Opodatkowanie transakcji sprzedaży składników majątkowych zcp. - Interpretacja - IPPP3/4512-792/15-2/RM

ShutterStock
Interpretacja indywidualna z dnia 26.10.2015, sygn. IPPP3/4512-792/15-2/RM, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Temat interpretacji

Opodatkowanie transakcji sprzedaży składników majątkowych zcp.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 17 września 2015 r. (data wpływu 21 września 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania transakcji sprzedaży składników majątkowych - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 września 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania transakcji sprzedaży składników majątkowych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest spółką cywilną osób fizycznych. Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą przede wszystkim w zakresie produkcji i sprzedaży urządzeń i elementów grzewczych. Wnioskodawca (z prawnego punktu widzenia wspólnicy spółki cywilnej) dokona sprzedaży posiadanego zespołu majątkowego na rzecz nabywcy, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, będącą podatnikiem podatku do towarów i usług.

Kwestię sprzedaży regulować będzie umowa sprzedaży przedsiębiorstw (Umowa sprzedaży). Oprócz Wnioskodawcy stroną sprzedającą będzie również inna spółka cywilna (z prawnego punktu widzenia wspólnicy tejże spółki cywilnej). Majątek ten stanowić będzie u sprzedawców dwa odrębne zespoły majątkowe (dwa zespoły majątkowe, po jednym zespole majątkowym w każdej ze spółek cywilnych). Po kupnie majątek ten ukonstytuuje na poziomie nabywcy jeden zespół majątkowy.

Umowa sprzedaży określa, że zbywany zespół majątkowy stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu przepisu art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 2014, poz. 121, ze zm., dalej: k.c.) i obejmuje w szczególności następujące składniki:

  • prawo własności gruntu wraz ze stanowiącymi części składowe, znajdującymi się na gruncie wszelkimi budynkami i budowlami, w tym nakładami w postaci rozbudowy obiektu produkcyjno - magazynowego (Nieruchomości),
  • rzeczy ruchome, oznaczone co do tożsamości i wskazane w załączniku do Umowy sprzedaży (Rzeczy ruchome),
  • wyroby gotowe, półprodukty, surowce,
  • prawa wynikające z licencji do korzystania z wszelkiego oprogramowania zainstalowanego na komputerach wchodzących w skład przedsiębiorstwa oraz oprogramowania, które jest wykorzystywane w ramach przedsiębiorstwa, w tym prawa wynikające z umów dotyczących tego oprogramowania, w szczególności umów w sprawie wsparcia technicznego i konserwacji,
  • prawo do prowadzenia przedsiębiorstwa pod firmą T.,
  • prawa wynikające z rejestracji następujących domen internetowych: T..pl oraz T..com.pl,
  • udział wynoszący dwie trzecie w prawie do uzyskania patentu na wynalazek, opisany w Umowie sprzedaży (Wynalazek),
  • wszystkie prawa związane z przedsiębiorstwem, w tym prawa wynikające z umów związanych z działalnością przedsiębiorstwa, w szczególności określonych przez strony umów handlowych (w tym, m.in., istotną z punktu widzenia Wnioskodawcy umowę z dnia 27 lipca 2015 r. zawartą z P. S.A. z siedzibą w W., dalej: Umowa z P.),
  • dokumentację prawną, techniczną, finansową i inną dotyczącą przedsiębiorstwa, w tym w szczególności całość dokumentacji technicznej, wszystkie dane zapisane na komputerach, dokumenty dotyczące tytułów własności do składników przedsiębiorstwa, umowy, korespondencję z kontrahentami i klientami,
  • Prawa Własności Intelektualnej Przedsiębiorstwa (rozumiane jako patenty, prawa do uzyskania patentów, wzory użytkowe, projekty, prawa autorskie wraz z prawami pokrewnymi, nazwy domen, znaki towarowe, nazwy handlowe oraz wszelkie inne prawa własności intelektualnej, jakiegokolwiek rodzaju oraz wnioski o nadanie każdego z powyższych praw, prawa do baz danych, jak również tajemnice handlowe, dotyczące przedsiębiorstwa), materiały, dane, wiedza fachowa, rejestry (w tym wszystkie dane i ewidencje klientów i pracowników), zarchiwizowane materiały, materiały marketingowe, biznes plany i inne plany, zachowane dane statystyczne i wiedza fachowa (jak również wszystkie ich kopie) oraz wszelka pozostała dokumentacja związaną z przedsiębiorstwem (poza dokumentacją rachunkową, którą Wnioskodawca będzie zobowiązany przechowywać zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa) istniejące w dniu zawarcia Umowy sprzedaży,
  • bazę aktualnych klientów związanych z przedsiębiorstwem,
  • wszelkie inne aktywa stanowiące przedsiębiorstwo oraz przeznaczone do prowadzenia działalności gospodarczej w ramach przedsiębiorstwa, w tym zezwolenia przedsiębiorstwa (licencje, zezwolenia, świadectwa) na dzień zawarcia Umowy sprzedaży.

Sprzedawcy dokonają sprzedaży ww. zespołu majątkowego (w Umowie sprzedaży nazywanego przedsiębiorstwem) za określoną w Umowie sprzedaży cenę, w stanie wolnym od obciążeń (Umowa sprzedaży definiuje obciążenia jako każdy zastaw, w tym cywilny, rejestrowy, finansowy oraz skarbowy, hipotekę, w tym podatkową hipotekę przymusową, inne ograniczone prawo rzeczowe oraz każdą inną formę zabezpieczenia zabezpieczającą zobowiązanie jakiejkolwiek osoby lub inną umowę lub porozumienie analogiczne w skutkach, o charakterze rzeczowym lub zobowiązaniowym lub prawo lub roszczenie osoby trzeciej lub ograniczenie jakiegokolwiek rodzaju) oraz wszelkich praw osób trzecich.

Umowa sprzedaży normuje również, że podług właściwych regulacji przepisów prawa pracy (art. 211 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz. U. 2014, poz. 1502, ze zm.) sprzedaż przedsiębiorstwa skutkuje przeniesieniem zobowiązań dotyczących zatrudnienia (zakład pracy), związanych z przedsiębiorstwem, na kupującego, przez co w dniu zawarcia Umowy sprzedaży kupujący staje się z mocy prawa pracodawcą wszystkich pracowników zatrudnionych w zakładzie pracy u sprzedawcy (Wnioskodawcy).

Wedle postanowień Umowy sprzedaży na kupującego przeniesione zostaną wszelkie prawa strony sprzedającej wynikające z rękojmi za wady fizyczne i prawne oraz gwarancji jakości udzielonych przez jakiekolwiek osoby trzecie na wszelkie składniki zespołu majątkowego (określanego w Umowie sprzedaży jako przedsiębiorstwo).

Umowa sprzedaży wskazuje, iż zdefiniowane w Umowie sprzedaży umowy handlowe przedsiębiorstwa są ważne i stanowią wiążące zobowiązania ich poszczególnych stron, które są wobec nich wykonalne na warunkach określonych w tych umowach.

Ponadto, zgodnie z Umową sprzedaży, Wnioskodawca zobowiązuje się m.in. do dostarczenia nabywcy wszystkich niezbędnych informacji oraz podjęcia wszystkich innych działań niezbędnych lub słusznie wymaganych przez nabywcę w celu skutecznego spełnienia warunków Umowy sprzedaży, jak i umożliwienia nabywcy wykonania jego zobowiązań wynikających z wyszczególnionych umów handlowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa oraz jako pracodawcy pracowników zatrudnionych przez Wnioskodawcę.

W celu uniknięcia wątpliwości, strony Umowy sprzedaży wskazały w jej treści, iż środki pieniężne na rachunkach bankowych prowadzonych dla zbywanego przedsiębiorstwa oraz wszelkie należności pieniężne należne do dnia zawarcia Umowy sprzedaży na podstawie jakiejkolwiek umowy, której stroną są sprzedawcy w związku z działalnością przedsiębiorstwa nie będą należały do zbywanego przedsiębiorstwa, i tym samym nie przejdą na nabywcę w wyniku zawarcia Umowy sprzedaży.

Wnioskodawca został poinformowany przez nabywcę, iż jego intencją jest prowadzenie działalności gospodarczej w oparciu o nabywane w ramach Umowy sprzedaży zespoły majątkowe (ciągłość produkcji i sprzedaży).

Dodatkowo, Wnioskodawca pragnie wskazać, iż na mocy postanowień Umowy sprzedaży, zobowiązał się (zobowiązanie ze strony wspólników Wnioskodawcy) do niepodejmowania na terytorium, na którym prowadził on działalność związaną ze zbywanym przedsiębiorstwem, w okresie 3 lat od daty zawarcia Umowy sprzedaży, działalności bezpośrednio lub pośrednio konkurencyjnej wobec działalności zbywanego przedsiębiorstwa bez uprzedniej zgody nabywcy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy transakcja sprzedaży składników majątkowych (zespołu majątkowego), wskazanych przez Wnioskodawcę w opisie zdarzenia przyszłego, stanowić będzie transakcję zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu Ustawy o VAT, a w konsekwencji, nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT na podstawie art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Transakcja sprzedaży składników majątkowych (zespołu majątkowego), wskazanych przez Wnioskodawcę w opisie zdarzenia przyszłego, stanowić będzie transakcję zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu Ustawy o VAT, a w konsekwencji, nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT na podstawie art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT, wyłączeniu z opodatkowania VAT podlega transakcja zbycia całości przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Omawiany przepis transponuje do krajowego porządku prawnego art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej VAT (Dz. U. UE L.2006.347.1), zgodnie z którym w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego.

Zważywszy na fakt, iż Ustawa o VAT nie definiuje pojęcia przedsiębiorstwo, zasadnym staje się dokonanie wykładni tegoż pojęcia przez pryzmat znaczenia, jakie słowo to posiada w języku powszechnym, potocznym. I tak, Internetowy Słownik Języka Polskiego PWN określa przedsiębiorstwo jako samodzielną jednostkę gospodarczą obejmującą jeden zakład produkcyjny lub większą ich liczbę. Poszukując w powyższej definicji słownikowej cech, jakie powinny posiadać składniki majątku celem uznania ich za przedsiębiorstwo należy zwrócić uwagę, iż definicja ta akcentuje w pierwszej kolejności samodzielność jednostki. Wobec powyższego wypada uznać, iż za przedsiębiorstwo powinien być uznany taki zespół składników majątkowych, który stanowi jednostkę gospodarczą, która jest w stanie działać samodzielnie.

Celem zdekodowania pojęcia przedsiębiorstwa i jednocześnie potwierdzenia wyników wykładni językowej można również odwołać się do wykładni systemowej zewnętrznej, ściślej - do przepisów prawa cywilnego. Definicja przedsiębiorstwa została bowiem zawarta w art. 551 k.c., z którego wynika, że przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Przedsiębiorstwo obejmuje w szczególności (o ile składniki takie występują w danym przedsiębiorstwie):

  1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa),
  2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości,
  3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych,
  4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne,
  5. koncesje, licencje i zezwolenia,
  6. patenty i inne prawa własności przemysłowej,
  7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne,
  8. tajemnice przedsiębiorstwa,
  9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Pomocniczo do powyższego procesu wykładni pojęcia przedsiębiorstwo nie sposób nie zwrócić uwagi na definicję zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawartej w art. 2 pkt 27e Ustawy o VAT. Zgodnie z tą definicją, zorganizowana część przedsiębiorstwa oznacza organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Powyższa definicja powinna być rozumiana z uwzględnieniem dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE). Jak bowiem wskazał TSUE w wyroku z dnia 10 listopada 2011 r. w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, stwierdzenie, iż nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. Z kolei w wyroku z dnia 27 listopada 2003 r. w sprawie C-497/01 Zita Modes Sarl przeciwko Administration de renregistrement et des domaines TSUE uznał, że pojęcie zbycia całości lub części majątku należy interpretować tak, iż obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, włącznie z jego rzeczowymi składnikami oraz w zależności od konkretnego przypadku - składnikami niematerialnymi, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub jego część zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej, natomiast nie obejmuje ono zwykłego zbycia aktywów, takiego jak sprzedaż zapasów i produktów. Wyłączenie nie ma zastosowania, gdy nabywca zamierza przedsiębiorstwo (jego część) natychmiast zlikwidować i ewentualnie sprzedać zapasy.

Mając na uwadze brzmienie art. 2 pkt 27e Ustawy o VAT, a także wnioski płynące z orzecznictwa TSUE, wydawanych przez Ministra Finansów interpretacji indywidualnych a także orzecznictwa sądów administracyjnych, należy skonstatować, iż o zorganizowanej części przedsiębiorstwa mówić można w sytuacji, gdy zespół składników majątkowych posiada następujące cechy:

  • w skład zespołu wchodzą składniki materialne i niematerialne pozostające w funkcjonalnym związku i przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej;
  • posiada określone, wydzielone miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika;
  • został organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w przedsiębiorstwie podatnika;
  • zespół składników niematerialnych i materialnych mógłby stanowić odrębne przedsiębiorstwo, w sposób samodzielny realizujące określone zdania gospodarcze.

Stosując więc zasady wnioskowania a fortiori w odmianie a minori ad maius, przymioty zespołu składników majątkowych uznawanego za zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu Ustawy o VAT powinny tym bardziej być przypisane takiemu zespołowi składników uznawanego za przedsiębiorstwo, którego zbycie nie podlega opodatkowaniu VAT na podstawie art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT.

Odnosząc powyższe rozważania do zdarzenia przyszłego, przedstawionego przez Wnioskodawcę, Wnioskodawca pragnie wskazać, iż mający być zbyty przez niego, na mocy Umowy sprzedaży, zespół składników majątkowych stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu Ustawy o VAT. Na postawienie powyższej tezy pozwala analiza zakresu przedmiotowego transakcji sprzedaży składników przedsiębiorstwa a także funkcjonalny związek istniejący pomiędzy poszczególnymi składnikami majątku będącymi przedmiotem transakcji.

W skład zbywanego zespołu składników majątkowych wejdą bowiem, m.in. składniki materialne, tj.:

  • Nieruchomości,
  • Rzeczy ruchome,
  • wyroby gotowe, półprodukty, surowce.

Ponadto przedmiotem sprzedaży są również składniki niematerialne przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, tj.:

  • zezwolenia wydane dla przedsiębiorstwa,
  • prawa wynikające z licencji do korzystania z wszelkiego oprogramowania zainstalowanego na komputerach wchodzących w skład przedsiębiorstwa oraz oprogramowania, które jest wykorzystywane w ramach Przedsiębiorstwa, w tym prawa wynikające z umów dotyczących tego oprogramowania, w szczególności umów w sprawie wsparcia technicznego i konserwacji,
  • prawa wynikające z rejestracji następujących domen internetowych: t....pl oraz T..com.pl,
  • udział wynoszący dwie trzecie w prawie do uzyskania patentu na Wynalazek,
  • wszystkie prawa związane z przedsiębiorstwem, w tym prawa wynikające z umów związanych z działalnością przedsiębiorstwa, w szczególności wskazanych umów handlowych (w tym, przede wszystkim, istotną z punktu widzenia Umowę z P.),
  • Prawa Własności Intelektualnej Przedsiębiorstwa, materiały, dane, wiedza fachowa, rejestry (w tym wszystkie dane i ewidencje klientów i pracowników), zarchiwizowane materiały, materiały marketingowe, biznes plany i inne plany, zachowane dane statystyczne i wiedza fachowa (jak również wszystkie ich kopie) oraz wszelka pozostała dokumentacja związana z Przedsiębiorstwem (poza dokumentacją rachunkową, którą Wnioskodawca będzie zobowiązany przechowywać zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa) istniejące w dniu zawarcia Umowy sprzedaży,
  • dokumentacja prawna, techniczna, finansowa i inna dotycząca przedsiębiorstwa, w tym w szczególności całość dokumentacji technicznej, wszystkie dane zapisane na komputerach, dokumenty dotyczące tytułów własności do składników przedsiębiorstwa, umowy, korespondencja z kontrahentami i klientami,
  • baza aktualnych klientów związanych z przedsiębiorstwem.

Jak wskazano, w skład zbywanego przez Wnioskodawcę zespołu składników majątkowych wejdą również wskazane w Umowie sprzedaży zobowiązania związane z działalnością przedsiębiorstwa, w szczególności zobowiązania wynikające ze stosunków pracy z pracownikami zatrudnianymi przez Wnioskodawcę oraz wskazanych umów handlowych (np. w zakresie kontraktów realizowanych w wyniku przetargu).

Podkreślenia wymaga również, iż na mocy postanowień Umowy sprzedaży, Wnioskodawca zobowiązany jest do dołożenia najwyższych starań, aby nabywca i sprzedawcy (w tym Wnioskodawca) przedsiębiorstwa zawarli umowę podwykonawstwa, zgodnie z którą nabywca wykona zobowiązania sprzedawców (w tym Wnioskodawcy) wynikające z Umowy z P. lub uzyska zgodę P. na cesję wierzytelności o zapłatę wynagrodzenia z tytułu Umowy z P..

Ponadto, zgodnie z Umową sprzedaży, Wnioskodawca zobowiązuje się m.in. do dostarczenia nabywcy wszystkich niezbędnych informacji oraz podjęcia wszystkich innych działań niezbędnych lub słusznie wymaganych przez nabywcę w celu skutecznego spełnienia warunków Umowy sprzedaży, jak i umożliwienia nabywcy wykonania jego zobowiązań wynikających z wyszczególnionych umów handlowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa oraz jako pracodawcy pracowników zatrudnionych przez Wnioskodawcę.

W konsekwencji powyższego, wymienione składniki majątku, zarówno materialne jak i niematerialne, a także zobowiązania, pozostają w funkcjonalnym związku i przeznaczone są do prowadzenia działalności gospodarczej. Wobec powyższego, zdaniem Wnioskodawcy transakcja zbycia Przedsiębiorstwa nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT stosownie do art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W świetle art. 2 pkt 6 powołanej ustawy, towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z art. 7 ust. 1 cyt. ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy, sprzedaż to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Jednocześnie zapisy art. 6 ustawy wskazują na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Są tutaj wskazane te czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszcząc się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług. Z uwagi jednakże na stosowne wyłączenie, czynności te chociaż można je zakwalifikować jako odpłatną dostawę towarów czy też odpłatne świadczenie usług nie podlegają opodatkowaniu.

W świetle art. 6 pkt 1 ustawy, przepisów ustawy, nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zatem w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Pojęcie transakcja zbycia należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu dostawa towarów w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. zbycie obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji przedsiębiorstwa. Dlatego też, dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy posłużyć się definicją sformułowaną w art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121).

Stosownie do ww. artykułu Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

  1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
  2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
  3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
  4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
  5. koncesje, licencje i zezwolenia;
  6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
  7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
  8. tajemnice przedsiębiorstwa;
  9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Ustawodawca w ww. przepisie wskazał, jakiego rodzaju elementy wchodzą w skład kompleksu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, czyli przedsiębiorstwa, które może być przedmiotem czynności prawnej. Nie wszystkie jednak elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa są na tyle istotne, by bez ich zbycia nie można było mówić o zbyciu przedsiębiorstwa. O tym, jakie konkretne składniki muszą być przeniesione na nabywcę, aby można było uznać, że nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują okoliczności faktyczne. Jeżeli warunki, o których mowa w art. 551 Kodeksu cywilnego zostaną spełnione, to dostawa realizowana do innego podmiotu (np. spółki prawa handlowego lub cywilnego), nie będzie podlegała przepisom ustawy o VAT.

W praktyce obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których niektóre elementy przedsiębiorstwa podlegają wyłączeniu z transakcji sprzedaży. Jednak nawet w takim przypadku składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w taki sposób, by można było o nich mówić jako o zespole, a nie tylko zbiorze pewnych elementów. Decydujące zatem jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami w sposób umożliwiający kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 552 Kodeksu cywilnego, czynność prawna, mająca za przedmiot przedsiębiorstwo, obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba, że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest spółką cywilną osób fizycznych. Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą przede wszystkim w zakresie produkcji i sprzedaży urządzeń i elementów grzewczych.

Wnioskodawca (z prawnego punktu widzenia wspólnicy spółki cywilnej) dokona sprzedaży posiadanego zespołu majątkowego na rzecz nabywcy, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, będącą podatnikiem podatku do towarów i usług.

Umowa sprzedaży określa, że zbywany zespół majątkowy stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu przepisu art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 2014, poz. 121, ze zm., dalej: k.c.) i obejmuje w szczególności następujące składniki:

  • prawo własności gruntu wraz ze stanowiącymi części składowe, znajdującymi się na gruncie wszelkimi budynkami i budowlami, w tym nakładami w postaci rozbudowy obiektu produkcyjno - magazynowego (Nieruchomości),
  • rzeczy ruchome, oznaczone co do tożsamości i wskazane w załączniku do Umowy sprzedaży (Rzeczy ruchome),
  • wyroby gotowe, półprodukty, surowce,
  • prawa wynikające z licencji do korzystania z wszelkiego oprogramowania zainstalowanego na komputerach wchodzących w skład przedsiębiorstwa oraz oprogramowania, które jest wykorzystywane w ramach przedsiębiorstwa, w tym prawa wynikające z umów dotyczących tego oprogramowania, w szczególności umów w sprawie wsparcia technicznego i konserwacji,
  • prawo do prowadzenia przedsiębiorstwa pod firmą T.,
  • prawa wynikające z rejestracji następujących domen internetowych: T..pl oraz T..com.pl,
  • udział wynoszący dwie trzecie w prawie do uzyskania patentu na wynalazek, opisany w Umowie sprzedaży (Wynalazek),
  • wszystkie prawa związane z przedsiębiorstwem, w tym prawa wynikające z umów związanych z działalnością przedsiębiorstwa, w szczególności określonych przez strony umów handlowych (w tym, m.in., istotną z punktu widzenia Wnioskodawcy umowę z dnia 27 lipca 2015 r. zawartą z P. S.A. z siedzibą w W., dalej: Umowa z P.),
  • dokumentację prawną, techniczną, finansową i inną dotyczącą przedsiębiorstwa, w tym w szczególności całość dokumentacji technicznej, wszystkie dane zapisane na komputerach, dokumenty dotyczące tytułów własności do składników przedsiębiorstwa, umowy, korespondencję z kontrahentami i klientami,
  • Prawa Własności Intelektualnej Przedsiębiorstwa (rozumiane jako patenty, prawa do uzyskania patentów, wzory użytkowe, projekty, prawa autorskie wraz z prawami pokrewnymi, nazwy domen, znaki towarowe, nazwy handlowe oraz wszelkie inne prawa własności intelektualnej, jakiegokolwiek rodzaju oraz wnioski o nadanie każdego z powyższych praw, prawa do baz danych, jak również tajemnice handlowe, dotyczące przedsiębiorstwa), materiały, dane, wiedza fachowa, rejestry (w tym wszystkie dane i ewidencje klientów i pracowników), zarchiwizowane materiały, materiały marketingowe, biznes plany i inne plany, zachowane dane statystyczne i wiedza fachowa (jak również wszystkie ich kopie) oraz wszelka pozostała dokumentacja związaną z przedsiębiorstwem (poza dokumentacją rachunkową, którą Wnioskodawca będzie zobowiązany przechowywać zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa) istniejące w dniu zawarcia Umowy sprzedaży,
  • bazę aktualnych klientów związanych z przedsiębiorstwem,
  • wszelkie inne aktywa stanowiące przedsiębiorstwo oraz przeznaczone do prowadzenia działalności gospodarczej w ramach przedsiębiorstwa, w tym zezwolenia przedsiębiorstwa (licencje, zezwolenia, świadectwa) na dzień zawarcia Umowy sprzedaży.

Umowa sprzedaży normuje również, że podług właściwych regulacji przepisów prawa pracy (art. 211 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz. U. 2014, poz. 1502, ze zm.) sprzedaż przedsiębiorstwa skutkuje przeniesieniem zobowiązań dotyczących zatrudnienia (zakład pracy), związanych z przedsiębiorstwem, na kupującego, przez co w dniu zawarcia Umowy sprzedaży kupujący staje się z mocy prawa pracodawcą wszystkich pracowników zatrudnionych w zakładzie pracy u sprzedawcy (Wnioskodawcy).

Wedle postanowień Umowy sprzedaży na kupującego przeniesione zostaną wszelkie prawa strony sprzedającej wynikające z rękojmi za wady fizyczne i prawne oraz gwarancji jakości udzielonych przez jakiekolwiek osoby trzecie na wszelkie składniki zespołu majątkowego (określanego w Umowie sprzedaży jako przedsiębiorstwo).

Umowa sprzedaży wskazuje, iż zdefiniowane w Umowie sprzedaży umowy handlowe przedsiębiorstwa są ważne i stanowią wiążące zobowiązania ich poszczególnych stron, które są wobec nich wykonalne na warunkach określonych w tych umowach.

Ponadto, zgodnie z Umową sprzedaży, Wnioskodawca zobowiązuje się, m.in. do dostarczenia nabywcy wszystkich niezbędnych informacji oraz podjęcia wszystkich innych działań niezbędnych lub słusznie wymaganych przez nabywcę w celu skutecznego spełnienia warunków Umowy sprzedaży, jak i umożliwienia nabywcy wykonania jego zobowiązań wynikających z wyszczególnionych umów handlowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa oraz jako pracodawcy pracowników zatrudnionych przez Wnioskodawcę.

W celu uniknięcia wątpliwości, strony Umowy sprzedaży wskazały w jej treści, iż środki pieniężne na rachunkach bankowych prowadzonych dla zbywanego przedsiębiorstwa oraz wszelkie należności pieniężne należne do dnia zawarcia Umowy sprzedaży na podstawie jakiejkolwiek umowy, której stroną są sprzedawcy w związku z działalnością przedsiębiorstwa nie będą należały do zbywanego przedsiębiorstwa, i tym samym nie przejdą na nabywcę w wyniku zawarcia Umowy sprzedaży.

Wnioskodawca został poinformowany przez nabywcę, iż jego intencją jest prowadzenie działalności gospodarczej w oparciu o nabywane w ramach Umowy sprzedaży zespoły majątkowe (ciągłość produkcji i sprzedaży).

Dodatkowo, Wnioskodawca wskazuje, iż na mocy postanowień Umowy sprzedaży, zobowiązał się (zobowiązanie ze strony wspólników Wnioskodawcy) do niepodejmowania na terytorium, na którym prowadził on działalność związaną ze zbywanym przedsiębiorstwem, w okresie 3 lat od daty zawarcia Umowy sprzedaży, działalności bezpośrednio lub pośrednio konkurencyjnej wobec działalności zbywanego przedsiębiorstwa bez uprzedniej zgody nabywcy.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii, czy transakcja sprzedaży składników majątkowych (zespołu majątkowego), wskazanych w opisie zdarzenia przyszłego, stanowić będzie transakcję zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o VAT, a w konsekwencji, nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT na podstawie art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT.

W tym miejscu należy wskazać, że jak wynika z powołanego art. 55&² Kodeksu cywilnego, strony poza wyłączeniami wynikającymi z przepisów szczególnych mają pozostawioną swobodę co do tego, jakie elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa objąć przedmiotem czynności prawnej, z tym że swoboda w wyłączeniu poszczególnych składników nie może iść tak daleko, aby zakres wyłączeń przekreślił istotę przedsiębiorstwa określoną w art. 55&¹ Kodeksu cywilnego. Dlatego też zbycie przedsiębiorstwa powinno obejmować co najmniej te składniki, które determinują funkcje spełniane przez przedsiębiorstwo.

Jak wynika z opisu sprawy przedmiotem transakcji będą najbardziej istotne elementy przedsiębiorstwa, tj. przede wszystkim: prawo własności gruntu wraz ze stanowiącymi części składowe, znajdującymi się na gruncie wszelkimi budynkami i budowlami, w tym nakładami w postaci rozbudowy obiektu produkcyjno magazynowego, rzeczy ruchome, wyroby gotowe, półprodukty, surowce. Ponadto przedmiotem sprzedaży będą prawa wynikające z licencji do korzystania z oprogramowania zainstalowanego na komputerach, prawo do prowadzenia przedsiębiorstwa pod firmą T., prawa wynikające z rejestracji domen internetowych, udział wynoszący dwie trzecie w prawie do uzyskania patentu na wynalazek, wszystkie prawa związane z przedsiębiorstwem, Prawa Własności Intelektualnej Przedsiębiorstwa, materiały, dane, wiedza fachowa, rejestry (w tym wszystkie dane i ewidencje klientów i pracowników), wszelka pozostała dokumentacja związana z przedsiębiorstwem (poza dokumentacją rachunkową, którą Wnioskodawca będzie zobowiązany przechowywać zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa), wszelkie inne aktywa stanowiące przedsiębiorstwo oraz przeznaczone do prowadzenia działalności gospodarczej w ramach przedsiębiorstwa, w tym zezwolenia przedsiębiorstwa (licencje, zezwolenia, świadectwa) na dzień zawarcia Umowy sprzedaży.

Ponadto na Nabywcę zostaną przeniesione zobowiązania dotyczące zatrudnienia (w dniu zawarcia Umowy sprzedaży kupujący staje się z mocy prawa pracodawcą wszystkich pracowników zatrudnionych w zakładzie pracy u Wnioskodawcy) oraz wszelkie prawa sprzedającego wynikające z rękojmi za wady fizyczne i prawne oraz gwarancji jakości udzielonych przez jakiekolwiek osoby trzecie na wszelkie składniki zespołu majątkowego.

W rezultacie w wyniku transakcji sprzedaży składników majątkowych, o których mowa we wniosku, Nabywca uzyska zespół kluczowych składników niezbędnych do dalszego funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Biorąc zatem pod uwagę przedstawiony przez Wnioskodawcę opis sprawy i regulacje prawne w tym zakresie, należy wskazać, że w przedmiotowej sprawie dojdzie do sprzedaży przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55&¹ Kodeksu cywilnego.

Tym samym transakcja sprzedaży składników majątkowych (zespołu majątkowego), wskazanych przez Wnioskodawcę w opisie zdarzenia przyszłego, stanowić będzie transakcję zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o VAT wyłączoną z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 465 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie