Temat interpretacji

Podatek od towarów i usług w zakresie braku uznania Wnioskodawcy za podatnika z tytułu uczestnictwa w strukturze cash poolingu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 17 grudnia 2015 r. (data wpływu 22 grudnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku uznania Wnioskodawcy za podatnika z tytułu uczestnictwa w strukturze cash poolingu jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 grudnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku uznania Wnioskodawcy za podatnika z tytułu uczestnictwa w strukturze cash poolingu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka (dalej jako: Spółka, Wnioskodawca) należy do Grupy Kapitałowej. Wnioskodawca planuje przystąpienie do oferowanych przez Banki mające siedzibę na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, tzw. usług cash poolingu rzeczywistego, czyli kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową, zwaną również systemem zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków (dalej: Usługa lub cash pooling). Wnioskodawca przystąpi do struktury cash poolingu jako tzw. uczestnik (dalej: Uczestnik). Wszyscy Uczestnicy są polskimi rezydentami podatkowymi.

Usługa cash poolingu polega na zarządzaniu przez Bank fizycznymi transferami środków finansowych pomiędzy rachunkami bieżącymi Uczestników. Jest usługą należącą do zakresu usług bankowych, polegających na umożliwieniu przez Bank grupie kapitałowej do której należy Spółka, bardziej efektywnego, codziennego zarządzania środkami pieniężnymi i limitami zadłużenia (również zwane limitami dziennymi) oraz korzystania przez poszczególnych Uczestników ze wspólnej płynności finansowej.

Usługa będzie realizowana przez Banki w oparciu o umowy, które zostaną zawarte pomiędzy konkretnym Bankiem a Uczestnikami, określające istotne jej postanowienia (dalej: Umowa). Zgodnie z treścią Umowy, jeden z Uczestników zostanie wybrany na tzw. agenta, czy też jak nazywany jest w przypadku innej umowy, na tzw. koordynującego (dalej: Agent lub Koordynujący).

Podstawę funkcjonowania cash poolingu stanowić będą rachunki bankowe, otwarte i prowadzone w PLN. Wnioskodawca, jak i pozostali Uczestnicy zawrą z Bankiem umowy bieżących rachunków bankowych (dalej: Rachunek).

W celu wykonania usługi rzeczywistego cash poolingu Bank udzieli Uczestnikom, na warunkach określonych w Umowie, limitów dziennych, tj. kwot do których łącznie dyspozycje Uczestników dotyczące Rachunków będą mogły być realizowane przez Bank w przypadku braku środków dostępnych na poszczególnych Rachunkach. Ponadto, Bank będzie mógł udzielić Agentowi, na warunkach określonych w odrębnej umowie, kredytu w rachunku bieżącym.

Jednakże, w żadnym wypadku suma łącznego zadłużenia Uczestników wobec Banku nie będzie mogła przekroczyć tzw. globalnego limitu płynności, tj. sumy sald na Rachunkach Uczestników uwzględniającej środki dostępne z tytułu przyznanego, na podstawie odrębnej umowy, kredytu w Rachunku Agenta.

Struktura cash poolingu oparta jest o mechanizmy prawne, zdefiniowane w prawie cywilnym jako subrogacja oraz przejęcie długu.

Subrogacja jest instytucją prawną uregulowaną w art. 518 § 1 Kodeksu Cywilnego i polega na tym, iż osoba trzecia, która w sytuacjach opisanych w dalszej części spłaca wierzyciela, nabywa z mocy prawa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, tj. wstępuje w prawa zaspokajanego wierzyciela.

Przejęcie długu jest z kolei uregulowane w art. 519 § 1 Kodeksu Cywilnego, zgodnie z którym osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony.

W ramach Usługi każdego dnia roboczego w przypadku gdy saldo na Rachunku:

• Uczestnika niebędącego Agentem ma wartość:
  • ujemną, wówczas Bank dokona transferu Środków pieniężnych z Rachunku Agenta na Rachunek Uczestnika niebędącego Agentem, w następstwie czego Agent dokona spłaty zobowiązań Uczestników, którzy posiadają ujemne saldo na Rachunku, względem Banku nabędzie w ten sposób wierzytelności Banku względem tych Uczestników do wysokości dokonanej spłaty, wstępując tym samym w prawa zaspokajanego wierzyciela, tj. Banku, w trybie art. 518 § 1 Kodeksu Cywilnego,
  • dodatnią, wówczas Bank dokona transferu Środków pieniężnych z Rachunku Uczestnika niebędącego Agentem na Rachunek Agenta, w następstwie czego Uczestnicy, którzy posiadają dodatnie saldo na Rachunku, dokonają spłaty zobowiązań Agenta, istniejących w Rachunku Agenta, względem Banku i nabędą w ten sposób wierzytelności Banku względem Agenta do wysokości dokonanej spłaty, wstępując tym samym w prawa zaspokajanego wierzyciela, tj. Banku, w trybie art. 518 § 1 Kodeksu Cywilnego,
• wszystkich Uczestników ma wartość dodatnią lub rowną zeru, wówczas nastąpi przejęcie przez Agenta długów Banku względem Uczestników, którzy posiadają saldo dodatnie na Rachunku, w trybie art. 519 § 1 Kodeksu Cywilnego. Celem przejęcia długów Bank przeleje na rachunek Agenta kwotę w wysokości nominalnej długów.

Właściwa usługa cash poolingu rzeczywistego będzie polegać więc na codziennym bilansowaniu środków zgromadzonych na Rachunkach Uczestników. W efekcie powyższych operacji salda na Rachunkach Uczestników niebędących Agentem będą równe zeru.

Umowa z Bankiem zostanie zawarta w opcji cash poolingu jednokierunkowego. Oznacza to, że nie będzie dochodziło do zwrotnych transferów pieniężnych na początku kolejnego dnia roboczego. Zobowiązania te będą rozliczane w terminach ustalonych z każdym z Banków.

Odsetki będą naliczane na bazie dziennej, natomiast ich płatność przez/do poszczególnych Uczestników (w tym do Agenta) będzie dokonywana jednorazowo w uzgodnionych okresach rozliczeniowych. Wysokość odsetek należnych poszczególnym Uczestnikom kalkulowana będzie przez Bank.

Jednocześnie Bank, na bazie dziennej, naliczał będzie odsetki debetowe/kredytowe od salda występującego na Rachunku Agenta. Raz na miesiąc, w ustalonej dacie rozliczenia, Bank uzna Rachunek Agenta kwotą należnych odsetek lub odpowiednio obciąży Rachunek Agenta kwotą odsetek należnych Bankowi z tytułu kredytu w tym rachunku.

Bank będzie pobierał od Uczestników opłatę za świadczenie usługi cash poolingu rzeczywistego w ustalonej między stronami (tj. pomiędzy Uczestnikami a Bankiem) wysokości. W ramach tego wynagrodzenia, jeden z Banków będzie pobierał prowizję przygotowawczą z tytułu zawarcia Umowy, która pobierana ma być od każdego z Uczestników. Natomiast drugi z Banków będzie pobierał jednorazową opłatę z tytułu wdrożenia zmiany konfiguracji systemu zarządzania środkami pieniężnymi. Opłata ta będzie obciążać Rachunek Agenta, jednak Uczestnicy są odpowiedzialni solidarnie za te opłaty.

Wnioskodawca nie będzie płacić wynagrodzenia Koordynującemu z tytułu pełnienia jego roli w systemie. Sprawowanie funkcji Agenta ma charakter czysto techniczny i sprowadza się do tego, że na Rachunek Agenta Bank dokonuje transferów środków pieniężnych z Rachunków pozostałych uczestników oraz z tego Rachunku trafiają środki na Rachunki Uczestników. Pełnienie funkcji Agenta (Koordynującego) wiąże się także z reprezentowaniem pozostałych Uczestników wobec Banku w zakresie kwestii związanych z Umową.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca z tytułu uczestnictwa w strukturze cash-poolingu będzie podatnikiem podatku od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle opisanego wyżej zdarzenia przyszłego, uczestnictwo Wnioskodawcy w strukturze cash poolingu nie będzie stanowiło świadczenia usługi przez Wnioskodawcę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, w związku z czym Wnioskodawca nie będzie dla tych czynności podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie zaś do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

Art. 15 ust. 1 ustawy o VAT wskazuje, że podatnikami są m.in. osoby prawne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Zgodnie z kolejnym ustępem tego przepisu, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Usługa cash pooling oferowana przez banki, nie została uregulowana prawnie przez polskiego ustawodawcę, dlatego jej zasady tworzone są w oparciu o zasadę swobody kontraktowania. Zgodnie z Umową, której dotyczy wniosek, Bank będzie wykonywał na rzecz Uczestników szereg czynności składających się łącznie na jedną usługę w postaci kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową, czyli cash pooling. W praktyce więc, to Bank jako usługodawca, a więc podmiot organizujący operacje konsolidacji środków pieniężnych podmiotów uczestniczących w strukturze cash poolingu, dla tych usług jest podatnikiem VAT.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, iż jak zostało to już wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, będzie on uiszczał wynagrodzenie na rzecz Banku z tytułu zawarcia z Bankiem Umowy na świadczenie usługi zarządzania płynnością finansową. Natomiast odsetki otrzymywane przez Wnioskodawcę od nadwyżek naliczane w konsekwencji zarządzania przez Bank środkami na Rachunkach nie będą stanowiły wynagrodzenia za świadczenie usług. Tym samym Wnioskodawca nie będzie otrzymywał żadnego wynagrodzenia z tytułu uczestnictwa w strukturze cash poolingu.

Reasumując, usługa cash poolingu jest usługą wykonywaną przez Bank. Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Należy pamiętać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi bowiem być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

Powyższe potwierdza interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi nr IPTPP2/443-285/13-4/AW z dnia 5 lipca 2013 r., w której organ wskazuje, że biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne zaprezentowanej umowy cash poolingu należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę jako Uczestnika przedmiotowej usługi, nie będą stanowiły odpłatnego świadczenia przez Spółkę usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego świadczenia przez inny podmiot usługi cash poolingu. W związku z powyższym, nie będą one podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym Wnioskodawca z tego tytułu nie będzie działał w charakterze podatnika, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

Podobne stanowisko zostało przedstawione m.in. w:

• interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 16 września 2014 r., sygn. IPTPP2/443-549/14-2/AO;
• interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 21 sierpnia 2014 r., sygn. IPPP3/443-515/14-2/JF;
• interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 7 lipca 2013 r., sygn. IPPP3/443-1234/12-5/SM oraz z dnia 4 kwietnia 2013 r., sygn. IPPP1/443 -80/13-3/PR;
• interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 25 lutego 2013 r., sygn. ILPP4/443-528/12-2/BA.

Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, iż Wnioskodawca z tytułu uczestnictwa w strukturze cash poolingu nie będzie podatnikiem podatku VAT, a czynności dokonywane przez Wnioskodawcę w ramach struktury cash poolingu nie będą stanowiły odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 1020 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu