Temat interpretacji

darowizna przedsiębiorstwa opodatkowanie

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Zainteresowanego, przedstawione we wniosku z dnia 15 grudnia 2014 r. (data wpływu 19 grudnia 2014 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie skutków podatkowych w podatku VAT w związku z darowizną przedsiębiorstwa - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 grudnia 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie skutków podatkowych w podatku VAT w związku z darowizną przedsiębiorstwa.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym (podatkowa księga przychodów i rozchodów ), jest czynnym i zarejestrowanym podatnikiem VAT i prowadzi wyłącznie sprzedaż opodatkowaną. W pierwszej połowie 2015 roku zamierza przed zakończeniem działalności gospodarczej przekazać wnukowi firmę, w formie darowizny, a następnie zakończyć prowadzenie działalności gospodarczej. Transakcja będzie udokumentowana w formie aktu notarialnego oraz wystawiona zostanie nota księgowa nie będąca fakturą VAT.

Wnuk, któremu Wnioskodawca zamierza podarować prowadzone przedsiębiorstwo nie prowadzi obecnie działalności gospodarczej, jednak w dniu darowizny będzie przedsiębiorcą i czynnym podatnikiem VAT. Na przeznaczone do darowania przedsiębiorstwo (w rozumieniu art. 55(1) k.c.) składać się będzie następujący majątek przeznaczony do prowadzenia działalności:

• towary handlowe,
• wyposażenie,
• środki trwałe,
• prawa wynikające z zawartych umów cywilnoprawnych,
• umowy z pracownikami,
• należności i zobowiązania.

Na chwilę obecną Wnioskodawca zatrudnia pracowników. Pracownicy zatrudnieni w firmie na dzień jej przekazania będą kontynuować zatrudnienie w firmie wnuka w trybie ar. 23(1) k.p. Rodzaj prowadzonej działalności nie ulegnie zmianie. Wnuk przejmie wszystkie zobowiązania i należności firmy. Umowy zawarte przez Wnioskodawcę z kontrahentami zostaną przepisane na firmę wnuka.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy darowizna przedsiębiorstwa na rzecz wnuka nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług...
2. Czy darowizna przedsiębiorstwa na rzecz wnuka spowoduje konieczność dokonania korekty podatku naliczonego na podstawie art. 91 ust. 9 ustawy o podatku od towarów i usług...
3. Czy do czynności przekazania przedsiębiorstwa dla celów podatkowych wystarczy wystawienie przez darczyńcę noty księgowej bez wystawiania faktury VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1.

Darowizna prowadzonego przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwa nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują terminu przedsiębiorstwo. Dla wyjaśnienia pojęcia przedsiębiorstwo należy posłużyć się definicją zawartą w art. 55(1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny. Przepis ten stanowi, że przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Składniki wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny stanowić zespół pozostający ze sobą we wzajemnych relacjach.

W skład przekazywanego przedsiębiorstwa będą wchodzić środki trwałe, wyposażenie, towary handlowe, prawa wynikające z umów najmu, zezwolenia, księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, zatrudnieni pracownicy, tajemnice przedsiębiorstwa należności i zobowiązania. Wszystkie te elementy pozostają ze sobą we wzajemnych relacjach, które posłużą kontynuowaniu działalności handlowej. Wszystko co wchodzi w skład przedsiębiorstwa zostanie przekazane wnukowi.

Przepisy ustawy nie definiują terminu przedsiębiorstwo. Definicję taką zawiera ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16. poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 55(1) Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

• oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
• własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
• prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
• wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
• koncesje, licencje i zezwolenia;
• patenty i inne prawa własności przemysłowej;
• majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
• tajemnice przedsiębiorstwa;
• księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 55(2) K.c., czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych. Opisane wyżej przedsiębiorstwo zdefiniowane w art. 55(1) Kodeksu Cywilnego wyłączone jest spod działania ustawy o podatku od towarów i usług. Nie stanowi ono towaru w świetle art. 2 ust. 8 ustawy o podatku od towarów i usług.

Ad. 2.

Wnioskodawca jako darczyńca nie będzie zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego na podstawie art. 91 ust. 9 ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż z treści tego artykułu wynika, iż korekty określonej w ust. 1-8 tegoż artykułu dokonuje nabywca przedsiębiorstwa.

Zgodnie zaś z art. 91 ust. 9 ustawy, w przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Jak wynika z ww. przepisów darowizna przedsiębiorstwa - spełniającego wymogi art. 55(1) Kodeksu cywilnego - wyłączona jest spod działania ustawy o podatku od towarów i usług tj. nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem oraz nie wiąże się dla darczyńcy z obowiązkiem skorygowania podatku naliczonego, odliczonego w związku z nabyciem składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Jednakże czynność ta nakłada na nabywcę obowiązek dokonywania stosownych korekt w zakresie podatku naliczonego, co wynika z art. 91 ust. 9 ustawy o podatku od towarów i usług. Biorąc powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że jeżeli przedmiotem darowizny będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55(1) Kodeksu cywilnego, wówczas czynność ta wyłączona będzie spod działania ustawy o podatku od towarów i usług, tj. nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, a darczyńca nie będzie zobowiązany do skorygowania podatku naliczonego odliczonego w związku z nabyciem składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.

Obowiązek ewentualnej korekty podatku naliczonego od zakupionych składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa, zgodnie z art. 91 ust. 1-8 ustawy o VAT, zostanie przeniesiony na nabywcę (obdarowanego), czyli w analizowanym przypadku na wnuka.

Ad. 3.

Do czynności przekazania przedsiębiorstwa dla celów podatkowych wystarczy wystawienie przez darczyńcę noty księgowej bez wystawiania faktury VAT.

Zgodnie z art. 106b ustawy o VAT

1. Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:
   1. sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
   2. sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
   3. wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
   4. otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

Skoro do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części nie stosuje się przepisów ustawy o VAT, to darowizna przedsiębiorstwa nie wymaga wystawienia przez podatnika faktury VAT, wystarczające jest wystawienie noty księgowej.

W podobnym stanie faktycznym organy podatkowe orzekały podobnie:

• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, sygnatura IBPP4/443-118/14/BP z 18 czerwca 2014r.
• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, sygnatura IPPP3/443-774/14-2/IG z 17 października 2014 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z unormowaniem zawartym w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Stosownie do ust. 2 ww. artykułu, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny
   jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Na podstawie dyspozycji art. 6 pkt 1 ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Pojęcie transakcji zbycia należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu dostawy towarów w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego (aportu). Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej, w tym także w formie darowizny.

Przepisy ustawy nie definiują terminu przedsiębiorstwo. Definicję taką zawiera ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 2014 r. poz. 121.). Zgodnie z art. 55¹ Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

• oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
• własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
• prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
• wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
• koncesje, licencje i zezwolenia;
• patenty i inne prawa własności przemysłowej;
• majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
• tajemnice przedsiębiorstwa;
• księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 55² K.c., czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Zainteresowany prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT. W pierwszej połowie 2015 r. zamierza przekazać wnukowi firmę w formie darowizny. W skład przedsiębiorstwa które będzie przekazane w formie darowizny wchodzić będą:

• towary handlowe
• wyposażenie
• środki trwałe
• prawa wynikające z zawartych umów cywilnoprawnych
• umowy z pracownikami
• należności i zobowiązania.

Po przejęciu działalności rodzaj działalności nie ulegnie zmianie. Wnuk Wnioskodawcy przejmie wszystkie zobowiązania i należności firmy. Umowy zawarte przez Wnioskodawcę z kontrahentami zostaną przepisane na firmę wnuka.

Analiza przedstawionego opisu sprawy oraz treść powołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że skoro jak wynika z treści wniosku - przedmiotem darowizny będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, gdyż obejmować będzie zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, to czynność ta - jak słusznie wskazano we wniosku zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług będzie wyłączona z opodatkowania.

W odniesieniu do korekty podatku naliczonego, należy wskazać, że podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi:

1. suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
   1. nabycia towarów i usług,
   2. dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Stosownie do dyspozycji art. 90 ust. 1 ustawy, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10 art. 90 ust. 2 tej ustawy.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy, po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 210, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 26 lub 10 lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.

W myśl art. 91 ust. 9 ustawy, w przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 18 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Jak więc wynika z ww. przepisów darowizna przedsiębiorstwa spełniającego wymogi art. 55¹ Kodeksu cywilnego wyłączona jest spod działania ustawy o podatku od towarów i usług tj. nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem oraz nie wiąże się dla darczyńcy z obowiązkiem skorygowania podatku naliczonego, odliczonego w związku z nabyciem składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Jednakże czynność ta nakłada na nabywcę obowiązek dokonywania stosownych korekt w zakresie podatku naliczonego, co wynika z art. 91 ust. 9 ustawy o podatku od towarów i usług.

Tym samym jeżeli przedmiotem darowizny będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, wówczas czynność ta wyłączona będzie spod działania ustawy o podatku od towarów i usług, tj. nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, a darczyńca tj. Wnioskodawca, nie będzie zobowiązany do skorygowania podatku naliczonego odliczonego w związku z nabyciem składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.

Obowiązek ewentualnej korekty podatku naliczonego od zakupionych składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa, zgodnie z art. 91 ust. 1-8 ustawy o VAT, zostanie przeniesiony na nabywcę (obdarowanego), czyli w analizowanym przypadku na wnuka.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Jak wyjaśniono w przedmiotowej interpretacji wskazany we wniosku przedmiot darowizny będzie przedsiębiorstwem w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego i zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Zatem darczyńca tj. Wnioskodawca nie ma obowiązku dokumentować tej czynności fakturą VAT. Wobec czego brak jest przeciwwskazań na gruncie przepisów dotyczących podatku VAT aby udokumentować darowiznę przedsiębiorstwa notą księgową, niemniej należy zauważyć, że nota księgowa nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy o podatku od towarów i usług i jako taka nie jest objęta regulacją tych przepisów.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 349 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie