opodatkowanie i dokumentowanie wyegzekwowanych odsetek za zwłokę oraz należności związanej z art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjac... - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 24.01.2017, sygn. 2461-IBPP2.4512.803.2016.2.JJ, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Temat interpretacji

opodatkowanie i dokumentowanie wyegzekwowanych odsetek za zwłokę oraz należności związanej z art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2015r., poz. 613 ze zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 6 października 2016r. (data wpływu 12 października 2016r.), uzupełnionym pismem z 27 grudnia 2016r. (data wpływu 30 grudnia 2016r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i dokumentowania wyegzekwowanych odsetek za zwłokę oraz należności związanej z art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 października 2016 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług m.in. w zakresie opodatkowania i dokumentowania wyegzekwowanych odsetek za zwłokę oraz należności związanej z art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 27 grudnia 2016r. (data wpływu 30 grudnia 2016r.) przesłanym w związku z wezwaniem tut. organu z 16 grudnia 2016r. znak: 2461-IBPP2.4512.803.2016.1.JJ.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Opis Działalności Gospodarczej

Działalność Wnioskodawcy opiera się o Windykację i ściąganie należności od dłużników na rzecz Klientów/Wierzycieli w postaci Umów Inkaso oraz Umów Powierniczego Przelewu Wierzytelności oraz Dokonywanych Cesji Wierzytelności na własną rzecz.

Opis Stanu Faktycznego

Większość podpisywanych Umów z Klientami to Umowy Powierniczego Przelewu Wierzytelności, gdzie Klient Cedent - Ceduje tymczasowo wszystkie swoje prawa (poza Gwarancją oraz Rękojmią) wynikające z różnych dokumentów (najczęściej Faktur VAT) na Firmę Wnioskodawcy jako Cesjonariusza - tymczasowego powiernika w celu wyegzekwowania należności głównych wraz z odsetkami, a następnie po naliczeniu prowizji oraz części odsetek odesłanie na Konto Cedenta wyegzekwowanych środków. Wynagrodzenie dla Wnioskodawcy składa się z wynegocjowanej prowizji oraz części wyegzekwowanych odsetek. Cedent w cesji przelewa również Prawo do wyegzekwowania wszelkich należności wynikających z wystawianych przez Cesjonariusza w Imieniu Cedenta Not księgowych wynikających z Ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Wszelkie czynności zgodnie z Umową Wnioskodawca prowadzi w imieniu własnym ale na rachunek powierzającego (cedenta). Umowa ma charakter czasowy, ponieważ po wyegzekwowaniu należności Wnioskodawca ma obowiązek zwrócić ją w całości po potrąceniu części odsetek i prowizji do klienta - Cedenta (powierzającego).

W celu wyegzekwowania należności w większości spraw Wnioskodawca musi posługiwać się Pomocą Kancelarii Radcy Prawnego, która w imieniu Wnioskodawcy i na podstawie udzielanych przez Wnioskodawcę pełnomocnictw kieruje pozwy o zapłatę do sądu oraz wnioski o wszczęcie egzekucji do Komorników. W związku z faktem stałej współpracy Kancelaria wystawia faktury VAT w momencie wyegzekwowania kosztów zastępstwa procesowego.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał następujące informacje:

Ad 1) Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Ad 2) Prowadząc działalność gospodarczą Wnioskodawca podpisuje z kontrahentami dwa typy umów:

Umowa Powierniczego Przelewu Wierzytelności: Cesia wierzytelności ma charakter tymczasowy - polega tylko na przelaniu wszelkich praw w celu wyegzekwowania należnych kontrahentowi Wnioskodawcy świadczeń, między innymi należności głównych, należnych odsetek ustawowych lub umownych lub jeszcze innych należności ubocznych".

Zgodnie z § 3 Umowy Cedent przenosi na Cesjonariusza w całości wierzytelność, o której mowa w § 2 niniejszej umowy, a Cesjonariusz tą wierzytelność przejmuje. Wraz z przeniesionymi wierzytelnościami na Cesjonariusza przechodzą - z wyłączeniem obowiązków z tytułu gwarancji i rękojmi ciążących nadal na Cedencie - wszelkie prawa z nimi związane, a w szczególności prawo do naliczania odsetek za zwłokę (tylko charakter tymczasowy).

Umowa Inkaso - Umowa ta ma charakter reprezentacji, zgodnie z którą Klient/Wierzyciel upoważnia Wnioskodawcę aby na jego rzecz wyegzekwował wszelkie należności od Dłużnika wraz z odsetkami ustawowymi lub umownymi.

W większości przypadków umowy zawierane są w ten sposób, że Zleceniobiorca (lub Cesjonariusz) przekazywać będzie Zleceniodawcy (lub Cedent) - po potrąceniu (umówionej prowizji) tytułem wynagrodzenia powiększonego o należny podatek od towarów i usług, z każdej dokonanej przez Dłużnika wpłaty, aż do przelania na jego rachunek (kwoty pomniejszonej o prowizję) oraz 50% (wysokość zależna jest od negocjacji z klientem) odsetek wyegzekwowanych od Dłużnika stanowiących o należytym wykonaniu przedmiotowej umowy.

Reasumując:

Zleceniodawca lub Cedent przekazując sprawę do Windykacji, żąda wyegzekwowania dla niego tylko swoich przypisanych prawem roszczeń - nic ponadto.

Ad 3

Noty Księgowe są wystawiane zgodnie z Ustawą z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

Przedmiotowe noty wystawiane są w związku z każdą oddzielną dostawą lub inną usługą handlową na podstawie, której wystawiane są faktury VAT.

Każda z pozycji na Nocie Księgowej dotyczy przeliczonej (na złotówki) na podstawie aktualnego kursu walut równowartości 40 EURO.

Noty wyliczane i wystawiane są w dacie podpisania umowy przez Zleceniodawcę lub ich prawo Cedowane jest przez Cedenta w zależności od typu podpisanej umowy. Wystawiane są zawsze na dłużnika, który pozostawał w zwłoce z zapłatą swojego świadczenia zgodnie z terminem zapłaty.

Ad 4.

Wierzycielem zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 2013 roku zawsze pozostaje podmiot, który bezpośrednio dokonywał dostawy lub wykonał określoną usługę.

Ad 5. Ad 6.

Opłata, o której mowa w art. 10 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach zawsze jest należna wierzycielowi, który ze swoim kontrahentem nawiązał współpracę handlową (w tym przypadku jest to Cedent lub Zleceniodawca). Cedent (Umowa Powierniczego Przelewu Wierzytelności) przenosi prawo do wyegzekwowania, wyliczenia i wystawienia noty księgowej powierniczo na Cesjonariusza (w tym przypadku firmę Wnioskodawcy). Zleceniodawca (Umowa Inkaso) udziela tylko upoważnienia do wyegzekwowania noty księgowej na warunkach określonych umową.

Ad 7.

Zgodnie z Umową (czy to będzie Umowa Inkaso czy Umowa Powierniczego Przelewu Wierzytelności), zawsze klient (Cedent lub Zleceniodawca) upoważnia (przekazuje prawo) do wykonania wszelkich czynności mających na celu odzyskania należności mu przysługujących od dłużnika na Firmę Wnioskodawcy. W szczególności do wszczynania postępowań sądowych oraz egzekucyjnych przeciwko dłużnikowi poprzez udzielenie pełnomocnictwa procesowego wybranemu adwokatowi lub radcy prawnemu.

W sytuacji wydania wyroku lub nakazu zapłaty każdorazowo przyznawane są koszty zastępstwa procesowego, które powinien zapłacić dłużnik. Koszty te są wpłacane na konto Wierzyciela

(Cesjonariusz) lub Upoważnionego (zleceniobiorca). Każdorazowo wystawiana jest przez Wybraną przez Wnioskodawcę Kancelarie Radców Prawnych Faktura VAT za koszty zastępstwa adwokackiego w procesie lub egzekucji. Koszty zastępstwa prawnego należne są Wybranej Kancelarii Radcy Prawnego zgodnie z Ustawą o Radcach Prawnych.

W związku z Umową Powierniczego Przelewu Wierzytelności Cedowane jest prawo do wyegzekwowanych należnych odsetek.

W związku z Umową Powierniczego Przelewu Wierzytelności cedowane od Cedenta jest prawo do wyegzekwowanych całej należności w wysokości 40 EURO przewidziana w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U. 2013, poz. 403) z czego wierzycielowi od dnia nabycia prawa do odsetek, o których mowa powyżej, przysługuje od dłużnika z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności, równowartość kwoty 40 euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne (art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty). Dodatkowo, w przypadku gdy koszty odzyskiwania należności poniesione z tytułu opóźnień w zapłacie w transakcji handlowej przekroczą kwotę 40 euro, wierzycielowi przysługuje zwrot tych kosztów, w tym kosztów postępowania sądowego, pomniejszonych o tę kwotę (art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty). Koszty te stanowią zryczałtowaną rekompensatę za koszty windykacji bez konieczności wykazania, że koszty te zostały poniesione.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytania (oznaczone we wniosku nr 1 i nr 2, ostatecznie sformułowane w piśmie z 27 grudnia 2016r.):

Czy w sytuacji wyegzekwowania odsetek za zwłokę w 50 % należy wystawić fakturę VAT i opłacić podatek od Towarów i Usług?
Czy w sytuacji wyegzekwowania należności związanych z w/w ustawą na podstawie wystawionych przez Cesjonariusza Not Księgowych należy wystawić fakturę VAT i opłacić podatek od Towarów i Usług?

Zdaniem Wnioskodawcy (stanowisko ostatecznie sformułowane w piśmie z 27 grudnia 2016r.):

Ad. 1) NIE. Odsetki nie mogą być uznane jako zapłatę za dostawę towarów oraz świadczenia usług, ponieważ nie ma jakiegokolwiek wzajemnego świadczenia usług między kontrahentami, nie są również karą umowną. W przypadku Wnioskodawcy Cedent ceduje tylko część swojego ustawowego prawa do wyegzekwowania należnych odsetek, a same odsetki nie są naliczane w związku z jakąkolwiek usługą finansową. Zapłata odsetek jest swego rodzaju rekompensatą za brak zapłaty za wymagalne należności. Wyegzekwowanie odsetek Ustawowych nie jest formą jakiegokolwiek wynagrodzenia. I Cedent i Cesjonariusz egzekwuje zawsze odsetki uregulowane ustawowo.

Ad. 2) NIE. Koszty odzyskiwania należności w wysokości 40 euro, przewidziane w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. 2013, poz. 403) nie mogą być uznane jako zapłatę za dostawę towarów oraz świadczenia usług ponieważ nie ma jakiegokolwiek wzajemnego świadczenia usług między kontrahentami. Koszty, o których mowa wyżej, nie mieszczą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego, w zakresie pytania nr 1 i nr 2, jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub do podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest zatem określenie czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone.

Istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy usługą i otrzymaną zapłatą. Czynnikiem decydującym o tym, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest także określenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje bowiem wyłącznie w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej.

Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy przy tym podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Natomiast z art. 43 ust. 15 pkt 1 ww. ustawy wynika, że zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do czynności ściągania długów, w tym factoringu.

Usługi ściągania długów i faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady faktoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem, m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na wyręczeniu klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia. W pojęciu tym mieszczą się też usługi windykacji, które co do zasady zmierzają wprost do odzyskania długu.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu cyt. wyżej art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami art. 509-517 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. 2016r., poz. 380 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 509 § 1 wyżej cytowanej ustawy wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl § 2 cytowanego artykułu wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa (...). Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności następuje w myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Wskazać należy, że w przypadku zbycia wierzytelności własnych o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności. Zbycie wierzytelności na rzecz osoby trzeciej najczęściej może mieć miejsce w sytuacji, gdy wierzyciel ma kłopoty z uzyskaniem od dłużnika zapłaty za sprzedane towary lub usługi.

Takie zbycie, z punktu widzenia pierwszego wierzyciela, nie jest sprzedażą towarów ani usług, lecz jednym ze sposobów otrzymania zapłaty za dokonaną wcześniej sprzedaż.

Celem i skutkiem takiej transakcji jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku tej transakcji przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem). W przypadku sprzedaży wierzytelności własnej (przez pierwszego wierzyciela) nie można zakładać, iż czynność ta może być wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W świetle powołanych wcześniej przepisów stwierdzić należy, iż czynności polegającej na zbyciu wierzytelności własnych nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług, pod pojęciem towaru. Zbycie wierzytelności własnej nie stanowi również świadczenia usługi, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi).

Natomiast z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usługi dochodzi już w momencie samego nabycia tej wierzytelności. Zakup wierzytelności stanowi usługę polegającą na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności, a jej nabywcą. Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Z powyższego wynika, że art. 29a ust. 1 ustawy odnosi się do wszystkiego, co stanowi zapłatę obejmując swym zakresem każdą formę zapłaty otrzymaną przez sprzedawcę z tytułu dostawy towarów lub wykonania usługi.

Katalog elementów dodatkowych wchodzących w skład podstawy opodatkowania określony został w art. 29a ust. 6 ustawy. I tak, stosownie do ww. przepisu podstawa opodatkowania obejmuje:

podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Z kolei, w art. 29a ust. 7 ustawy zostały wymienione elementy, które należy wyłączyć z podstawy opodatkowania (zmniejszające podstawę opodatkowania). Zgodnie z treścią tego przepisu podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;
otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Zatem we wskazanych wyżej przepisach ustawodawca precyzyjnie określił katalog elementów wliczanych do podstawy opodatkowania oraz elementów niemających wpływu na jej wielkość.

Z opisu sprawy wynika, że działalność Wnioskodawcy opiera się o windykację i ściąganie należności od dłużników na rzecz Klientów/Wierzycieli w postaci Umów Inkaso oraz Umów Powierniczego Przelewu Wierzytelności oraz Dokonywanych Cesji Wierzytelności na własną rzecz. Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Prowadząc działalność gospodarczą Wnioskodawca podpisuje z kontrahentami dwa typy umów:

Umowa Powierniczego Przelewu Wierzytelności: Cesia wierzytelności ma charakter tymczasowy - polega tylko na przelaniu wszelkich praw w celu wyegzekwowania należnych kontrahentowi Wnioskodawcy świadczeń, między innymi należności głównych, należnych odsetek ustawowych lub umownych lub jeszcze innych należności ubocznych".

Umowa Inkaso - Umowa ta ma charakter reprezentacji, zgodnie z którą Klient/Wierzyciel upoważnia Wnioskodawcę aby na jego rzecz wyegzekwował wszelkie należności od Dłużnika wraz z odsetkami ustawowymi lub umownymi.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia, czy w sytuacji wyegzekwowania odsetek za zwłokę w 50 % należy wystawić fakturę VAT i opłacić podatek od towarów i usług.

Mając na uwadze opis sprawy oraz przedstawiony stan prawny należy zauważyć, że podstawa opodatkowania jest przypisana do danego przedmiotu opodatkowania. Dla danej czynności opodatkowanej ustalana jest jedna podstawa opodatkowania. Stąd art. 29a ust. 6 ustawy wskazuje na koszty dodatkowe podając także ich przykłady, które nawet jeśli są odrębnie pobierane (odrębnie rozliczane) między stronami, wchodzą do podstawy opodatkowania dla czynności podstawowej i powinny być łącznie z nią opodatkowane. Przepis ten jako regułę, a nie wyjątek, uznaje więc doliczanie kosztów dodatkowych czynności pomocniczych do podstawy opodatkowania czynności podstawowej. Tylko przykładowo wskazuje on na rodzaje kosztów, jakie są wliczane do podstawy opodatkowania czynności podstawowej. Oznacza to, że także inne koszty dodatkowe powinny być wliczane do podstawy opodatkowania czynności podstawowej. Katalog ten uznać należy za otwarty, obejmujący m. in. kwoty odsetek. W zakres normy tego przepisu wchodzą wszelkie opłaty i należności, formalnie odrębne od ceny świadczenia głównego (podstawowego), jednakże w istocie składające się na zapłatę za świadczenie zapewniane w ramach wykonywania świadczenia podstawowego. Koszty dodatkowe będą wartością tych wszystkich świadczeń dodatkowych, które nie stanowią samoistnego świadczenia (przedmiotu opodatkowania), lecz są elementami świadczenia złożonego - kompleksowego.

Jak wyjaśniono we wniosku zgodnie z zapisami umownymi, odsetki od wierzytelności (których wysokość, jak wskazał Wnioskodawca, zależna jest od negocjacji z klientem) stają się wynagrodzeniem windykatora (stanowią po prowizji kolejny element wynagrodzenia Wnioskodawcy).

Należy zatem uznać, że wskazane w opisie sprawy odsetki nie mają samoistnej racji bytu i są tylko i wyłącznie składnikiem zapłaty za realizację usługi podstawowej (czyli windykację wierzytelności).

Zatem otrzymana przez Wnioskodawcę kwota odsetek (50%) stanowi obok prowizji jeden z elementów kalkulacyjnych wynagrodzenia zapłaty (część odpłatności za usługę). Kwota odsetek (tj. ustalona w umowie procentowa wielkość odsetek) składa się na całość zapłaty od nabywcy usługi na równi z wypłacanym wynagrodzeniem. Wobec powyższego kwota odsetek stanowi więc element zapłaty w rozumieniu powołanego wyżej art. 29a ust. 1 ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że Wnioskodawca jest obowiązany do opodatkowania podatkiem VAT kwoty odsetek, stanowiące element kalkulacyjny wynagrodzenia (zapłaty) za wykonanie usług, o których mowa we wniosku.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

W art. 106c ww. ustawy zostały wskazane elementy, jakie powinna zawierać faktura.

Powyższe przepisy odnoszą się do podatnika, zatem Wnioskodawca jako podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT, jest zobowiązany do dokumentowania przedmiotowej czynności fakturami VAT.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy (odnoszące się do pytania oznaczonego we wniosku nr 1), że odsetki nie mogą być uznane jako zapłatę za dostawę towarów oraz świadczenie usług, jest nieprawidłowe.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą także rozstrzygnięcia, czy w sytuacji wyegzekwowania należności związanych z ustawą z dnia 8 marca 2013r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, na podstawie wystawionych przez Cesjonariusza Not Księgowych, należy wystawić fakturę VAT i opłacić podatek od Towarów i Usług.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 684) wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, równowartość kwoty 40 euro przeliczonej na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, stanowiącej rekompensatę za koszty odzyskiwania należności. Oprócz kwoty, o której mowa w ust. 1, wierzycielowi przysługuje również zwrot, w uzasadnionej wysokości, poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających tę kwotę.

W świetle art. 7 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych -w transakcjach handlowych - z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny - wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

wierzyciel spełnił swoje świadczenie;
wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy, w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

wierzyciel spełnił swoje świadczenie;
wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.

Art. 4 pkt 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych stanowi, że użyte w ustawie określenie transakcja handlowa oznacza umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.

W rozumieniu art. 2 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych przepisy ustawy stosuje się do transakcji handlowych, których wyłącznymi stronami są:

przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.);
podmioty prowadzące działalność, o której mowa w art. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej;
podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164);
osoby wykonujące wolny zawód;
oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych;
zagraniczni przedsiębiorcy, o których mowa w art. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o zasadach prowadzenia na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne (Dz. U. z 1989 r. poz. 148, z późn. zm.), prowadzący przedsiębiorstwa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
przedsiębiorcy z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że działalność Wnioskodawcy opiera się o windykację i ściąganie należności od dłużników na rzecz Klientów/Wierzycieli w postaci Umów Inkaso oraz Umów Powierniczego Przelewu Wierzytelności oraz Dokonywanych Cesji Wierzytelności na własną rzecz.

Noty Księgowe są wystawiane zgodnie z Ustawą z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

Przedmiotowe noty wystawiane są w związku z każdą oddzielną dostawą lub inną usługą handlową na podstawie, której wystawiane są faktury VAT.

Każda z pozycji na Nocie Księgowej dotyczy przeliczonej (na złotówki) na podstawie aktualnego kursu walut równowartości 40 EURO.

Noty wyliczane i wystawiane są w dacie podpisania umowy przez Zleceniodawcę lub ich prawo Cedowane jest przez Cedenta w zależności od typu podpisanej umowy wystawiane są zawsze na dłużnika, który pozostawał w zwłoce z zapłatą swojego świadczenia zgodnie z terminem zapłaty.

W Umowie Inkaso Wnioskodawca reprezentuje tylko w/w Wierzyciela w celu wyegzekwowania należności wynikających z Ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. W Umowach Powierniczego Przelewu Wierzytelności to Cedent (wierzyciel zgodnie z ustawą) ceduje na Wnioskodawcę prawo wyegzekwowania należnych mu świadczeń wynikających z Ustawy z dnia 8 marca 2013 roku. Przelanie wierzytelności ma charakter czasowy - ma na celu tylko wyegzekwowanie należności. W przypadku niewyegzekwowania należności wszelkie Należności wynikające z Noty Księgowej przelewane są zwrotnie na Cedenta. Opłata, o której mowa w art. 10 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach zawsze jest należna wierzycielowi, który ze swoim kontrahentem nawiązał współpracę handlową (w tym przypadku jest to Cedent lub Zleceniodawca). Cedent (Umowa Powierniczego Przelewu Wierzytelności) przenosi prawo do wyegzekwowania, wyliczenia i wystawienia noty księgowej powierniczo na Cesjonariusza (w tym przypadku firmę Wnioskodawcy). Zleceniodawca (Umowa Inkaso) udziela tylko upoważnienia do wyegzekwowania noty księgowej na warunkach określonych umową.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny i opis sprawy należy stwierdzić, że Wnioskodawca nie jest wierzycielem o którym mowa w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Wnioskodawca bowiem nie jest stroną transakcji handlowej, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi. Wnioskodawca nabywa tylko wierzytelność natomiast nie jest stroną transakcji handlowej. Wierzycielem, o którym mowa w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych jest pierwszy wierzyciel będący stroną umowy, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, zawieranej w związku z wykonywaną działalnością. A zatem opłata, o której mowa w art. 10 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych przysługuje pierwszemu (pierwotnemu) wierzycielowi, a nie Wnioskodawcy, który jest nabywcą wierzytelności od tego pierwotnego wierzyciela.

Należy przyjąć, że w sytuacji gdy następuje zbycie wierzytelności przez pierwotnego wierzyciela, opłata ta w odniesieniu do nowego (wtórnego) wierzyciela w tej konkretnej sprawie jest nim Wnioskodawca traci swój charakter jako opłaty należnej na mocy art. 10 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych i należy ją uznać za należność związaną z usługą nabycia wierzytelności podlegającą opodatkowaniu na zasadach ogólnych, którą Wnioskodawca zobowiązany jest udokumentować fakturą VAT.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy (odnoszące się do pytania oznaczonego we wniosku nr 2) jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Ponadto należy podkreślić, że interpretacja nie rozstrzyga w zakresie ustalenia powstania obowiązku podatkowego z tytułu świadczonych usług windykacyjnych, bowiem w tym zakresie Wnioskodawca nie sformułował pytania oraz nie przedstawił stanowiska.

Ocena prawna stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 3 została zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz. U. z 2016r., poz. 718 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie