opisu sprawy jednoznacznie wynika, że Zainteresowany nie dążył do odzyskania zajętej nieruchomości, lecz zmierzał wyłącznie do prawnego uregulowania tego stanu. Zatem, w tym stanie rzeczy, mamy do czynienia z nieformalną zgodą na korzystanie z nieruchomości przez Spółkę Energetyczną. Przemawia za tym fakt, że Nadleśnictwo nie wniosło o usunięcie linii energetycznych z przedmiotowych gruntów, a ponadto dążyło do prawnego uregulowania tej sytuacji poprzez zawarcie np. umowy najmu. Zainteresowany nie wystąpił również na drogę sądową w celu odzyskania gruntów, a w ostateczności obecnie zamierza zawrzeć z operatorem umowę służebności. Zatem przez cały ten czas Wnioskodawca tolerował stan bezumownego korzystania z nieruchomości przez Spółkę Energetyczną i nie uczynił starań mających na celu odzyskanie gruntu. Tym samym w żaden sposób nie zamanifestował braku woli utrzymania istniejącego stanu. W związku z tym należy uznać, że spełnione zostały przesłanki pozwalające traktować otrzymaną kwoty za podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i stanowiące wynagrodzenie z tytułu świadczonej usługi.

Reasumując, w przedmiotowej sprawie korzystanie z nieruchomości przez Spółkę Energetyczną bez zawierania pisemnej umowy cywilnoprawnej z Wnioskodawcą będzie spełniać definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (z uwzględnieniem okresu przedawnienia).

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 3 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu